Sygn. akt IV RC 677/13
Małoletnia K. J., w imieniu i na rzecz której działała matka D. J., wniosła o zasądzenie od pozwanego W. J.alimentów w kwocie po 600 zł miesięcznie.
W uzasadnieniu pozwu przedstawicielka ustawowa małoletniej podniosła, że pozwany w kwietniu 2011 roku wyprowadził się ze wspólnego miejsca zamieszkania i od tego momentu nie partycypuje w kosztach utrzymania córki.
Pozwany W. J. wniósł o oddalenie powództwa wskazując, iż jego aktualna sytuacja finansowa oraz zdrowotna powodują, że nie jest on w stanie wykonywać obowiązku alimentacyjnego względem dziecka. Wyjaśnił, iż od 2009 r. choruje na gruźlicę, choroba wyklucza osobisty kontakt z dzieckiem, nadto jest on osobą bezrobotną, bez prawa do zasiłku.
Sąd ustalił, co następuje:
Powódka K. J. urodzona (...)(odpis skrócony aktu urodzenia, k.3), jest dzieckiem pochodzącym z małżeństwa D. J.i W. J.(odpis skrócony aktu małżeństwa, k.34).
K. J. ma 15 lat, jest uczennicą III klasy gimnazjum.
Ustawowa przedstawicielka D. J. ma 44 lata. Posiada wykształcenie: technik włókiennik. Obecnie pracuje jako sprzedawca, z miesięcznym wynagrodzeniem zasadniczym w kwocie 1.648,09 zł netto (k. 33). Z racji zatrudnienia, obok wynagrodzenia zasadniczego otrzymuje co miesiąc bon towarowy na kwotę 100 zł na zakup artykułów w sklepach (...). Dodatkowo na święta otrzymuje bon wynoszący 200 zł, a w okresie wakacyjnym- dodatek do wczasów w kwocie 420 zł. D. J. wraz z córką K. zajmują dwupokojowe mieszkanie (spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego). Czynsz za mieszkanie, powiększony o miesięczną ratę kredytu, wynosi 630 zł. Dodatkowo na utrzymanie mieszkania składa się koszt zakupu energii w kwocie 100 zł. Nadto należy uregulować dopłatę za ogrzewanie mieszania w wysokości 460 zł. Przedstawicielka ustawowa małoletniej nie posiada żadnego dodatkowego majątku.
Pozwany W. J. ma 47 lat. Posiada wykształcenie podstawowe. Od 2009 roku pozwany zaczął chorować na gruźlicę. Z racji schorzenia kontynuował leczenie m.in. w sanatorium (...). Będąc w sanatorium poznał kobietę, A. B., z którą nawiązał romans. W kwietniu 2011 r. pozwany wyprowadził się z domu i zamieszkał w mieszkaniu o powierzchni 46,90 m 2, znajdującym się I., stanowiącym własność A. B.. Pozwany otrzymał przedmiotowe mieszkanie w bezpłatne użytkowanie (umowa k. 25-26). Decyzją Prezydenta Miasta B. z dnia 01.06.2012 r. pozwany został wymeldowany z miejsca swojego dotychczasowego, stałego pobytu, tj. mieszkania przy ul. (...). W. J. do 14.10.2011 r. pracował jako murarz- tynkarz w Zakładzie (...) J. K., (...) Spółce jawnej w B., otrzymując z tego tytułu wynagrodzenie zasadnicze w kwocie 1450 zł brutto. Od listopada 2011 r. pozostaje on osobą bezrobotną, początkowo z prawem do zasiłku (k. 15), a od 16.05.2012 r. bez prawa do zasiłku (k. 16). Pozwany korzysta obecnie z pomocy Gminnego Ośrodka Pomocy (...) w J. (k. 24), otrzymując zasiłki celowe na dofinansowanie dopłat: do rachunków (100 zł), do remontu mieszkania (100 zł), oraz do zakupu leków (100 zł) (k. 21).
Sąd zważył, co następuje:
Zgodnie z dyspozycją art. 133 § 1 kro rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie.
Zakres obowiązku alimentacyjnego (rozumianego w myśl art. 128 kro jako obowiązek utrzymania i wychowania dziecka) zależy od zakresu usprawiedliwionych potrzeb osoby uprawnionej, oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości osoby zobowiązanej – art. 135 § 1 kro. Wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie albo wobec osoby niepełnosprawnej może polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego - w takim wypadku świadczenie alimentacyjne pozostałych zobowiązanych polega na pokrywaniu w całości lub w części kosztów utrzymania lub wychowania uprawnionego (art. 135 § 2 kro).
Stosownie do powyższego, Sąd nie kwestionował, iż rodzice dziecka, w myśl art. 133 kro, są zobowiązani do świadczeń alimentacyjnych wobec córki, która z uwagi na wiek nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie, nie ma też żadnego majątku, z którego dochody pozwalałyby na zaspokojenie jej kosztów utrzymania i wychowania.
D. J.zeznała, iż powódka jest ogólnie zdrowym dzieckiem, na jedynie problemy z cerą, korzysta z nieodpłatnej opieki dermatologa, leki kosztują średnio 40 zł miesięcznie. Nadto małoletnia okresowo korzysta z leczenia stomatologicznego, średnio 6 razy w roku. W ramach dodatkowych zainteresowań K. J.uczęszcza na zajęcia piłki siatkowej. Z racji uprawiania sportu, małoletnia często doznaje kontuzji, które generują dodatkowe koszty leczenia. W ocenie ustawowej przedstawicielki średni miesięczny koszt utrzymania córki w miesiącach sierpień/wrzesień 2013 r. przekroczył 1000 zł (k. 35-36). W niniejszej sprawie Sąd przyjął, iż usprawiedliwione potrzeby małoletniej są nieco niższe od tych, na które wskazywała matka dziecka i oscylują w granicach 800 zł miesięcznie. Sąd miał przy tym na uwadze, iż koszty takie jak: zakupu wyprawki szkolnej dla małoletniej w miesiącach sierpień/ wrzesień 2013 r. nieco zawyżyły rzeczywisty miesięczny koszt jej utrzymania.
Zakres świadczeń alimentacyjnych w myśl art. 135 § 1 kro wyznaczają dwie przesłanki: z jednej strony będą to usprawiedliwione potrzeby uprawnionego, z drugiej zaś możliwości zarobkowe i majątkowe samego zobowiązanego. Między wymienionymi przesłankami istotnie zachodzi współzależność, wyrażająca się w tym, że usprawiedliwione potrzeby uprawnionego powinny być zaspokojone w takim zakresie, w jakim pozwalają na to możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego.
Ustawowa przedstawicielka pracując w (...) należycie wykorzystuje swoje możliwości zarobkowe. Nadto czyni osobiste starania o wychowanie córki.
Pozwany natomiast jest obecnie pobawiony całkowicie możliwości zarobkowych.
Sąd mając na uwadze, podnoszony przez pozwanego zły stan zdrowia, dopuścił dowód z opinii biegłego lekarza z zakresu pulmonologii - celem ustalenia czy W. J., przy swoim obecnym stanie zdrowia może wykonywać jakąkolwiek pracę zawodową.
Biegła sądowa w oparciu o badanie podmiotowe, przedmiotowe i dodatkowe, oraz analizę dostępnej dokumentacji medycznej rozpoznała u pozwanego: 1. Zmiany guzowate w obu płucach do dalszej pilnej diagnostyki, oraz 2. Przebytą gruźlicę prątkującą w 2009 r. W uzasadnieniu opinii biegła wskazała, iż pozwany, w trakcie badania w dniu 25.09.2013 r. zgłaszał pogorszenie samopoczucia, kaszel, krwioplucie, oraz bóle w klatce piersiowej. Podała, iż wykonane, kontrolne zdjęcie rtg klatki piersiowej pozwanego wykazało znaczna progresje zmian w płucach: po stronie prawej zmiany sugerujące proces rozrostowy, po stronie lewej możliwość zmian wtórnych. Zdaniem biegłej badany wymaga pilnej diagnostyki inwazyjnej zmian w płucach. Badania obrazowe płuc przemawiają bowiem za procesem nowotworowym. W konsekwencji biegła stwierdziła, iż W. J. jest osobą całkowicie niezdolną do pracy zarobkowej, począwszy od 25.09.2012 r. (data kontrolnego zdjęcia rtg klatki piersiowej) przez kolejne sześć miesięcy, tj. do 25.03.2014 r. (k. 49-51).
Strony postępowania nie wniosły zastrzeżeń do opinii biegłej.
W ocenie Sądu, opinia biegłej sądowej jest kompletna i logiczna. Mając na względzie poziom wiedzy biegłej, jej doświadczenie, sposób motywowania i stopień stanowczości wyrażonych w opinii wniosków – Sąd uznał ją za rzetelną i fachową oraz na niej oparł swoje ustalenia. Opinia biegłej sądowej w sposób jednoznaczny wskazuje, iż pozwany w chwili obecnej pozostaje osobą całkowicie niezdolną do pracy. Stan zdrowia, powoduje po stronie zobowiązanego brak jakichkolwiek możliwości zarobkowych, przynajmniej do dnia 25.03.2014 r.
W konsekwencji, z uwagi na brak jakichkolwiek możliwości zarobkowych i majątkowych po stronie pozwanego, nie jest możliwe wykonanie przez niego obowiązku alimentacyjnego względem małoletniej córki. Ze sprawy IV RC 678/13 wynika, iż pozwany nie posiada żadnego majątku. Brak po stronie zobowiązanego jakichkolwiek możliwości zarobkowych i majątkowych, skutkuje oddaleniem powództwa o alimenty, mimo istnienia usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego (Patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 października 1998 r. I CKN 860/97 LEX nr 328059).
Art. 133 § 1 kro stanowi, iż obowiązanymi do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie są jego rodzice. W sytuacji, z jaka mamy do czynienia w rozpoznawanej sprawie, tj. kiedy ojciec dziecka, jest osobą całkowicie niezdolną do pracy, a przez to nie ma jakichkolwiek możliwości zarobkowych i majątkowych, obowiązek utrzymania małoletniej przechodzi w całości na matkę dziecka.
Sąd miał na uwadze, iż dochody D. J. nie są niewielkie, przez co sytuacja finansowa rodziny może okresowo pozostawać dość trudna. W doktrynie przyjmuje się jednak, iż trudna sytuacja materialna rodziców nie zwalnia ich od obowiązku świadczenia na potrzeby dzieci. Zmuszeni są oni dzielić się z dziećmi nawet bardzo szczupłymi dochodami, chyba że takiej możliwości są pozbawieni w ogóle (tak jak w przypadku pozwanego). Przedstawicielka ustawowa małoletniej niewątpliwie posiada dochód, którym może dzielić się z córką.
Na marginesie Sąd wskazuje, iż niezdolność do pracy pozwanego została przez biegłą określona jako czasowa, tj. do 25.03.2014 r. Z powyższego wynika, iż w zależności od przyszłego przebiegu choroby i wyników leczenia, sytuacja zdrowotna pozwanego może ulec polepszeniu, w sposób pozwalający na podjecie jakiegokolwiek zatrudnienia. Przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w art. 138 przewidują, iż w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Tym samym droga do ustanowienia obowiązku alimentacyjnego ojca jest dla małoletniej w przyszłości otwarta.
Mając na względzie powyższe rozważania na mocy art. 128 kro, art. 133 § 1 kro i art. 135 § 1 i 2 kro, orzeczono jak w punkcie I wyroku.
O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 102 kpc.