Sygn. akt IX Ca 83/18

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 maja 2018 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie IX Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący:

SSO Ewa Dobrzyńska-Murawka

Sędziowie:

SO Dorota Ciejek

SO Bożena Charukiewicz

Protokolant:

prac. sądowy Izabela Ważyńska

po rozpoznaniu w dniu 10 maja 2018 r. w Olsztynie

na rozprawie

sprawy z powództwa J. O. (1), J. O. (2) i M. O.

przeciwko Skarbowi Państwa - Państwowemu Gospodarstwu Leśnemu Lasy Państwowe Nadleśnictwo O.

o nakazanie złożenia oświadczenia woli,

na skutek apelacji powodów od wyroku Sądu Rejonowego w Olsztynie

z dnia 31 października 2017 r., sygn. akt X C 3393/17,

I.  oddala apelację,

II.  zasądza od powodów na rzecz pozwanego kwotę 900,00 (dziewięćset) złotych tytułem kosztów procesu za instancję odwoławczą.

Dorota Ciejek Ewa Dobrzyńska- Murawka Bożena Charukiewicz

Sygn. akt IX Ca 83/18

UZASADNIENIE

Powodowie J. O. (1), J. O. (2) i M. O. wnieśli o zobowiązanie Skarbu Państwa - Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe - Nadleśnictwo O., do przeniesienia na powodów własności części działki o nr (...) o powierzchni około 140 m 2, tj. pasa o szerokości 6,82 m i długości około 18,34 m i przyległego do niego pasa o szerokości 1,72 m i długości około 2,6 m, położonej w W. Gmina P., za kwotę 5.600 złotych. Nadto, domagali się zasądzenia od pozwanego na rzecz powodów zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powodowie wskazali, że są właścicielami działki budowlanej o powierzchni 2.289 m 2 zabudowanej domem jednorodzinnym oraz dwoma budynkami gospodarczymi. Podnieśli, że do dnia 15 maja 2006 r. wyłącznym właścicielem nieruchomości był K. O., który w tym dniu zbył na rzecz rodziców T. i J., małżonków O., do ich majątku wspólnego, udział wynoszący 1/4 we własności nieruchomości. T. O. zmarła 28 maja 2012 r. i spadek po zmarłej z mocy ustawy nabyli synowie K. O., J. O. (1) i M. O. na podstawie aktu poświadczenia dziedziczenia z dnia 22 maja 2013 r. Następnie K. O., w dniu 1 listopada 2013 r., darował posiadany udział w nieruchomości bratu J., a obecnie właścicielami nieruchomości są powodowie: J. O. (2) w udziale wynoszącym 3/24, J. O. (1) w udziale wynoszącym 20/24 i M. O. w udziale wynoszącym 1/24. W roku 2013-2014 K. O., uprzedni współwłaściciel, dokonał rozbiórki znajdującego się we wskazanym miejscu budynku gospodarczego niemurowanego (blaszano-drewnianego) i bez pozwolenia na budowę z niecelowym przekroczeniem granicy swojej działki przy braku znaków granicznych zbudował systemem gospodarczym budynek gospodarczo-garażowy. Przedmiotowa działka nie posiada obowiązującego planu zagospodarowania przestrzennego, a K. O., podczas wykonywanych prac nie odnalazł znaków granicznych i dokonując budowy przekroczył granice nieruchomości o 16 metrów. Powodowie, po ustaleniu przez Nadleśnictwo, iż doszło do przekroczenia granicy ich działki, zwrócili się z wnioskiem o sprzedaż, wydzierżawienie lub zamianę części działki (...). Otrzymali odpowiedź, że nie ma takiej możliwości. Powodowie roszczenie wywodzą z art. 231 k.c. podnosząc, iż oni, a wcześniej ich poprzednicy prawni, od daty zakupu działki i budowy - tj. od 2013 r. są posiadaczami samoistnymi wskazanego pas gruntu. Granice działki zostały K. O. okazane przy zakupie w 2004 r., na gruncie nie było znaków granicznych, a K. O., w dacie przeprowadzania robót, pozostawał w przekonaniu, iż prowadzi roboty na swojej działce (...). Budynek stawiany był metodą gospodarczą, jego wartość na dzień złożenia pozwu wynosi 150.000 złotych, wartość zajętego pasa gruntu to 5.600 złotych, zatem wartość wybudowanego budynku przewyższa o 145.000 złotych wartość zajętego psa ziemi.

Pozwany Skarb Państwa Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe Nadleśnictwo O. w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powodów solidarnie na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W ocenie pozwanego w niniejszej sprawie zostały spełnione w sposób kumulatywny przesłanki z art. 231 k.c.

Wyrokiem z dnia 31 października 2017 r. Sąd Rejonowy w Olsztynie oddalił powództwo i zasądził od powodów solidarnie na rzecz pozwanego 1.817 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Rozstrzygnięcie to zapadło w oparciu o następujące ustalenia faktyczne:

W dniu 9 stycznia 2004 r. K. O. nabył od J. i K. G. nieruchomość gruntową oznaczoną numerem ewidencyjnym (...), o obszarze 2.289 m ( 2), położoną we wsi W. nr (...)obręb (...)gm. P., dla której Sąd Rejonowy w Olsztynie prowadzi księgę wieczystą o nr Kw OL (...). Działka zabudowana była wolnostojącym, parterowym, częściowo podpiwniczonym, murowanym z nieużytkowym poddaszem budynkiem mieszkalnym oznaczonym numerem (...) o powierzchni użytkowej 95,4 m ( 2) oraz budynkiem gospodarczym o powierzchni użytkowej 63,4 m ( 2). Do aktu notarialnego przedłożono opinię Wójta Gminy P. z 8 stycznia 2004 r., z treści której wynikało, że na tę nieruchomość nie został sporządzony plan miejscowy zagospodarowania przestrzennego. Dołączono także wypis z rejestru gruntów wraz z opisem i mapą działki.

Dalej ustalono, że 15 maja 2006 r. K. O. sprzedał swoim rodzicom T. i J. O. (2) udział wynoszący ¼ we własności nieruchomości gruntowej oznaczonej numerem ewidencyjnym (...) o obszarze 2.289 m 2. T. O. zmarła w dniu 28 maja 2012 r., a spadek po niej, z mocy ustawy, odziedziczyli synowie K. O., J. O. (1) i M. O., każdy w udziale po 1/3. K. O. na mocy umowy darowizny z dnia 4 listopada 2013 r. przekazał posiadany udział w nieruchomości bratu J..

Sąd Rejonowy ustalił, że powodowie są współwłaścicielami nieruchomości oznaczonej numerem ewidencyjnym (...) w częściach wynoszących: J. O. (2) -(...) J. O. (1) - (...), M. O. (...).

Zaraz po nabyciu wskazanej działki, już w 2004 r. K. O., zwrócił się do pozwanego z wnioskiem o dokonanie zamiany gruntów Nadleśnictwa O. tj. działki oznaczonej nr (...) z gruntami, które miały się stać na mocy umowy sprzedaży z M. T., jego własnością. W uzasadnieniu wskazywał, że jest właścicielem działki gruntu nr (...) stanowiącej grunt zabudowany, otoczony działką Nadleśnictwa o nr (...), na której znajdują się pozostałości poprzedniej zabudowy tj. dwupoziomowe betonowe szambo, resztki fundamentów po budynkach gospodarczych, stara studnia, słup energetyczny. Wskazywał również, że przejęcie gruntu ułatwiłoby mu rozmieszczenie nowe infrastruktury budowlanej tj. studni, oczyszczalni ścieków, a jednocześnie uczytelniłoby i wyprostowało granice z Nadleśnictwem O.. Do swojego wniosku K. O. dołączył m.in. mapę ewidencyjną i gospodarczą gruntu, którym był zainteresowany, mapę ewidencyjną i gospodarczą gruntu, który proponował na zamianę. Na skutek niespełnienia określonych przez Skarb Państwa warunków do zamiany nie doszło. Następnie, w marcu 2009 roku, K. O. zwrócił do pozwanego o wydzierżawienie mu działki gruntu o nr (...), a następnie we wrześniu wystąpił do Dyrektora Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w O. z propozycją zakupu działki nr (...). W uzasadnieniu swojej propozycji wskazał, iż stanowiło by ułatwienie w rozmieszczeniu nowej infrastruktury budowlanej na działce (...). Wnioskodawca do pisma dołączył mapę sytuacyjno - wysokościową, przedstawiającą m.in. granice działki powodów i pozwanego. Propozycje te nie zostały zaakceptowane.

W listopadzie 2011 roku pozwany wezwał K. O. do stawienia się do Nadleśnictwa celem przedstawienia legalności zabudowy wykonanej na gruntach Lasów Państwowych, pismo to adresat odebrał w dniu 5 grudnia 2011 roku i pismem z dnia 18 grudnia 2011 roku złożył pozwanemu kolejny wniosek z propozycją zamiany działki Nadleśnictwa nr (...) z inną działką. W przypadku, gdyby zamiana nie mogła dojść do skutku, prosił o wydzierżawienie działki (...) lub jej zakup. Nadleśnictwo stwierdzając, że istnieją przeszkody prawne nie wyraziło zgody na zamianę, wskazało tryb zawarcia umowy dzierżawy.

W dniu 18 lutego 2011 roku Wójt Gminy P. wydał na wniosek K. O. decyzję Nr (...) ustalającą warunki zabudowy na działce nr (...) a załącznikiem do decyzji o warunkach zabudowy była mapa uzyskana w Starostwie Powiatowym w O. obrazująca granice nieruchomości powodów oraz pozwanego. Decyzja dotyczyła inwestycji polegającej na zmianie sposobu użytkowania budynku gospodarczego na budynek mieszkalny jednorodzinny wraz z rozbudową, a w pkt 3.3 decyzji wskazano, że w celu uzyskania pozwolenia na budowę inwestycji należy złożyć stosowny wniosek w Starostwie Powiatowym w O., załączając 4 egzemplarze dokumentacji projektowej wraz z uzgodnieniami wymaganymi odrębnymi przepisami, oświadczeniem o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane.

Z kolejnych ustaleń sądu pierwszej instancji wynika, że K. O. w latach 2013-2014 r. samodzielnie dokonał rozbiórki posadowionego na działce nr (...) budynku gospodarczego niemurowanego, a następnie, na starych fundamentach, nie posiadając pozwolenia na budowę ani żadnej dokumentacji budowlanej, wybudował tam, systemem gospodarczym, budynek gospodarczo garażowy dokonując przekroczenia granicy działki (...) w kierunku działki (...), o 16 metrów.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Sąd I instancji uznał, że powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Zdaniem tego Sądu, analiza podnoszonych przez powodów okoliczności i wynikająca z przedstawionych przez strony dokumentów wskazuje, iż nie zostały w sposób kumulatywny spełnione przesłanki, o których mowa w treści art. 231 § 1 k.c.

W ocenie Sądu Rejonowego, nie sposób uznać, że poprzedni posiadacz nieruchomości, który wzniósł budynek w latach 2013-2014 - K. O., dokonując wzniesienia tego budynku, pozostawał w dobre wierze. Przeczą temu w sposób jednoznaczny dokumenty przedłożone przez pozwanego, a także zeznania K. O. co do okoliczności wybudowana opisanego budynku.

Sąd wskazał, iż K. O. kilkukrotnie na przestrzeni lat 2004-2013 składał do pozwanego wnioski dotyczące zamiany, kupna, dzierżawy działki. Do wniosków tych były przedkładane mapy i szkice z których jednoznacznie wynikały granice działki. Sąd zwrócił uwagę, iż K. O. w dniu 9 stycznia 2004 r. nabył nieruchomość oznaczoną jako działka nr (...), a do aktu notarialnego dołączono także wypis z rejestru gruntów wraz z opisem i mapą działki. K. O. w tym samym roku, już około 2 miesiące po nabyciu nieruchomości, zwrócił się do pozwanego z wnioskiem o dokonanie zamiany gruntów Nadleśnictwa O., tj. działki oznaczonej nr (...) z gruntami, które miały się stać na mocy umowy sprzedaży z M. T., a do swojego wniosku dołączył m.in. mapę ewidencyjną i gospodarczą gruntu, którym był zainteresowany, mapę ewidencyjną i gospodarczą gruntu, który proponował na zamianę. Kolejny wniosek o wydzierżawienie mu działki K. O. skierował w 2009 r. przedkładając mapę sytuacyjno-wysokościową przedstawiającą m.in. granice działki powodów i pozwanego. Propozycje nie zostały zaakceptowane, ale w grudniu 2011 r. K. O. złożył pozwanemu kolejny wniosek z propozycją zamiany działki Nadleśnictwa nr (...) z inną działką. Także załącznikiem do decyzji ustalającej warunki zabudowy na działce nr (...) była mapa uzyskana w Starostwie Powiatowym w O. obrazująca granice nieruchomości powodów oraz pozwanego. Niewątpliwie więc, w ocenie sądu orzekającego, K. O. kolejny raz był w posiadaniu mapy z przebiegiem granic pomiędzy działkami (...) i położeniem punktów granicznych.

Dalej Sąd ten stwierdził, iż z analizy dokumentów kierowanych przez K. O. do pozwanego wynika, że dokonując zakupu nieruchomości zapoznał się z przebiegiem jej granic, a następnie, kilkukrotnie na przestrzeni lat, kierował do pozwanego pisma, do których dołączał mapy z granicami nieruchomości. Nie sposób zatem, w ocenie sądu pierwszej instancji, twierdzić, że w 2013-2014 r. nie znał przebiegu tych granic, skoro wcześniej kilkukrotnie posługiwał się mapami z oznaczeniem granic nieruchomości. Nie sposób więc przyjąć, aby K. O. budując w latach 2013-2014 r. budynek garażowy pozostawał w dobrej wierze co do granic nieruchomości, także z okoliczności, w jakich budynek został postawiony. K. O. wybudował go tzw. systemem gospodarczym, bez planu, pozwolenia na budowę i bez dokumentów budowlanych, na podstawie których mógłby zrealizować tą inwestycję. Obecnie toczy się postępowanie administracyjne w sprawie samowoli budowlanej.

W konsekwencji, w ocenie Sądu Rejonowego, nie można było przypisać K. O. dobrej wiary przy wznoszeniu budynku, a co za tym idzie nie można uznać istnienia dobrej wiary po stronie powodów.

Powodowie wnieśli apelację od powyższego wyroku, zaskarżając go w całości i zarzucając mu:

1.  naruszenie przepisów postępowania tj. art. 233§ 1 k.p.c., poprzez naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów i na podstawie prawidłowych ustaleń w zakresie stanu faktycznego wyciagnięcie wniosków nielogicznych i niespójnych ze zgromadzonym materiałem dowodowym które polegają na przyjęciu i uznaniu zeznań J. G. mówiących o znajdowaniu się na działce nr (...) w momencie jej sprzedaży K. O. budynku mieszkalnego oraz dwóch gospodarczych przy podkreśleniu, iż na pewno oba budynki gospodarcze znajdowały się w ramach działki i płotu, uznanie że K. O. samodzielnie dokonał rozbiórki niemurowanego budynku gospodarczego a następnie na starych fundamentach wybudował bez pozwolenia nowy budynek, w konsekwencji nielogiczne przyjęcie, iż K. O. nie można przypisać dobrej wiary przy przekraczaniu w trakcie budowy granic działki,

2.  niewszechstronne rozpatrzenie materiału dowodowego poprzez pominięcie i przemilczenie istotnych dla sprawy dowodów osobowych w postaci zeznań J. G. mówiących o znajdowaniu się na działce nr (...) w momencie jej sprzedaży budynku mieszkalnego oraz dwóch gospodarczych przy podkreśleniu, iż na pewno oba budynki gospodarcze znajdowały się w ramach działki i płotu,

3.  niewszechstronne rozpatrzenie materiału dowodowego poprzez pominięcie dowodu z opinii biegłego z zakresu geodezji na okoliczność ustalenia rozmiaru części działki pozwanego zajętego pod budynek, przy czym wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu geodezji nie został w ogóle rozpoznany, nie został pominięty ani oddalony przez Sąd I instancji,

4.  naruszenie przepisów prawa materialnego w tym art. 231 k.c. poprzez jego niezastosowanie pomimo istnienia wszelkich przesłanek tj. istnienia po stronie strony powodowej dobrej wiary dobrej wiary w momencie wznoszenia budynku oraz przewyższanie wartości budynku ponad wartość zajętego gruntu.

W oparciu o powyższe zarzuty domagali się: przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu geodezji na okoliczność ustalenia szerokości i długości zajętego pasa gruntu jak również geodezyjne wytyczenie działki, przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu szacowania nieruchomości na okoliczność ustalenia pozytywnej przesłanki co do znaczącej różnicy wartości gruntu oraz posadowionego na nim budynku, a następnie - zmiany zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa w całości i zasądzenie od pozwanej na rzecz powodów kosztów procesu za obie instancje według norm przepisanych, ewentualnie uchylenie orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I instancji.

Uzasadniając apelację skarżący wskazali, że istnieją wszelkie przesłanki, aby uznać zasadność roszczenia powodów wywodzonego z art. 231 § 1 k.c.

Pozwany wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie solidarnie od powodów zwrotu kosztów procesu za instancje odwoławczą.

Ponadto wniósł o dopuszczenie dowodu z operatu szacunkowego z dnia 8 kwietnia 2000 r. NR (...)na okoliczność kształtu pozostałości fundamentów budynku tzw. „starej kuźni” i faktu, że obecny kształt budynku, którym powodowie naruszają granice nieruchomości pozwanego nie pokrywa się z pozostałościami fundamentów „starej kuźni”, istniejącymi na działce nr (...) w momencie jej zakupu.

Sąd Okręgowy dopuścił dowód z operatu szacunkowego i oddalił wnioski powodów zawarte w apelacji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie mogła być uznana za zasadną.

Nie ulega wątpliwości, że stan faktyczny został ustalony przez sąd pierwszej instancji w sposób, który został zaakceptowany przez strony, co wynika jednoznacznie z treści zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c.

Sąd Okręgowy podziela ustalenia Sądu Rejonowego i przyjmuje je za własne, a skoro tak, nie może ulegać wątpliwości, że budynek gospodarczy został wybudowany przez K. O., natomiast powodowie są aktualnie właścicielami działki nr (...), której właśnie K. O. był poprzednim właścicielem.

Z uwagi na to, że powodowie swoje roszczenie o wykup gruntu wywodzili z art. 231 § 1 k.c., niezbędnym jest, w pierwszej kolejności, odniesienie się do treści tego przepisu.

I tak, samoistny posiadacz gruntu w dobrej wierze, który wzniósł na powierzchni lub pod powierzchnią gruntu budynek lub inne urządzenie o wartości przenoszącej znacznie wartość zajętej na ten cel działki, może żądać, aby właściciel przeniósł na niego własność zajętej działki za odpowiednim wynagrodzeniem.

A zatem, dla skutecznego domagania się uwzględnienia roszczenia o wykup gruntu niezbędnym jest wykazanie przez stronę powodową (art. 6 k.c.) zaistnienia kumulatywnie tak przesłanki samoistnego posiadania gruntu zajętego pod budowę w dobrej wierze, jak i faktycznego wybudowania budynku o wartości znacznie przenoszącej wartość zajętej działki. Przy czym roszczenie z art. 231 k.c., jak wyraźnie stanowi przepis przysługuje jedynie samoistnemu posiadaczowi w dobrej wierze, który wzniósł budynek, nie zaś innej osobie czy osobom, chyba, że osoba taka wykaże, iż doszło do przeniesienia roszczenia wraz z posiadaniem zabudowanego gruntu.

W świetle niekwestionowanego przez strony ustalenia, że budynek wzniósł K. O., nie zaś powodowie, wątpliwości budzić musiała legitymacja czynna powodów do żądania wykupu zabudowanego, przez ich poprzednika prawnego w zakresie własności działki nr (...), gruntu pozwanego, tym bardziej, że wskazywali oni właśnie na przysługujące im prawo własności działki nr (...), posiadanie części działki pozwanego z tejże własności wywodząc.

Skoro jednak budynek wzniósł K. O. jako samoistny posiadacz gruntu pozwanego, to on tylko nabyłby roszczenie o wykup gruntu przy wykazaniu dobrej wiary i wartości wzniesionego budynku przekraczającej wartość zajętego pod budowę gruntu.

W ocenie Sądu Okręgowego, wbrew stwierdzeniu zawartemu w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, że „powodowie są posiadaczami nieruchomości pozwanego, z przekroczeniem granic której posadowiono na jej powierzchni budynek”, powodowie nie wykazali tego posiadania nawet aktualnie (stanowisko na rozprawie apelacyjnej – k. 150v), nie wspominając już o przeniesieniu na nich tego posiadania (posiadania gruntu pozwanego zabudowanego przez K. O. budynkiem) przez dokonującego zabudowy.

Wskazać należy, że roszczenie z art. 231 § 1 k.c. ma charakter majątkowy, jako takie wchodzi więc do spadku po samoistnym posiadaczu i przechodzi na spadkobierców, ale takich, którzy weszli w posiadanie zabudowanego gruntu, jest to także roszczenie przenoszalne pod tytułem szczególnym, jednakże także z samoistnym posiadaniem, zatem można roszczenie to nabyć tylko w sposób pochodny.

Dodać też należy, że roszczenie z art. 231 § 1 k.c. wygasa z chwilą utraty posiadania przez samoistnego posiadacza działki, na której wzniósł on budynek.

Nie można także zapominać, że uwzględnienie roszczenia o wykup gruntu stanowi swoiste wywłaszczenie dotychczasowego właściciela, a skoro tak, interpretacja przesłanek wskazanych w treści art. 231 § 1 k.c. musi być dokonywana w sposób ścisły, nie zaś rozszerzająco.

Powodowie w żaden sposób nie wykazali, że nabyli od K. O. roszczenie z art. 231 § 1 k.c., a, w ocenie Sądu Okręgowego, nie sposób domniemywać takiego nabycia. Powodowie są współwłaścicielami działki nr (...), ale z własnością tą nie łączy się „posiadanie” roszczenia o wykup części działki sąsiedniej, ani także posiadanie samej tej działki, nie mówiąc już o dokonaniu czynności przeniesienia tak roszczenia, jak i posiadania na powodów przez K. O., nawet gdyby takie roszczenie mu przysługiwało.

Skoro powodowie nie wykazali, że przysługuje im legitymacja czynna, a zatem uprawnienie do dochodzenia od pozwanego konkretnie określonego roszczenia, powództwo już z tej przyczyny podlegać musiało oddaleniu.

Zauważyć ponadto należy, że dochodzenie roszczenia z art. 231 § 1 k.c. łączy się z wybudowaniem budynku bądź innego urządzenia, a zatem należy również wykazać, że rzeczywiście zaistniał fakt budowy. Stąd też dopóki nie zostanie ustalone, że nie doszło do samowoli budowlanej, konsekwencją której mogłaby się stać konieczność zburzenia budynku, roszczenie o wykup gruntu i tak nie mogłoby być uwzględnione.

Nie ulega też wątpliwości, że w świetle materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie uprawnione było stanowisko Sądu Rejonowego co do braku dobrej wiary w chwili budowy. Wskazuje na to, niezależnie już od dowodów osobowych, treść pisma K. O. z 2 lutego 2004 r. kierowanego do Nadleśniczego (k. 59). Wprost stwierdził w nim nadawca, że pozostałości poprzedniej zabudowy, w tym resztki fundamentów po budynkach gospodarczych, znajdują się na działce pozwanego. Analizując treść tego pisma, jak i pism kolejnych, a także same okoliczności budowy podkreślone przez sąd pierwszej instancji, nie sposób przyjąć, aby K. O. pozostawał w usprawiedliwionym przekonaniu, że buduje na „własnym” gruncie.

Podniesione na rozprawie okoliczności dotyczące ustaleń podczas oględzin nieruchomości powodów i pozwanego w innej sprawie odnośnie do możliwego innego przebiegu granic, a także wyrażone stanowisko, iż może chodzić właśnie o budowę na działce stanowiącej własność powodów, nie miały istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia, bowiem gdyby faktycznie doszło do budowy na własnym gruncie, w ogóle nie sposób mówić, aby komukolwiek przysługiwało roszczenie z art. 231 § 1 k.c.

Powyższe rozważania skutkować musiały ostatecznie oddaleniem apelacji (art. 385 k.p.c.).

O kosztach za instancję odwoławczą orzeczono na mocy art. 99 k.p.c. w zw. z art. 98 § 1 i 3 k.p.c. i rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

Dorota Ciejek Ewa Dobrzyńska-Murawka Bożena Charukiewicz