WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 kwietnia 2018 r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący	SSO Jerzy Zalasiński
Protokolant	st. sekr. sądowy Marzena Mazurek

po rozpoznaniu w dniu 19 kwietnia 2018 r. w Siedlcach na rozprawie

odwołania H. Ś.

od decyzji Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

z dnia 3 kwietnia 2017 r. Nr (...), z dnia 3 kwietnia 2017 r. Nr (...), z dnia 23 maja 2017 r. Nr (...), z dnia 23 maja 2017 r. Nr (...)i z dnia 24 maja 2017 r. Nr (...)

w sprawie H. Ś.

przeciwko Prezesowi Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

o prawo do emerytury rolniczej

oddala odwołania od wszystkich decyzji.

Sygn. akt IV U 534/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 3.04.2017 r. Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego działając na podstawie przepisów kodeksu postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2016 r. poz. 23) oraz ar. 2 ust. 2 i art. 19 ust. 2 ustawy z dnia 20.12.1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2016 r. poz. 277 ze zm.) uchylił decyzję z dnia 10.01.2012 r. przyznającą ubezpieczonej H. Ś. prawo do wcześniejszej emerytury rolniczej. Organ rentowy wskazał, że wydając decyzję przyznającą prawo do wcześniejszej emerytury rolniczej, zaliczył do stażu ubezpieczeniowego okres od 2.11.1971 r. do 31.12.1982 r., kiedy to H. Ś. miała pracować w gospodarstwie rolnym rodziców i teściów. Po wydaniu powyższej decyzji, organ rentowy powziął wiadomość o zatrudnieniu ubezpieczonej poza rolnictwem w okresach od 6.05.1974 r. do 31.05.1977 r. oraz od 3.05.1980 r. do 31.10.1980 r.

Decyzją z dnia 3.04.2017 r. Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego działając na podstawie przepisów ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników oraz przepisów ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2016 r., poz. 887 ze zm.) przyznał z urzędu H. Ś. prawo do emerytury rolniczej od 2.11.2016 r. i ustalił wysokość tego świadczenia na kwotę 887,59 zł miesięcznie.

Decyzją z dnia 23.05.2017 r. Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego działając na podstawie przepisów ustawy z dnia 15.01.2016 r. o jednorazowym dodatku pieniężnym dla niektórych emerytów, rencistów i osób pobierających świadczenia przedemerytalne, zasiłki przedemerytalne, emerytury pomostowe albo nauczycielskie świadczenia kompensacyjne w 2016 r. (Dz. U. z 2016 r. poz. 188) stwierdził względem H. Ś. nadpłatę jednorazowego dodatku pieniężnego w kwocie 300 zł. Dodatek ten został przyznany ubezpieczonej w drodze decyzji z dnia 29.02.2016 r. Organ rentowy ustalił, iż w tej dacie ubezpieczona nie była uprawniona do emerytury rolniczej, stąd też nie nabyła uprawnień do przedmiotowego dodatku.

Decyzją z dnia 23.05.2017 r. Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego działając na podstawie art. 19 ust. 2 i art. 25 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników oraz przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS dokonał od dnia 1.06.2017 r. potrącenia kwoty z emerytury rolniczej H. Ś.. Organ rentowy wskazał, że na skutek ustalenia, iż ubezpieczona pozostawała w zatrudnieniu poza rolnictwem, zmianie uległ staż okresów podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników, wskutek czego w okresie od 30.12.2011 r. do 31.03.2017 r. H. Ś. jako nieuprawniona pobierała emeryturę rolniczą w łącznej kwocie 52.826,30 zł. Jednocześnie, organ rentowy zobowiązał ubezpieczoną do zwrotu kwoty 30.648,08 zł tytułem nienależnie pobranej emerytury rolniczej.

Decyzją z dnia 24.05.2017 r. Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego działając na podstawie przepisów ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników oraz przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS przeliczył z urzędu od dnia 1.06.2017 r. emeryturę rolniczą H. Ś. i ustalił wysokość do jej wypłaty na kwotę 600 zł miesięcznie. Wysokość tej kwoty uwzględnia uprzednie potrącenie kwoty 287,59 zł miesięcznie z tytułu nienależnie pobranych świadczeń, tj. wcześniejszej emerytury rolniczej.

Od decyzji tych odwołanie złożyła H. Ś.. Wskazała, iż występując z wnioskiem o przyznanie emerytury działała w zaufaniu do organów Państwa, przedstawiając im niezbędne, wskazywane przez organy dokumenty. Wszelkie kwestie z tym związane ustalała z pracownikami KRUS. Podała, iż nie ma wiedzy z zakresu ubezpieczeń społecznych. Zauważyła, iż prawo do emerytury rolniczej nabyła wcześniej niż przyjął organ wydając decyzję z 3.04.2017 r. Wniosła o zmianę decyzji z 3.04.2017 r. i ustalenie, w jakim faktycznie momencie nabyła prawo do emerytury rolniczej oraz o uchylenie decyzji z 24.05.2017 r. Nieprawidłowe decyzje z 3.04.2017 r. spowodowały wydanie błędnej decyzji z 23.05.2017 r. zobowiązującej ubezpieczoną do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia. W ostatniej z przywołanych decyzji, organ rentowy zaniechał wskazania, które część wypłaconych świadczeń uległa przedawnieniu. H. Ś. przyznała, że w chwili składania wniosku o przyznanie emerytury rolniczej, nie ubiegała się o emeryturę z ZUS ani nie miała świadomości, iż taka emerytura jej przysługuje. Dlatego też nie można przypisać jej złej woli czy celowego działania, tym bardziej, że w jej sprawie doszło do wymiany informacji pomiędzy KRUS oraz ZUS.

W odpowiedzi na odwołanie, organ rentowy wnosił o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonych decyzjach i twierdząc, iż nie ma podstaw do ich zmiany.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Ubezpieczona H. Ś., urodzona w dniu (...), w dniu 30.12.2011 r. wniosła o przyznanie prawa do wcześniejszej emerytury rolniczej. Wskazała wówczas, iż w okresie od 2.11.1971 r. do 18.11.1976 r. pracowała w gospodarstwie rolnym rodziców, zaś od 19.11.1976 r. do 27.01.1993 r. pracowała w gospodarstwie rolnym teściów (wniosek i kwestionariusz k. 1-2 a. e.).

Decyzją z dnia 10.01.2012 r. organ rentowy przyznał ubezpieczonej od dnia 30.12.2011 r. prawo do wcześniejszej emerytury rolniczej w związku z osiągnięciem 30-letniego stażu podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu (decyzja k. 35v-36 a. e.).

Decyzją z dnia 14.10.2015 r. organ rentowy przeliczył z urzędu od dnia 1.11.2015 r. emeryturę rolniczą H. Ś. (decyzja k. 38 a. e.).

Decyzją z dnia 22.11.2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. przyznał ubezpieczonej prawo do emerytury od dnia 2.11.2016 r. Informacja o wydaniu tej decyzji została przekazana KRUS w dniu 29.11.2016 r. (decyzja k. 43 a. e.).

Pismem z dnia 6.12.2016 r. ZUS poinformował KRUS, iż H. Ś. pozostawała w zatrudnieniu poza rolnictwem m. in. w okresach od 6.05.1974 r. do 31.05.1977 r. oraz od 3.05.1980 r. do 31.10.1980 r. (k. 45 a. e.). Po powzięciu tej informacji, organ rentowy wznowił postępowanie zakończone decyzją z dnia 10.01.2012 r. oraz decyzją z dnia 14.10.2015 r. (postanowienie k. 54 a. e.).

Następnie, zaskarżoną decyzją z 3.04.2017 r., Prezes KRUS uchylił decyzję z dnia 10.01.2012 r. z powodu zmiany w ustaleniu stażu ubezpieczeniowego H. Ś. (decyzja k. 55 oraz postanowienie k. 71. a. e.).

Zaskarżoną decyzją z dnia 3.04.2017 r. organ rentowy przyznał ubezpieczonej prawo do emerytury rolniczej od dnia 2.11.2016 r. i ustalił wysokość tego świadczenia na kwotę 887,59 zł miesięcznie (decyzja k. 56 a. e.).

Decyzją z dnia 23.05.2017 r. Prezes KRUS stwierdził nadpłatę jednorazowego dodatku pieniężnego ubezpieczonej w kwocie 300 zł (decyzja k. 66 a. e.).

Decyzją z dnia 23.05.2017 r. Prezes KRUS dokonał od dnia 1.06.2017 r. potrącenia kwoty z emerytury rolniczej H. Ś. (decyzja k. 67 a. e.).

Decyzją z dnia 24.05.2017 r. organ rentowy przeliczył z urzędu od dnia 1.06.2017 r. emeryturę rolniczą H. Ś. i ustalił wysokość do jej wypłaty na kwotę 600 zł miesięcznie (decyzja k. 63 a. e.).

W ocenie Sądu Okręgowego, odwołanie ubezpieczonej nie zasługuje na uwzględnienie.

Kluczowe dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy jest stwierdzenie, iż decyzja z dnia 10.01.2012 r. przyznająca H. Ś. prawo do wcześniejszej emerytury rolniczej w związku z osiągnięciem 30-letniego stażu podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu wydana została w oparciu o błędne ustalenia faktyczne. Jak wynika bowiem z informacji przekazanej przez ZUS (k. 45 a. e.), H. Ś. pozostawała w zatrudnieniu poza rolnictwem m. in. w okresach od 6.05.1974 r. do 31.05.1977 r. oraz od 3.05.1980 r. do 31.10.1980 r. Skoro zatem ubezpieczona świadczyła wówczas pracę, to okres ten powinien być uwzględniony do ogólnego stażu ubezpieczeniowego i nie może być jednocześnie zaliczony przy obliczaniu stażu w związku z nabyciem prawa do emerytury z ZUS oraz równocześnie przy ustalaniu prawa do emerytury z KRUS. Możliwe jest bowiem potraktowanie przywołanych okresów albo jako okresów wliczanych do stażu ewidencjonowanego przez ZUS, albo jako okresów uwzględnionych przez KRUS. Zgodnie z treścią art. 20 ust. 1 i 2 ustawy o ubezpieczeniu społecznemu rolników, do okresów ubezpieczenia wymaganych zgodnie z art. 19 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 pkt 2 zalicza się okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w gospodarstwie rolnym, po ukończeniu 16. roku życia, przed dniem 1.01.1983 r., o ile nie zostały one zaliczone do okresów, od których zależy prawo do emerytury lub renty na podstawie odrębnych przepisów.

Powyższe powoduje, iż przywołane okresy od 6.05.1974 r. do 31.05.1977 r. oraz od 3.05.1980 r. do 31.10.1980 r. nie mogą zostać potraktowane jako staż uprawniający do emerytury rolniczej okres pracy w gospodarstwie rolnym odpowiednio rodziców lub teściów ubezpieczonej. Odliczenie powyższych okresów od stażu podlegania H. Ś. ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu w ramach KRUS powoduje, iż wg stanu na dzień wydania decyzji o przyznaniu wcześniejszej emerytury rolniczej, tj. 10.01.2012 r., nie posiada ona 30-letniego okresu podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu. Taki zaś wymóg posiadania stażu ubezpieczeniowego w przypadku kobiet w wieku co najmniej 55 lat ustanawia art. 19 ust. 2 pkt 2 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników.

Dlatego też organ rentowy wydał w dniu 3.04.2017 r. prawidłową decyzję i uchylił decyzję z dnia 10.01.2012 r.

Z dniem 2.11.2016 r. ubezpieczona ukończyła 61 lat i stosownie do treści obowiązującego w dacie wydania zaskarżonej decyzji, tj. 3.04.2017 r., art. 19 ust. 1 i 1a ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, spełniła wyrażone w powyższych przepisach warunki do nabycia prawa do emerytury rolniczej. Dlatego też od tego dnia, tj. 2.11.2016 r. zostało ubezpieczonej przyznane prawo do emerytury rolniczej. Ubezpieczona w toku postępowania nie powołała się na okoliczności, które przemawiałby za tym, iż organ rentowy w decyzji z dnia 3.04.2017 r. błędnie ustalił wysokość emerytury rolniczej H. Ś.. Nie ma podstaw do twierdzenia, iż organ rentowy wadliwie obliczył wysokość emerytury ubezpieczonej.

W tej sytuacji, skoro w dniu 29.02.2016 r. ubezpieczona nie była uprawniona do emerytury rolniczej, gdyż prawo to przysługiwało jej dopiero od dnia 2.11.2016 r., to nie nabyła ona wówczas również prawa do jednorazowego dodatku pieniężnego. Z art. 2 ust. 1 pkt 2 przywołanej na wstępie ustawy z dnia 15.01.2016 r. kategorycznie wynika, iż prawo do przedmiotowego dodatku przysługuje osobie uprawnionej do emerytury rolniczej. Innymi słowy, brak uprawnienia do emerytury powoduje, że ubezpieczona nie nabyła prawa do emerytury rolniczej, zatem w zaskarżonej decyzji z dnia 23.05.2017 r. organ rentowy prawidłowo ustalił nadpłatę jednorazowego dodatku pieniężnego.

Prawidłowość dwóch ostatnich z zaskarżonych decyzji wymaga oceny, czy ubezpieczona nienależnie pobrała emeryturę rolniczą w okresie od 30.12.2011 r. do 31.03.2017 r. Artykuł 52 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników odsyła do przepisu art. 138 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Drugi z przywołanych przepisów definiuje pojęcie nienależnie pobranego świadczenia. Stanowi on, iż za nienależnie pobrane świadczenia uważa się: świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenia była pouczona o braku prawa do ich pobierania lub świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie fałszywych zeznań lub dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd przez osobę pobierającą świadczenia.

H. Ś. składając wniosek o wcześniejszą emeryturę rolniczą nie ujawniła, że w okresach od 6.05.1974 r. do 31.05.1977 r. oraz od 3.05.1980 r. do 31.10.1980 r. pracowała poza rolnictwem. Okoliczność ta rzutowała na spełnienie przez wymienioną warunków do nabycia prawa do wcześniejszej emerytury rolniczej. Zdaniem Sądu, ubezpieczona wprowadziła świadomie organ rentowy w błąd, a więc spełniła wynikającą z przywołanego przepisu przesłankę innego przypadku świadomego wprowadzenia w błąd przez osobę pobierającą świadczenia. Należy przyjąć, iż ubezpieczona w chwili wypełniania kwestionariusza dot. okresów podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników (k. 2 a. e.), była świadoma, iż przedstawionych wyżej okresach świadczyła pracę poza rolnictwem. Z brzmienia tego kwestionariusza wynika, że obok okresów pracy w gospodarstwie rolnym, należy podać również m. in. okresy podlegania ubezpieczeniu z innego tytułu. H. Ś. nie ujawniła jednak zatrudnienia poza rolnictwem, wskazując jedynie na pracę w gospodarstwie rolnym odpowiednio rodziców lub teściów.

Konsekwencją powyższej oceny jest to, iż Prezes KRUS zasadnie w decyzji z dnia 24.05.2017 r. potrącił z kwot wypłacanych ubezpieczonej tytułem emerytury rolniczej kwotę 287,59 zł tytułem nienależnie pobranego świadczenia.

Mając na względzie powyższe, Sąd uznał, iż zaskarżone decyzje są prawidłowe, a odwołanie ubezpieczonej, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 kpc, podlega oddaleniu.