UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 17.06.2014 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. wystąpiła o wydanie nakazu zapłaty oraz o zasądzenie na jej rzecz od (...) Usługi spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. kwoty 7380 złotych tytułem nie uregulowanej części opłaty abonamentowej za wykonane usługi telekomunikacyjne. Powodowa spółka domagała się również zasądzenia na swoją rzecz ustawowych odsetek za opóźnienie w zapłacie dochodzonej należności pieniężnej oraz obciążenia strony pozwanej kosztami postępowania /pozew k.6-10/.

W dniu 26.11.2014 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi wydał nakaz zapłaty w sprawie XIII GNc 3074/14, uwzględniający w całości żądania majątkowe zgłoszone w pozwie /nakaz zapłaty k.100/.

We wniesionym w dniu 19.12.2014 roku sprzeciwie od nakazu zapłaty strona pozwana zażądała oddalenia przedmiotowego powództwa w całości na koszt strony powodowej, kwestionując zasadę swojej odpowiedzialności oraz wysokość dochodzonego roszczenia /sprzeciw od nakazu zapłaty k.106-113/.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 30.08.2011 roku pomiędzy operatorem telekomunikacyjnym (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. oraz usługobiorcą (...) spółką akcyjną w W. została zawarta umowa numer (...) na okres od dnia 01.04.2011 roku do dnia 31.08.2013 roku w przedmiocie świadczenia usług telekomunikacyjnych dla 250 numerów telefonicznych udostępnionych usługobiorcy w taryfie (...). Umowę nawiązano w ramach oferty specjalnej przewidującej m.in. opłatę abonamentową za 1 numer telefoniczny w wysokości 29 złotych, podlegającą powiększeniu o VAT, którą na skutek udzielonego przez operatora upustu pomniejszono do kwoty 5 złotych za 1 numer telefoniczny podlegającej powiększeniu o VAT. Przyczyną udzielenia przez firmę (...) wskazanej promocji finansowej było oczekiwanie wykonywania przez kontrahenta dużej ilości połączeń, a także dążenie do utrzymania i ewentualnego rozszerzenia dwustronnej współpracy, przy założeniu że usługobiorca jest partnerem perspektywicznym i ekonomicznie stabilnym /odpisy z KRS k.2-5, umowa k.12-14, regulamin k.15-22, cennik k.23-26, ustalenia techniczne k.27, zeznania świadka G. Z. k.307odw.-308odw. i 311, zeznania przedstawicielki strony powodowej k.349odw.-350/.

W dniu 10.10.2011 roku przedsiębiorstwo telekomunikacyjne wystawiło fakturę VAT o numerze (...), zobowiązującą firmę (...) do zapłaty kwoty 7522,19 złote tytułem opłaty abonamentowej za październik 2011 roku uwzględniającej udzielony upust oraz tytułem wynagrodzenia za połącznia telefoniczne za wrzesień 2011 roku, którą to należność usługobiorca w całości uregulował w dniu 15.11.2011 roku /potwierdzenie wpłaty k.55-56, faktura k.87, rozliczenie k.295/.

Pismem z dnia 16.03.2012 roku operator wezwał usługobiorcę do uiszczenia w terminie 7 dniowym kwoty 15000 złotych tytułem kaucji pod rygorem ograniczenia lub zawieszenia świadczenia usług, natomiast pismem z dnia 10.04.2014 roku wezwał kontrahenta do zapłaty w terminie 7 dniowym kwoty 2313,33 złotych wynikającej faktury VAT o numerze (...), uregulowanej ostatecznie w dniu 27.04.2017 roku. Również pozostałe świadczenia pieniężne wynikające z faktur wystawionych przez operatora w okresie do końca kwietnia 2012 roku były zapłacone przez usługobiorcę z opóźnieniami /wezwania k.28-31, rozliczenie k.295/.

W dniu 23.04.2012 roku przedsiębiorstwo (...) wystosowało do spółki (...) pismo informujące o utracie wszelkich rabatów /upustów/ wynikających z przedmiotowej umowy w związku z dwukrotną odmową wpłaty sumy kaucji zabezpieczającej. Jednocześnie usługodawca zażądał zapłaty przez kontrahenta w terminie 7 dniowym kwoty 14760 złotych „wynikającej z udzielonych rabatów dla opłat abonamentowych w dwóch ostatnich niezapłaconych do chwili obecnej /…/ faktur”. Usługobiorca nie zaaprobował powyższego żądania i pismem z dnia 24.05.2012 roku zaproponował operatorowi spotkanie celem omówienia dotychczasowej współpracy, podtrzymując tę propozycję w piśmie z dnia 25.06.2012 roku. W dniu 23.08.2012 roku spółka (...) zawiadomiła o uregulowaniu kwoty 14760 złotych wynikającej z wezwania z dnia 23.08.2012 roku, a także o zapłacie kwoty 8917,50 złotych objętej fakturą numer (...) z dnia 13.08.2012 roku, domagając się jednocześnie przywrócenia systemu rozliczania abonamentowego uwzględniającego upusty umowne. Dodatkowo usługobiorca oświadczył, iż wobec nieotrzymania faktury na wpłaconą kwotę 14760 złotych jej zapłatę traktuje jako świadczenie nienależne spełnione z zastrzeżeniem zwrotu i zażądał jej zapłaty w terminie 3 dniowym. Pismem z dnia 20.06.2013 roku usługodawca podtrzymał swoje żądanie dotyczące uiszczenia przez kontrahenta wszystkich zaległości wynikających z cofniętych rabatów /pisma k.32-35, 40 i 42, faktura k.48, potwierdzenie wpłat k.79-82, zeznania świadka G. Z. k.307odw.-308odw. i 311, zeznania przedstawicielki strony powodowej k.349odw.-350/.

W dniu 10.07.2012 roku firma (...) wezwała spółkę (...) do uregulowania w terminie 14 dniowym zadłużenia w łącznej wysokości 39978,62 złotych pod rygorem podjęcia działań windykacyjnych. Odnosząc się do powyższego żądania usługobiorca w dniu 20.07.2012 roku pisemnie zawiadomił operatora o uregulowaniu sumy 26996,98 złotych wynikającej z faktur obciążających o numerach: (...) z dnia 02.05.2012 roku, (...) z dnia 08.06.2012 roku oraz (...) z dnia 09.07.2012 roku i wystąpił o przywrócenie upustu w opłacie abonamentowej /pisma k.36-40, faktury k.45-47, potwierdzenia wpłat k.69-78, zeznania świadka G. Z. k.307odw.-308odw. i 311, zeznania przedstawicielki strony powodowej k.349odw.-350/.

Pismem z dnia 05.07.2013 roku operator wezwał kontrahenta do zapłaty w terminie 7 dniowym kwoty 7380 złotych tytułem pozostałej części zapłaty wynikającej z faktury numer (...) z dnia 11.09.2012 roku wystawionej na kwotę 8917,50 złotych, jednakże spółka (...) zwróciła przedmiotową fakturę bez księgowania w dniu 19.09.2012 roku, zaś pismem z dnia 22.07.2013 roku zakwestionowała zasadność obciążenia jej powyższą opłatą jako niezgodną z umową /pisma k.43-44, faktura k.268-269/.

W dniu 26.03.2014 roku spółka (...) wezwała przedsiębiorstwo (...) do próby ugodowej w sprawie I Co 943/14 toczącej się przed Sądem Rejonowy dla Warszawy – Śródmieścia w Warszawie, której przedmiotem była kwota zadłużenia obciążającego zawezwanego wynosząca 177735 złotych, obejmująca m.in. zobowiązanie w kwocie 7380 złotych tytułem opłaty abonamentowej za okres objęty fakturą numer (...) po wypowiedzeniu zniżek. W toku posiedzenia sądowego z dnia 21.08.2014 roku kontrahenci nie ustalili warunków polubownego zakończenia sporu /z akt sprawy I Co 943/14: wniosek z załącznikami, protokół posiedzenia pojednawczego/.

W dniu 03.06.2013 roku doszło do przekształcenia (...) spółki akcyjnej w W. w (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w W., która w chwili obecnej funkcjonuje w obrocie pod firmą: P. Usługi /okoliczności bezsporne; odpis z KRS k.116-117, pismo k.188/.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie jest uzasadnione i w całości podlega oddaleniu.

Z dokonanych w niniejszej sprawie ustaleń faktycznych wynika, że w dniu 30.08.2011 roku pomiędzy stroną powodową i poprzednikiem prawnym strony pozwanej została zawarta w ramach oferty specjalnej terminowa umowa o świadczenie usług telekomunikacyjnych numer 1/09/2011 roku dotycząca 250 numerów telefonicznych podlegających rozliczeniu według planu taryfowego (...). Umowa ta, wraz ze stanowiącymi jej integralną część: regulaminem świadczenia usług telekomunikacyjnych oraz cennikiem usług taryfowych, stworzyła porozumienie, którego obowiązywania nie można skutecznie kwestionować, gdyż usługobiorca negocjował i ostatecznie zaakceptował postanowienia wynikające z powołanych dokumentów, precyzujące wszystkie przedmiotowo – istotne elementy kontraktu, odpowiadające wymogom art.56 ust.1-5 ustawy z dnia 16.07.2004 roku Prawo telekomunikacyjne /Dz. U. Nr 171, poz.1800 z późn. zm./ w brzmieniu obowiązującym w dacie jego nawiązania. Warto zaznaczyć, iż art.56 ust.5 powołanej ustawy, według ówczesnej redakcji, wprost przewidywał, że część oznaczonych w tym przepisie warunków realizacji umowy może zostać oznaczona w regulaminie świadczenia usług telekomunikacyjnych, zgodnie wymogami art.59 pr.telekom.w związku z art.60 pr.telekom. Oznacza to, że nie zaistniały podstawy podważające ogólną ważność i prawną skuteczność przedmiotowej umowy powołane w sprzeciwie od nakazu zapłaty, co dotyczy również uzgodnionego między stronami systemu ulg, pomniejszających wysokość opłaty abonamentowej za jeden numer telefoniczny z kwoty 29 złotych powiększonej o VAT do kwoty 5 złotych powiększonej o VAT, która w ocenie obydwu kontrahentów była rozwiązaniem racjonalnym i ekonomicznie korzystnym, zaś sąd nie znalazł w sprawie niniejszej żadnych podstaw podważających jego obligacyjną skuteczność wynikającą chociażby z art.353¹ k.c.

Stwierdzenie ważności i prawnej skuteczności przedmiotowej umowy nie dotyczy jednak kluczowego dla rozstrzygnięcia niniejszego sporu zapisu § 8 pkt 10 regulaminu świadczenia usług telekomunikacyjnych w zakresie, w jakim pozwala operatorowi na cofnięcie upustu w opłacie abonamentowej za cały okres obowiązywania umowy w przypadku zwłoki abonenta w zapłacie obciążających go opłat. Zdaniem sądu, treść powołanego postanowienia umowy jest nieważna w rozumieniu art.58 § 1 i 3 k.c., albowiem narusza art.57 ust.6 pr.telekom. w brzmieniu obowiązującym w dacie zawarcia przedmiotowej umowy przewidującego bezwzględny obowiązek określania wysokości roszczenia w stosunku do usługobiorcy z tytułu utraconych ulg, które podlega miarkowaniu w ten sposób, że nie może ono przekroczyć wartości ulgi przyznanej abonentowi pomniejszonej o proporcjonalną jej wartość za okres od dnia zawarcia umowy do dnia jej rozwiązania. Jakkolwiek powyższe rozwiązanie dotyczy wystąpienia skutku silniejszego umowy o świadczenie usługi telekomunikacyjnej, jakim jest jednostronne rozwiązanie umowy przez abonenta przed upływem terminu, na jaki została zawarta, to jednak uzasadniony staje się wniosek, iż reguła ta dotyczy również innych przypadków utraty ulg przez abonenta, także przez niego zawinionych, których następstwem nie jest wygaśnięcie kontraktu. Powyższa interpretacja wskazanego unormowania jest jedynym jurydycznie dopuszczalnym sposobem oceny roszczeń operatora z tytułu ulg odebranych usługobiorcy, które nie mogą być nadmierne i nie mogą naruszać zasady ekwiwalentności świadczeń wynikającej z art.354 § 1 i 2 k.c. w związku z art.353 k.c. Nie oznacza to, aby w obydwu wskazanych przypadkach mechanizm ustalenia wysokości roszczenia z tytułu utraty ulg był identyczny lub podobny. Wymagane jest jednak, aby każdorazowo umowa dokładnie precyzowała warunki utraty ulgi przez abonenta oraz sposób ustalenia wysokości roszczenia przysługującego z tego tytułu usługodawcy. Zapis § 8 pkt 10 regulaminu tego warunku nie spełnia, albowiem nie wyjaśnia, jakiego rodzaju opłat może dotyczyć zwłoka abonenta, której następstwem będzie utrata przyznanej mu ulgi, nie określa reguł pozwalających na weryfikację zakresu i czasu trwania naruszeń obowiązków umownych przez stronę pozwaną, a także nie określa warunków oraz sposobów określenia roszczeń z tego tytułu. Zawarte w powołanym postanowieniu zapisy są lakoniczne i pozwalają w istocie na arbitralne określenie przez stronę powodową zakresu obciążenia kontrahenta opłatami z tego tytułu bez możliwości kontroli jego stanowiska w tym zakresie. Stwarzają one realną możliwość jednostronnego decydowania przez usługodawcę o cofnięciu ulg w całości albo w części nawet w przypadkach stosunkowo nieznacznej zwłoki w realizacji przez abonenta jego zobowiązań pieniężnych albo powstania tego rodzaju zadłużenia w nieznacznych rozmiarach. Jest to rozwiązanie jaskrawo naruszające równowagę przedmiotowej umowy, tworzące drogę do nadużyć, a w każdym razie pozostające w sprzeczności z celem umowy, która powinna zmierzać do zapewnienia uzyskania przez usługodawcę świadczeń pieniężnych objętych umową, a nie upoważnienie strony powodowej do uznaniowego wprowadzania daleko idących sankcji pieniężnych, niemożliwych do skontrolowania, których oczywistym skutkiem jest gwałtowne pogorszenie sytuacji ekonomicznej kontrahenta. Takie rozwiązanie jest nie tylko sprzeczne z prawem w opisanym powyżej aspekcie, ale również naruszające zasady współżycia społecznego w rozumieniu art.5 k.c., które w stosunkach handlowych należy rozumieć co najmniej, jako zasady lojalności kontraktowej wymagające unikania wprowadzania do umów rozwiązań ewidentnie niekorzystnych dla jednej ze stron, których efektem jest oczywiste pogorszenie jej pozycji prawnej w stopniu nie znajdującym obiektywnie racjonalnego uzasadnienia.

W świetle przedstawionych okoliczności należy więc zaznaczyć, iż zapis § 8 pkt 10 regulaminu świadczenia usług telekomunikacyjnych pozostaje w sprzeczności z § 5 pkt 9 tego regulaminu, stanowiącym kontraktowe powtórzenie art.57 ust.6 pr.telekom., albowiem wprowadza dużo bardziej restrykcyjne następstwa finansowe dla abonenta na wypadek nienależytego wykonania umowy, a więc wystąpienia skutku słabszego, niż efekty finansowe, jakie umowa przewiduje w sytuacji rozwiązania umowy przez operatora z przyczyn zawinionych przez abonenta, czyli w sytuacji wystąpienia najsilniejszego negatywnego skutku umowy. Tego rodzaju rozwiązania kontraktowe nie znajdują prawnego uzasadnienia, co eliminuje możność uznania wiążącej mocy omawianego postanowienia umowy.

Kolejnym argumentem podważającym ważność § 8 pkt 10 powołanego regulaminu jest niedopuszczalność cofnięcia przez stronę powodową upustów w opłacie abonamentowej za okres wsteczny, zwłaszcza – jak w sprawie niniejszej – dotyczący zobowiązań uregulowanych przed dokonaniem takiego cofnięcia. Jeżeli bowiem strona pozwana uiściła opłatę abonamentową objętą upustem udzielonym przez operatora w terminie wynikającym z umowy, albo nawet po tym terminie, ale przed złożeniem przez operatora wskazanego oświadczenia, doszło do wygaśnięcia zobowiązania abonenta zdefiniowanego w danej fakturze. Późniejsze działania usługodawcy zmierzające do obciążenia kontrahenta opłatą wynikającą z cofnięcia ulgi abonamentowej stanowią więc bezpodstawną próbę nałożenia na stronę pozwaną obowiązku spełnienia świadczenia pieniężnego dotyczącego zobowiązania nieistniejącego.

Uznając hipotetycznie, iż reguła § 8 pkt 10 regulaminu jest prawnie skuteczna, jej ważność mogłaby dotyczyć jedynie tej części zobowiązań abonenta, które stałyby się wymagalne po wypowiedzeniu przez operatora obniżonej wysokości stawki abonamentowej, a więc jedynie na przyszłość. W każdym innym przypadku doszłoby do modyfikacji treści zobowiązania z mocą wsteczną, której z podanych wcześniej przyczyn zaaprobować nie można. Zarysowana sankcja oznaczałaby w istocie wprowadzenie do kontraktu kary umownej w rozumieniu art.483 § 1 k.c. w związku z art.484 § 1 k.c. za zwłokę w wykonaniu przez stronę pozwaną zobowiązania pieniężnego, co również kwalifikowałoby tego rodzaju postanowienie za nieważne w rozumieniu art.58 § 1 i 3 k.c.

W sprawie niniejszej przedsiębiorstwo telekomunikacyjne dochodzi wyrównawczej opłaty abonamentowej za październik 2011 roku, uregulowanej przez abonenta w dniu 15.11.2011 roku w wysokości uwzględniającej upust, czyli na kilka miesięcy przed pierwszym zgłoszeniem roszczenia o zapłatę podwyższonej opłaty abonamentowej, co nastąpiło w dniu 23.04.2012 roku. Tym samym należało uznać, że strona powodowa zmierza do uzyskania korzyści majątkowej z zobowiązania już zaspokojonego zgodnie z umową obowiązującą w dacie jego spełnienia.

Nawet przyjęcie stanowiska przeciwnego, akceptującego w całości albo w części omawiane postanowienie umowne, również nie mogłoby spowodować uznania zasadności roszczeń zgłoszonego w pozwie, skoro operator, wbrew obowiązkowi wynikającemu z art.6 k.c., nie wykazał jakiego rodzaju opłata dłużna oraz w jakiej wysokości stała się podstawą cofnięcia rabatu na opłatę abonamentową. Z zestawienia zadłużenia strony pozwanej /karta 295 akt sprawy/ wynika, że w dacie 23.04.2012 roku, nie uregulowane pozostawały tylko zobowiązania wynikające z faktur o numerach: (...), które abonent spełnił w dniu 27.04.2012 roku. Wszystkie wcześniej zobowiązania pieniężne spółka (...) w tej dacie już zapłaciła, aczkolwiek każdorazowo z opóźnieniem. Ponieważ jednak treść pisma z dnia 23.04.2012 roku nie precyzowała, jakie konkretne naruszenia zadecydowały o cofnięciu upustu abonamentowego, nie sposób uznać skuteczności tego oświadczenia. Nie mógł jej również wywołać fakt zaniechania przez stronę pozwaną uiszczenia na rzecz operatora kaucji zabezpieczającej określonej w jego piśmie z dnia 16.03.2012 roku na kwotę 15000 złotych, skoro wynikający z tego pisma rygor jej nie zapłacenia dopuszczał jedynie ewentualność ograniczenia lub zawieszenia świadczenia usług telekomunikacyjnych.

Jeszcze istotniejszym elementem wyłączającym dopuszczalność cofnięcia rabatu na opłaty abonamentowe w związku z nieuiszczeniem przez usługobiorcę kaucji zabezpieczającej jest kontraktowa regulacja tej formy zabezpieczenia roszczeń strony powodowej wynikająca z § 4 regulaminu świadczenia usług telekomunikacyjnych, który upoważniając operatora do jej wprowadzenia, nie określa jednak wysokości przedmiotowej kaucji. W takim przypadku ustalenie jej poziomu powinno nastąpić na zasadzie zgodnego porozumienia stron, wyłączając możność jej jednostronnego określenia przez spółkę (...), jako nie znajdującego wymaganego umocowania. Jej upoważnienie do dochodzenia przedmiotowej kaucji, objęte treścią § 4 powołanego regulaminu, trzeba interpretować wyłącznie jako prawo domagania się jej uiszczenia przez abonenta, ale tylko na warunkach wspólnie uzgodnionych. Próba arbitralnego narzucenia stronie pozwanej skali tego obciążenia, zwłaszcza na tak wysokim poziomie, jaki zastosowano w sprawie niniejszej, wykracza poza zakres umownego upoważnienia usługodawcy i nie może zostać uwzględniona. Pozostaje ona również bezskuteczna jako podstawa cofnięcia przez stronę powodową omawianego upustu w opłacie abonamentowej, albowiem z ostatnio podanych przyczyn tego rodzaju skutku wywołać po prostu nie może.

Mając na uwadze zarysowane okoliczności, sąd oddalił przedmiotowe powództwo jako nieuzasadnione.

Rozstrzygnięcie w przedmiocie zwrotu kosztów procesu zostało oparte na zasadzie odpowiedzialności za jego wynik, ujętej w art.98 § 1 i 3 k.p.c., skutkując obciążeniem strony powodowej obowiązkiem zapłaty z tego tytułu na rzecz strony pozwanej kwoty 1217 złotych.

Kierując się dyspozycją art.84 ust.1 u.k.s.c. nakazano zwrócić stronie powodowej z kasy Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi kwotę 495,40 złotych tytułem nadpłaconej zaliczki na poczet wynagrodzenia biegłego.

WYROK

UZASADNIENIE

ZARZĄDZENIE