UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 24 sierpnia 2017 r. Sąd Okręgowy w Lublinie oddalił odwołanie Z. B. od decyzji Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z dnia 10 marca 2017 r.

Sąd Okręgowy oparł swoje rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych.

Z. B. urodził się w dniu (...). Wymieniony na mocy decyzji z dnia 10 czerwca 1988 roku nabył prawo do emerytury rolniczej w oparciu o przepisu ustawy z dnia 14 grudnia 1982 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin. Decyzją Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w O. wnioskodawcy zostało ustalone prawo do emerytury pracowniczej od dnia 1 listopada 1991 roku. W dniu 10 czerwca 1993 roku rolniczy organ rentowy dokonał zbiegu świadczeń ustalając prawo do 100% emerytury rolnej i 50% emerytury pracowniczej. Poza sporem pozostaje, że wnioskodawca jest również uprawniony do renty inwalidy wojennego z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w związku z działaniami wojennymi od dnia 25 marca 2004 roku. Od dnia 25 marca 2004 roku Z. B. jest uprawniony do 50% emerytury rolniczej oraz 100% renty inwalidy wojennego oraz 50% emerytury pracowniczej. Nie jest kwestionowane, że wnioskodawca otrzymuje do świadczenia dodatek pielęgnacyjny, ryczałt energetyczny, dodatek kombatancki i kompensacyjny. Wskaźnik emerytury rolniczej, obliczony na podstawie art. 103 o ubezpieczeniu społecznym rolników został ustalony na 1,06.

W dniu 10 marca 2017 roku Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego wydał zaskarżoną w niniejszym postępowaniu decyzję.

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił w oparciu o dowody z dokumentów znajdujące się w aktach rolniczego organu rentowego i korelujących z nimi wyjaśnieniach wnioskodawcy. Dowody ze wskazanych wyżej dokumentów nie budziły wątpliwości, co do ich autentyczności, formy i treści, toteż brak było podstaw do odmówienia im waloru wiarygodności.

W ocenie Sądu Okręgowego odwołanie Z. B. nie jest zasadne i nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd wskazał, że zgodnie z treścią art. 48 ust. 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników (t. j. Dz. U. 2016, poz. 277 ze zm.), wysokość świadczenia lub jego określonej części ustala się za pomocą wskaźnika wymiaru, jeżeli przewiduje to ustawa lub jeżeli wysokość ta pozostaje w stałym stosunku do wysokości emerytury podstawowej, a świadczenie nie ma charakteru jednorazowego.

W myśl ust. 2 art. 48 cyt. ustawy świadczenie, którego wysokość jest ustalona za pomocą wskaźnika wymiaru, wypłaca się w kwocie odpowiadającej iloczynowi tego wskaźnika i aktualnej emerytury podstawowej.

W każdym przypadku zmiany wysokości emerytury podstawowej wypłaca się świadczenie, o którym mowa w ust. 1, w odpowiednio zmienionej wysokości, z uwzględnieniem terminów waloryzacji emerytur i rent przysługujących na podstawie przepisów emerytalnych - o czym zawiadamia się uprawnionego (ust. 3).

Stosownie natomiast do treści art. 88 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. j. Dz. U. 2017, poz. 1383 ze zm.), emerytury i renty podlegają corocznie waloryzacji od dnia 1 marca.

W myśl art. 88 ust. 2 ustawy, waloryzacja polega na pomnożeniu kwoty świadczenia i podstawy jego wymiaru przez wskaźnik waloryzacji. Natomiast ust. 3 stanowi, że waloryzacji podlega kwota świadczenia i podstawa jego wymiaru w wysokości przysługującej ostatniego dnia lutego roku kalendarzowego, w którym przeprowadza się waloryzację. Zgodnie z ust. 4 tego przepisu, waloryzacja obejmuje emerytury i renty przyznane przed terminem waloryzacji.

W myśl art. 89 ust. 1 powyższej ustawy, wskaźnik waloryzacji to średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w poprzednim roku kalendarzowym zwiększony o co najmniej 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym. Natomiast ust. 2 stanowi, że wskaźnikiem cen towarów i usług konsumpcyjnych, o którym mowa w ust. 1, jest średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów albo średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem, jeżeli jest on wyższy od wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów.

Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych ogłasza w formie komunikatu w „Monitorze Polski” Prezes Głównego Urzędu Statystycznego (art. 94 ust. 1 ustawy).

Wskaźnik waloryzacji dla emerytur i rent w 2017 roku na podstawie Komunikatu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 10 lutego 2017 roku w sprawie wskaźnika waloryzacji emerytur i rent w 2017 roku (M.P. poz. 187) wynosi 100,44%.

Sąd podkreślił, że rozpoznawanej sprawie przedmiotem kontroli była decyzja Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z dnia 10 marca 2017 roku. Oznacza to, iż przedmiotem kontroli Sądu mogło być tylko rozstrzygnięcie w niej zawarte. Wskazaną decyzją rolniczy organ rentowy podwyższył wysokość emerytury rolniczej wnioskodawcy w wysokości przysługującej w dniu 28 lutego 2017 roku wskaźnikiem waloryzacji, nie mniej niż o kwotę 10 złotych, na podstawie art. 5, 6 i 7 ustawy z dnia 2 grudnia 2016 roku o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw ( Dz. U. 2017, poz. 2).

Sąd wskazał, iż na podstawie art. 5 ust. 1 cytowanej ustawy, w 2017 roku waloryzacja od dnia 1 marca polega na podwyższeniu kwoty świadczenia, w wysokości przysługującej w dniu 28 lutego 2017 roku wskaźnikiem waloryzacji, ustalonym zgodnie z art. 89 ustawy zmienianej w art. 1, nie mniej niż o kwotę 10 złotych. W myśl ust. 2, waloryzacja podstawy wymiaru świadczenia z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych polega na pomnożeniu podstawy wymiaru świadczenia przez wskaźnik stanowiący iloraz zwaloryzowanej kwoty świadczenia z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i kwoty tego świadczenia ustalonej na dzień poprzedzający termin waloryzacji.

W ocenie Sądu emerytura rolnicza wnioskodawcy została zwaloryzowana decyzją z dnia 10 marca 2017 roku, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. Jej wysokość ustalono poprzez pomnożenie kwoty świadczenia ustalonego na dzień 28 lutego 2017 roku tj. 935,51 złotych przez wskaźnik waloryzacji 100,44 %. W wyniku pomnożenia kwota świadczenia wzrosłaby o kwotę mniejszą niż 10 złotych (i wyniosłaby 939,62 złotych), dlatego do świadczenia dodano kwotę 10 złotych. Po dodaniu kwoty 10 złotych, wysokość emerytury rolniczej wyniosła 945,51 złotych brutto (z czego 50% stanowi kwota 472,76 złotych).

Zwaloryzowana przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych renta inwalidy wojennego wynosi 2439,79 złotych, 50% emerytury pracowniczej stanowiła kwota 500 złotych brutto. Wysokość emerytury rolniczej po waloryzacji wyniosła 3993,02 złotych (50 % emerytury rolniczej w kwocie 472,76 złotych + 50 % emerytury pracowniczej w kwocie 500 złotych brutto +100% renty inwalidy wojennego w kwocie 2439,79 złotych + dodatek pielęgnacyjny w kwocie 314,39 złotych+ dodatek kombatancki w kwocie 209,59 złotych +dodatek energetyczny w kwocie 166,05 złotych + kompensacyjny w kwocie 31,44 złotych - 53,00 zł zaliczki na podatek dochodowy i 88,00 zł składki na ubezpieczenie zdrowotne).

Sąd podkreślił także, że zgodnie z art. 103 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników, emerytury i renty z ubezpieczenia społecznego rolników indywidualnych i członków ich rodzin waloryzuje się w ten sposób, że ustala się wskaźnik wymiaru świadczenia, wraz ze zwiększeniami oraz dodatkami z tytułu odznaczeń państwowych, dodatkiem kombatanckim i dodatkiem z tytułu tajnego nauczania, według stanu na dzień 31 grudnia 1990 roku, a od dnia 1 stycznia 1991 roku świadczenie wypłaca się według tak ustalonego wskaźnika.

Okres pracy przymusowej od 30 listopada 1941 roku do 1 kwietnia 1944 roku został doliczony wnioskodawcy do wskaźnika wymiaru świadczenia rolnego to jest 2 lata po 2% za każdy pełny rok prac. Wskaźnik świadczenia wzrósł z 1,02 do 1,06. Sad podniósł, iż powyższa kwestia była już przedmiotem kognicji Sądu Okręgowego w Lublinie w sprawie VII U 44/13, który w wyroku z dnia 25 lutego 2013 roku oddalił odwołanie wnioskodawcy. Sąd Apelacyjny w Lublinie wyrokiem z dnia 26 czerwca 2013 roku w sprawie III AUa 409/13 oddalił apelację Z. B. .

Sąd podkreślił, że kwestia przeliczenia pracy niewolniczej wnioskodawcy nie była przedmiotem niniejszej decyzji zaś w judykaturze utrwalony jest pogląd, w myśl którego zakres rozpoznania i orzeczenia (przedmiot sporu) w tych sprawach wyznaczony jest w pierwszej kolejności przedmiotem decyzji organu rentowego zaskarżonej do sądu ubezpieczeń społecznych, a w drugim rzędzie przedmiotem postępowania sądowego determinowanego zakresem odwołania od tejże decyzji (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 września 2000 roku, II UKN 685/99, OSNP 2002 nr 5, poz. 121 oraz postanowienia z dnia 13 maja 1999 roku, II UZ 52/99, OSNP 2000 nr 15, poz. 601 i z dnia 13 października 2009 roku, II UK 234/08, LEX nr 553692). Zaskarżona w niniejszej sprawie decyzja z 10 marca 2017 roku zawierała merytoryczne rozstrzygnięcie rolniczego organu rentowego odnośnie waloryzacji emerytury rolniczej Z. B.. Kontrola prawidłowości tej decyzji dokonana przez Sąd Okręgowy musiała sprowadzać się wyłącznie do oceny jej zasadności na podstawie stosownych przepisów prawa materialnego dotyczących ustalania wysokości emerytury w oparciu o przepisy ustawy z dnia 2 grudnia 2016 roku o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2017, poz. 2).

Z wyrokiem tym nie zgodził się wnioskodawca. Wniósł apelację. Domagał się uchylenia wyroku i przeliczenia dwukrotnie jego pracy niewolniczej z 4 % do 10% jak stanowi ustawa kombatancka i Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. W uzasadnieniu wskazał, że KRUS nie wydał decyzji w przedmiocie jego żądań dotyczących dodatku za prace niewolniczą.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje

Apelacja nie jest zasadna.

Sąd Okręgowy przy ferowaniu zaskarżonego rozstrzygnięcia nie naruszył przepisów proceduralnych ani tym bardziej prawa materialnego.

Sąd I instancji trafnie wskazał, że w rozpoznawanej sprawie przedmiotem kontroli była decyzja Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z dnia 10 marca 2017 roku. A zatem przedmiotem kontroli Sądu mogło być tylko rozstrzygnięcie w niej zawarte.

Zaskarżona decyzja była typową decyzja waloryzacyjną, która jest wydawana co roku przez organ rentowy.

Wskazaną decyzją rolniczy organ rentowy podwyższył wysokość emerytury rolniczej wnioskodawcy w wysokości przysługującej w dniu 28 lutego 2017 roku wskaźnikiem waloryzacji na podstawie art. 5, 6 i 7 ustawy z dnia 2 grudnia 2016 roku o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw ( Dz. U. 2017, poz. 2).

Sąd Okręgowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku szczegółowo przedstawił zastosowany mechanizm waloryzacji.

Sąd trafnie przyjął, że emerytura rolnicza wnioskodawcy została zwaloryzowana decyzją z dnia 10 marca 2017 roku, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa.

Prawidłowo także Sąd Okręgowy przyjął, że zakres rozpoznania i orzeczenia (przedmiot sporu) w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych wyznaczony jest w pierwszej kolejności przedmiotem decyzji organu rentowego zaskarżonej do sądu ubezpieczeń społecznych, a w drugim rzędzie przedmiotem postępowania sądowego determinowanego zakresem odwołania od tejże decyzji (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 września 2000 roku, II UKN 685/99, OSNP 2002 nr 5, poz. 121 oraz postanowienia z dnia 13 maja 1999 roku, II UZ 52/99, OSNP 2000 nr 15, poz. 601 i z dnia 13 października 2009 roku, II UK 234/08, LEX nr 553692). Skoro zatem zaskarżona w niniejszej sprawie decyzja zawierała merytoryczne rozstrzygnięcie rolniczego organu rentowego odnośnie waloryzacji emerytury rolniczej Z. B. to. kontrola prawidłowości tej decyzji dokonana przez Sąd Okręgowy musiała sprowadzać się wyłącznie do oceny jej zasadności na podstawie stosownych przepisów prawa materialnego dotyczących ustalania wysokości emerytury w oparciu o przepisy ustawy z dnia 2 grudnia 2016 roku o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2017, poz. 2). Przedmiotem rozstrzygnięcia organu rentowego nie była natomiast kwestia przeliczenia emerytury w związku z okresem pracy przymusowej.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny na podstawie art.385 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

WYROK

UZASADNIENIE