Sygn. akt II Ka 116/18
Dnia 06 czerwca 2018 r.
Sąd Okręgowy w Sieradzu – II Wydział Karny, w składzie:
Przewodniczący |
- |
SSO Jacek Klęk |
Protokolant |
- |
sekr. sąd. Monika Szukalska |
przy udziale Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Sieradzu Agnieszki Czajkowskiej oraz pełnomocnika naczelnika Urzędu Skarbowego w S. M. K., po rozpoznaniu w dniu 6 VI 2018 r. sprawy: Z. W. oskarżonego o czyny z art. 54 § 2 w zw. z art. 9 § 3 k.k.s., na skutek apelacji prokuratora od wyroku Sądu Rejonowego w Sieradzu z 13 marca 2018 r. w sprawie II K 564/17,
uchyla zaskarżony wyrok w całości i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu w Sieradzu do ponownego rozpoznania.
Sygn. akt II Ka 116/18
Wniesionym 09 sierpnia 2017 r. aktem oskarżenia Z.
W. został oskarżony o to, że:
I w okresie od 31 stycznia 2015 r do 6 maja 2015 r. w S., woj. (...) będąc
prezesem zarządu (...) sp. z o.o. z/s w S. przy ul.
Zakładników 18 (KRS (...)) uchylał się od opodatkowania podatkiem
od nieruchomości poprzez nieprzedłożenie w ustawowym terminie, tj. do dnia
31 stycznia 2015 r. deklaracji DN-1 na podatek od nieruchomości na rok 2015
przez co naraził Gminę M. S. na uszczuplenie w kwocie 71.282 zł
naruszył przepisy art. 6 ust. 6 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach
i opatach lokalnych,
to jest o czyn z art. 54§2 w zw. z art. 9§3 k.k.s.
II w okresie od 31 stycznia 2016 r do 13 czerwca 2016 r. w S., woj. (...)
będąc prezesem zarządu (...) sp. z o.o. z/s w S.
przy ul (...) (KRS (...)) uchylał się od opodatkowania
podatkiem od nieruchomości poprzez nieprzedłożenie w ustawowym terminie,
tj. do dnia 31 stycznia 2016 r. deklaracji DN-1 na podatek od nieruchomości
na rok 2016 przez co naraził Gminę M. S. na uszczuplenie w kwocie
71.282 zł naruszył przepisy art. 6 ust. 6 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r.
o podatkach i opatach lokalnych,
to jest o czyn z art. 54§2 w zw. z art. 9§3 k.k.s.
Opublikowanym 13 marca 2018 r. w sprawie II K 564/17 wyrokiem,
Sąd Rejonowy w Sieradzu uniewinnił oskarżonego od dokonania zarzucanych mu
czynów a kosztami postępowania obciążył Skarb Państwa. Z uzasadnienia wyroku
wynika, że u podstaw decyzji sądu legły następujące ustalenia:
II Ka 116/18 2/6 2018-06-15
a) brak dowodów na ustalenie, że zamiarem oskarżonego było uchylenie się
od opodatkowania i narażenie podatku na uszczuplenie, przy czym za takowe
sąd meriti nie uznał niezłożenia deklaracji DN-1 za 2015 i 2016 r. skoro
przedmiot opodatkowania nie zmienił się w stosunku do poprzedniego okresu
rozliczeniowego, a w decyzji o wysokości zobowiązania wskazano wartości
analogiczne jak w decyzji za 2014 r.
b) spółka zarządzana przez oskarżonego z przyczyn od siebie niezależnych,
a związanych z praktykami monopolistycznymi Przedsiębiorstwa (...)
(...) Sp. z o.o. nie mogła realizować celu, jaki sobie wyznaczyła,
c) uregulowanie części zobowiązania;
d) podjęcie przez Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników Spółki
B. S. uchwały o realizacji projektu oraz
sprzedaży nieruchomości przy Zakładników 18 skutkiem czego oskarżony
zaproponował ustanowienie hipoteki na nieruchomościach należących
do spółki, przy czym takie hipoteki zostały ustanowione, co w kontekście
szacunkowej wartości nieruchomości czyni realnym spłatę zobowiązania
w przyszłości.
W ustawowym terminie wyrok w całości, na niekorzyść oskarżonego
zaskarżył prokurator. Na podstawie art. 438 pkt. 3 k.p.k. wyrokowi zarzucił „błąd w
ustaleniach faktycznych, przez błędna ocenę zgromadzonego w sprawie materiału
dowodowego, a polegający na niewłaściwym przyjęciu, iż oskarżony (…) nie miał
zamiaru uchylania się od opodatkowania i narażenia podatku na uszczuplenie,
co miało wpływ na treść wyroku i w rezultacie niesłuszne uniewinnienie
oskarżonego (…) od popełnienia zarzucanych mu czynów, podczas gdy dokonanie
takiej oceny zgromadzonego materiału dowodowego prowadzi wprost
do odmiennego wniosku.
Oskarżony skorzystał z prawa do złożenia odpowiedzi na apelację
domagając się utrzymania w mocy zaskarżanego wyroku.
W toku rozprawy apelacyjnej skarżący oraz oskarżyciel skarbowy
poparli apelację. Oskarżony i jego obrońca wnieśli zaś o utrzymanie zaskarżonego
wyroku w mocy.
II Ka 116/18 3/6 2018-06-15
Sąd Okręgowy zważył, co następuje
Wobec treści podniesionego przez skarżącego zarzutu należy wskazać,
iż uzasadnienie apelacji i przytoczona podstawa prawna zarzutu pozostaje
w opozycji do treści zarzutu. W uzasadnieniu skarżący nie podnosi argumentów,
które wskazywałyby na to, że nie zgadza się z dokonaną przez Sąd Rejonowy
oceną materiału dowodowego. Ścisłej skarżący nie podważa dokonanej przez Sąd
oceny wiarygodności poszczególnych dowodów. Nie podnosi także zarzutów
w zakresie kompletności zebranego materiału dowodowego. Wskazuje natomiast,
iż Sąd Rejonowy „niewłaściwie ocenił stan faktyczny, będący podstawą
zaskarżonego rozstrzygnięcia”. Oznacza to, iż użyte w tenorze apelacji
sformułowanie nawiązujące do oceny materiału dowodowego („przez błędna
ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego”) dotyczy nie obrazy art.
7 k.p.k. a wadliwości procesu wnioskowania o braku podstaw
do zakwestionowania chroniącego oskarżonego domniemania niewinności
z prawidłowo zebranego, ujawnionego w toku rozprawy i ocenionego materiału
dowodowego.
Wskazana sprzeczność nie dyskwalifikuje apelacji, a zwłaszcza nie
umniejsza znaczenia podniesionych w niej uchybień, które jako zasadne musiały
skutkować uchyleniem kwestionowanego wyroku i przekazaniem sprawy Sądowi
Rejonowemu w S. do ponownego rozpoznania. Rzecz w tym, iż gros
okoliczności powołanych przez Sąd jako determinujące uniewinnienie oskarżonego
ma charakter dowolny, pozorny lub nie znajduje oparcia w obowiązującym
prawie.
Całość rozumowania Sąd Rejonowy oparł na tezie, iż oskarżony, jako
podmiot odpowiedzialny za wykonanie obowiązków podatnika
za (...) Sp. z o.o., mimo niezłożenia deklaracji podatkowych
DN-1 na podatek od nieruchomości nie wyczerpał znamion uchylania się
od opodatkowania podatkiem od nieruchomości za lata 2015 o 2016, bowiem
stosowną deklarację złożył za rok 2014, a stan faktyczny nie uległ zmianie.
Zaprezentowany tok rozumowania jest wadliwy z racji
nieuwzględnienia obowiązującego stanu prawnego. Rzecz w tym, iż obowiązek
złożenia deklaracji DN-1 do 31 stycznia na dany rok podatkowy przez podmioty
II Ka 116/18 4/6 2018-06-15
inne niż osoby fizyczne nie jest zależny od zaistnieniem jakichkolwiek zmian
w stanie faktycznym.
Zgodnie z art. 6 ust. 9 pkt. 1 ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach
i opłatach lokalnych (t.j. Dz. U. Nr 9, poz. 31 ze zm.) m.in. osoby prawne
są obowiązane składać, w terminie do dnia 31 stycznia, organowi podatkowemu
właściwemu ze względu na miejsce położenia przedmiotów opodatkowania,
deklaracje na podatek od nieruchomości na dany rok podatkowy, sporządzone
na formularzu według ustalonego wzoru. Ewentualne zmiany stanu faktycznego
na ten obowiązek nie mają wpływu, bowiem w przypadku zmiany okoliczności
faktycznych podatnik jest zobligowany do złożenia – niezależnie od deklaracji
na dany rok podatkowy – deklaracji korygującej w terminie 14 dni od dnia
zaistnienia zdarzenia mającego wpływ na wysokość opodatkowania w tym roku.
Rzecz w tym, iż w przypadku osób prawnych, a zwłaszcza podmiotów
prowadzących działalność gospodarczą, codziennością są zmiany sposobu
wykorzystania nieruchomości w związku z bieżącą działalnością, a to ma wpływ
na wysokość zobowiązania. Sąd Rejonowy stwierdzając, że oskarżony nie ponosi
odpowiedzialności karnej pominął zupełnie fakt, iż podsądny miał świadomość
powyższych uregulowań, skoro złożył stosowaną deklarację za 2014 r. Wobec
konfliktu, którego istotą była wysokość podatku za 2014 r. miał też świadomość
zależności wysokość zobowiązania od zadeklarowanego sposobu wykorzystania
nieruchomości.
Ma rację skarżący, iż podkreślana przez Sąd Rejonowy sytuacja spółki
nie ma znaczenia dla oceny, czy oskarżony nie składając deklaracji DN-1 na lata
2015 i 2016 wyczerpał znamiona czasownikowe przestępstwa skarbowego
nieujawnienia przedmiotu lub podstawy opodatkowania penalizowanego art. 54§1
k.k.s. Czym innym jest bowiem nieujawnienie właściwemu organowi przedmiotu
lub podstawy opodatkowania, a czym innym sprzeniewierzenie się obowiązkowi
zapłaty podatku. Podatek od nieruchomości już z mocy ustawy, pomijając
zobowiązania do 100 zł, jest rozkładany na raty. Podatnik, ma także prawo
ubiegania się o umorzenie płatności każdego podatku (także od nieruchomości)
i to dla oceny zasadności lub nie wniosku o umorzenie zobowiązania ma znaczenie
choćby kondycja finansowa podatnika, w tym jej przyczyny, a także ewentualne
skutki zapłaty zobowiązania (lub jego egzekucja) w całości. Oczywistym przy tym
II Ka 116/18 5/6 2018-06-15
jest, iż umorzenie zobowiązania dotyczy zobowiązania już istniejącego,
o ustalonym wymiarze, a nie przyszłego, hipotetycznego. Sam oskarżony poprzez
zaniechanie złożenia deklaracji DN-1 wskazanych w zarzutach uniemożliwił
wydanie decyzji o podatku od nieruchomości pozostającej we władaniu
zarządzanej przez niego spółki, a tym samym uniemożliwił tej spółce możliwość
ubiegania się o umorzenie zobowiązania.
Nieporozumieniem jest także wywodzenie o braku winy oskarżonego
z faktu, że spółka (...) nie podjęła działalności, dla której została
powołana. Po pierwsze to nie kto inny jak inwestor powołujący spółkę celem
prowadzenia dzielności gospodarczej ryzyko gospodarcze z tym zawiązane.
To on planując przedsięwzięcie gospodarcze zobowiązany jest do oceny możliwość
osiągnięcia założonego celu gospodarczego i to on, poprzez instrumenty prawa
handlowego, wybiera osoby za to odpowiedzialne, osoby które przyjmują
na siebie odpowiedzialność za ociągnięcie celów statutowych. Inwestor
a następnie zarząd powołanej przez niego spółki winien dokonać oceny
priorytetów gospodarczych i stopnia zaangażowania na każdym etapie realizacji
inwestycji z uwzględnieniem istniejących realiów także w kontekście prawa
lokalnego i konieczności jego zmian by osiągnięcie celu gospodarczego
zakładanego przez spółkę było realne. Niezależnie od powyższego trzeba też
wskazać, iż jakkolwiek zła byłaby sytuacja (...) Sp. z o.o.
fakt ten nie usprawiedliwia zlekceważenia obowiązującego prawa w zakresie
ujawnienia właściwemu organowi przedmiotu lub podstawy opodatkowania.
Niewypełnienie tego obowiązku przez oskarżonego z tych przyczyn, szeroko
opisanych i przez Sąd Rejonowy w uzasadnieniu kwestionowanego wyroku,
i przez samego oskarżonego w odpowiedzi na apelację, dowodzi jedynie stopnia
jego kompetencji do prowadzenia takich inwestycji jakie były celem
(...) Sp. z o.o. natomiast nie stanowi o niewyczerpaniu
znamion czasownikowych zarzucanych mu czynów.
Mając na uwadze powyższe Sąd uwzględnił apelację prokuratora
i uchylił zaskarżony wyrok w całości. Ponownie rozpoznając sprawę Sąd
Rejonowy ustali z czego wynikało po stronie oskarżonego zaniechanie złożenia
deklaracji DN-1 na lata 2015 i 2016 biorąc tu pod uwagę ogół działalności
oskarżonego i jego doświadczenia. Pomocne w zakresie oceny zamiaru oskarżonego
II Ka 116/18 6/6 2018-06-15
będzie ustalenie czy oskarżony był odpowiedzialny za wykonanie obowiązków
o jakich mowa w art. 6 ust. 9 pkt. 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych
w innych podmiotach (w tym samym czasie lub uprzednio) i czy obowiązek ten
realizował rokrocznie zgodnie z wymogami wskazanej ustawy, czy też tylko
wówczas, gdy dochodziło do zmiany powierzchni nieruchomości lub sposobu jej
wykorzystania.
Omówione powyżej okoliczności, które Sąd Rejonowy przyjął
za podstawę uniewinnienia Sąd uwzględni natomiast dokonując oceny
zachowania oskarżonego w kontekście art. 1§2 k.k.s.