UZASADNIENIE

Powód A. K., reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, w pozwie z dnia 27 listopada 2017 roku (data wpływu) wniósł o ustalenie, że jest ojcem małoletniej córki urodzonej w dniu (...) przez M. B. oraz zabezpieczenie powództwa poprzez wydanie zakazu wywozu dziecka poza granice kraju, bez zgody ojca.

W uzasadnieniu wskazano, iż powód przypuszcza, że jest ojcem córki pozwanej M. B.. Matka dziewczynki uniemożliwia kontakt dziecka z powodem, nie podała jak córka ma na imię, ponadto istnieje obawa, że wyjedzie z córką za granicę.

Postanowieniem z dnia 18 grudnia 2017 roku, wydanym na rozprawie w sprawie o sygn. akt III RC 217/17, Sąd Rejonowy w Zduńskiej Woli III Wydział Rodzinny i Nieletnich oddalił wniosek pełnomocnika powoda w przedmiocie wydania postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 25 stycznia 2018 roku, wydanym w sprawie o sygn. akt III RC 217/17 z powództwa A. K. przeciwko M. B., Sąd Rejonowy w Zduńskiej Woli III Wydział Rodzinny i Nieletnich:

- w pkt 1 oddalił powództwo,

- w pkt 2 zasądził od powoda A. K. na rzecz pozwanej M. B. kwotę 257,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa adwokackiego,

- w pkt 3 nie obciążył powoda A. K. pozostałymi kosztami procesu.

Powyższe rozstrzygnięcie zapadło po następujących ustaleniach i wnioskach:

Małoletnia M. V. urodziła się w dniu (...) w S. i nosi nazwisko K., gdyż została uznana przez D. K. przed Kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego w S. w dniu 20 listopada 2017 roku, za oznaczeniem aktu (...) (...).

Z ustaleń Sądu Rejonowego wynika, iż w dacie wystąpienia przez powoda z roszczeniem, sytuacja prawna w zakresie pochodzenia dziecka była już rozstrzygnięta. Małoletnia wraz z matką i ojcem zamieszkuje w domu dziadków macierzystych i ma zapewnione wszystkie warunki do rozwoju i wychowania. Natomiast powód i pozwana M. B. znają się od około dwóch lat i w przeszłości dochodziło między nimi do współżycia fizycznego.

Sąd pierwszej instancji zwrócił uwagę na to, iż z treści oświadczenia złożonego przez matkę dziecka i aktu urodzenia wynika, że biologicznym ojcem małoletniej M. jest D. K..

Z ustaleń Sądu Rejonowego wynika, iż do ojcostwa poczuwa się również powód A. K., według twierdzeń którego, do ostatniego współżycia pomiędzy nim, a M. B. doszło na przełomie września/października 2017 roku, kiedy pozwana była w ciąży. Z kolei, o tym, że pozwana M. B. spodziewa się dziecka, powód dowiedział się w kwietniu 2017 roku.

Wobec ustalonego stanu faktycznego i uznania dziecka przed wytoczeniem niniejszego powództwa, zdaniem Sądu pierwszej instancji, brak było podstaw do przeprowadzenia innych dowodów, w tym również w postaci zeznań świadków, czy też badań DNA.

Po dokonaniu powyższych ustaleń faktycznych Sąd Rejonowy w Zduńskiej Woli zważył, iż zgodnie z dyspozycją art. 84 § 1 k.r.o. sądowego ustalenia ojcostwa może żądać matka dziecka, a domniemanie, że ojcem dziecka jest ten, kto obcował z matką dziecka nie dawniej niż w trzechsetnym, a nie później niż w sto osiemdziesiątym pierwszym dniu przed urodzeniem się dziecka zawarte jest w art. 85 § 1 k.r.o.

Sąd pierwszej instancji podkreślił, iż małoletnia M. K. została uznana przez D. K. w dniu 20 listopada 2017 roku i zgodnie z treścią art. 72 § 2 k.r.o. uznanie ojcostwa mogło nastąpić, albowiem nie toczyła się wówczas sprawa o ustalenie ojcostwa, gdyż powód wystąpił z roszczeniem w dniu 27 listopada 2017 roku. Nie jest natomiast dopuszczalne sądowe ustalenie ojcostwa w stosunku do dziecka, które zostało uznane. Nie jest też dopuszczalne uznanie ojcostwa. Ustalenie ojcostwa, bądź też uznanie ojcostwa w takim wypadku jest bezwzględnie nieważne i nie rodzi żadnych skutków prawnych.

Nie ulega wątpliwości, w ocenie Sądu Rejonowego, iż uwzględnienie roszczenia A. K. nie może obalić uznania dziecka, taki bowiem skutek w myśl obowiązujących przepisów, może nastąpić wyłącznie w sposób określony w ustawie, poprzez ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa, istnieje bowiem niepodzielność stanu cywilnego w zakresie pochodzenia dziecka od jednego ojca, a nie od dwóch ojców.

W dalszej części Sąd Rejonowy rozważył, iż nie ulega wątpliwości, że ustalenie ojcostwa powoda A. K. w stosunku do małoletniej M. K., uznanej przez D. K., nie mogłoby wywrzeć żadnych skutków prawnych, dopóki to uznanie ojcostwa nie zostanie we właściwy sposób obalone. Pochodzenie małoletniej M. K. od mężczyzny, który ją uznał przed Kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego jest zawarte w treści aktu urodzenia, który stanowi wyłączny dowód tego co zostało w nim stwierdzone.

W rezultacie, Sąd pierwszej instancji oddalił powództwo i zaniechał przeprowadzania innych dowodów jako zbędnych, w tym również wnioskowanego przez stronę powodową dowodu z badań DNA.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Rejonowy podkreślił, iż ustalenie w zakresie pochodzenia dziecka od powoda może być czynione i dowodzone dopiero po skutecznym i prawomocnym obaleniu domniemania pochodzenia dziecka od D. K., w drodze odrębnego roszczenia.

W zakresie rozstrzygnięcia o kosztach, Sąd pierwszej instancji zasądził od powoda na rzecz pozwanej M. B. kwotę 257,00 zł tytułem kosztów zastępstwa adwokackiego i nie obciążył go kosztami procesu w pozostałym zakresie.

Z takim rozstrzygnięciem nie zgodził się powód A. K., zaskarżając powyższy wyrok w części, tj. w zakresie pkt 1 i 2.

Zaskarżonemu rozstrzygnięciu powód, reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, zarzucił naruszenie prawa procesowego tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przyjęcie, że uznanie dziecka przez D. K. nastąpiło przed datą wytoczenia powództwa w niniejszej sprawie oraz że powód nie jest ojcem. W związku z tym, skarżący wniósł o uchylenie wymienionego wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania oraz zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Dodatkowo, na podstawie art. 177 § 1 pkt 1 k.p.c., skarżący wystąpił o zawieszenie postępowania w niniejszej sprawie, gdyż jej rozstrzygnięcie zależy od wyników wszczętego przez Prokuraturę, na skutek zawiadomienia Sądu oraz powoda, postępowania w sprawie o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa M. K.,

którego wynik będzie miał wpływ na bieg niniejszej sprawy.

Postanowieniem z dnia 01 marca 2018 roku, wydanym w sprawie o sygn. akt III RC 217/17, Sąd Rejonowy w Zduńskiej Woli III Wydział Rodzinny i Nieletnich oddalił wniosek pełnomocnika powoda o zawieszenie postępowania.

Na rozprawie apelacyjnej pełnomocnik powoda poparł apelację oraz ponownie wniósł o zawieszenie postępowania na podstawie art. 177 § 1 pkt 1 k.p.c. , z uwagi na fakt, iż Prokuratura Rejonowa w Zduńskiej Woli przygotowuje pozew o ustalenie bezskuteczności uznania dziecka. Z kolei, pełnomocnik pozwanej wystąpił o oddalenie apelacji oraz wniosku o zawieszenie postępowania.

Postanowieniem z dnia 09 maja 2018 roku, wydanym w sprawie o sygn. akt I Ca 133/18, Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny oddalił wniosek o zawieszenie postępowania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest bezzasadna i nie zasługuje na uwzględnienie, gdyż zaskarżone orzeczenie odpowiada prawu.

Odnosząc się do zgłoszonych w apelacji zarzutów, już na wstępie kategorycznie należy zaznaczyć, iż Sąd Okręgowy w całości podziela dokonane przez Sąd Rejonowy w Zduńskiej Woli ustalenia faktyczne i rozważania w zakresie oceny materiału dowodowego oraz podstawy prawnej zaskarżonego wyroku, przyjmując je za podstawę własnego rozstrzygnięcia i odwołuje się do nich bez potrzeby ich powtarzania. Dokonując samodzielnie oceny tego materiału Sąd Odwoławczy nie znalazł podstaw do poczynienia ustaleń odmiennych.

Analiza zgromadzonego materiału dowodowego pozwala na stwierdzenie, że brak jest podstaw do przychylenia się do apelacji, którą oceniać należy, tylko i wyłącznie, jako polemikę z prawidłowymi ustaleniami i rozważaniami Sądu pierwszej instancji. Sąd Okręgowy w całej rozciągłości podziela argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia oraz odsyła do ponownej, uważnej lektury, albowiem zbędne jest w tym miejscu powielanie jego treści. Zwłaszcza, że celowo, tak obszernie, zostało to uczynione wyżej, dla wzmocnienia słuszności dokonanych przez Sąd Rejonowy ustaleń i rozważań. Podkreślenia przy tym wymaga, że analiza uzasadnienia podniesionych zarzutów, prowadzi do wniosku, iż powód polemikę z dokonaną przez Sąd pierwszej instancji oceną wiarygodności zgromadzonego materiału oraz poczynionymi w oparciu o tę ocenę ustaleniami faktycznymi, uczynił w istocie główną osią swego środka odwoławczego. W tym stanie rzeczy zarzuty wywiedzione w apelacji przez pełnomocnika powoda, zdeterminowane w całości, wobec oddalenia wniosku o zawieszenie, chęcią przedłużenia niniejszego postępowania, uznać należy za nieprzekonujące i nieuzasadniające uchylenia zaskarżonego orzeczenia.

Powód A. K. w swej apelacji podniósł zarzuty naruszenia prawa procesowego tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przyjęcie, że uznanie dziecka przez D. K. nastąpiło przed datą wytoczenia powództwa w niniejszej sprawie oraz że powód nie jest ojcem.

Zdaniem Sądu drugiej instancji, nietrafny jest podnoszony przez skarżącego zarzut naruszenia art . 233 k.p.c., który wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, gdyż to jedynie może być przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Do skutecznego postawienia zarzutu naruszenia art . 233 k.p.c., nie wystarczy samo przekonanie strony o innej niż przyjął sąd wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów oraz ich odmiennej ocenie niż ocena sądu. Postawienie zarzutu naruszenia przywołanego przepisu nie może polegać, tak jak w niniejszej sprawie, na zaprezentowaniu przez apelującego stanu faktycznego przyjętego przez niego na podstawie własnej oceny dowodów; skarżący może tylko wykazywać, posługując się wyłącznie argumentami jurydycznymi, że Sąd rażąco naruszył ustanowione w wymienionym przepisie zasady oceny wiarygodności i mocy dowodów i że naruszenie to miało wpływ na wynik sprawy (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 2000 r., I CKN 1169/99, LEX Nr 40107, z dnia 10 kwietnia 2000 r., V CKN 17/00, LEX Nr 40424).

Sąd Okręgowy w całej rozciągłości podziela ustalenia Sądu Rejonowego w Zduńskiej Woli, iż uznanie dziecka przez D. K. nastąpiło w dniu 20 listopada 2017 roku, a powództwo w niniejszej sprawie zostało wytoczone w dniu 27 listopada 2017 roku, a więc już po uznaniu dziecka. Natomiast pełnomocnik skarżącego nie wskazał innych dat, potwierdzających inną sekwencję i konsekwencję zdarzeń, a tym samym nie wyjaśnił w jaki sposób Sąd meriti uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, bądź w inny sposób uchybił przepisom, oceniając w ten sposób kolejność zdarzeń.

W tej sytuacji, jak trafnie wskazał Sąd pierwszej instancji, nie jest dopuszczalne sądowe ustalenie ojcostwa w stosunku do dziecka, które zostało uznane bądź też został już wydany wyrok ustalający ojcostwo. Nie jest też dopuszczalne uznanie dziecka (obecnie ojcostwa), jeżeli ojcostwo w stosunku do takiego dziecka zostało prawomocnie ustalone (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 maja 1956 r., 2 Cr 191/56, OSP 1956, Nr 5, poz. 120). Dokonane bowiem, w takim wypadku ustalenie ojcostwa bądź też uznanie ojcostwa jest bezwzględnie nieważne i nie rodzi żadnych skutków prawnych, a wydany w takiej sprawie wyrok należałoby usunąć w trybie wznowienia postępowania. Nie dałaby się bowiem, pogodzić z zasadą niepodzielności stanu cywilnego oraz z podstawowymi założeniami polskiego prawa koncepcja, że dziecko ma jednocześnie dwu ojców. Wynika z niej, że ustalenie ojcostwa jednego mężczyzny wyklucza ojcostwo drugiego. Oznacza to, że niedopuszczalne jest podwójne ustalenie pochodzenia dziecka, czy to w stosunku do tego samego czy innego mężczyzny.

Wbrew twierdzeniom skarżącego, Sąd pierwszej instancji w sposób prawidłowy wskazał, iż ustalenie w zakresie pochodzenia dziecka od powoda może być czynione i dowodzone dopiero po skutecznym i prawomocnym obaleniu domniemania pochodzenia dziecka od D. K. w drodze odrębnego roszczenia. Dopóki, jednak ojcostwo nie zostanie obalone przez prawomocne rozstrzygnięcie Sądu w sprawie o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa, prowadzenie niniejszego procesu jest niezasadne, co potwierdza zarówno bezzasadność wniesionej apelacji, jak i złożonego wniosku o zawieszenie.

Pamiętać przy tym trzeba, iż kwestia oddalenia powództwa w niniejszej sprawie nie zamyka powodowi drogi do wystąpienia z roszczeniem w zakresie ustalenia sytuacji prawnej dziecka i ustalenia pochodzenia od innego mężczyzny. Po prawomocnym podważeniu uznania dziecka, jeżeli takie nastąpi, powód będzie mógł dochodzić roszczenia w zakresie ustalenia lub uznania ojcostwa.

Z kolei, odnosząc się do wniosku pełnomocnika powoda o zawieszenie postępowania w niniejszej sprawie, w ocenie Sądu drugiej instancji, należy wskazać, iż zgodnie z treścią art. 177 § 1 pkt 1 k.p.c. Sąd może zawiesić postępowanie z urzędu, jeżeli rozstrzygnięcie sprawy zależy od wyniku innego toczącego się postępowania cywilnego. Natomiast, z informacji zawartych w apelacji i uzupełnionych na rozprawie w dniu 09 maja 2018 roku wynika, że w chwili obecnej Prokuratura Rejonowa w Zduńskiej Woli dopiero „przygotowuje pozew o ustalenie bezskuteczności uznania dziecka”. Tak więc, postępowanie to jest na etapie postępowania prokuratorskiego, a nie sądowego. Nie został bowiem, do tej pory wniesiony przez Prokuratora pozew o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa. Zawieszenie postępowania na podstawie art. 177 § 1 pkt 1 k.p.c. ma charakter fakultatywny i pozostawione jest uznaniu sądu. Wydanie postanowienia o zawieszeniu powinno nastąpić nie tylko wówczas, gdy przemawiają za tym względy celowości i interes strony, ale i występuje stosunek prejudycjalności. Oznacza to, że orzeczenie, które ma zapaść w innej sprawie powinno stanowić przedsąd dla rozpoznawanej sprawy, a jego treść, pośrednio poprzez powagę rzeczy osądzonej, kształtować treść rozstrzygnięcia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 listopada 2012 r., III CSK 42/12, Legalis Nr 667403). Natomiast przez inne postępowania należy rozumieć postępowanie, które toczy się równolegle z postępowaniem, które ma być zawieszone. „Toczy się”, tzn. zostało wszczęte i nie zostało prawomocnie zakończone. W tym stanie rzeczy, w całej rozciągłości należy podzielić argumentację zawartą w uzasadnieniu postanowienia Sądu pierwszej instancji o oddaleniu wniosku o zawieszenie postępowania, gdyż prowadzenie jakiegokolwiek postępowania przez Prokuratora w zakresie pochodzenia małoletniej M. K., nie ma wpływu na treść rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie.

Reasumując, w ocenie Sądu Okręgowego, zgromadzony w sprawie materiał dowodowy został zebrany w sposób wyczerpujący, a decyzja Sądu pierwszej instancji została wydana w oparciu o niewadliwą i wszechstronną ocenę ujawnionych faktów i stanowiła wystarczającą podstawę do wydania zaskarżonego wyroku, czego apelacja skutecznie nie podważyła. Fakt, iż powód inaczej interpretuje zgromadzony materiał dowodowy i wyciąga na tej podstawie odmienne wnioski nie może stanowić samoistnej podstawy do uwzględnienia apelacji.

W tym stanie rzeczy Sąd Odwoławczy podzielił trafne ustalenia oraz rozważania Sądu Rejonowego w Zduńskiej Woli i na podstawie art. 385 k.p.c., apelację oddalił, uznając iż Sąd pierwszej instancji w sposób prawidłowy rozpoznał przedmiotową sprawę.

O kosztach, jak w pkt 3 wyroku Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. i art. 391 § 1 k.p.c., w myśl, którego powód, jako strona przegrywająca sprawę na żądanie pozwanego, obowiązany jest do zwrotu kosztów procesu, które stanowią koszty zastępstwa prawnego w kwocie 240,00 zł (§ 4 ust. 1 pkt 5 i § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie, Dz.U. z 2015 r. poz. 1800 ze zm.), gdyż taka kwota odpowiada charakterowi sprawy, nakładowi pracy pełnomocnika i jest zgodna z obowiązującymi stawkami.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE