UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 11 grudnia 2014r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. – po rozpoznaniu wniosku M. P. z dnia 24 października 2014r. – odmówił wnioskodawczyni prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy od 1 grudnia 2014r. W uzasadnieniu tej decyzji organ rentowy powołał się na orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 10 grudnia 2014r., zgodnie z którym wnioskodawczyni nie została uznana za niezdolną do pracy.

Odwołanie od powyższej decyzji wniosła M. P., domagając się zmiany zaskarżonej decyzji poprzez przyznanie jej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W uzasadnieniu zaskarżenia odwołująca podnosiła, że nie zgadza się z powyższą decyzją i wnosi o badanie przez biegłych sądowych.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o oddalenie odwołania, powołując argumentację przedstawioną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, a dodatkowo wskazując, iż ubezpieczona do dnia 30 listopada 2014r. uprawniona była do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

Sąd Okręgowy ustalił i rozważył, co następuje:

Ubezpieczona M. P. (urodz. (...)) w okresie od 1 lutego 2010r. do 30 listopada 2014r. uprawniona była do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. W dniu 24 października 2014r. ubezpieczona złożyła wniosek o ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy na dalszy okres. W okresie swojej aktywności zawodowej ubezpieczona pracowała w zawodzie szwaczki tzw. konfekcji ciężkiej (odzież wojskowa i kurtki z drelichu).

Orzeczeniem Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 18 listopada 2014r. ubezpieczona uznana została za częściowo niezdolną do pracy do 30 listopada 2017r. W wyniku wniesienia zarzuty wadliwości tego orzeczenia Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 10 grudnia 2014r. ustaliła, iż ubezpieczona nie jest niezdolna do pracy.

Spór w rozpoznawanej sprawie dotyczył tego, czy ubezpieczona spełnia konieczną przesłankę nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy na dalszy okres – czy jest czy też nie jest niezdolna do pracy.

W celu zweryfikowania stanowiska organu rentowego opartego na orzeczeniu Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 10 grudnia 2014r. Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii zespołu biegłych sądowych z dnia 7 grudnia 2015r. w składzie: specjalista medycyny przemysłowej, kardiolog i specjalista neurochirurg.

Biegli sądowi w opinii z dnia 7 grudnia 2015r. rozpoznali u ubezpieczonej:

1) przewlekły zespół bólowy szyjny i lędźwiowy w przebiegu zmian zwyrodnieniowo dyskopatycznych bez deficytu neurologicznego;

2) chorobę niedokrwienną serca po przebytym zawale w 2013r.; zawał serca leczony angioplastyką i implantacją stentów w 2015r. oraz nadciśnienie tętnicze.

Na podstawie przeprowadzonego badania przedmiotowego, materiału lekarskiego znajdującego się w aktach sprawy biegli sądowi obecnie nie zaobserwowali deficytu neurologicznego ze strony kręgosłupa. Ubezpieczona w 2010r. operowana była z powodu dyskopatii szyjnej i stan jej zdrowia uległ poprawie. Poprawa kardiologiczna nastąpiła po zabiegach kardiochirurgicznych. Zdaniem biegłych sądowych ubezpieczona nie jest aktualnie długotrwale niezdolna do pracy, a zgłaszane okresowo dolegliwości chorób podanych w rozpoznaniu mogą być leczone w trybie ambulatoryjnym.

Biegli zgodzili się z oceną Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 10 grudnia 2014r.

(opinia zespołu biegłych sądowych k.13 – 14 akt sprawy)

Zastrzeżenia do tej opinii zgłosiła w piśmie procesowym z dnia 1 lutego 2016r. (k.25 – 26) ubezpieczona, która powołała się na zaświadczenie lekarza leczącego dr n. med. B. P. z dnia 24 listopada 2015r., w którym stwierdzono: „pacjentka niezdolna do pracy fizycznej, w napięciu psychicznym i w pełnym wymiarze godzin, pacjentka bardzo wysokiego ryzyka wieńcowego”. Ubezpieczona wskazywała, iż jest z zawodu krawcową (pracownik fizyczny) i jej praca (przy stawce akordowej, a nie godzinowej) polega na pozostawaniu w tej samej pozycji przez 8 godzin dziennie.

Odnosząc się do zastrzeżeń ubezpieczonej, powołany zespół biegłych sądowych w opinii uzupełniającej z dnia 21 marca 2016r. (k.39 a.s.) wyjaśnił, iż biegli przeprowadzili badania specjalistyczne ubezpieczonej oraz zapoznali się z dokumentacją lekarską występujących u niej schorzeń. Z przeprowadzonych badań wynika, w ocenie biegłych, że po operacji kręgosłupa szyjnego doszło u ubezpieczonej do znacznej poprawy stanu zdrowia. Biegli aktualnie nie zaobserwowali u niej zmian neurologicznych, a dolegliwości bólowe spowodowane są zmianami zwyrodnieniowymi kręgosłupa, które można rehabilitować ambulatoryjnie. Biegły sądowy kardiolog nie stwierdził cech niewydolności krążenia, a nadciśnienie tętnicze wymaga leczenia kardiologicznego. Badana w okresie od 2010r. do 30 listopada 2014r. była częściowo niezdolna do pracy, a okres ten – w ocenie biegłych – pozwolił na poprawę stanu zdrowia.

Ubezpieczona w dniu 9 sierpnia 2016r. złożyła do akt sprawy aktualne badanie rezonansem magnetycznym odcinka C kręgosłupa z dnia 20 lipca 2016r. (k.55 a.s.) i na posiedzeniu rozprawowym wnosiła o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie jej prawa do renty.

(e-protokół rozprawy z dnia 27 września 2016r. – k.59 a.s.)

Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego z dziedziny neurologii, który w opinii z dnia 14 listopada 2016r. (k.64 – 65 a.s.) rozpoznał u ubezpieczonej następujące schorzenia:

-: chorobę zwyrodnieniową kręgosłupa;
-: wielopoziomową dyskopatię szyjną, piersiową i lędźwiową;
-: stan po leczeniu operacyjnym dyskopatii szyjnej w 2010r.;
-: przewlekły zespół bólowy szyjno – barkowy, piersiowy i lędźwiowo krzyżowy objawowy z okresami zaostrzeń i obecnymi objawami ubytkowymi;
-: chorobę niedokrwienną serca po przebytym zawale serca w 2013r. leczonym za pomocą angioplastyki i implantacji stentów;
-: nadciśnienie tętnicze.

Biegły sądowy specjalista neurolog dr n. med. T. Ś. (1) wyjaśnił, iż zasadniczymi schorzeniami, które skutkowały częściową niezdolnością ubezpieczonej do pracy była przewlekła choroba niedokrwienna serca oraz choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa z wielopoziomowa dyskopatią. W ocenie tego biegłego sądowego schorzenia układu kostno – stawowego ubezpieczonej w postaci choroby zwyrodnieniowej z wielopoziomową dyskopatią szyjną leczoną operacyjnie w 2010r. oraz lędźwiową z przewlekłym zespołem bólowym szyjno – barkowym i lędźwiowo – krzyżowym objawowym z częstymi zaostrzeniami, mają charakter przewlekły i postępujący. Biegły specjalista neurolog wskazał przy tym, iż z protokołu badania sądowo – lekarskiego biegłego neurochirurga z dnia 7 grudnia 2015r. (13 a.s.) oraz leczącego neurochirurga wynika, że u ubezpieczonej występują jednak objawy ubytkowe w postaci zaburzeń czucia w zakresie lewej kończyny górnej wraz z obniżeniem sprawności manipulacyjnej, co potwierdza ubezpieczona w swoich pismach.

Wykonane badanie MRI kręgosłupa z dnia 20 lipca 2016r. (k.55 a.s.), które ujawniło zmiany zwyrodnieniowo – wytwórcze w operowanej przestrzeni C6/C7 z penetracją do kanału kręgowego i zwężeniem lewego zachyła (co może odpowiadać zgłaszanym dolegliwościom), wielopoziomową dyskopatię szyjną z niewielką stenozą kanału kręgowego. To badanie ujawniło również dyskopatię w odcinku piersiowym Tk3/Tk4, co w przypadku nasilenia dolegliwości bólowych w tym odcinku może imitować objawy dławicy piersiowej i pogłębiać niesprawność ustroju.

W ocenie biegłego specjalisty neurochirurga można zatem stwierdzić, że wynik badania MRI kręgosłupa szyjnego (k.55 a.s.) mógłby mieć wpływ na ostateczną ocenę stanu zdrowia i zdolności do pracy fizycznej i zgodnie z posiadanymi przez ubezpieczoną kwalifikacjami. Lekarz leczący neurochirurg w wydanym zaświadczeniu z dnia 23 października 2014r. (k.33 akt dokumentacji medycznej ZUS) oraz Lekarz Orzecznik ZUS w orzeczeniu z dnia 18 listopada 2014r. stwierdzili objawy ubytkowe i uznali, że stan zdrowia ubezpieczonej nie uległ istotnej poprawie i nadal istotnie upośledza zdolność do pracy.

Po zapoznaniu się z dokumentacją znajdującą się w aktach sprawy i aktach ZUS oraz dostarczoną przez badaną biegły sądowy specjalista neurolog dr n. med. T. Ś. stwierdził, iż stan zdrowia ubezpieczonej czyni ją nadal okresowo częściowo niezdolną do pracy. Jednocześnie biegły uznał także, że dla pełnej oceny stanu zdrowia orzekanej wskazane byłoby badanie kliniczne sądowo – lekarskie ubezpieczonej.

Zdaniem biegłego neurologa wyżej wymienione schorzenia skutkują u orzekanej bólami klatki piersiowej, przewlekłym zespołem bólowym szyjno – barkowym lewostronnym, osłabieniem siły mięśniowej kończyny górnej lewej, bólami kręgosłupa i stawów, zawrotami głowy, zaburzeniami czucia kończyny górnej lewej. Praca fizyczna, dźwiganie ciężarów, długotrwała praca w pozycji wymuszonej, praca w złych warunkach atmosferycznych nasila dolegliwości i niekorzystny postęp schorzeń.

Powyższe schorzenia nadal powodują u orzekanej istotne upośledzenie sprawności psychofizycznej ustroju i zdolności do zatrudnienia. Przeciwskazana jest ciężka praca fizyczna, dźwiganie ciężarów, długotrwała praca w pozycji wymuszonej, praca w złych warunkach atmosferycznych oraz praca wymagająca pełnej sprawności psychofizycznej.

We wnioskach końcowych swojej opinii biegły sądowy specjalista neurolog dr n. med. T. Ś. (1) stwierdził, że:

-: ubezpieczona jest nadal okresowo częściowo niezdolna do pracy do listopada 2018r.;
-: częściowa niezdolność do pracy istnieje nadal od daty zgodnej z orzeczeniem Lekarza Orzecznika z dnia 28 listopada 2014r., to jest od 1 grudnia 2014r. i spowodowana jest przede wszystkim schorzeniami układu krążenia oraz układu kostno – stawowego z objawami neurologicznymi, a stan zdrowia orzekanej od czasu tego orzeczenia nie uległ istotnej poprawie;
-: częściowa niezdolność do pracy ma charakter okresowy z powodu możliwości poprawy stanu zdrowia po zastosowanym leczeniu specjalistycznym;
-: nie podziela opinii Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 10 grudnia 2014r. oraz zespołu biegłych sądowych z dnia 7 grudnia 2015r. z powodu większego nasilenia dolegliwości w przebiegu istniejących u orzekanej schorzeń, które nadal powodują istotne upośledzenie sprawności ustroju i zdolności do zatrudnienia;
-: do oceny stanu zdrowia i uznania częściowej niezdolności do pracy za podstawę miał te same dowody, którymi dysponował organ rentowy w postępowaniu administracyjnym oraz wyniku badania MRI kręgosłupa (k.55 a.s.).

W piśmie procesowym z dnia 27 grudnia 2016r. organ rentowy wniósł zastrzeżenia do powyższej opinii biegłego sądowego specjalisty neurologa z dnia 14 listopada 2016r., wskazując iż opinia ta pozostaje w sprzeczności nie tylko z orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS , ale również pierwszego zespołu biegłych sądowych z dnia 7 grudnia 2015r., którzy potwierdzili brak długotrwałej niezdolności do pracy ubezpieczonej.

Ponadto organ rentowy podnosił, iż biegły neurolog dysponował przy ustaleniach orzeczniczych nową dokumentację medyczną ( (...) kręgosłupa z 20 lipca 2016r.), która nie była dostępna podczas badania przez Komisję Lekarską.

W związku z odmiennymi opiniami wydanymi w sprawie pozwany wnosił o dopuszczanie dowodu z opinii innego biegłego sądowego neurologa, a w przypadku odmowy uwzględnienia tego wniosku dowodowego – o oddalenie odwołania.

(pismo procesowe pełnomocnika ZUS – k.76 a.s.)

W związku z rozbieżnymi co do ustaleń i wniosków opiniami biegłych sadowych Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych: kardiologa, neurologa i specjalisty medycyny pracy, którzy wydali indywidualne opinie.

Biegły kardiolog dr n. med. P. J. (1) w pisemnej opinii z dnia 7 kwietnia 2017r. (k.86 – 88 a.s.) rozpoznał ubezpieczonej:

-: chorobę niedokrwienną serca pod postacią dusznicy bolesnej CCS II stopnia,
-: przebyty zawał mięśnia sercowego ściany dalszej leczony angioplastyką prawej tętnicy wieńcowej z wszczepienia stentu uwalniającego lek (6 listopada 2013r.),
-: stan po PTCA LAD z implantacją stentu DES (grudzień 2013r.)
-: stan po PTCA RCA z implantacją stentu uwalniającego lek w odcinku dystalnym (8 czerwca 2015r.);
-: nadciśnienie tętnicze,
-: nadwagę.

Biegły dr n. med. P. J. w pierwszej kolejności wyjaśnił, iż choroba niedokrwienna serca – postać stabilna – klasyfikowana jest według Canadian Society of Cardiology Najlżejsza postać tej choroby występuje w klasie I, a więc klinicznie wtedy gdy codzienna aktywność fizyczna nie powoduje dolegliwości bólowych w klatce piersiowej. Natomiast według CC II wtedy, gdy dolegliwości występują po przejściu ponad 200m albo powyżej pierwszego piętra, w niskiej temperaturze otoczenia czy „pod wiatr”. Po przeprowadzeniu rozmowy z ubezpieczoną oraz po zapoznaniu się z dokumentacją medyczną pacjenta biegły ten doszedł do wniosku, że można ubezpieczoną zakwalifikować do II stopnia CCS. Wcześniejsza kwalifikacja do wyższej grupy CCS wynikała z dolegliwości związanych ze zwężonym odcinkiem dystalnym prawej tętnicy wieńcowej, która skutecznie została zaopatrzona stentem w dniu 8 czerwca 2015r. Niemniej jednak analizując stan zdrowia badanej uwagę tego biegłego zwróciło badanie echo serca EF około 45%. W tej sytuacji – zdaniem biegłego specjalisty kardiologa – ostatnia decyzja Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 10 grudnia 2014r., stwierdzająca brak naruszenia sprawności organizmu i niewydanie orzeczenia o niezdolności ubezpieczonej do pracy nie była trafna. Biegły zwrócił – w związku z tym - uwagę na to, iż pacjentka w dniu 8 czerwca 2015r. trafiła do szpitala z nawracającymi od 6 miesięcy dolegliwościami bólowymi w klatce piersiowej. Wcześniej przebyła zawał serca, dwukrotnie leczona była angioplastyką. Zdaniem biegłego skoro w ciągu ostatnich 4 lat chora przebyła trzykrotnie zabiegi angioplastyki tętnic wieńcowych, pomimo intensywnego leczenia kardiologicznego, to należy co do dalszego rokowania podejść wyjątkowo ostrożnie. Chora nadal zgłasza osłabienie tolerancji wysiłku fizycznego – co prawda znacznie mniejsze niż kiedyś, niemniej jednak – znając patofizjologię procesu miażdżycowego i choroby niedokrwiennej serca – w ocenie biegłego – należy badaną uznać nadal za częściowo niezdolną do pracy.

We wnioskach końcowych swojej opinii kardiolog dr n. med. P. J. (1) stwierdził, że:

1) stan zdrowia ubezpieczonej M. P. czyni ją nadal częściowo niezdolną do pracy do listopada 2018r.;

2) dysponował dodatkową dokumentacją lekarską, m. in. protokołem koronaroplastyki z dnia 8 czerwca 2015r. ;

3) u ubezpieczonej nie nastąpiła poprawa stanu kardiologicznego w porównaniu do wcześniejszego orzeczenia ZUS;

4) nie zgadza się z orzeczeniem I-go zespołu biegłych;

5) nie zgadza się z orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 10 grudnia 2014r.

Biegły sądowy specjalista neurolog dr n. med. J. R. w opinii pisemnej z dnia 7 października 2017r. rozpoznał u ubezpieczonej:

1) zmiany zwyrodnieniowo – deformatywne kręgosłupa;

2) przebytą operację dyskopatii szyjnej w 2010r.;

3) przewlekły zespół bólowy szyjny i lędźwiowy w przebiegu zmian zwyrodnieniowo – deformatywnych bez deficytu neurologicznego.

Na podstawie badania przedmiotowego i analizy zebranej w sprawie dokumentacji medycznej biegły dr n. med. J. R. stwierdził, że:

1) stan zdrowia ubezpieczonej nie czyni ją nadal całkowicie bądź częściowo niezdolną do pracy;

2) w porównaniu z badaniami przeprowadzonymi poprzednio stan zdrowia ubezpieczonej uległ takiej poprawie, że niezdolność do pracy już nie występuje;

3) nie podziela orzeczenia Lekarza Orzecznika ZUS oraz opinii biegłego sądowego specjalisty neurologa dr T. Ś. (1), natomiast podziela orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS, a także opinię zespołu biegłych sądowych z dnia 7 grudnia 2015r. W chwili obecnej zmiany zwyrodnieniowo – deformatywne kręgosłupa nie powodują ucisku na struktury anatomiczne układu nerwowego. Z neurologicznego punktu widzenia schorzenia kręgosłupa nie powoduje niesprawności ruchowej ubezpieczonej.

Z kolei biegła sądowa specjalista medycyny przemysłowej dr n. med. M. K. w swojej opinii pisemnej z dnia 13 grudnia 2017r. (k.118 – 119 a.s.) rozpoznała u ubezpieczonej następujące schorzenia:

-: chorobę niedokrwienną serca pod postacią dusznicy bolesnej CCS II stopnia;
-: przebyty zawał mięśnia sercowego ściany dalszej leczony angioplastyką prawnej tętnicy wieńcowej z wszczepieniem stentu uwalniającego lek (6 listopada 2013r.);
-: stan po PTCA LAD z implantacją stentu DES (grudzień 2013r.);
-: stan po PTCA RCA z implantacją stentu uwalniającego lek w odcinku dystalnym (8 czerwca 2015r.);
-: nadciśnienie tętnicze ESC II;
-: nadwagę;
-: zmiany zwyrodnieniowo – deformatywne kręgosłupa;
-: przebytą operację dyskopatii szyjnej w 2010r.;
-: przewlekły zespół bólowy szyjny i lędźwiowy w przebiegu zmian zwyrodnieniowo – deformatywnych bez deficytu neurologicznego.

Na podstawie przeprowadzonego badania sądowo – lekarskiego i po analizie dokumentacji lekarskiej zawartej w aktach sprawy i ZUS oraz dostarczonej przez badaną, a zwłaszcza po zapoznaniu się z badaniami biegłych z dziedziny kardiologii i neurologii II zespołu, biegła dr n. med. M. K. ustaliła, iż stan zdrowia ubezpieczonej upośledza sprawność jej organizmu w stopniu powodującym nadal okresową częściową niezdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Przyczyną są schorzenia wymienione w rozpoznaniu. Specjalista medycyny pracy wskazywała, iż ubezpieczona jest osobą z wieloletnim wywiadem kardiologicznym, od 2013r. w przebiegu choroby niedokrwiennej serca z przebytym zawałem. Trzykrotnie leczona angioplastyką wieńcową, ostatnio w dniu 8 czerwca 2015r., przy czym nadal zgłasza ona złą tolerancję wysiłku, odpoczywa na 1,5 piętrze, ma okresowe bóle w klatce piersiowej. W badaniu ECHO – serca EF: 45%. Stąd też w opinii kardiologa dr n. med. P. J. (k.87 a.s.) nie ma poprawy w porównaniu z badaniem przeprowadzonym poprzednio.

Ponadto biegła sądowa specjalista medycyny pracy wskazywała, że powódka leczy się neurologicznie od 2009r. z powodu choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa z dyskopatią szyjną i lędźwiową, była operowana na poziomie C6/C7, a zgłaszane obecnie dolegliwości potwierdzono w badaniu MRI kręgosłupa z dnia 20 lipca 2016r. (k.55 a.s.).

Biegła podkreśliła, że schorzenie ma charakter przewlekły i przebiega z częstymi zaostrzeniami, co zostało zaobserwowane w kolejnych badaniach biegłych z dziedziny neurologii, jak również w badaniu Lekarza Orzecznika ZUS (k.39), a także w ocenie prowadzącego neurochirurga w zaświadczeniu z dnia 5 września 2013r.

Biegła argumentowała także, iż jakkolwiek w badaniu biegłego neurologa dr n. med. J. R. z dnia 7 października 2017r. schorzenie układu kostno – stawowego przebiega w okresie kolejnej remisji (bez deficytu neurologicznego), to jednak – w jej opinii – jest to schorzenie współistniejące w orzekaniu o dalszej częściowej niezdolności do pracy. Powódka od wielu lat nie pracuje, a jej kwalifikacje zawodowe obejmują pracę na stanowisku szwaczki, jest to praca ciężka fizyczna w wymuszonej pozycji ciała (ubezpieczona pracowała na akord i w godzinach nadliczbowych, szyjąc odzież z ciężkich materiałów, co wymagało użycia dużej siły fizycznej). Zdaniem biegłej specjalisty medycyny pracy każdy powrót do tej pracy natychmiast zaostrzy przebieg choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa.

W swoich wnioskach końcowych biegła dr n. med. M. K. wskazała, że:

-: badana jest nadal okresowo, częściowo niezdolna do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji od daty ustania poprzedniego świadczenia, tj. od 1 grudnia 2014r. na okres dalszych czterech lat – do 30 listopada 2019r.;
-: w porównaniu z badaniem przeprowadzonym poprzednio nie zaobserwowała poprawy;
-: zgadza się z orzeczeniem Lekarza Orzecznika ZUS oraz z opinią II-ego biegłego neurologa;
-: nie zgadza się z orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS, opinią biegłych sądowych pierwszego zespołu i opinią trzeciego neurologa;
-: dostępne były nowe badania MRI kręgosłupa z 20 lipca 2016r. oraz protokół koronaroplastyki z dnia 8 czerwca 2015r.

W piśmie procesowym z dnia 21 lutego 2018r. (k.131 a.s.) organ rentowy nie wniósł zastrzeżeń do opinii biegłego sądowego neurologa z dnia 7 października 2017r. jako zgodnej ze stanowiskiem pozwanego.

Ponadto - powołując się na stanowisko Przewodniczącego Komisji Lekarskich ZUS - organ ten wskazał, że nie podziela opinii kardiologa z dnia 7 kwietnia 2017r. co do częściowej niezdolności do pracy ubezpieczonej, gdyż opinia ta jest sprzeczna nie tylko z orzeczeniem KL ZUS, ale również z opiniami biegłego sądowego kardiologa z dnia 7 grudnia 2015r. i 21 marca 2016r., który nie stwierdził długotrwałej niezdolności do pracy.

Pozwany podnosił przy tym, iż biegły dysponował nową dokumentacją medyczną – kartą informacyjną z czerwca 2015r. niedostępną podczas badania przez Komisję Lekarską ZUS.

Przewodniczący Komisji Lekarskich ZUS nie podzielił również opinii biegłego specjalisty medycyny przemysłowej z dnia 13 grudnia 2017r. jako sprzecznej zarówno z opinią Komisji Lekarskiej ZUS, jak i pierwszego zespołu biegłych w składzie ze specjalistą medycyny przemysłowej.

Ponadto pozwany organ rentowy podnosił, iż biegły kardiolog w swej opinii dysponował nową dokumentacją medyczną – kartą informacyjną z czerwca 2015r. niedostępną podczas badania przez Komisję Lekarską ZUS, gdzie stwierdzono EF-45% i biegły nie stwierdził długotrwałej niezdolności do pracy.

W związku z powyższym organ rentowy wnosił o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego kardiologa oraz specjalisty medycyny pracy – celem obiektywizacji wobec różnych opinii wydanych w sprawie, a w przypadku nieuwzględnienia tego wniosku dowodowego – o oddalenie odwołania.

Ubezpieczona w piśmie procesowym z dnia 23 lutego 2018r. oświadczyła, iż nie zgłasza zastrzeżeń do opinii biegłych sądowych z dnia 7 kwietnia 2017r. i 13 grudnia 2017r. i w pełni opinie te popiera. Natomiast nie zgodziła się z opinią biegłego sądowego specjalisty medycyny neurologa z dnia 7 października 2017r., podnosząc że stan jej zdrowia nie uległ poprawie, lecz pogorszeniu. W grudniu 2017r. (po zasłabnięciu w domu i skierowaniu jej do szpitala) stwierdzono konieczność przeprowadzenia angioplastyki i implantacji stentów, co potwierdza dokumentacja medyczna przesłana przez nią w styczniu 2018r.).

W związku z rozbieżnymi ustaleniami i wnioskami sporządzonych w sprawie opinii biegłych sądowych Sąd Okręgowy dopuścił na rozprawie dowody z ustnych wyjaśnień biegłych sądowych:

-: neurochirurga dr med. J. B.,
-: kardiologa dr n. med. P. J. (1),
-: specjalisty medycyny pracy dr n. med. M. K.,
-: specjalisty neurologa dr n. med. J. R.,
-: specjalisty neurologa dr n. med. T. Ś. (1),
-: specjalisty kardiologa dr n. med. A. N..

Biegły sądowy neurochirurg dr n. med. J. B. ostatecznie uznał ubezpieczoną za częściowo niezdolną do pracy na stałe, ale dopiero od dnia badania jej przez neurologa T. Ś. (1) (tj. od dnia 14 listopada 2016r.).

Biegły sądowy neurolog dr n. med. J. R. podtrzymał swoją opinię co do zdolności ubezpieczonej do pracy i braku przeciwskazań do jej wykonywania z przyczyn neurologicznych.

Biegli sądowi neurolog dr n. med. T. Ś. (1) i dr n. med. P. J. (1) podtrzymali ustalenia i wnioski pisemnych opinii z tym, iż zgodzili się z opinią specjalisty medycyny przemysłowej dr n. med. M. K. (która także podtrzymała swoją opinię pisemną), iż częściową niezdolność do pracy ubezpieczonej należy wydłużyć do 30 listopada 2019r.

Natomiast biegły sądowy specjalista kardiolog dr n. med. A. N. zmienił swoje stanowisko przedstawione w opinii pierwszego zespołu biegłych sądowych z dnia 7 grudnia 2015r. i ostatecznie zgodził się z opinią pisemną biegłego sądowego specjalisty neurologa dr n. med. P. J. (1) co do częściowej niezdolności do pracy ubezpieczonej spowodowanej schorzeniami kardiologicznymi od dnia 1 grudnia 2014r. do 30 listopada 2019r.

W związku z powyższym Sąd Okręgowy ostatecznie dysponował dwoma zgodnymi opiniami biegłych sądowych kardiologów, którzy uznawali ubezpieczoną za częściowo niezdolną do pracy z powodu choroby niedokrwiennej serca pod postacią dusznicy bolesnej II stopnia według CCS. Dostrzec w związku z tym należy, iż schorzenia kardiologiczne ubezpieczonej wskazane zostały jako choroby współistniejące przez lekarza leczącego w zaświadczeniu o stanie zdrowia z dnia 23 października 2014r. (k.33 dokumentacji lekarskiej ZUS). Ponadto ubezpieczona od wielu lat choruje na schorzenia neurologiczne, których wpływ – w sposób obiektywnie właściwy – na stan czynnościowy organizmu ubezpieczonej ocenili biegli sądowi specjalista medycyny pracy dr n. med. M. K. (w opinii pisemnej z dnia 13 grudnia 2017r.) oraz specjalista neurolog dr n. med. T. Ś. (1) (w opinii pisemnej z dnia 7 kwietnia 2017r.). Opinie te były precyzyjne i szczegółowe pod względem prezentowanej przez biegłych logiki argumentacyjnej. Moc dowodowa i wiarygodność tych opinii wynikała także z odniesienia się przez biegłych do konkretnych warunków zatrudnienia ubezpieczonej, wykonującej pracę akordową, w godzinach nadliczbowych w długotrwałym - w ujęciu czasowym - zajmowaniu przez nią pozycji wymuszonej, a przede wszystkim ze znacznym obciążeniem wysiłkiem fizycznym przy szyciu wyrobów tak zwanej konfekcji ciężkiej (bluzy drelichowe i umundurowanie). Ocena stanu zdrowia ubezpieczonej dokonana przez powyższych biegłych sądowych specjalistów medycyny przemysłowej i neurologa miała ponadto kompleksowy charakter, uwzględniający wpływ na stan czynnościowy organizmu ubezpieczonej wszystkich jej schorzeń. Dlatego Sąd Okręgowy w pełni zgodził się z ustaleniami i wnioskami końcowymi opinii tych biegłych, uznając je za w pełni wiarygodne. Specjalista medycyny przemysłowej dr n. med. M. K. podkreśliła, iż ubezpieczona wykonywała na stanowisku szwaczki ciężką pracę fizyczną, w wymuszonej pozycji ciała (pracując na akord w godzinach nadliczbowych, szyjąc odzież z ciężkich materiałów). Każdy powrót do wykonywania tego rodzaju pracy natychmiast zaostrzyłby przebieg choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa.

Z kolei w ustnych wyjaśnieniach złożonych na rozprawie (e-protokół rozprawy – k.163) biegły kardiolog dr n. med. P. J. (1) wskazywał, iż posiadane przez niego doświadczenie daje podstawy do przyjęcia, że skoro u ubezpieczonej często są wykonywane angioplastyki, i choruje ona na nadciśnienie tętnicze i na nadwagę, to stanowi to czynnik ryzyka i świadczy o postępującym charakterze schorzeń kardiologicznych ubezpieczonej i to z niekorzystnymi rokowaniami. Konkluzja ta ma obiektywne potwierdzenie w dowodzie z dokumentu – karcie informacyjnej leczenia szpitalnego ubezpieczonej w okresie od 21 grudnia 2017r. do 23 grudnia 2017r. w Szpitalu (...) B. w B. (k.113 – 114 a.s.). W czasie tego leczenia wykonano bowiem u ubezpieczonej kolejną koronografię z jednoczasową PTC RCA z implantacją stentu uwalniającego lek (DES). W czasie tego pobytu w szpitalu próba wysiłkowa ubezpieczonej była dodatnia klinicznie i elektrokardiograficznie. Biegły sądowy drugi kardiolog dr n. med. A. N., mając na względzie powyższe ustne wyjaśnienia biegłego kardiologa dr n. med. P. J. (1), zmienił swoją wcześniejszą opinię i uznał ubezpieczoną za częściowo niezdolną do pracy w okresie od 1 grudnia 2014r. do 30 listopada 2019r.

Jedynie dodatkowo dostrzec w tym miejscu należy, iż specjalista neurochirurg (członek pierwszego zespołu biegłych sądowych) dr n. med. J. B. także zmienił swoją opinię na rozprawie, uznając ubezpieczoną za częściowo niezdolną do pracy trwale od dnia badania jej przez neurologa T. Ś. (1).

Sąd zatem uznał, iż opinia pierwszego zespołu biegłych sądowych z dnia 7 grudnia 2015r. stała się w znacznej mierze nieaktualna, a jej końcowe ustalenia i wnioski zostały przez biegłych kardiologa i neurochirurga zmienione.

Za niewiarygodną Sąd uznał natomiast opinię pisemną i ustne wyjaśnienia specjalisty neurologa dr n. med. J. R. z 7 października 2017r. (k.97 – 100 a.s.), gdyż były one powierzchowne i nie odnosiły się do rzeczywistych warunków pracy wykonywanej przez ubezpieczoną przez cały okres jej aktywności zawodowej . Wniosek tego biegłego co do poprawy stanu zdrowia ubezpieczonej polegającej na ustąpieniu neurologicznych objawów ubytkowych (niedowładu wiotkiego ręki lewej) budził wątpliwości co do zgodności z obiektywną rzeczywistością, szczególnie przy uwzględnieniu treści opinii specjalisty medycyny pracy dr n. med. M. K., specjalisty neurologa dr n. med. T. Ś. (1), dostrzegających wyraźne przeciwskazania dla ubezpieczonej do długotrwałego wykonywania pracy w pozycji wymuszonej i o znacznym obciążeniu fizycznym ( akord, nadgodziny, konfekcja ciężka).

Stosownie do treści art.57 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2017r., poz.1383) renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

1) jest niezdolny do pracy;

2) ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3) niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art.6 ust.1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. B, pkt 4, 6, 7 i 9, ust.2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. A, pkt 10 lit. A, pkt 11 – 12, 13 lit. A, pkt 14 lit. A i pkt 15 – 17 oraz art.7 pkt 1-4, 5 lit.a, pkt 6 i 12, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów (ust.1).

Przepisu ust.1 pkt 3 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzn oraz jest całkowicie niezdolny do pracy (ust.2).

Niezdolność do pracy jest kategorią ubezpieczenia społecznego łącząca się z całkowitą bądź częściową utratą zdolności do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu bez rokowania jej odzyskania po przekwalifikowaniu (art.12 ustawy). Przy ocenie stopnia i trwałości tej niezdolności oraz rokowania co do jej odzyskania uwzględnia się zarówno stopień naruszenia sprawności organizmu, możliwość przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, jak i możliwość wykonywania pracy dotychczasowej lub podjęcia innej oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne ubezpieczonego (wyr. SN z dnia 28 stycznia 2004r., II UK 222/03, legalis nr 65041).

Rozróżnia się dwa stopnie niezdolności do pracy – całkowitą i częściową. Zgodnie z art.12 ust.3 ustawy częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Z kolei całkowita niezdolność do pracy polega na utracie zdolności do wykonywania jakiejkolwiek pracy (art.12 ust. 2 ustawy).

Postępowanie dowodowe wykazało w sposób nie budzący wątpliwości, iż ubezpieczona należy do kategorii osób, które są częściowo niezdolne do pracy.

W tej sytuacji Sad Okręgowy na podstawie art.477¹⁴ § 2 K.p.c. i powoływanych wyżej przepisów prawa materialnego orzekł jak w punkcie I sentencji wyroku.

W punkcie II wyroku nie została stwierdzona przez Sąd odpowiedzialność, o której mowa w art.118 ust.1a ustawy emerytalno – rentowej. Brak tej odpowiedzialności wynikał z rozbieżnych opinii biegłych sądowych oraz z nowych dowodów z dokumentacji medycznej, powstałej już po wydaniu zaskarżonej decyzji, którymi nie dysponowała Komisja Lekarska ZUS w postępowaniu administracyjnym.

SSO Janusz Madej

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE