UZASADNIENIE

Wnioskiem o ukaranie z dnia 11 czerwca 2017 roku D. K. został obwiniony o to, że:

1. w okresie czasu od 5 maja 2017 roku do 7 maja 2017 roku w miejscowości W. działka numer (...), gm. G., woj. (...), uszkodził urządzenie melioracyjne po przez podoranie i poszerzenie rowu melioracyjnego oraz dołu chłonno – odparowującego czyniąc szkody o łącznej wartości około 1.000 zł na szkodę J. M.,

tj. o wykroczenie z art. 155 § 1 k.w.

2. w okresie czasu od 5 maja 2017 roku do 7 maja 2017 roku w miejscowości W. działka numer (...), gm. G., woj. (...), na nie należącym do niego gruncie rolnym zniszczył 1600 sadzonek truskawek należących do J. M. czyniąc straty o łącznej wartości około 1.280 zł,

tj. o wykroczenie z art. 156 § 1 k.w.

Na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Działka oznaczona nr ewidencyjnym (...), położona w W., stanowi własność A. J.. Położona jest ona między drogą powiatową G. – A. (działka nr (...)) a drogą gminną (działka nr (...)). Działka ma 20 metrów szerokości i 335 metrów długości, usytuowana jest na kierunku południowy wschód – północny zachód. Od strony północnej graniczy ona z działkami nr (...), stanowiącymi własność D. K., który je użytkuje rolniczo, uprawia tam kukurydzę. Poprzednio właścicielem i użytkownikiem działek (...) był ojciec D. R. K.. Użytkownikiem działki nr (...) jest syn A. M. J., który uprawia na niej truskawki. Pomiędzy rodzinami J. i K. istnieje długoletni spór sąsiedzki, w tym również co do przebiegu granicy między w/w działkami, która pierwotnie miała być półokrągła tj. nie przebiegała w linii prostej. Wszystkie istniejące urządzenia melioracyjne na przedmiotowych działkach tj. stare rowy melioracyjne zostały przez ich właścicieli zlikwidowane. Toczyło się postępowanie rozgraniczeniowe w połowie lat 90 – tych XX wieku ale do rozgraniczenia nie doszło. Z tego okresu pochodziły słupki graniczne. Od tego czasu nie było przeprowadzona postępowanie rozgraniczeniowe, nie było wznowienia granic na gruncie, nie ma miedzy między działkami a pale graniczne miały być przesuwane.

W październiku 2016 roku A. J. na działce nr (...) przy granicy z działką nr (...) wykonał roboty ziemne mające na celu zagospodarowanie wód powierzchniowych z własnej działki poprzez zretencjonowanie i odprowadzenie wody do ziemi za pomocą dołu chłonnego infiltracyjno – odparowującego i bruzdy. W wyniku powyższych prac powstał dół szerokoprzestrzenny o wymiarach dna od 8,50 x 5,0m do 8,50 x 5,70 m i głębokości od 1 do 1,4 m. Od tego dołu wzdłuż działki przy granicy z działką nr (...) wykopano wykop liniowy (bruzdę) w kształcie niecki o długości 43 metrów, o szerokości 1,80 do 1,5 metra i głębokości około 40 cm.

W związku z dokonaniem powyższych prac toczyło się postępowania administracyjne przed Powiatowym Inspektorem Nadzoru Budowlanego w L. oraz przed Wójtem Gminy G. w zakresie zmiany stanu wody na gruncie.

Na początku maja 2017 roku D. K. orał i talerzował swoją działkę przy granicy z działką nr (...). Wówczas pod ciężarem jego ciągnika ziemia obsuwała się na teren sąsiedniej działki. W wyniku tych prac uszkodził on urządzenie melioracyjne na działce nr (...) poprzez podoranie bruzdy melioracyjnego oraz dołu chłonno – odparowującego.

D. K. ma 27 lat, jest bezdzietnym kawalerem, ma na swoim utrzymaniu matkę. Jest właścicielem gospodarstwa rolnego o powierzchni 11,20 ha wraz z budynkami gospodarczymi i sprzętem rolniczym. Z uprawy w/w gospodarstwa uzyskuje średni dochód około 10.000 zł miesięcznie.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie: częściowo zeznań M. J. (k. 50v-51v, 3, 8), częściowo zeznań H. O. (k. 63v-64, 26), częściowo zeznań B. J. (k. 64-65), częściowo zeznań K. W. (k. 65-65v), częściowo zeznań R. K. (k.65v-66), częściowo wyjaśnień obwinionego D. K. (k. 49v-51v, 14, 101v), jak również postanowienia z dnia 5 października 1994 roku (k. 10), dokumentacji fotograficznej (k. 17, 18, 47, 55, 56), postanowienia z dnia 8 grudnia 2016 roku (k. 19), zawiadomienia (k. 20), postanowienia z dnia 13 marca 2017 roku (k. 21-22), decyzji z dnia 10 maja 2017 roku (k. 57-58), postanowienia z dnia 26 lipca 2017 roku wraz z pismem (k. 59-60), zaświadczenia (k.61), pisma oskarżonego (k.62), opinii hydrologicznej (k. 70-98).

D. K. zarówno w toku czynności wyjaśniających, jak i na rozprawie nie przyznał się do popełnienia zarzucanych mu czynów. Obwiniony wyjaśniał w jakich okolicznościach doszło do wybudowania urządzeń melioracyjnych na działce o nr (...) oraz wskazywał na skutki tych róbót w postaci podwyższenia działki nr (...) w stosunku do jego działki. Wskazywał jakie prace wykonywał na swojej działce na początku maja 2017 roku, wyjaśniając, iż na skutek różnicy poziomów tych działek pod ciężarem jego ciągnika obsuwała się ziemia na działkę A. J.. Kwestionował on zniszczenie uprawy truskawek, jak również prawidłowy przebieg granicy między tymi działkami, pośrednio wskazując, iż truskawki miały być posadzone częściowo na jego polu.

Sąd dał wiarę wyjaśnieniom obwinionego w zakresie pokrywającym się z ustalonym przez Sąd stanem faktycznym. W zakresie okoliczności sporu sąsiedzkiego między stronami, wątpliwości co do przebiegu granicy, jak również samego faktu prowadzenia prac polowych w inkryminowanym okresie jego relacja znalazła potwierdzenie w pozostałym wiarygodnym materiale dowodowym. Sąd natomiast uznał za niewiarygodne szczegółowe wyjaśnienia obwinionego dotyczące samego zakresu tych prac i ich skutków na działce nr (...), gdyż są one mało spójne, opierają się na przypuszczeniach obwinionego a ponadto nie znajdują oparcia w wiarygodnych dowodach zgromadzonych w sprawie, w szczególności przeczy im dokumentacja fotograficzna, jak również opinia hydrologiczna. W tej części relacja D. K. jest przejawem przyjętej linii obrony, polegającej na przedstawianiu nieprawdziwych okoliczności co do negowania faktu podorania części działki nr (...), w szczególności na wysokości bruzdy melioracyjnego oraz dołu chłonno – odparowującego, mających uchronić go od konieczności poniesienia odpowiedzialności wykroczeniowej.

Również tylko w części Sąd obdarzył wiarą zeznania przesłuchanych w sprawie świadków. Przy ocenie tych zeznań należało uwzględnić, iż świadkowie ci są bezpośrednio lub pośrednio zaangażowaniu w spory sąsiedzkie między stronami postępowania a żaden ze świadków nie był naocznym obserwatorem zarzucanego obwinionemu zachowania w okresie od 5 do 7 maja 2017 roku. Sąd obdarzył walorem wiarygodności ich relacje jedynie w zakresie w którym miały one charakter bezsporny lub znajdowały swoje potwierdzenie w innym nieosobowym materiale dowodowym. W zakresie ustaleń co okoliczności bezpośrednio związanych z pracami polowymi wykonywanymi przez D. K. Sąd oparł się na zeznaniach M. J. i B. J. tj. co do podoranie bruzdy melioracyjnego oraz dołu chłonno – odparowującego przez obwinionego, gdyż są one przekonywujące, szczere, spójne i konsekwentne a nade wszystko znajdują potwierdzenie w dokumentacji fotograficznej i opinii hydrologicznej. Waloru takiego nie zyskały natomiast dalsze zeznania tych osób w zakresie zniszczenia uprawy truskawek i przebiegu granicy między przedmiotowymi działkami na dalszym jej przebiegu. Wobec odmiennych relacji co do wyżej wymienionych kwestii obu stron konfliktu sąsiedzkiego między rodziną J. i K., w świetle sporności przebiegu granicy między działkami (...) a (...) i (...), były one niewystarczające dla poczynienia kategorycznych ustaleń co do własności spornego pasa gruntu, na którym miało dojść do zniszczenia sadzonek truskawek oraz samego faktu i zakresu ingerencji D. K. wobec uprawy M. J..

Podstawą ustaleń faktycznych Sądu stanowiły również zaliczone w poczet materiału dowodowego dokumenty, gdyż zostały sporządzone w przewidzianej formie i podpisane przez osoby do tego uprawnione, a ich rzetelność i wiarygodność nie były podważane przez strony w trakcie przewodu sądowego. Żadna ze stron nie kwestionowała również autentyczności dokumentacji fotograficznej składanej do akt sprawy.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Uwzględniając przeprowadzone i ujawnione w sprawie dowody, Sąd uznał, iż potwierdziły one ponad wszelką wątpliwość sprawstwo i winę D. K. w odniesieniu do przypisanego mu wykroczenia kwalifikowanego z art. 155 § 1 k.w. Zachowanie obwinionego naruszające wskazany przepis polegało na uszkodzeniu urządzenia melioracyjnego na działce nr (...) położonej w W. poprzez podoranie bruzdy melioracyjnej oraz dołu chłonno – odparowującego. Zgodnie z przepisem art. 155 § 1 k.w. karze grzywny podlega kto na gruncie leśnym lub rolnym niszczy lub uszkadza urządzenia melioracyjne. Nie ulega wątpliwości, iż działka na (...) stanowi grunt rolny, a w jej granicach umiejscowione zostały przez A. J. dół chłonno – odparowujący oraz bruzda melioracyjna. Urządzenia te należy zaliczyć do urządzeń melioracyjnych, w rozumieniu art. 70 ustawy z dnia 18 lipca 2001 roku Prawo wodne, zgodnie z którym melioracje wodne polegają na regulacji stosunków wodnych w celu polepszenia zdolności produkcyjnej gleby, ułatwianie jej uprawy oraz na ochronie użytków rolnych przed powodziami (vide postanowienie Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 13 marca 2017 roku k. 21-22 oraz opinia hydrologiczna k. 70-98). Pośrednio na podstawie wyjaśnień samego obwinionego oraz bezpośrednio zeznań świadków M. J. i B. J. a przede wszystkich na skutek porównania dokumentacji fotograficznej wykonanej przez rzeczoznawcę F. Z. w dniu 30 marca 2017 roku z dokumentacją złożoną do akt sprawy przez strony a datowaną na okres po dniu 7 maja 2017 roku, ustalić można fakt uszkodzenia w/w urządzeń przez obwinionego i przypisany zakres i formę tego uszkodzenia.

Mając na uwadze powyższe, Sąd uznał obwinionego za winnego popełnienia czynu, wyczerpującego znamiona wykroczenia z art. 155 § 1 k.w. Oceniając stronę podmiotową przedmiotowego czynu wskazać należy, iż D. K. jest osobą pełnoletnią i miał pełną poczytalność w czasie popełniania wykroczenia, jest zatem osobą zdolną do ponoszenia odpowiedzialności. Zebrane w sprawie dowody pozwalają przypisać mu zarzut, iż znajdując się w normalnej sytuacji motywacyjnej i mając pełną swobodę zachowania się zgodnie z prawem, normy te naruszył wypełniając znamiona wykroczenia z art. 155 § 1 k.w. Nie występują w niniejszej sprawie żadne przewidziane prawem okoliczności, które uniemożliwiałyby przypisanie obwinionemu winy, w szczególności nie są nimi te dotyczące trybu wykonania w/w prac melioracyjnych oraz rzekomego pogorszenia w ich wyniku stanu wód w zakresie działki nr (...), na które powoływał się obwiniony. W tym kontekście wskazać należy, iż w ocenie rzeczoznawcy sporządzającego opinię hydrologiczną, z uwagi na obecny brak jakichkolwiek urządzeń wodnych od odwodnienia terenu na którym znajdują się przedmiotowe działki, złe warunki gruntowo – wodne i stałe zagrożenie zalewaniem wody, wykonanie dołu i bruzdy retencyjno – odparowującej było nakazem chwili a wykonanie pilnych prac zabezpieczających w okresie powodzi nie wymaga pozwolenia wodnoprawnego. Ponadto stwierdzono brak podstaw do nakazania likwidacji wykonanych robót, przy czym nie można ich uznać za przejaw samowoli budowlanej. W ocenie w/w rzeczoznawcy wykonane roboty ziemne na działce nr (...) nie powodują pogorszenia stosunków wodnych na działce nr (...) a nawet je poprawiają, gdyż służą one zagospodarowaniu wód spływających z działki nr (...) na działkę nr (...) a nie odwrotnie.

Przy wymiarze kary w zakresie zarzuconego obwinionemu czynu Sąd kierował się dyrektywami wymiaru kary określonymi w art. 33 k.w. oraz ustawowymi granicami zagrożenia przewidzianymi przez ustawodawcę. Jako okoliczności obciążające Sąd miał na uwadze brak skruchy po stronie obwinionego oraz znaczny stopień społecznej szkodliwości jego czynu, wynikający z potencjalnego zagrożenia powodziowego (zalewowego) jakie swoim nieprzemyślanym działaniem mógł on stworzyć dla właścicieli innych działek znajdujących się w tej samej bezodpływowej niecce terenowej. Z drugiej jednak strony okolicznością łagodzącą jest to, iż obwiniony nie jest osobą nagminnie naruszającą przepisy prawa i prowadzi ustabilizowany tryb życia. Przy wymiarze wysokości grzywny Sąd uwzględnił ponadto wysokość dochodu D. K. w kontekście kosztów jego własnego utrzymania oraz kosztów prowadzenia gospodarstwa rolnego o produkcyjnym charakterze.

W świetle powyższego Sąd uznał, iż kara grzywny w wymiarze 500 zł za przypisany obwinionemu czyn jest słuszną, sprawiedliwą w odczuciu społecznym i spełnia ona – zwłaszcza w wymiarze indywidualnym – swą prewencyjną rolę. Tak orzeczona kara mianowicie spowoduje, że obwiniony, biorąc pod uwagę jego możliwości intelektualne, zastanowi się nad swoim postępowaniem i nie popełni więcej podobnego czynu.

Mając natomiast na względzie okoliczności niniejszej sprawy należy uznać, iż obwiniony D. K. nie wyczerpał ustawowych znamion wykroczenia opisanego w art. 156 § 1 k.w. Zgodnie z tym przepisem kto na nienależącym do niego gruncie rolnym lub leśnym niszczy zasiewy, sadzonki lub trawę, podlega karze grzywny do 500 zł albo karze nagany. Pomijając kwestię samego faktu zniszczenia uprawy truskawek, nie spełnione zostało znamię działania na nienależącym do sprawcy gruncie. Jak ustalono w toku postępowania granica pomiędzy działką A. J. a działkami D. K. od dawna już jest pomiędzy rodzinami J. i K. sporna, nigdy nie była zaznaczona żadną miedzą, czy też znakami granicznymi naniesionymi w wyniku zakończenia postępowania rozgraniczeniowego, co uniemożliwia dokładne określenie jej przebiegu, tym bardziej, iż granica ta nie ma przebiegać po linii prostej i była uprzednio ustalana jedynie nieformalnie. W dalszym ciągu pozostaje ona sporna, pomimo istniejących znaków granicznych, których prawidłowość umiejscowienie jest jednakże kwestionowane przez strony. Powyższe oznacza, że nie ma możliwości ustalenia czy truskawki, które miały zostać zniszczone przez obwinionego, posadzone były na gruncie należącym wyłącznie do A. J., czy też częściowo również na działce D. K., tym bardziej, że zniszczenie tej uprawy, a w zasadzie jej części, miało miejsce w spornym pasie przygranicznym o szerokości 50 cm. W związku z tym, do czasu ostatecznego ustalenia przez Sąd w postępowaniu rozgraniczeniowym przebiegu tej granicy na całej jej długości nie jest możliwe ustalenie w sposób nie budzący wątpliwości, jaki był prawidłowy jej przebieg, czy doszło do jej przekroczenia przy sadzeniu truskawek przez M. J., jak również, czy do zniszczenia owych nasadzeń, w części dotyczącej spornego pasa granicznego, doszło na gruncie uprawianym przez obwinionego, czy też również na gruncie należącym do A. J..

Mając powyższe na uwadze nie można przyjąć, by obwiniony działał na nienależącym do niego gruncie, zarówno z powodu braku jasno określonego i ostatecznie ustalonego przebiegu granicy pomiędzy przedmiotowymi działkami, jak również z powodu niemożności postawienia mu zarzutu, że działał na nienależącym do niego gruncie, w sytuacji, gdy działał w zaufaniu do prawidłowości wskazań dotychczasowego nieformalnego wytyczenia tej granicy do użytkowania.

Należało zatem uznać, iż obwiniony D. K. zachowaniem swoim nie wyczerpał ustawowych znamion czynu, o jakim mowa w art. 156 § 1 k.w., konsekwencją czego było uniewinnienie go od dokonania zarzucanego mu czynu z pkt 2 wniosku o ukaranie.

Orzeczenie o kosztach postępowania, zapadło na podstawie na podstawie art. 119 § 1 i 2 pkt 1 k.p.s.w., art. 118 § 2 k.p.s.w. w zw. z § 1 pkt 1 i § 3 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 grudnia 2017 roku w sprawie wysokości zryczałtowanych wydatków postępowania oraz wysokości opłaty sądowej od wniosku o wznowienie postępowania w sprawach o wykroczenia oraz art. 3 ust. 1 w zw. z art. 21 pkt 2 Ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych. W zakresie skazania Sąd obciążył zatem obwinionego D. K. wydatkami postępowania w kwocie 50 złotych (tj. połową zryczałtowanych wydatków postępowania zwyczajnego) oraz opłatą w kwocie 50 złotych. W pozostałym zakresie tj. w zakresie uniewinnienia kosztami postępowania obciążono Skarb Państwa.

Z tych wszystkich względów orzeczono jak w sentencji wyroku.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE