UZASADNIENIE

K. L., a także K. W. (1) i L. N. zarzucono, że:

- w okresie od 12 listopada 1994 r. do 31 grudnia 1997 r. w W., S. i w innym miejscowościach w Polsce, działając w podobny sposób, w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej w ramach zorganizowanej grupy mającej na celu popełnianie przestępstw przeciwko mieniu i dokumentom, według przyjętego i zaakceptowanego podziału ról i zadań przy realizacji poszczególnych przestępnych przedsięwzięć, wspólnie i w porozumieniu ze Z. B., A. V. i innymi ustalonymi oraz nieustalonymi osobami, a także z osobami, odnośnie, których wyłączono materiały do odrębnego postępowania, podczas dokonywania wpłat na rachunki firm (...) w banku (...) Bank (...) w (...) S.A. Oddział w W. oraz (...) w bankach (...) Oddział w (...) S.A. Oddział w W., pieniędzy wielkiej wartości i posługując się lub udostępniając w celu posłużenia się innym osobom, podrobionymi przez K. L., L. N. i inne nieustalone osoby, a także osoby odnośnie, których postępowanie prowadzone jest odrębnie - w zakresie zapisów słownych i cyfrowych oraz podpisów pracowników urzędu celnego, jako osób potwierdzających przewożenie wskazanej w dokumencie kwoty i odcisków stempli dziennych urzędów celnych, jak również posługując oryginalnymi deklaracjami celnymi stwierdzającymi legalność wwozu do Polski dewiz na łączną kwotę, co najmniej 6 017 000 USD o wartości 21 143 738 PLN oraz 1 170 000 DM o wartości 2 294 955 PLN, chcąc ażeby pracownicy tych banków, odnośnie, których wyłączono materiały do odrębnego postępowania, podczas wpłat gotówkowych, których wartość przekraczała 20 000 zł lub ich równowartość w innych walutach, dokonywali zaksięgowania tych pieniędzy na rachunkach w/w firm wbrew zarządzeniu nr 16/92 Prezesa Narodowego Banku Polskiego z dnia 1 października 1992 roku w sprawie zasad postępowania banków w razie ujawnienia okoliczności wskazujących na lokowanie w banku środków pieniężnych lub innych wartości majątkowych pochodzących lub mających związek z przestępstwem oraz przy dokonywaniu wpłat gotówkowych przekraczających określoną kwotę, wydanym w oparciu o zapisy ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. Prawo bankowe (Dz. U. z 1992 r. Nr 72, poz. 359 z późn. Zm.), nakłonili pracowników tych banków do przyjęcia w gotówce wpłacane przez siebie, a także inne osoby odnośnie, których postępowanie prowadzone jest odrębnie, faktycznie pochodzące od Z. B., K. W. (1), L. N., A. V. i innych ustalonych i nieustalonych osób, odnośnie, których wyłączono materiały do odrębnego postępowania, a także od osób, wobec których postępowanie prowadzone jest odrębnie, a następnie dokonania ich transferu na inne rachunki w bankach w kraju i poza jego granicami, wielkie ilości zagranicznych środków płatniczych pochodzących z nie opodatkowanej działalności gospodarczej i świadczenia usług w zatajeniu przestępczego pochodzenia dewiz, w wyniku, czego zalegalizowali na rachunkach w/w firm pieniądze kwotę 4 660 600 USD o wartości 16 377 348, 40 PLN oraz 600 000 DM o wartości 1 176 900 PLN, co stanowi łączną kwotę 17 554 248, 40 PLN.

a w szczególności:

w zakresie firmy (...):

• posługując się fałszywą deklaracją celną z dnia 6 października 1994 r. wystawioną na nazwisko G. B. na kwotę 802 000 USD, w dniu 28 listopada 1994 r. wpłacili na rachunek w/w firmy kwotę 45 100 USD,

• posługując się fałszywą deklaracją celną z dnia 25 listopada 1994 r. wystawioną na nazwisko J. B. na kwotę 790 000 DM, w dniu 5 grudnia 1994 r. wpłacili na rachunek w/w firmy kwotę 200 000 DM,

• posługując się fałszywą deklaracją celną z dnia 26 września 1994 r. wystawioną na nazwisko J. B. na kwotę 780 000 USD, w dniu 5 grudnia 1994 r. wpłacili na rachunek w/w firmy kwotę 400 000 USD,

• posługując się deklaracją celną z dnia 19 grudnia 1994 r. wystawioną na nazwisko A. V. na kwotę 400 000 DM, w dniu 20 grudnia 1994 r. wpłacili na rachunek w/w firmy kwotę 400 000 DM,

• posługując się fałszywą deklaracją celną z dnia 30 listopada 1994 r. wystawioną na nazwisko J. B. na kwotę 680 000 USD, w dniu 27 grudnia 1994 r. wpłacili na rachunek w/w firmy kwotę 342 000 USD,

• posługując się fałszywymi deklaracjami celnymi z dnia 25 listopada 1994 r. i 30 listopada 1994 r. wystawioną na nazwisko J. B. na kwotę 680 000 USD, w dniu 16 stycznia 1995 r. wpłacili na rachunek w/w firmy kwotę 500 000 USD,

• posługując się fałszywą deklaracją celną z dnia 6 października 1994 r. wystawioną na nazwisko G. B. na kwotę 802 000 USD, w dniu 18 stycznia 1995 r. wpłacili na rachunek w/w firmy kwotę 388 200 USD,

• posługując się fałszywą deklaracją celną z dnia 6 października 1994 r. wystawioną na nazwisko G. B. na kwotę 802 000 USD, w dniu 19 stycznia 1995 r. wpłacili na rachunek w/w firmy kwotę 59 000 USD,

• posługując się fałszywą deklaracją celną z dnia 8 grudnia 1994 r. wystawioną na nazwisko P. W. na kwotę 400 000 USD, w dniu 7 lutego 1995 r. wpłacili na rachunek w/w firmy kwotę 340 000 USD,

• posługując się fałszywą deklaracją celną z dnia 29 grudnia 1994 r. wystawioną na nazwisko K. W. (2) na kwotę 550 000 USD. w dniu 15 lutego 1995 r. wpłacili na rachunek w/w firmy kwotę 210 000 USD,

• posługując się fałszywą deklaracją celną z dnia 14 stycznia 1995 r. wystawioną na nazwisko A. W. (1) na kwotę 350 000 USD, w dniu 5 kwietnia 1995 r. wpłacili na rachunek w/w firmy kwotę 205 800 USD,

• posługując się fałszywą deklaracją celną z dnia 29 grudnia 1994 r. wystawioną na nazwisko K. W. (2) na kwotę 550 000 USD, w dniu 13 kwietnia 1995 r. wpłacili rachunek w/w firmy kwotę 70 000 USD,

• posługując się fałszywą deklaracją celną z dnia 29 grudnia 1994 r. wystawioną na nazwisko K. W. (2) na kwotę 550 000 USD, w dniu 21 kwietnia 1995 r. wpłacili na rachunek w/w firmy kwotę 178 800 USD,

• posługując się fałszywą deklaracją celną z dnia 29 grudnia 1994 r. wystawioną na nazwisko K. W. (2) na kwotę 550 000 USD, w dniu 28 kwietnia 1995 r. wpłacili na rachunek w/w firmy kwotę 50 000 USD,

• posługując się fałszywą deklaracją celną z dnia 29 grudnia 1994 r. wystawioną na nazwisko K. W. (2) na kwotę 550 000 USD, w dniu 12 maja 1995 r. wpłacili na rachunek w/w firmy kwotę 41 200 USD,

• posługując się fałszywą deklaracją celną z dnia 11 maja 1995 r. wystawioną na nazwisko W. M. na kwotę 420 000 USD, w dniu 23 maja 1995 r. wpłacili na rachunek w/w firmy kwotę 150 000 USD,

• posługując się fałszywą deklaracją celną z dnia 19 stycznia 1995 r. wystawioną na nazwisko A. W. (2) na kwotę 350 000 USD, w dniu 31 maja 1995 r. wpłacili na rachunek w/w firmy kwotę 144 200 USD,

• posługując się fałszywą deklaracją celną z dnia 11 maja 1995 r. wystawioną na nazwisko W. M. na kwotę 420 000 USD, w dniu 31 maja 1995 r. wpłacili na rachunek w/w firmy kwotę 255 800 USD,

• posługując się fałszywą deklaracją celną z dnia 26 września 1995 r. wystawioną na nazwisko I. M. na kwotę 255 000 USD, w dniu 2 października 1995 r. wpłacili na rachunek w/w firmy kwotę 150 000 USD,

• posługując się fałszywą deklaracją celną z dnia 11 września 1995 r. wystawioną na nazwisko S. P. na kwotę 485 000 USD, w dniu 13 października 1995 r. wpłacili na rachunek w/w firmy kwotę 399 500 USD,

• posługując się fałszywą deklaracją celną z dnia 20 października 1995 r. wystawioną na nazwisko I. M. na kwotę 200 000 USD, w dniu 25 października 1995 r. wpłacili na rachunek w/w firmy kwotę 96 400 USD,

odnośnie firmy (...):

• posługując się fałszywą deklaracją celną bez wskazania daty, wystawioną na nazwisko A. S. na kwotę 465 000 USD, w dniu 6 października 1995 r. wpłacili na rachunek w/w firmy kwotę 450 000 USD,

• posługując się fałszywą deklaracją celną z dnia 26 września 1995 r. wystawioną na nazwisko I. M. na kwotę 255 000 USD, w dniu 18 października 1995 r. wpłacili na rachunek w/w firmy kwotę 49 600 USD,

• posługując się fałszywą deklaracją celną z dnia 19 października 1995 r. wystawioną na nazwisko A. S. na kwotę 280 000 USD, w dniu 20 października 1995 r. wpłacili na rachunek w/w firmy kwotę 135 000 USD,

tj. przestępstwo z art. 18 § 2 k.k. w zw. z art. 299 § 5 i § 6 k.k. w zw. z art. 299 § 2 k.k. w zb. z art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 65 k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k.

Sąd Okręgowy w Warszawie wyrokiem z dnia 17 lipca 2017 r. sygn. akt VII K 88/15:

1. na podstawie art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k. umorzył postępowanie karne wobec oskarżonych K. L., K. W. (1) i L. N. o to, że w okresie od 12 listopada 1994 r. do 31 grudnia 1997 r. w W., S. i innych miejscowościach w Polsce, działając w podobny sposób, w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w ramach zorganizowanej grupy mającej na celu popełnianie przestępstw min. przeciwko dokumentom, według przyjętego i zaakceptowanego podziału ról i zadań przy realizacji poszczególnych przestępnych przedsięwzięć, wspólnie i w porozumieniu ze Z. B., A. V. i innymi ustalonymi i nieustalonymi osobami, podczas dokonywania wpłat na rachunki firm (...) w banku (...) Bank (...) w (...) S.A. Oddział w W. oraz (...) w bankach (...) Oddział w (...) S.A. Oddział w W. pieniędzy, posłużyli się lub udostępnili w celu posłużenia się innym osobom deklaracje celne stwierdzające legalność wwozu do Polski dewiz, podrobione przez K. L., L. N. i inne nieustalone osoby - w zakresie zapisów słownych i cyfrowych oraz podpisów pracowników urzędu celnego jako osób potwierdzających przewożenie wskazanej w dokumencie kwoty i odcisków stempli dziennych urzędów celnych , a w szczególności:

w zakresie firmy (...):

• posługując się fałszywymi deklaracjami celnymi z dnia 25 listopada 1994 r. i 30 listopada 1994 r. wystawionymi na nazwisko J. B. na kwotę 680 000 USD, w dniu 16 stycznia 1995 r. wpłacili na rachunek w/w firmy kwotę 500 000 USD,

w zakresie firmy (...):

tj. o przestępstwo z art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. i art. 12 k.k.;

Nadto kosztami procesu w tej części obciążył Skarb Państwa.

Od powyższego wyroku apelację złożył obrońca oskarżonego K. L.. Zaskarżył on wyrok w całości, zarzucając, że Sąd I instancji:

1. umorzył postępowanie w tym samym zakresie co w wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 15 grudnia 2015 r., dotyczącym przestępstwa z art. 270 k.k. i z art. 272 k.k., opisanego w pkt II aktu oskarżenia,

2. niezasadnie umorzył postępowanie w oparciu o przepis art. 17 pkt 6 k.p.k., w sytuacji, gdy w oparciu o przeprowadzone w całości postępowanie dowodowe powinien był uniewinnić oskarżonego K. L. od zarzucanych mu aktem oskarżenia czynów, w szczególności gdy przeprowadził pełne postępowanie dowodowe,

3. nie zasądził zwrotu kosztów obrony oskarżonego pomimo złożonego w tym zakresie wniosku i wobec treści rozstrzygnięć.

W konkluzji apelacji obrońca wniósł o zmianę wyroku w zaskarżonej części i uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

W akcie oskarżenia z dnia 15 maja 2001 r. sygn. akt VI Ds. 4/99/S Prokurator Okręgowy w Krakowie oskarżył K. L. o:

- czyn z art. 270 § 1 k.k. i z art. 272 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 65 k.k., popełniony w okresie od 25 lutego 1994 r. do 11 listopada 1994 r. (pkt III, str. 14 – 16 aktu oskarżenia),

- czyn z art. 18 § 2 k.k. w zw. z art. 299 § 5 i 6 k.k. w zw. z art. 299 § 2 k.k. w zw. z art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 65 k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k. (pkt IV, str. 16 – 20 aktu oskarżenia),

- czyn z art. 258 § 1 k.k. (pkt XV aktu oskarżenia).

Sprawa była rozpoznawana przez Sąd Rejonowy dla Warszawy – Śródmieścia w Warszawie (sygn. akt II K 46/06). Tenże Sąd postanowieniem z dnia 11 lutego 2008 r. postępowanie karne w odniesieniu do czynu z art. 258 § 1 k.k. wyłączył do odrębnego rozpoznania z uwagi na wystąpienie ujemnej przesłanki procesowej w postaci przedawnienia karalności przestępstwa (k. 2387 tom CXI), a następnie postanowieniem wydanym tego samego dnia postępowanie w tej części umorzył (sygn. akt II K 72/08). Sąd Rejonowy dla Warszawy – Śródmieścia w Warszawie wyrokiem z dnia 12 lipca 2013 r. sygn. akt II 925/07 uniewinnił K. L. od popełnienia czynu z pkt III i z pkt IV wyżej cyt. aktu oskarżenia (czyny opisane w pkt I i w pkt II komparycji wyroku). Sąd Okręgowy w Warszawie wyrokiem z dnia 15 grudnia 2014 r. sygn. akt X Ka 560/14, po rozpoznaniu apelacji wniesionej przez prokuratora, uchylił powyższy wyrok i w części dotyczącej czynu z pkt III aktu oskarżenia (opisanego w pkt I wyroku Sądu I instancji) postępowanie umorzył na podstawie art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k., a w pozostałej części, tj. w odniesieniu do czynu z pkt IV aktu oskarżenia (opisanego w pkt II wyroku Sądu I instancji) sprawę przekazał Sądowi Okręgowemu w Warszawie do ponownego rozpoznania. Tym samym przy ponownym rozpoznaniu sprawy w I instancji Sąd Okręgowy procedował jedynie w zakresie czynu mającego miejsce w okresie od 12 listopada 1997 r. do 31 grudnia 1997 r., zakwalifikowanego w akcie oskarżenia jako przestępstwo z art. 18 § 2 k.k. w zw. z art. 299 § 5 i § 6 k.k. w zw. z art. 299 § 2 k.k. w zb. z art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 65 k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k.

W zaskarżonym wyroku Sąd Okręgowy ustalił, że zachowanie oskarżonego opisane w pkt IV aktu oskarżenia nie stanowi przestępstwa z art. 299 k.k. albowiem analiza znamion tego czynu, jak i znamion art. 5 § 1 ustawy o ochronie obrotu gospodarczego, który to przepis obowiązywał w trakcie zdarzenia, wykluczała możliwość przypisania oskarżonemu przestępstwa prania brudnych pieniędzy (str. 64 – 65 uzasadnienia zaskarżonego wyroku). Sąd Okręgowy jednakże przyjął, że zachowanie oskarżonego pozostawało w kolizji z uregulowaniem zawartym w art. 270 § 1 k.k., przy czym poszczególne czynności były wykonywane w ramach czynu ciągłego opisanego w art. 12 k.k. oraz w ramach zorganizowanej grupy mającej na celu popełnianie przestępstw (art. 65 § 1 k.k.).

W uzasadnieniu apelacji obrońca podniósł, że skoro czyn z pkt III aktu oskarżenia był kwalifikowany m. in. w oparciu o art. 270 § 1 k.k. a postępowanie w tej części umorzono, to Sąd Okręgowy nie mógł „ponownie rozpoznać tej samej sprawy w tym samym zakresie”. Stanowisko powyższe jest chybione albowiem zdarzenia opisane w pkt III i w pkt IV aktu oskarżenia są odrębnymi czynami, popełnionymi w odmiennych okresach czasu. Tym samym wydanie prawomocnego rozstrzygnięcia w zakresie czynu z pkt III aktu oskarżenia nie stanowiło przeszkody do prowadzenia postępowania w odniesieniu do czynu z pkt IV aktu oskarżenia z powodu powagi rzeczy osądzonej.

Umorzenie postępowania w części odnoszącej się do postawionego oskarżonemu zarzutu popełnienia czynu z art. 258 § 1 k.k. z powodu upływu okresu przedawnienia jego karalności nie uniemożliwiało poczynienia ustaleń, że zachowanie oskarżonego, o którym mowa w pkt IV aktu oskarżenia miało miejsce w ramach zorganizowanej grupy mającej na celu popełnianie przestępstw. Przyjmuje się, że umorzenie postępowania o czyn z art. 258 § 1 k.k. z uwagi na przedawnienie jego karalności nie stoi na przeszkodzie przyjęciu, iż innego czynu sprawca dopuścił się „w ramach zorganizowanej grupy mającej na celu popełnianie przestępstw”, a tym samym przepis art. 65 k.k. uwzględnia się w podstawie prawnej skazania, w sytuacji gdy poczynione ustalenia faktyczne pozwalają na taką konkluzję (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 13 czerwca 2016 r., sygn. akt II AKa 105/16 LEX nr 2278237). Nie można zatem stawiać znaku równości pomiędzy brakiem możliwości skazania sprawcy za czyn z art. 258 § 1 k.k., z uwagi na przedawnienie karalności tego przestępstwa, a możliwością ustalenia, że innego czynu dopuścił się on działając w grupie, o której mowa w art. 258 § 1 k.k. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia
12 września 2013 r. sygn. II AKa 205/13, LEX 1422281).

Sąd Okręgowy dokonał szczegółowej analizy wyjaśnień oskarżonego K. L. i wskazał w jakiej części należało je uznać za wiarygodne oraz w jakiej części nie stanowią one miarodajnego materiału dowodowego, drobiazgowo argumentując swoje stanowisko (str. 24 – 25 uzasadnienia zaskarżonego wyroku). Sąd I instancji stwierdził m. in., że:

- „za absurdalne należało (...) uznać wyjaśnienia oskarżonego L., w którym podawał on, że N. i W. tłumaczyli mu, że pieniądze, które wpłacali do banku pochodziły od osób, które spieszyły się z wyjazdem z Polski i dlatego przekazywali im gotówkę. Wskazać należy, że wpłaty gotówkowe jakich dokonywali oskarżeni opiewały na znaczne sumy pieniężne. Nie sposób przyjąć, nawet w dobie obrotu gotówkowego, że rzekomi kontrahenci obdarzyli oskarżonych aż takim zaufaniem i udostępniali im swoje pieniądze” (str. 25 – 26 uzasadnienia zaskarżonego wyroku),

- niewiarygodne są wyjaśnienia oskarżonego w których podał on, że mimo iż miał świadomość, że poprzez dokonywanie wpłat pieniędzy do banku za pomocą fałszywych deklaracji celnych może dochodzić do prania pieniędzy, to bezkrytycznie zaufał Z. B., że pieniądze te faktycznie zostały przywiezione z Rosji od firmy, która płaciła za zamówiony towar. Wskazać należy, że oskarżony L. był bardzo bliskim współpracownikiem Z. B.. Oskarżony wiedział na czym polegał cały proceder z nabywaniem towarów i następnie dokonywaniem zapłaty za sprzedany już w Polsce towar. To oskarżony decydował jakie kwoty wpłacał na konta firm, których był przedstawicielem. Świadek D. B. oświadczył, że nikt z nim nie prowadził konsultacji co do obsługi rachunków w polskich bankach (str. 26 uzasadnienia zaskarżonego wyroku).

Skarżący w złożonym środku odwoławczym nie przedstawił jakichkolwiek argumentów kwestionujących zasadność przeprowadzonej przez Sąd I instancji oceny materiału dowodowego i brak jest podstaw do twierdzenia, że poczynione w sprawie ustalenia faktyczne pozostają w kolizji z zasadą swobodnej oceny dowodów, o której mowa w art. 7 k.p.k.

Z rozstrzygnięcia zawartego w pkt 8 zaskarżonego wyroku wynika, że kosztami procesu, w części, w której postępowanie karne umorzono, a więc także w zakresie dotyczącym oskarżonego K. L., obciążono Skarb Państwa, co zgodne jest z unormowaniem zawartym w art. 632 pkt 2 k.p.k. Art. 616 § 1 pkt 2 k.p.k. określa, że do kosztów procesu należą uzasadnione wydatki stron, w tym z tytułu ustanowienia w sprawie jednego obrońcy lub pełnomocnika. W ramach postępowania wykonawczego Sąd Okręgowy ustali wysokości wydatków, które poniósł oskarżony z wyżej wymienionego tytułu, a na zapadłe w tym zakresie orzeczenie stronom będzie przysługiwało prawo do złożenia środka odwoławczego (art. 626 § 3 k.p.k.).

Wydatkami za postępowanie odwoławcze obciążono oskarżonego zgodnie z art. 626 § 1 i art. 636 § 1 k.p.k. Sąd Apelacyjny za ten etap postępowania karnego nie pobrał od oskarżonego opłaty gdyż przepisy ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (j. t. Dz. U. z 1983 r. Nr 49, poz. 223 z późn. zm.) nie przewidują obciążenia opłatą w przypadku, gdy nie zostanie uwzględniona apelacja obrońcy od wyroku umarzającego postępowanie karne.

Z tych wszystkich względów Sąd Apelacyjny orzekł jak w wyroku.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE