UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 22 czerwca 2017 r., znak:(...)Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił W. C. prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Organ rentowy ustalił, że wnioskodawca jest częściowo niezdolny do pracy od dnia 1 kwietnia 2017 r., jednakże w dziesięcioleciu przed datą powstania niezdolności do pracy udowodnił on jedynie 8 miesięcy okresów składkowych i nieskładkowych.

W odwołaniu od tej decyzji W. C. w istocie domagał się jej zmiany poprzez przyznanie mu prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Podał, że jego stan zdrowia nie pomaga mu pracować oraz wykonywać różne czynności w życiu codziennym. Nie posiada środków do życia, w tym na zakup leków. Pozostaje pod stałą opieką lekarzy. Wnioskodawca stwierdził, że skoro do renty zakwalifikował go lekarz orzecznik, to decyzja odmawiająca tego świadczenia jest krzywdząca.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. wnosił o oddalenie odwołania.

Wyrokiem z dnia 2 października 2017 r. Sąd Okręgowy w Lublinie oddalił odwołanie.

W uzasadnieniu tego wyroku Sąd I instancji ustalił, że W. C., urodzony w dniu (...), złożył w dniu 12 maja 2017 r. wniosek o rentę. Z zawodu jest on ogrodnikiem, posiada wykształcenie zawodowe. Ostatnio pracował jako piekarz. W chwili składania wniosku o rentę był zarejestrowany jako bezrobotny bez prawa do zasiłku dla bezrobotnych.

Ostatnio wykonywał zatrudnienie do dnia 29 grudnia 2008 r. W okresie od dnia 30 grudnia 2008 r. do dnia 10 sierpnia 2009 r. był uprawniony do świadczenia rehabilitacyjnego w związku z wypadkiem komunikacyjnym, któremu uległ w dniu 13 września 2008 r. ZUS decyzją z dnia 2 października 2009 r. odmówił prawa do świadczenia rehabilitacyjnego na dalszy okres uznając, że wnioskodawca odzyskał zdolność do pracy. Odwołanie od tej decyzji zostało oddalone wyrokiem Sądu Rejonowego w Lublinie z dnia 12 kwietnia 2011 r. wydanym w sprawie sygn. akt VII U 622/11.

Wnioskodawca po ustaniu prawa do świadczenia rehabilitacyjnego nie podjął już zatrudnienia. Od tamtego czasu nie posiadał żadnego tytułu ubezpieczenia, nie chorował. Został zarejestrowany jako bezrobotny w Powiatowym Urzędzie Pracy dopiero z dniem 16 stycznia 2014 r. i otrzymał zasiłek dla bezrobotnych za okres od 4 grudnia 2015 r. do 22 grudnia 2015 r. Ubezpieczony w sumie udowodnił 15 lat, 7 miesięcy i 2 dni okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 15 lat, 2 miesiące i 18 dni okresów składkowych.

Do wniosku o rentę W. C. załączył zaświadczenie o stanie zdrowia z dnia 25 kwietnia 2017 r., z którego wynika, że stan jego zdrowia uległ znacznemu pogorszeniu. Do zaświadczenia dołączył karty informacyjne leczenia szpitalnego z lat 2008-2009.

Lekarz orzecznik ZUS w orzeczeniu z dnia 2 czerwca 2017 r. rozpoznał u wnioskodawcy nadciśnienie tętnicze z zajęciem serca bez zastoinowej niewydolności, chorobę wieńcową (...), stan po angioplastyce ze stentowaniem w 2016 r., cukrzycę typu(...)leczoną insuliną, przewlekły zespół bólowy kręgosłupa, zespół bolesnego barku (...), otyłość. Wnioskodawca liczący (...) lat od wielu lat leczy się z powodu postępującej niewydolności układu krążenia z nadciśnieniem tętniczym. Obecnie leczony jest z powodu choroby wieńcowej. Wykonano angioplastykę, ale ubezpieczony nadal ma małą tolerancję na wysiłek fizyczny, łatwo się męczy, ma kołatania serca i duszność wysiłkową. Lekarz orzecznik stwierdził również bólowe ograniczenie ruchomości w zakresie układu ruchu z zespołem bólowym (...). Wydolność dodatkowo upośledza znaczna otyłość. Ostatecznie lekarz orzecznik ZUS orzekł o częściowej niezdolności do pracy na okres 1 roku, ustalając datę powstania niezdolności do pracy na dzień 1 kwietnia 2017 r.

Od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS, które wnioskodawca odebrał bezpośrednio po badaniu w dniu 2 czerwca 2017 r., nie wniósł on sprzeciwu.

Po upływie terminu do złożenia sprzeciwu organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję, odmawiającą prawa do renty. W uzasadnieniu tej decyzji ZUS wskazał, że wnioskodawca nie spełnia wszystkich przesłanek prawa do tego świadczenia, ponieważ w dziesięcioleciu przed powstaniem niezdolności do pracy lub złożeniem wniosku o rentę nie udowodnił co najmniej 5-letniego okresu składkowego i nieskładkowego.

Sąd Okręgowy dalej podniósł, że na rozprawie wnioskodawca przyznał, iż pomiędzy 2009 r. a 2014 r., kiedy zarejestrował się jako bezrobotny, nie posiada żadnego okresu ubezpieczenia. Po okresie pobierania świadczenia rehabilitacyjnego w 2009 r. nie podjął już żadnego zatrudnienia, nie był ubezpieczony, nie chorował i nie leczył się. Dopiero ok. 2013 r. zaczął chorować na cukrzycę, uzyskując na czas pobytu w szpitalu ubezpieczenie zdrowotne z opieki społecznej. Przyznał, że złożył do akt rentowych całą posiadaną dokumentację medyczną, a jedynym nowym dokumentem jaki posiada jest karta leczenia szpitalnego z czerwca 2017 r. Żadnej innej dokumentacji medycznej nie posiada. Wnioskodawca miał zaplanowaną operację zatok, ale lekarz anestezjolog nie wyraził na nią zgody ze względu na stenty założone w lutym 2017 r. Ubezpieczony podał, że leczenie kardiologiczne rozpoczął przed dwoma laty, a zabieg ma wyznaczony na luty 2018 r.

Sąd Okręgowy uznał, że odwołanie wniesione przez ubezpieczonego nie jest zasadne, a zaskarżona decyzja organu rentowego jest prawidłowa. Podkreślił przy tym, że w sprawie niniejszej bezsporne było, że wnioskodawca został uznany przez lekarza orzecznika ZUS za częściowo niezdolnego do pracy od dnia 1 kwietnia 2017 r. Od tego orzeczenia W. C. nie wniósł sprzeciwu do komisji lekarskiej ZUS, a zatem data powstania niezdolności do pracy nie podlega badaniu przez sąd. Takie ustalenie nie pozwala na przyznanie prawa do renty, ponieważ prawo do świadczenia nie jest uwarunkowane jedynie istnieniem niezdolności do pracy.

Sąd Okręgowy zacytował następnie treść przepisów art. 57, art. 58 ust. 1 pkt 5, ust. 2 i 4 oraz art. 12 i art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 887 ze zm.).

Wnioskodawca posiada niespełna 16-letni okres ubezpieczeniowy (okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie 15 lat, 7 miesięcy i 2 dni).

Sąd Okręgowy dalej podniósł, że wnioskodawca musi spełnić jeszcze dwa dodatkowe warunki, żeby uzyskać prawo do renty, a mianowicie niezdolność do pracy musiała powstać w okresie ubezpieczenia albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów oraz powinien posiadać co najmniej 5-letni okres składkowy i nieskładkowy przypadający w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy (art. 58 ust. 2), z tym że do tego dziesięcioletniego okresu nie wlicza się okresów pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej lub renty rodzinnej.

Wnioskodawca tymczasem w 10-leciu poprzedzającym datę powstania niezdolności do pracy, czy też poprzedzającym datę złożenia wniosku o rentę, legitymuje się okresem składkowym i nieskładkowym jedynie w wymiarze 8 miesięcy i 18 dni. Nie spełnia zatem przesłanki posiadania wymaganego okresu ubezpieczenia, bliżej określonego w art. 58 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Mając to wszystko na uwadze Sąd Okręgowy oddalił odwołanie.

Apelację od tego wyroku wniósł ubezpieczony W. C.. Zaskarżając wyrok Sądu I instancji w całości apelant zarzucił mu naruszenie prawa procesowego, a mianowicie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej oceny materiału dowodowego, w sposób sprzeczny z zasadami logicznego rozumowania oraz doświadczenia życiowego.

W konsekwencji tego zarzutu apelant wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez przyznanie mu prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, ewentualnie o uchylenie tego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

W odpowiedzi na apelację Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. wnosił o oddalenie apelacji.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie, ponieważ nie zostały w niej przedstawione zarzuty skutkujące zmianą lub uchyleniem zaskarżonego wyroku.

Ustalenia Sądu I instancji i wyprowadzone na ich podstawie wnioski Sąd Apelacyjny w pełni podziela i przyjmuje za własne. Sprawia to, że nie zachodzi potrzeba powtarzania szczegółowych ustaleń faktycznych oraz dokonanej w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku interpretacji przepisów prawa mających zastosowanie w sprawie niniejszej (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 8 października 1998 r., II CKN 923/97 – OSNC 1999, z. 3, poz. 60; z dnia 12 stycznia 1999 r., I PKN 21/98 – OSNAP 2000, nr 4, poz. 143; z dnia 20 stycznia 2000 r., I CKN 356/98 – LEX nr 50863; z dnia 7 kwietnia 2004 r., IV CK 227/03 – LEX nr 585855; z dnia 20 maja 2004 r., II CK 353/03 – LEX nr 585756; z dnia 17 lipca 2009 r., IV CSK 110/09 – LEX nr 518138; z dnia 27 kwietnia 2010 r., II PK 312/09 – LEX nr 602700).

Istota sporu na etapie postępowania apelacyjnego sprowadzała się do ustalenia, czy wnioskodawca W. C. spełnił wszystkie warunki prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, bliżej określone w przepisach art. 57 oraz art. 58 ust. 1 pkt 5, ust. 2 i 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. 2018 r., poz. 1270), a w szczególności, czy posiada wymagany okres składkowy i nieskładkowy. Należy w tym miejscu z całą mocą podkreślić, że warunki prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy określone w ostatnio powołanych przepisach muszą być spełnione łącznie. Oznacza to, że niespełnienie choćby jednego z nich pozbawia zainteresowaną osobę prawa do tego świadczenia.

Lekarz orzecznik ZUS w orzeczeniu z dnia 2 czerwca 2017 r. stwierdził, że wnioskodawca jest częściowo niezdolny do pracy od dnia 1 kwietnia 2017 r. W. C. od tego orzeczenia nie wniósł sprzeciwu do komisji lekarskiej ZUS. W świetle art. 477⁹§ 3¹k.p.c. sprawiło to, że w postępowaniu sądowym nie jest już dopuszczalne ustalanie innej daty powstania niezdolności do pracy od tej ustalonej w orzeczeniu lekarza orzecznika ZUS, na co trafnie zwrócił uwagę Sąd I instancji. Data powstania niezdolności ubezpieczonego do pracy ma istotne znaczenie dla ustalenia czy spełnił on pozostałe przesłanki prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, bliżej określone w powołanych wyżej przepisach.

Zgodnie z art. 57 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

1/ jest niezdolny do pracy;

2/ ma wymagany okres składkowy i nieskładkowe;

3/ niezdolność do pracy powstała w okresach w tym przepisie wymienionych, albo w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Stosownie natomiast do art. 58 ust. 1 pkt 5 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, o którym mowa w art. 57 ust. 1 pkt 2 tej ustawy, uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej 5 lat – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat. Jednocześnie przepis art. 58 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych stanowi, że ten 5-letni okres składkowy i nieskładkowy powinien przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed powstaniem niezdolności do pracy.

Z prawidłowych ustaleń Sądu Okręgowego, niekwestionowanych przez strony, w tym przez wnioskodawcę W. C., jednoznacznie wynika, że nie posiada on wymaganego, co najmniej 5-letniego okresu składkowego i nieskładkowego, przypadającego w ostatnim dziesięcioleciu przed zgłoszeniem wniosku o rentę (wniosek złożony w dniu 12 maja 2017 r.) lub przed dniem powstania niezdolności do pracy (lekarz orzecznik ZUS ustalił datę powstania niezdolności wnioskodawcy do pracy na dzień 1 kwietnia 2017 r.). W dziesięcioleciu poprzedzającym zgłoszenie wniosku o rentę, tj. liczonym od dnia 12 maja 2007 r., jak i poprzedzającym datę powstania niezdolności do pracy, tj. liczonym od dnia 1 kwietnia 2007 r., W. C. udowodnił posiadanie okresu składkowego i nieskładkowego łącznie w wymiarze jedynie 8 miesięcy i 18 dni, a więc znacznie krótszego od wymaganego, co najmniej 5-letniego tego okresu.

Do wnioskodawcy nie mają zastosowanie przepisy art. 57 ust. 2 oraz art. 58 ust. 4 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ponieważ nie jest on całkowicie niezdolny do pracy oraz nie posiada wskazanego w pierwszym z tych przepisów (art. 57 ust. 2) okresu składkowego i nieskładkowego wynoszącego co najmniej 25 lat oraz wskazanego w drugim z tych przepisów (art. 58 ust. 4) okresu składkowego wynoszącego co najmniej 30 lat.

Z niekwestionowanych przez wnioskodawcę ustaleń Sądu Okręgowego wynika, że W. C. posiada staż ubezpieczeniowy (okres składkowy i nieskładkowy) łącznie w wymiarze 15 lat, 7 miesięcy i 2 dni, a więc znacznie krótszy od tego stażu wskazanego w dwóch ostatnio powołanych przepisach.

W związku z tym, że wnioskodawca nie posiada wymaganego przez art. 58 ust. 1 pkt 5 i ust. 2 w związku z art. 57 ust. 1 pkt 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, co najmniej 5-letniego okresu składkowego i nieskładkowego, przypadającego w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy, nie mógł on nabyć prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W tym miejscu należy jeszcze raz z całą mocą podkreślić, że wszystkie warunki prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, bliżej określone w powołanych wyżej przepisach, muszą być spełnione łącznie. Tak więc niewystarczające jest dla nabycia prawa do tego świadczenia wykazanie jedynie istnienia niezdolności do pracy oraz powstanie tej niezdolności nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania okresów wskazanych w art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (stwierdzona przez lekarza orzecznika ZUS niezdolność do pracy od dnia 1 kwietnia 2017 r. powstała więc przed upływem 18 miesięcy od ustania prawa do zasiłku dla bezrobotnych).

Przedstawiony w apelacji zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. należało uznać za całkowicie chybiony. Sąd I instancji dokonał ustaleń istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy niniejszej dotyczących powstania niezdolności do pracy wnioskodawcy oraz przebiegu jego ubezpieczenia na podstawie niekwestionowanych przez strony dowodów z dokumentów oraz zeznań samego ubezpieczonego. Należy z całą mocą podkreślić, iż brak było podstaw do zakwestionowania mocy tych dowodów oraz odmowy obdarzenia ich przymiotem wiarygodności. Należy podkreślić, że ustalenia dotyczące posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, które zostały dokonane przed Sąd Okręgowy, pozostają w całkowitej zgodności z zeznaniami wnioskodawcy. Przyznał on, że od ustania ostatniego zatrudnienia w 2009 r. do nabycia prawa do zasiłku dla bezrobotnych w grudniu 2015 r., nie podjął już zatrudnienia i nie był w tym okresie ubezpieczony. Z zeznań wnioskodawcy również wynikało, że od ustania w 2009 r. prawa do świadczenia rehabilitacyjnego do 2013 r. nie chorował i nie leczył się. Dopiero w 2013 r. rozpoznano u niego cukrzycę i rozpoczął leczenie tej choroby. Ubezpieczony zaznaczył, że całą posiadaną dokumentację medyczną przedstawił organowi rentowemu w toku postępowania administracyjnego. Z kolei w toku postępowania odwoławczego przed Sądem I instancji przedstawił jedynie jako nowy dokument kartę leczenia szpitalnego z czerwca 2017 r. oraz wyjaśnił, że przed dwoma laty (tj. w 2015 r.) rozpoczął leczenie kardiologiczne. Te wszystkie okoliczności pozostają jednak bez wpływu na ustalenie daty powstania niezdolności do pracy (1 kwietnia 2017 r.), zresztą niekwestionowanej przez wnioskodawcę.

Mając na uwadze powołane wyżej okoliczności, zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. żadną miarą nie mógł być uznany za trafny. W tej sytuacji przedstawiony w apelacji wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez ustalenie ubezpieczonemu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy nie mógł być uwzględniony, ponieważ nie znajdował on uzasadnienia w materiale dowodowym, prawidłowo zgromadzonym i ocenionym przez Sąd Okręgowy. Co istotne, ten wniosek apelacji nie znajduje uzasadnienia w zeznaniach samego wnioskodawcy.

Reasumując, należy stwierdzić, że zaskarżony wyrok odpowiada prawu, a apelacja wnioskodawcy jako całkowicie bezzasadna podlegała oddaleniu.

Z przedstawionych wyżej względów Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

WYROK

UZASADNIENIE