UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 2 sierpnia 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił R. K. (1) prawa do emerytury.

Odwołanie od powyższej decyzji do Sądu Okręgowego w Łodzi w dniu 4 września 2017 roku złożył pełnomocnik wnioskodawcy R. K. (1) wnosząc o zmianę zaskarżonej decyzji przez przyznanie R. K. (1) prawa do emerytury. Na rozprawie w dniu 27.03.2018 r. poparł odwołanie i wniósł dodatkowo o zaliczenie pracy wnioskodawcy jako mistrza w (...) Oddziale w Ł. i (...) Spółce z o.o. w Ł. jako pracy w szczególnych warunkach oraz pełnomocnik wnioskodawcy wniósł o zasądzenie od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł. kosztów zastępstwa procesowego R. K. (1) według norm przepisanych.

Organ rentowy wniósł o oddalenie wniesionego odwołania R. K. (1).

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

R. K. (1) urodził się w dniu (...)

(okoliczność bezsporna)

W okresie od 1.09.1971r. do 25.04.1979 r. oraz od 5.05.1981 r. do 29.02.1992 r. R. K. (2) był zatrudniony w oparciu o umowę o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) w Ł..

(świadectwo pracy k. 11-12 załączonych akt kapitałowych wnioskodawcy)

W okresie od 26.04.1979 r. do 14.04.1981 r. R. K. (1) odbywał zasadniczą służbę wojskową.

(kserokopia książeczki wojskowej R. K. k. 5-6 załączonych akt kapitałowych wnioskodawcy; k.52 – książeczka wojskowa)

R. K. (1) otrzymał z Zakładów (...) S.A. w Ł. świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach, z którego wynika, że pracując w tym zakładzie pracy na umowę o pracę w okresach od 1.03.1974 r. do 25.04.1979 r. oraz od 5.05.1981 r. do 29.02.1992 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę polegającą na nadzorze na oddziale, w którym jako podstawowe występują prace wymienione w Wykazie A, tj. wykonywał prace mistrza określoną w dziale XIV poz. 24 pkt 1, wykazu stanowiącego załącznik nr 4 do Zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego nr 7 z dnia 7.07.1987 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnych charakterze w resorcie przemysłu chemicznego i lekkiego.

(świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach – k. 23 załączonych akt emerytalnych wnioskodawcy)

Pracując w (...) w Ł. R. K. (1) po ukończeniu szkoły zasadniczej podjął prace jako przędzarz bawełny, a w następnie został zatrudniony od 1.03.1974 r. jako konserwator maszyn oraz nastawiacz maszyn.

Wnioskodawca konserwował maszyny, wymieniał części maszyn oraz rozbierał maszyny w czasie odbywającej się produkcji. Jako nastawiacz maszyn zajmował się nastawianiem parametrów maszyn na przędzalni obrączkowej w zależności od rodzaju produkcji. Prace te wykonywał na przędzalni obrączkowej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Po odbyciu służby wojskowej R. K. (1) wrócił na stanowisko nastawiacza maszyn w dniu 5 maja 1981 r. i nadal wykonywał wyżej wskazane prace.

Od 1.05.1985 r. do końca zatrudnienia tj. do 29.02.1992 r. w (...) w Ł. wnioskodawca pracował na stanowisku mistrza na Oddziale Przygotowawczym Przędzalni. Jako mistrz nadzorował na produkcji pracę prządek oraz osób zatrudnionych na zgrzeblarkach i niedoprzędzarkach pod względem ich jakości, ilości i prawidłowej eksploatacji maszyn. Zajmował się on również na nastawianiem maszyn na przędzalni w związku ze zmianą asortymentu i bieżącą naprawą maszyn. W powyższy sposób wnioskodawca jako mistrz pracował bezpośrednio na produkcji stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

(zeznania świadka C. H. (1) z rozprawy w dniu 27.03.2018 r. 00:18:27 – 00:31:21, zeznania świadka J. K. (1) z rozprawy w dniu 27.03.2018 r. 00:31:22 – 00:49:25, zeznania wnioskodawcy R. K. (1) z w dniu 27.03.2018 r. 00:50:33 – 01:20:52, angaże i umowy o pracę praz pismo z 27.03.1979, zakres obowiązków w aktach osobowych wnioskodawcy koperta k. 27)

Jako mistrz oddziału przygotowawczego na przędzalni wnioskodawca na koniec miesiąca wykonywał rozliczenie czasu pracy podległej mu załogi co zajmowało mu od 2 do 3 godzin.

(zeznania wnioskodawcy R. K. (1) z w dniu 27.03.2018 r. 00:58:33 – 01:20:52, zeznania świadka J. K. (1) z rozprawy w dniu 27.03.2018 r. 00:36:52 – 00:49:25)

Na bazie (...) w Ł., którego upadłość ogłoszono powstało Przedsiębiorstwo Produkcyjno – Handlowe (...) w B. Oddział w Ł., a następnie (...) Spółka z o.o. w Ł.. Wnioskodawca w obu tych zakładach wykonywał te same obowiązki co w Zakładach (...) w Ł., tj. obowiązki mistrza w Przędzalni na Oddziale Przygotowawczym nadzorując bezpośrednio na produkcji pracę prządek, osób zatrudnionych przy zgrzeblarkach czy niedoprzędzarkach.

(zeznania świadka J. K. (2) z rozprawy w dniu 27.03.2018 r. 00:36:52 – 00:49:25, zeznania wnioskodawcy R. K. (1) z w dniu 27.03.2018 r. 00:50:33 – 01:20:53)

Od dnia 1.03.1992 r. do 15. (...). R. K. (1) był zatrudniony w oparciu o umowę o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) w B. w Oddziale w Ł. wykonując stale pracę na stanowisku mistrza w przędzalni na oddziale przygotowawczym.

(świadectwo pracy k.13-14 załączonych akt kapitałowych wnioskodawcy k. 52)

Od 17.07.1995 r. do 31.08.1996 r. R. K. (1) był zatrudniony w oparciu o umowę o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) Spółce z o.o. w Ł. wykonując stale pracę na stanowisku mistrza w przędzalni na oddziale przygotowawczym .

(świadectwo pracy k. 15-16 załączonych akt kapitałowych wnioskodawcy i k. 52)

Od dnia 6.09.1996 r do dnia 21.12.1996 r. wnioskodawca był zarejestrowany w PUP w Ł. jako bezrobotny.

(legitymacja ubezpieczeniowa R. K. (1) k. 7-9 załączonych akt kapitałowych wnioskodawcy)

Od dnia 2.12.1996 r. do dnia 31.07.1998 r. R. K. (1) był zatrudniony w oparciu o umowę o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy w PP (...) w Ł. jako montażysta mebli oraz magazynier.

(świadectwo pracy k. 17-18 załączonych akt kapitałowych wnioskodawcy)

Od dnia 1.08.1998 r. do dnia 7.09.1998 r. wnioskodawca był zatrudniony w oparciu o umowę o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) Spółce z o.o. w Ł. jako technolog.

(świadectwo pracy k. 21-22 załączonych akt kapitałowych wnioskodawcy)

Od dnia 8.09.1998 r. do dnia 30.06.2000 r. R. K. (1) był zatrudniony w oparciu o umowę o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy w PP (...) w Ł. jako magazynier.

(świadectwo pracy k. 25-26 załączonych akt kapitałowych wnioskodawcy)

R. K. (1) nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

(wniosek o emeryturę k. 1-3 załączonych akt emerytalnych wnioskodawcy, okoliczność bezsporna)

Na dzień 1.01.1999 r. wnioskodawca posiada staż ubezpieczeniowy wynoszący 27 lat, 3 miesiące i 5 dni okresów składkowych i nieskładkowych.

(karta przebiegu zatrudnienia k. 45 załączonych akt emerytalnych wnioskodawcy, okoliczność bezsporna)

W dniu 29.05.2017 r. R. K. (1) złożył do ZUS wniosek o przyznanie prawa do emerytury.

(wniosek k. 1-3 załączonych akt emerytalnych wnioskodawcy)

Decyzją z dnia 2.08.2017 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił R. K. (1) prawa do emerytury z powodu braku wymaganych 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Decyzję tę wysłano do wnioskodawcy w dniu 3.08.2017 r.

(decyzja ZUS z 2.08.2017 r. – k. 46 załączonych akt emerytalnych wnioskodawcy)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach sprawy oraz w załączonych aktach kapitałowych i emerytalnych ZUS, w tym również na podstawie akt osobowych R. K. (1) z (...) w Ł., a także na podstawie zeznań wnioskodawcy i świadków C. H. (1) i J. K. (1), którym Sąd dał wiarę w świetle całokształtu zebranego w sprawie materiału dowodowego.

Należy podkreślić, że świadkowie C. H. i J. K. byli zatrudnieni w tym samym okresie co wnioskodawca w (...) w Ł., a zatem posiadają wiedzę odnośnie charakteru zatrudnienia wnioskodawcy i wykonywanych przez niego prac w przedmiotowych zakładach pracy w spornych okresach. Świadek J. K. (1) posiadał również wiedzę w zakresie charakteru zatrudnienia wnioskodawcy w PP (...) Oddział w Ł. i (...) Spółce z o.o. w Ł., gdyż też tam pracował.

Zgromadzone dokumenty oraz zeznania wnioskodawcy i wskazanych świadków nie budzą wątpliwości co do ich wiarygodności. Zeznania świadków i wnioskodawcy są spójne, logiczne i wiarygodne, jak również znajdują potwierdzenie w załączonej dokumentacji osobowej R. K. z (...) w Ł.. Poza tym wyżej wskazani świadkowie są osobami obcymi dla wnioskodawcy i nie mają interesu w zeznawaniu na jego korzyść. Okoliczność, że R. K. (1) pracował w (...) w Ł. na stanowiskach konserwatora maszyn oraz nastawiacza maszyn, a następnie mistrza na przędzalni wynika również z akt osobowych wnioskodawcy z tego zakładu pracy, a zwłaszcza z zachowanych angaży i umów o prace.

Należy zauważyć, że wnioskodawca otrzymał z (...) w L. świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach w okresach od 1.03.1974 r. do 25.04.1979 r. oraz od 5.05.1981 r. do 29.02.1992 r.

Wprawdzie świadectwo to błędnie wskazuje, iż w okresie od dnia 1.03.1974 r. do dnia 25.04.1979 r. wnioskodawca wykonywał pracę na przędzalni jako mistrz nadzorując prace na przędzalni na stanowiskach wskazanych jako prace w szczególnych warunkach, niemniej jednak należy zauważyć, iż całokształt zebranego w sprawie materiału dowodowego w tym też umowy o prace i angaże załączone do akt sprawy wskazują, że R. K. (1) w tym okresie w istocie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace w szczególnych warunkach z tym, że na stanowisku nastawiacza maszyn i konserwatora określone w załączniku nr 1 Wykazu A do Zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego nr 7 z dnia 7.07.1987 r. (Dz. U. MG 1987,4,7) w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze w resorcie przemysłu chemicznego i lekkiego – w dziale VII pod pozycją 12 (konserwator maszyn i narzędzi) i pozycją 13 (nastawiacz maszyn), czy we wcześniejszym Zarządzeniu tego Ministra z 6.08.1983 r. nr 19 w dziale VII pod poz. 1 pkt 12 i 13.

Należy podkreślić, iż w wystawionym przez ten zakład pracy świadectwie pracy w szczególnych warunkach za okres od 5.05.1981 r. do 29.02.1992 r. zakład pracy prawidłowo określił zakres prac wykonywanych przez R. K. (1) na stanowisku mistrza jako pracę w szczególnych warunkach.

Podkreślić należy, że zgodnie z przyjętym orzecznictwem w tym m. in wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 4.11.2008 r. w sprawie o sygn. akt III AUa 3113/08 opublikowanym w LEX nr 552 003, świadectwo pracy w warunkach szczególnych wydane pracownikowi przez pracodawcę stanowi domniemanie i podstawę do przyjęcia, że okres pracy w nim podany jest okresem pracy w warunkach szczególnych, o którym mowa w art. 32 ust 2 Ustawy z 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS.

Domniemanie to nie zostało zasadnie podważone w toku procesu przez organ rentowy a wręcz przeciwnie z zeznań świadka C. H. (1), J. K. (4) oraz wnioskodawcy wynika, że R. K. (1) pracował jako konserwator maszyn i nastawiacz maszyn już od 1974 roku. Zeznania wnioskodawcy i wymienionych wyżej świadków nie zostały skutecznie podważone przez ZUS w toku procesu i znajdują potwierdzenie w pozostałym materiale dowodowym i dlatego w pełni zasługują na wiarę.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego i poczynionych na jego podstawie ustaleń faktycznych oraz przeprowadzonej oceny dowodów, należy uznać, że odwołanie R. K. (1) od zaskarżonej decyzji ZUS zasługuje na uwzględnienie.

W myśl art. 184 ust. 1 Ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1383 ze zm.), ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy tj. w dniu 1 stycznia 1999 r. osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn oraz,

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Zaś ust. 2 w/w przepisu stanowi, że emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Według treści § 3 i 4 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 z późn. zm) za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudniania” uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, stanowiącym załącznik do powyższego Rozporządzenia, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn;

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Powołany (...) wskazuje wszystkie te prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego.

W świetle § 2 ust. 1 tegoż Rozporządzenia oraz zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, przy czym powyższe okoliczności pracownik jest obowiązany udowodnić (por. wyrok SN z 15.12.1997 r. II UKN 417/97 – (...) i US (...) i wyrok SN z 15.11.2000 r. II UKN 39/00 Prok. i Prawo (...)).

Stosownie do § 2 ust. 2 okresy takiej pracy stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według określonego wzoru, lub świadectwie pracy.

W przedmiotowym stanie faktycznym nie budzi wątpliwości fakt, że wnioskodawca nie należy do otwartego funduszu emerytalnego oraz spełnia przesłanki ustawowe co do ilości lat okresów składkowych i nieskładkowych oraz ukończenia wieku emerytalnego w dacie rozstrzygnięcia. W ocenie Sądu wnioskodawca spełnia również warunek dotyczący posiadania 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Regulacja § 2, statuująca ograniczenia dowodowe i obowiązująca w postępowaniu przed organem rentowym, nie ma bowiem zastosowania w postępowaniu odwoławczym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. W konsekwencji okoliczność i okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach sąd uprawniony jest ustalać także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy, w tym zeznaniami świadków (por. uchwała Sądu Najwyższego z 27 maja 1985 r. sygn. III UZP 5/85, uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984 r. III UZP 6/84).

Podkreślić należy, iż istotnym jest jakie prace realnie w toku swojego zatrudnienia wykonywał skarżący oraz czy prace te są wymienione w cytowanym wyżej Rozporządzeniu z dnia 7 lutego 1983 roku, gdyż właśnie to Rozporządzenie jest aktem prawnym, w oparciu o który należy orzekać, czy dana praca była pracą w warunkach szczególnych. Sama natomiast nazwa stanowiska (lub brak tej nazwy) nie może dyskwalifikować faktycznie wykonywanych prac w spornym okresie zatrudnienia jako prac wykonywanych w szczególnych warunkach. Dla celów ustalenia pracy w warunkach szczególnych znaczenie ma nie nazewnictwo zajmowanych stanowisk, lecz faktyczny zakres wykonywanych prac przez wnioskodawcę.

W toku procesu wnioskodawca udowodnił zeznaniami świadków oraz własnymi zeznaniami a także dokumentacją osobową z (...) w Ł., że od dnia 1.03.1974 r. do 25.04.1979 r. oraz od dnia 5.05.1981 r. do 29.02.1992 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace konserwatora maszyn i nastawiacza maszyn, a następnie prace mistrza, to jest prace polegającą na bezpośrednim dozorze i kontroli jakości oraz ilości produkcji na produkcji na oddziale przygotowawczym przędzalni, w którym jako podstawowe wykonywane są prace w szczególnych warunkach, o których mowa w wykazie A stanowiącym załącznik do cytowanego wyżej Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. Wnioskodawca nadzorował bezpośrednio na produkcji prace co do ilości i jakości na stanowiskach i produkcji, osoby obsługujące zgrzeblarki czy pomocników produkcji wymienione w dziale VII pod poz. 1 pkt 4, 9, 10 Wykazu A do cytowanego Zarządzenia nr 7 z 7.07.1987 r.

Prace konserwatora maszyn i nastawiacza maszyn są ujęte w Dziale VII poz. 1 pkt 12 i 13 Zarządzenia nr 7 Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z dnia 7.07.1987 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego (Dz. Urz. MG z dnia 3. (...).) jako prace w szczególnych warunkach.

Prace te są pracami przy obróbce surowców włókienniczych i ich przędzeniu, o którym mowa w Dziale VII pkt 1 Wykazu A stanowiącego załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. (Dz. U nr 8 z 1983 r. poz 43 z póź. zmianami).

Praca mistrza, którą wnioskodawca wykonywał zarówno w (...) w Ł. oraz w PP (...) O/Ł. i w (...) Spółce z o.o. w Ł., na wydziale przędzalni jest pracą polegającą na kontroli międzyoperacyjnej, kontroli jakości produkcji oraz oddziale technicznym na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w Wykazie, a więc jest to praca, o której mowa w Dziale XIV pkt 24 cytowanego wyżej wykazu A stanowiącego załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. nr 8 poz 43 z późn. zmianami).

Natomiast praca konserwatora maszyn dodatkowo wskazana jest też w dziale XIV pod poz. 25 (bieżąca konserwacja urządzeń na oddziałach będących w ruchu , na których jako podstawowe wykonywane są prace w wykazie) określona w wykazie A do cytowanego wyżej Rozporządzenia Rady ministrów z dnia 7.02.1983 r.

Reasumując, w ocenie Sądu Okręgowego w przedmiotowej sprawie zgromadzony materiał dowodowy wskazuje bezsprzecznie, że w okresie co najmniej 15 lat wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace zaliczane do pracy w warunkach szczególnych. Wnioskodawca spełnił też pozostałe wymienione wyżej przesłanki do przyznania mu prawa do emerytury.

Na podstawie art. 100 ust. 1 cytowanej Ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych prawo do emerytury powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do jej nabycia.

Zgodnie z art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję uznając odwołanie R. K. (1) za zasadne i przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury od dnia 1 maja 2017 r., to jest od pierwszego dnia miesiąca, w którym złożył on wniosek o przyznanie mu prawa do tego świadczenia.

N podstawie art. 98 k.p.c. w związku z § 9 ust 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22.10.2015 r. (Dz. U. z 2016r. poz. 1667). Sąd Okręgowy w Łodzi zasądził od ZUS I Oddziału w Ł. na rzecz R. K. (1) kwotę 180 złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego wnioskodawcy.