UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 20 czerwca 2017 roku J. S. wniósł o ustalenie, iż nie jest on dłużnikiem wierzytelności przysługującej na podstawie umowy cesji z dnia 27 maja 1998 roku pozwanej (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w B. i zabezpieczonej hipoteką umowną zwykłą w wysokości 75 000 złotych obciążającą nieruchomość powoda położoną w S. gmina D. dla której Sąd Rejonowy w Myszkowie prowadzi księgę wieczystą Kw (...) oraz o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego kosztów procesu.

W uzasadnieniu żądania pozwu powód wskazał, iż był dłużnikiem (...) Banku (...) S. A. Grupa (...) S. A. I Oddział w Ł. z tytułu zrealizowania gwarancji spłaty kredytu dewizowego, jako wspólnik spółki cywilnej (...) z siedzibą w Ł., solidarnie z innymi wspólnikami K. S. i J. W. (1). Prawnym zabezpieczeniem tego kredytu była m. in. hipoteka ustanowiona na nieruchomości stanowiącej własność powoda, dla której prowadzona jest wskazana wyżej księga wieczysta przez Sąd Rejonowy w Myszkowie.

W dniu 27 maja 1998 roku zawarta została pomiędzy (...) Bankiem (...) S. A. Grupa (...) S. A. i Oddział w Ł. a pozwaną (...) spółka z o.o. umowa przelewu wierzytelności na rzecz tejże spółki. (...) powoda zostały obciążone odpowiednio hipotekami w tym hipoteką w wysokości 75. 000 złotych.

Po dokonanej cesji powód zawarł z nabywca porozumienie, co do zwolnienia wpisanych hipotek. Pomimo dokonanej cesji i zawartego porozumienia nie dokonano zmian w księgach wieczystych w zakresie nabywcy wierzytelności, jako podmiotu, na rzecz którego wpisy hipotek zostały uczynione.

Dłużnicy zaspokoili wszelkie należności wynikające z przelanej wierzytelności a niektórzy z nich uzyskali zezwolenie na wykreślenie obciążających nieruchomości hipotek. Powód zaś nie czynił starań o to. Gdy zaczął czynić te starania okazało się to niemożliwe, bowiem spółka nie uczyniła zadość jego żądaniom w tym zakresie.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, iż jego interes prawny w wystąpieniu z niniejszym pozwem wyraża się w tym, że nieruchomość stanowiąca jego własność obciążona jest hipoteką, zaś nabywca wierzytelności i spłacony wierzyciel nie reaguje na żądanie potwierdzenia dokonania spłaty długu celem przymuszenia wierzyciela hipotecznego do złożenia oświadczenia obejmującego zgodę na wykreślenie hipoteki. ( pozew k. 3- 8)

Pozwana spółka pomimo prawidłowego doręczenia jej odpisu pozwu i wezwania na rozprawę nie stawiła się na rozprawie, nie złożyła odpowiedzi na pozew, nie zajęła stanowiska w sprawie wobec żądań pozwu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 27 maja 1998 roku pomiędzy (...) Bankiem (...) S. A. Grupa (...) S. A. I Oddział w Ł., jako zbywcą a (...) spółką z o.o. jako nabywcą zawarta została umowa przelewu wierzytelności bankowej. Przedmiotem tej umowy był przelew wierzytelności wymagalnej przypadającej na rzecz Banku od J. S., K. S. i J. W. (2) – wspólników spółki cywilnej (...) z siedzibą w Ł..

Prawnym zabezpieczeniem przelewanej wierzytelności były hipoteki ustanowione na nieruchomościach stanowiących własność wspólników spółki, w tym powoda.

Zgodnie z postanowieniami umowy Bank, jako zbywca przeniósł na spółkę, jako nabywcę wierzytelności wraz ze wszystkimi związanymi z wierzytelnością prawami za cenę 694 705 złotych, która miała być zapłacona na rzecz zbywcy w ratach określonych w umowie.

( okoliczność niesporna, umowa k. 14 – 17)

Aneksem do umowy przelewu wierzytelności bankowej zawartym w dniu 29 lipca 1998 roku zmieniono wysokość rat i terminy płatności ceny zbywanej wierzytelności.

( aneks k. 18)

Pomimo zawarcia umowy przelewu wierzytelności strony nie dokonały zmian wpisu w księdze wieczystej w zakresie wierzyciela hipotecznego. ( okoliczność niesporna)

W dniu 31 października 1998 roku pomiędzy powodem a (...) spółką z o.o. reprezentowaną przez jej ówczesnego prezesa W. B. zawarte zostało porozumienie.

Zgodnie z jego treścią hipoteka ustanowiona na nieruchomości położonej w S. zostanie zwolniona w momencie zaistnienia formalnych możliwości ( orientacyjnie I kwartał 1999 roku)

Hipoteka ustanowiona na nieruchomości położonej w S. będzie zwolniona w 2001 roku. Strony dopuszczają możliwość zamiany powyższego zastawu na inny np. weksel.

( porozumienie k. 19)

W księdze wieczystej nadal figuruje hipoteka w kwocie 75. 000 złotych na rzecz (...) Banku (...) Spółki Akcyjnej w Ł.. ( okoliczność niesporna, odpis z księgi wieczystej k. 21- 24)

W dniu 13 marca 200 roku Bank (...) Spółka Akcyjna I Oddział w Ł., jako następca prawny Banku (...) Spółki Akcyjnej I Oddziału w Ł. wydal drugiemu obok powoda dłużnikowi J. W. (2) zezwolenie na wykreślenie hipoteki ustanowionej na stanowiącej jego własność nieruchomości. ( zezwolenie k. 25)

Pismem z dnia 2 lipca 2012 roku pełnomocnik powoda wezwał (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością do złożenia w formie aktu notarialnego oświadczenia obejmującego zgodę na wykreślenie z ksiąg wieczystych prowadzonych dla nieruchomości stanowiących własność powoda a położonych w miejscowości S. i w S. hipotek ustanowionych na rzecz Banku. ( pismo k. 27, dowód nadania k. 28)

Pismo to pozostało bez odpowiedzi. ( okoliczność niesporna)

W dniu 15 stycznia 2014 roku wspólnicy powoda prowadzący wspólnie z nim działalność gospodarczą w ramach spółki cywilnej (...) złożyli oświadczenia, z których wynika, iż według posiadanej przez nich wiedzy na dzień 27 maja 1998 roku powód nie miał żadnych zobowiązań wobec spółki (...) spółka z o.o. i spełnione zostały warunki pozwalające na wykreślenie hipotek z należących do powoda nieruchomości. ( okoliczność niesporna, oświadczenia k. 30, 31)

Wyrokiem z dnia 15 grudnia 2014 roku Sąd Rejonowy w Skierniewicach oddalił powództwo wytoczone przez A. S. i J. S. przeciwko bankowi (...) S. A. z siedzibą w W. o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym.

Wyrokiem z dnia 24 czerwca 2015 roku Sąd Okręgowy w Łodzi oddalił apelację strony powodowej od tego wyroku.

W procesie tym powodowi dążyli do wykazania, iż w następstwie sukcesji singularnej przestało istnieć ich zobowiązanie względem pozwanego Banku, twierdząc, iż zabezpieczona hipoteką wierzytelność została skutecznie zbyta na rzecz (...) spółki z o.o., która to spółka z tym zakresie stała się następcą prawnym cedenta i jedynym podmiotem uprawnionym do spełnienia świadczenia pieniężnego, przy czym powodowi twierdzili jednocześnie, że wykonali już przedmiotowe świadczenie na rzecz spółki (...).

Sądy obu instancji stwierdziły, iż z uwagi na brzmienie przepisu art. 79 ust. 1i 2 u.k.w.h. w brzmieniu mającym zastosowanie w rozpoznawanej sprawie wierzytelność zabezpieczona hipoteką nie mogła zostać przeniesiona bez hipoteki, przy czym hipoteka nie mogła być przeniesiona bez wierzytelności, którą zabezpiecza. Jednocześnie według stanu prawnego sprzed 20 lutego 2011 roku dla skuteczności przejścia hipoteki konieczne było jednoczesne jej przeniesienie i wpis do księgi wieczystej mający charakter konstytutywny. W konsekwencji przeniesienie wierzytelności hipotecznej wraz z hipoteką byłoby skuteczne dopiero od dokonania wpisu nabywcy w księdze wieczystej z mocą wsteczną od daty złożenia wniosku. Skoro zatem po zawarciu umowy przelewu nigdy nie złożono wniosku do księgi wieczystej o zmianę wpisu w zakresie wierzyciela hipotecznego stosownie do umowy cesji to nie doszło tym samym do skutecznego przeniesienia wierzytelności hipotecznej z uwagi na brak dokonanego wpisu. ( wyrok z uzasadnieniem k. 53 – 57)

Powyższy stan faktyczny z uwagi na niezłożenie przez pozwanego odpowiedzi na pozew i nie zajęcie stanowiska w sprawie wobec żądania pozwu był pomiędzy stronami niesporny.

Dodatkowo stan faktyczny ustalony został przez sąd na podstawie załączonych do akt sprawy dokumentów, których treść wiarygodność i moc dowodowa nie była kwestionowana i nie budzi wątpliwości sądu.

Sąd zwa ż ył, co następuje:

Powództwo nie jest zasadne i nie zasługuje na uwzględnienie z powodu nie wykazania przez powoda interesu prawnego. Przepis art. 189 kpc. ma charakter przepisu materialnoprawnego. Na jego podstawie dopuszczalne są powództwa o ustalenie stosunku prawnego oraz powództwa o ustalenie prawa, i to zarówno ustalenie pozytywne, jak i negatywne. Warunkiem sine qua non dopuszczalności powództwa o ustalenie jest istnienie po stronie powodowej interesu prawnego w ustaleniu konkretnego stosunku prawnego lub konkretnego prawa. Interes prawny stanowi przesłankę merytoryczną powództwa o ustalenie. Interes prawny, zatem zachodzi wówczas, gdy istnieje niepewność stanu prawnego lub prawa, przy czym niepewność ta powinna być obiektywna, tj. zachodzić według rozumnej oceny sytuacji, a nie tylko subiektywna, tj. według odczucia wnioskodawcy. ( Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 1 grudnia 1983 r.I PRN 189/83)

Artykuł 189 kpc. nie znajduje zastosowania wtedy, gdy ochrony swoich praw można dochodzić w drodze powództwa o świadczenie albo o ukształtowanie stosunku prawnego lub prawa ( por. wyr. SN z 5.9.2012 r., IV CSK 589/11, L. ).

Z dokonanych przez sąd ustaleń fatycznych wynika, iż powód nie posiada interesu prawnego w wystąpieniu z niniejszym powództwem w pierwszej kolejności z tego powodu, iż okoliczność, której ustalenia żąda a zatem brak po jego stronie zobowiązania wobec pozwanej spółki wynikającego z zawartej w dniu 27 maja 1998 roku umowy cesji wierzytelności nie jest i nigdy nie był przez nikogo, w tym przez samą pozwaną spółkę kwestionowany. Powód nie wykazał, ani nawet nie powołał tego rodzaju okoliczności, z których miałoby wynikać, iż pozwany zaprzecza prawu powoda a zatem że zachodzi konieczność ustalenia wnioskowanego nieistnienia zobowiązania. W szczególności powód nie wskazał, aby pozwana spółka kiedykolwiek dochodziła od niego przedmiotowej wierzytelności, która zresztą jak się wydaje jest już wierzytelnością przedawnioną, czy chociażby kierowała pod jego adresem jakiekolwiek roszczenia, wezwania do zapłaty, czy podejmowała jakiekolwiek inne czynności w celu dochodzenia czy zabezpieczenia tego roszczenia.

Ponadto z ustaleń poczynionych prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Skierniewicach z dnia 15 grudnia 2014 roku wydanego w sprawie o sygn. akt IC 265/14 oraz wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 24 czerwca 2014 roku w sprawie III Ca 33/15 wynika, iż pozwany de facto nigdy nie był wierzycielem powoda bowiem nie doszło do skutecznego przeniesienia wierzytelności, której ustalenia nieistnienia żąda powód z uwagi na brak konstytutywnego wpisu w zakresie zmiany wierzyciela hipotecznego.

Nadto pozwany nie jest wierzycielem hipotecznym powoda. Wyrok ustalający, jakiego domaga się powód w niniejszym postępowaniu w żaden sposób zatem nie może stanowić podstawy wykreślenia figurującej w księdze wieczystej hipoteki.

W tym zakresie jest on, zatem pozbawiony jakiegokolwiek znaczenia dla sytuacji prawnej powoda. Brak zatem jakichkolwiek podstaw do przyjęcia , że uwzględnienie niniejszego powództwa mogłoby stanowić jakikolwiek instrument do przymuszenia wierzyciela hipotecznego do złożenia żądanego oświadczenia. Ponadto powód nie wykazał, aby kiedykolwiek zwracał się do Banku jako wierzyciela hipotecznego o złożenie stosownego oświadczenia.

Jednocześnie skutek w postaci wykreślenia przedmiotowej hipoteki, do którego zmierza powód występując z niniejszym powództwem jest możliwy do osiągniecia poprzez skorzystanie z innego powództwa np. powództwa o zobowiązanie wierzyciela hipotecznego do złożenia określonego oświadczenia woli.

Wobec powyższych okoliczności powództwo podlegało oddaleniu.

z/ odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi powoda