Sygn. akt VII Ka 1208/13
Dnia 14 stycznia 2014 r.
Sąd Okręgowy w Olsztynie VII Wydział Karny Odwoławczy
w składzie
Przewodniczący SSO Danuta Hryniewicz
Protokolant st. sekr. sądowy Katarzyna Filipiak
po rozpoznaniu w dniu 14 stycznia 2014 r
sprawy A. L.
obwinionego o wykroczenie z art. 96§3 kw w zw z art. 78 ust 4 i 5 Ustawy Prawo o ruchu drogowym
na skutek apelacji wniesionej przez obwinionego
od wyroku Sądu Rejonowego w Olsztynie IX Wydziału Karnego
z dnia 2 października 2013 sygn. akt IX W 1143/13
I zaskarżony wyrok uchyla i na podstawie art. 5 §1 pkt 9 kpsw postępowanie przeciwko A. L. o wykroczenie z art. 96 § 3 kw w zw. z art. 78 ust. 4 i 5 ustawy Prawo o ruchu drogowym umarza;
II kosztami postępowania w sprawie obciąża Skarb Państwa.
Sygn. akt VII Ka 1208/13
Sąd Rejonowy w Olsztynie wyrokiem z dnia 2 października 2013 roku, sygn. akt IX W 1143/13, w sprawie A. L. obwinionego o to, że w miejscowości K. dnia 21 czerwca 2012 r., będąc użytkownikiem pojazdu o nr rej. (...), nie wskazał na żądanie uprawionego organu ( (...)) komu powierzył w/w pojazd do kierowania w dniu 1 czerwca 2012 r. o godz. 12.40 w miejscowości W. ul. (...), tj. o czyn z art. 96 § 3 kw. w zw. z art. 78 ust. 4 i 5 ustawy Prawo o ruchu drogowym,
orzekł:
1. obwinionego A. L. uznał za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu i za to na podstawie art. 96 § 3 kw skazał go na karę 300 grzywny;
2. na podstawie art. 118§ 1 kpw i art. 3 ust. 1 w zw. z art. 21 pkt 2 ustawy o opłatach w sprawach karnych obciążył obwinionego zryczałtowanymi wydatkami postępowania w kwocie 100 zł, opłatą w kwocie 30 zł oraz kosztem wydania opinii biegłego w kwocie 189 zł.
Apelację od powyższego wyroku złożył obwiniony A. L. zaskarżając go w całości i zarzucając obrazę przepisów prawa procesowego, tj. art. 233 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego, przejawiającym się brakiem weryfikacji, czy istnieje możliwość ustalenia osoby prowadzącej pojazd na podstawie zdjęć wykonanych przez urządzenie rejestrujące prędkość w dniu 1 czerwca 2012 r. w miejscowości W. ul. (...). W oparciu o powyższe wymieniony wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Apelacja zasługiwała na uwzględnienie, jednakże z innych powodów niż w niej przytoczone. W przedmiotowej sprawie zachodzi bowiem ujemna przesłanka procesowa określona w art. 5 § 1 pkt 9 k.p.s.w., w postaci braku skargi uprawnionego oskarżyciela.
Zgodnie z treścią art. 17 § 3 k.p.s.w., straż gminna (miejska) może uzyskać status oskarżyciela publicznego tylko wówczas, gdy w zakresie swego działania ujawniła wykroczenie i wystąpiła w związku z tym z wnioskiem o ukaranie. W odniesieniu do kontroli ruchu drogowego uprawnienia straży gminnej (miejskiej) wynikają z art. 11 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o strażach gminnych (Dz.U. Nr 123, poz. 779 ze zm.), który stanowi, że do zadań straży należy czuwanie nad porządkiem i kontrola ruchu drogowego - w zakresie określonym w przepisach o ruchu drogowym. W art. 129b ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym (w skrócie p.r.d.) zakres działania straży określony został natomiast w ten sposób, że strażnicy gminni są uprawnieni do wykonywania kontroli ruchu drogowego jedynie wobec kierującego pojazdem oraz uczestnika ruchu. Z przepisu tego wyraźnie więc wynika, że strażnicy gminni (miejscy) nie mają uprawnień kontrolnych w stosunku do właściciela lub posiadacza pojazdu, co do którego nie ma pewności, że w chwili popełnienia wykroczenia był kierującym lub uczestnikiem ruchu, naruszając przy tym konkretne przepisy o ruchu drogowym (por. postanowienie SN z dnia 29 czerwca 2010 r., I KZP 8/10, OSNKW 2010, z. 9, poz. 76; wyrok SN z dnia 25 maja 2010 r., III KK 116/10, niepubl.)
Taka natomiast sytuacja ma miejsce w przedmiotowej sprawie. Z zapisu fotoradaru, jak też wyjaśnień A. L., nie można bowiem w żaden sposób ustalić, kim była osoba kierująca pojazdem, którym w dniu 1 czerwca 2012 r. przekroczono dozwoloną prędkość na terenie miejscowości W., a więc naruszono art. 20 ust. 1 ustawy p.r.d. Zbyt daleko idące jest natomiast wywodzenie o sprawstwie A. L. na tej tylko podstawie, iż wymieniony jest właścicielem pojazdu. Z powyższego wynika zatem jednoznacznie, że straż gminna - wbrew art. 129b ust. 2 pkt 1 p.r.d - podjęła działania procesowe wobec A. L., pomimo iż nie miała pewnej wiedzy, czy kierował on pojazdem o nr rej. (...) inkryminowanego dnia.
W tym miejscu wskazać wypada, że straż gminna w ramach czynności wyjaśniających (art. 54 § 1 w zw. z art. 56 § 2 k.p.s.w.) prowadzonych w związku z podejrzeniem popełnienia wykroczenia przez nieustalonego kierującego pojazdem lub innego uczestnika ruchu, który naruszył przepisy wymienione w art. 129b ust. 2 pkt 1 i 2 p.r.d., może wprawdzie na podstawie art. 78 ust. 4 p.r.d. wezwać właściciela lub posiadacza pojazdu do wskazania, komu powierzył pojazd do kierowania lub używania w oznaczonym czasie. Tym niemniej, zgodnie z art. 17 § 3 k.p.s.w., uprawnienia oskarżyciela publicznego przysługują straży gminnej tylko wówczas, gdy podjęła czynności "w zakresie swojego działania". Dlatego też należy stwierdzić, że straż gminna nie jest uprawniona do złożenia wniosku o ukaranie za wykroczenie z art. 96 § 3 k.w. w zw. z art. 78 ust. 4 p.r.d. wobec właściciela lub posiadacza pojazdu, który nie wykonał obowiązku wskazania, komu powierzył pojazd do kierowania lub używania w oznaczonym czasie - jak to miało miejsce w przedmiotowej sprawie - albowiem zakres tego uprawnienia w sprawach o wykroczenia przeciwko bezpieczeństwu i porządkowi w komunikacji w związku z naruszeniem konkretnych przepisów ruchu drogowego został ograniczony w art. 129b ust. 2 pkt 1 i 2 p.r.d. do kierującego pojazdem albo innego uczestnika ruchu (tak Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 30.09.2010r., IKZP 15/10, OSNKW 2010/10/87, LEX nr 602772, Biul.SN 2010/10/19-20).
Przenosząc powyższe na grunt przedmiotowej sprawy należy więc stwierdzić, że chociaż straż gminna była uprawniona do żądania od A. L. informacji, komu użyczył należący do niego samochód do kierowania lub używania w dniu 1 czerwca 2012 r., to jednak nie była uprawniona do wystąpienia z wnioskiem o ukaranie wymienionego za popełnienie wykroczenia określonego w art. 96 § 3 k.w.
Rozpoznanie przez Sąd Rejonowy wniosku o ukaranie złożonego przez nieuprawniony organ i wydanie orzeczenia nastąpiło zatem z naruszeniem dyspozycji art. 5 § 1 pkt 9 k.p.s.w. Zgodnie z treścią tego przepisu brak skargi uprawnionego oskarżyciela stanowi negatywną przesłankę procesową. Uchybienie to stosownie do treści art. 104 § 1 pkt 7 k.p.s.w. stanowi bezwzględną przyczynę uchylenia orzeczenia. Z tego też względu wyrok Sądu Rejonowego w Olsztynie z dnia 2 października 2013 r. należało uchylić, a postępowanie przeciwko A. L. o czyn z art. 96 § 3 kw. w zw. z art. 78 ust. 4 i 5 ustawy Prawo o ruchu drogowym na podstawie art. 5 § 1 pkt 9 k.p.s.w. umorzyć (punkt I wyroku).
O kosztach postępowania w sprawie orzeczono w oparciu o art. 118 § 2 k.p.s.w. ( punkt II wyroku).