Sygn. akt III Ca 1801/17, III Ca 1802/17
Dnia 9 maja 2018 r.
Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:
Przewodniczący - Sędzia SO Tomasz Pawlik
Sędzia SO Leszek Dąbek (spr.)
Sędzia SO Roman Troll
Protokolant Aleksandra Sado - Stach
po rozpoznaniu w dniu 25 kwietnia 2018 r. w Gliwicach
na rozprawie sprawy z powództwa B. C.
przeciwko J. C.
o alimenty
na skutek apelacji obu stron
od wyroku Sądu Rejonowego w Tarnowskich Górach
z dnia 2 sierpnia 2017 r., sygn. akt III RC 361/16
I. z apelacji powódki zmienia zaskarżony wyrok:
1. w punkcie 2 o tyle, że w miejsce zasądzonych w punkcie 1 alimentów zasądza od pozwanego na rzecz powódki alimenty w kwotach po 400 zł (czterysta złotych) miesięcznie, płatne do 10-go każdego miesiąca, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w płatności którejkolwiek z rat, począwszy od 1 sierpnia 2016 r.,
2. w punkcie 4 w ten sposób, że ustala, iż powódka ponosi koszty procesu w 67 % (sześćdziesiąt siedem procent), a pozwany ponosi je w 33 % (trzydzieści trzy procent), pozostawiając ich szczegółowe wyliczenie referendarzowi sądowemu w Sądzie Rejonowym w Tarnowskich Górach,
3. w punkcie 3 o tyle, że:
a) nakazuje pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Tarnowskich Górach kwotę 237,60 zł (dwieście trzydzieści siedem złotych sześćdziesiąt groszy) z tytułu części nieuiszczonej opłaty od pozwu,
b) odstępuje od obciążania powódki pozostałą częścią nieuiszczonej opłaty od pozwu,
II. oddala apelację powódki w pozostałej części;
III. oddala apelację pozwanego;
IV. ustala, że w części postępowania apelacyjnego wywołanej apelacją powódki ponosi ona koszty tego postępowania w 67 % (sześćdziesiąt siedem procent), a pozwany w 33% (trzydzieści trzy procent), pozostawiając ich szczegółowe wyliczenie referendarzowi sądowemu w Sądzie Rejonowym w Tarnowskich Górach,
V. ustala, że w części postępowania apelacyjnego wywołanej apelacją pozwanego ponosi on koszty tego postępowania w całości, pozostawiając ich szczegółowe wyliczenie referendarzowi sądowemu w Sądzie Rejonowym w Tarnowskich Górach;
VI. nakazuje pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Tarnowskich Górach kwotę 118,80 zł (sto osiemnaście złotych osiemdziesiąt groszy) z tytułu części nieuiszczonych przez powódkę opłaty od apelacji;
VII. odstępuje od obciążenia powódki pozostałą częścią nieuiszczonej opłaty od jej apelacji.
SSO Roman Troll SSO Tomasz Pawlik SSO Leszek Dąbek
Sygn. akt III Ca 1801/18, III Ca 1802/18
Powódka B. C. żądała zasądzenia na jej rzecz od pozwanego J. C. alimentów w kwotach po 1 200zł miesięcznie.
Uzasadniając żądanie twierdziła, że małżeństwo stron zostało rozwiązane przez rozwód z wyłącznej winy pozwanego. Wskazała, że w czasie małżeństwa wspólnie ponosili opłaty i dysponowali kwotą 8000zł miesięcznie. Obecnie posiada kwot 1600zł, z której nie jest w stanie zaspokoić wszystkich swoich potrzeb.
Pozwany J. C. uznał powództwo do kwoty 150zł.
Podał, iż zarabia 4.500 zł miesięcznie i nie ma możliwości podjęcia dodatkowej pracy. Podkreślił, iż obecnie powódka ma do dyspozycji dla siebie i syna 2.800 zł wliczając w to płacone przez pozwanego na rzecz syna alimenty, jednak nie ma żadnych zobowiązań. Twierdził, iż poziom życia jego i byłej żony jest porównywalny. Wskazał również, iż jego obecna partnerka po urodzeniu ich wspólnego dziecka pozostanie bez pracy. Zakwestionował także wskazane przez powódkę koszty zakupu odzieży, obuwia, czy opłacenia rozrywek.
Sąd Rejonowy w Gliwicach w wyroku z dnia 2 08 2017r. zasądził
od pozwanego tytułem alimentów na rzecz powódki 200 zł. miesięcznie, płatne z góry do 10-go dnia każdego miesiąca, z odsetkami ustawowymi w razie opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat, począwszy od 1 sierpnia 2016 r.; w pozostałej części oddalił powództwo; nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa 120 zł. tytułem kosztów sądowych, odstępując od obciążania strony powodowej kosztami od oddalonego powództwa; koszty zastępstwa procesowego pomiędzy stronami wzajemnie zniósł i wyrokowi w punkcie 1 nadał rygor natychmiastowej wykonalności.
W motywach orzeczenia jako podstawę prawną rozstrzygnięcia powołał regulację art. 60 § 2 k.r.o. Stwierdził, iż powódka nie wykazała dostatecznie przesłanek przedmiotowych poszerzonego obowiązku alimentacyjnego. Nie wykazała, iż w okresie trwania małżeństwa posiadała do swojej wyłącznej dyspozycji kwotę około 2.500 zł, którą wskazywała w toku postępowania. W oparciu o doświadczenie życiowe uznał, iż wynagrodzenia w górnictwie powiększone są o świadczenia dodatkowe, które obecnie również otrzymuje pozwany i otrzymywał zapewne w okresie trwania małżeństwa, co uzasadnia przyjęcie, iż dochody rodziny powódki w trakcie trwania małżeństwa były wyższe. Uznał, iż na chwilę obecną możliwości zarobkowe pozwanego kształtują się na poziomie około 4.500 zł i nie jest on w stanie podjąć dodatkowego zatrudnienia. Zatem gdyby strony pozostawały małżeństwem dysponowali by kwotą około 2.000 zł na osobę. Uwzględnił, iż pozwany założył nową rodzinę i również jest zobowiązany do jej utrzymywania i zapewnienia swojej żonie oraz dziecku możliwości zaspokojenia ich usprawiedliwionych potrzeb. Przyjął, iż w chwili obecnej poziom życia zarówno powódki, jak i pozwanego kształtuje się na porównywalnym poziomie, niemniej jednak powódka samodzielnie ponosi wszystkie koszty utrzymania domu oraz własnego utrzymania i ma do swojej dyspozycji mniejszy dochód, niż pozwany, a budżet jej gospodarstwa domowego zasilany jest przez płacone na rzecz syna alimenty przez pozwanego. Uznał, iż kwota 200 zł tytułem alimentów płatnych przez pozwanego na rzecz powódki leży w granicach możliwości zarobkowych pozwanego i dla powódki będzie dodatkowym wsparciem i umożliwi jej zaspokojenie potrzeb, których obecnie zaspokoić nie mogła. Podkreślił, iż w toku trwania niniejszego postępowania alimenty na syna zostały obniżone z kwoty 1 200zł do kwoty 900 zł miesięcznie.
O kosztach orzekł na mocy art. 100 k.p.c. i art. 102 k.p.c. Wyrokowi w pkt 1 nadał rygor natychmiastowej wykonalności na podstawie art. 333 § 1 pkt. 1 k.p.c.
Orzeczenie zaskarżyły obie strony.
Powódka B. C. , która wnosiła o jego zmianę przez uwzględnienie powództwa i podwyższenie alimentów do kwoty 600zł i zasądzenie na jej rzecz od pozwanego zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych, bądź jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji.
Zarzucała sprzeczność istotnych ustaleń faktycznych zez zgromadzonym w sprawie materiałem D. polegająca na przyjęciu, że pozwany zarabia obecnie
o 1 000 zł mniej niż w trakcie trwania małżeństwa storn, albowiem z dokumentacji płacowej wprost wynika, że zarobki jego są na tym samym poziomie, jak w trakcie trwania małżeństwa. Dodatkowo nie zgodziła się z uznaniem, iż poziom życia stron jest zbliżony, a także nie uwzględnieniem, iż w związku z obniżeniem alimentów należnych małoletniemu z kwoty 1 200zł na 900zł pogorszeniu uległa także sytuacja powódki.
Ponadto zarzuciła, że przy ferowaniu wyroku naruszono prawo materialne, regulacje: art. 60 § 2 k.r.o. poprzez przyjęcie, że kwota 200zł jest kwotą adekwatną do zaspokojenia usprawiedliwionych potrzeb powódki, których zaspokojenie uległo istotnemu pogorszeniu na skutek rozwiązania małżeństwa przez rozwód z winy pozwanego.
Pozwany J. C.
, który wnosił o jego zmianę przez obniżenie alimentów do kwoty 150zł i zasądzenie na jego rzecz od powódki zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, bądź jego uchylenie
i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji.
Zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych tj.: ustalenie, iż:
pozwany jest w stanie uiszczać na rzecz powódki alimenty w kwocie 200zł albowiem mieszczą się one w jego możliwościach zarobkowych podczas gdy pozwany i tak z ledwością jest w stanie wygospodarować kwotę 150 zł miesięcznie,
pozwany na utrzymanie nowo założonej rodziny przeznacza kwotę około 1500zł podczas gdy wydatki te są znacznie wyższe gdyż sam czynsz wynosi ok. 800zł plus wydatki za media i utrzymanie dziecka to kwota ponad 2000zł;
pozwany z kwoty 300zł będzie miał możliwość wsparcia powódki podczas gdy kwota ta jest niezbędna dla pokrycia kosztów utrzymania nowonarodzonego syna pozwanego, który nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać.
Ponadto zarzucił, że przy ferowaniu wyroku naruszono prawo procesowe,
a mianowicie regulacje:
art. 101 k.p.c. w zw. z art. 100 k.p.c. i art. 98 k.p.c. polegającą
na wzajemnym zniesieniu kosztów zastępstwa procesowego podczas
gdy pozwany nie dał powodu do wytoczenia sprawy i przy pierwszej czynności procesowej w przeważającej części uznał żądnie pozwu.
W odpowiedzi na apelację pozwany J. C. wnosił o jej oddalenie i zasądzenie zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego w postępowaniu odwoławczym według norm prawem przepisanych.
Sąd Okręgowy ustalił i zważył co następuje :
Sąd pierwszej instancji prawidłowo zakwalifikował roszczenia powódki przyjmując za podstawę prawną swego rozstrzygnięcia regulację art. 60 § 2 k.r.o.
Ustalenia faktyczne składające się podstawę faktyczna w znacznej części dotyczą okoliczności bezspornych pomiędzy stronami, a w pozostałym zakresie mają swoją podstawę w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowy,
który w zakresie dokonanych ustaleń jest logiczny i wzajemnie spójny, a informacje zawarte w poszczególnych źródłach dowodowych nawzajem się uzupełniają
i potwierdzają i jako takie są w pełni wiarygodne.
W oparciu o zebrany w postępowaniu odwoławczym materiał dowodowy ustalono, iż powódka osiągnęła w 2017r. średni dochód w wysokości 1.700zł netto miesięcznie. Mieszka nadal wraz z synem D. lat 14.
Pozwany natomiast na utrzymaniu mam w chwili obecnej 3 osoby: żonę A., syna D. oraz J., który liczy 13 miesięcy. Od marca 2018r. na syna D. płaci alimenty w wysokości 1200 zł. Koszty utrzymania pozwanego wynoszą 1500-2000zł miesięcznie. Średnie miesięcznie wynagrodzenie pozwanego za rok 2017 wynosiło około 6000zł netto miesięcznie.
Z tych też względów Sąd odwoławczy z powyższymi modyfikacjami przyjął za własne ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji.
Dokonana przez Sąd Rejonowy ocena prawa ustalonego stanu faktycznego ma oparcie w przywołanych w uzasadnieniu regulacjach prawnych, w swym zasadniczym zarysie jest prawidłowa i Sąd odwoławczy ją podziela (orzecz. SN z dn. 26 04 1935r. III C 473/34, ZB. Urz. 1935r. nr 12, poz. 496)..
Zgodnie z poczynionymi ustaleniami małżeństwo stron zostało rozwiązane przez rozwód z wyłącznej winy pozwanego i gdyby strony w dalszym ciągu pozostawały w związku małżeńskim i ich pożycie funkcjonowało by prawidłowo, to mieszkałyby one wspólnie i osiągałyby łączne dochody w wymiarze około 7.700 zł netto miesięcznie.
Uwzględniając, że koszty utrzymania ich syna - poza kosztami jego zamieszkania - są adekwatne do łożonych na niego przez pozwanego alimentów
w kwotach po 1.200zł miesięcznie, to strony gdyby w dalszym ciągu pozostawały w związku małżeńskim dysponowałyby na swe utrzymanie kwotą 6.500zł netto miesięcznie (7.700zł – 1.200zł = 6.500zł), tj. po 3.250zł na każdą ze stron.
Pozwana w okresie objętym powództwem osiągała dochody w wysokości około 1.600zł - 1.700zł netto miesięcznie i tym samym dysponowała ona
na swe potrzeby kwotą znacznie niższą od wskazanej powyżej, wobec czego
jej powództwo – w świetle regulacji art. 60 § 2 k.r.o. – co do zasady było uzasadnione.
Zakres ciążącego na pozwanym względem powódki obowiązku alimentacyjnego wyznacza granica zrównania ich stóp życiowych.
Pozwany w chwili obecnej pozostaje w kolejnym związku małżeńskim
i poza synem D. na utrzymaniu ma przebywającą na urlopie macierzyńskim żonę oraz trzynastomiesięcznego syna.
Jego koszty utrzymania – poza kosztami mieszkania – wynoszą 1.500zł – 2.000zł miesięcznie.
Pozwana z osiąganych dochodów nie tylko pokrywa koszty swego utrzymania ale także koszty utrzymania domu wynoszące około 970zł miesięcznie (34zł – podatek od nieruchomości, 180zł – energia elektryczna, 200zł woda, 100zł – gaz, 70zł – wywóz nieczystości i 380zł ogrzewania mieszkania) i przy uwzględnieniu połowy ponoszonych przez nią kosztów utrzymania domu w kwocie 485zł (pozostałe koszty utrzymania domu są związane z realizacją ciążącego na niej obowiązku alimentacji syna) na jej osobiste potrzeby pozostaje jej kwota 1.215zł.
Jest to kwota znacząco niższa od wskazanej powyżej kwoty przeznaczanej przez pozwanego na jego utrzymanie, wobec czego w celu wyrównania tej dysproporcji, pozwany - zgodnie z ciążącym na nim obowiązkiem alimentowania powódki oraz zasadą ich równych stóp życiowych - powinien łożyć na nią alimenty w wysokości po 400zł miesięcznie (1.215zł + 400zł = 1615zł), które przy uwzględnieniu jego dochodów oraz zasiłku macierzyńskiego jego jest on w stanie łożyć bez uszczerbku dla kosztów utrzymania jego obecnej rodziny.
Dlatego - w świetle regulacji art. 60 § 2 k.r.o. - tylko w tej części powództwo i apelacja powódki są uzasadnione, co w tym zakresie skutkowało koniecznością zmiany zaskarżonego wyroku i zasądzenia od pozwanego na rzecz powódki alimentów w podanej wysokości od dnia 1 08 2016r., a w pozostałym zakresie jej apelacja jest bezzasadna, a apelacja pozwanego jest bezzasadna w całości.
Reasumując w podanym powyżej zakresie zaskarżony wyrok jest wadliwy i dlatego apelację powódki w tej części uwzględniono, zmieniając zaskarżony wyrok w sposób określony w sentencji w oparciu o regulację
art. 386 § 1 k.p.c. a w pozostałym zakresie apelację powódki i pozwanego jako bezzasadne oddalono na mocy regulacji art. 385 k.p.c.
O kosztach procesu i kosztach postępowania odwoławczego orzekano stosując regulację art. 100 zd. 1 k.p.c. pozostawiając ich szczegółowe wyliczenie referendarzowi sądowemu w parciu o regulację art. 108 § 1 zd. 1 k.p.c.
SSO Roman Troll SSO Tomasz Pawlik SSO Leszek Dąbek