UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 17 grudnia 2015 roku powód M. M. wniósł o orzeczenie nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym, by pozwana D. P. zapłaciła na rzecz powoda kwotę 106 781zł wraz z odsetkami od dnia 14 października 2015 roku do dnia zapłaty oraz kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwu wskazał, iż zawarł z pozwaną w dniu 22 lutego 2014 roku umowę przedwstępną i dnia 31 marca 2014 roku umowę właściwą o numerze (...) dotyczącą sprzedaży domu drewnianego (budynku rekreacyjnego) wraz z montażem. Powód dokonał przewidzianych umową wpłat, teren budowy był przygotowany zgodnie z umową na II/III kwartał 2014 roku, a we wrześniu 2014 roku uprawomocniło się pozwolenie na budowę i można było rozpocząć prace budowlane oraz montażowe. Pierwsze prace, tj. fundamenty zostały jednak wykonane dopiero w kwietniu 2015 roku, a dalsze prace nie były kontynuowane. Dnia 18 sierpnia 2015 roku powód skierował do pozwanej wezwanie do wykonania umowy przez rozpoczęcie robót w terminie 2 tygodni od dnia otrzymania wezwania i ukończenia ich w terminie 2 miesięcy od dnia otrzymania wezwania, pod rygorem odstąpienia od umowy z wyłącznej winy pozwanej. Pozwana jednak uzależniła dostarczenie materiałów budowlanych i rozpoczęcie prac od wpłaty dodatkowych pieniędzy i podwyższenia kwoty umowy o 30 %. W związku z powyższym, wobec zrealizowania się warunków rozwiązujących umowę i braku porozumienia stron w zakresie ugodowego rozwiązania sporu i wykonania zlecenia, powód w dniu 29 września 2015 roku skierował do pozwanej wezwanie do zapłaty kwoty 121 871,14zł, obejmującej kwoty wpłacone na poczet realizacji umowy, skapitalizowane odsetki i karę umowną w kwocie 2.000 Euro przeliczoną wg kursu średniego NBP tj. kwotę 8.490,20 zł. (pozew, k. 2-5; e-protokół z dnia 24.03.2017 r.).

W dniu 21 stycznia 2016 roku tut. Sąd wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, w sprawie II Nc 270/15, w którym orzekł zgodnie z żądaniem pozwu (k. 58).

Nakaz ten utracił moc w całości na skutek wniesienia sprzeciwu przez pozwaną D. P.. Pozwana domagała się oddalenia powództwa w całości, wskazując iż to powód nie wykonał swych obowiązków umownych dotyczących przygotowania w terminie do dnia 30 września 2014 roku placu budowy i dostarczenia pozwolenia na budowę, uniemożliwiając pozwanej wykonanie prac montażowych w ustalonym terminie. Pozwana podniosła, iż termin dodatkowy na przeprowadzenie prac fundamentowych, pierwotnie wyznaczony na 20 listopada 2014 roku, nie mógł zostać zachowany z uwagi na zażądanie przez powoda poważnych zmian konstrukcyjnych w projekcie fundamentu i wykonanie nowego projektu zaledwie kilka dni przed 20 listopada 2014 roku. Kolejny dodatkowy termin wykonania prac fundamentowych był wyznaczony na 24 kwietnia 2015 roku i został dochowany, a termin prac montażowych wyznaczono na pierwszy tydzień sierpnia 2015 roku, jednak powód uniemożliwił pozwanej wykonanie umowy. W związku z tym pozwana podniosła zarzut z art. 639 k.c., akcentując, iż była gotowa wykonać dzieło, jednakże doznawała kilkukrotnie przeszkód ze strony powoda ( k. 111-124).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 22 lutego 2014 roku - po uprzednich uzgodnieniach pomiędzy M. M. jako zamawiającym a D. P. prowadzącą działalność gospodarczą pod firmą (...) w Z. jako wykonawcą - zawarta została umowa przedwstępna sprzedaży pakietu budowlanego domu drewnianego wraz z montażem. Następnie w dniu 31 marca 2014 roku strony zawarły umowę sprzedaży ww. pakietu budowlanego, obejmującą sprzedaż i montaż domu drewnianego na nieruchomości na działce nr (...) w miejscowości G., gmina R., w woj. (...). Umowa stron obejmowała również wykonanie przez pozwaną fundamentów z betonu zbrojonego, przygotowanie posadzek do położenia podłóg z ociepleniem, grzejniki c.o. bądź ogrzewanie podłogowe, rozprowadzenie wszystkich instalacji w granicach powierzchni zabudowanej, montaż stolarki okiennej, drzwi zewnętrznych i wewnętrznych oraz pokrycie dachu. Łączna cena wynosiła netto 91 728zł (112 825,44zł brutto) i miała być płatna w formie przedpłaty w wysokości 30% ceny brutto, 20% przed załadunkiem pakietu budowlanego domu drewnianego, a pozostałe kwoty w 2 dalszych ratach związanych z etapem robót w wysokościach wskazanych w umowie, przy czym przekazanie przedmiotu umowy uzależnione było od zapłaty pierwszych trzech rat (art. V). Zgodnie z art. IV ust. 1 umowy data wysyłki została ustalona na II/III kwartał 2014 roku, a w przypadku niemożności dotrzymania terminów przez wykonawcę z winy zamawiającego, wykonawca mógł wyznaczyć termin dodatkowy według swoich możliwości logistyczno-organizacyjnych (art. IV ust. 4). W przypadku zaś zaistnienia powodu do odstąpienia od umowy (niespełnianie warunków umowy), zastrzeżono dla drugiej strony prawo żądania kary w wysokości 2.000 Euro. W przypadku odstąpienia od umowy przez jedną ze stron w okresie po upływie jednego miesiąca od podpisania umowy strona odstępująca zobowiązania był do poniesienia kosztów w wysokości 10% wartości kontraktu (art. VII ust. 2 i 3). Wykonawca w trakcie realizacji przedmiotu umowy postępować miał z należytą starannością zawodową i zobowiązał się do przestrzegania ogólnych obowiązujących przepisów, norm technicznych i warunków umowy (art. IX ust. 1). Obowiązkiem zamawiającego było zapewnienie dojazdu do miejsca budowy dla samochodów ciężarowych, przygotowanie utwardzonej i zadaszonej powierzchni do składowania i sortowania budulca, zapewnienie zabezpieczenia składowanych materiałów przed kradzieżą lub uszkodzeniem, doprowadzenie instalacji wodnej i elektrycznej na plac budowy, zapewnienie zakwaterowania oraz urządzeń sanitarnych na placu budowy dla pracowników w przypadku opcji zakupu domu z montażem, a także dostarczenie wykonawcy kopii zezwolenia na budowę na 7 dni przed rozpoczęciem budowy (art. IX ust. 3). W art. IX ust. 2 strony przewidziały również, że za istotne naruszenie umowy strony uważają: przekroczenie terminu wykonania dzieła o więcej niż 30 dni, o ile nie chodzi o przekroczenie spowodowane siłą wyższą; brak zapłaty ceny dzieła lub jego części zgodnie z art. V umowy powyżej 7 dni po upływie terminu płatności faktury, a w przypadku istotnego naruszenia umowy przez którąkolwiek ze stron umowa ulegała rozwiązaniu, zaś strona która w istotny sposób naruszyła umowę zobowiązana była zapłacić drugiej stronie karę umowną w wysokości 2.000 Euro. Zmiana lub uzupełnienie treści umowy możliwe było jedynie w formie pisemnych dodatków, które obowiązywać miały po właściwym potwierdzeniu i podpisaniu przez obie strony (art. X ust. 1).

(dowody: umowa przedwstępna, k. 8-13; wydruk CEIDG, k. 14; umowa sprzedaży, k. 15-20; korespondencja e-mail, k. 103-107; przesłuchanie powoda M. M., e-protokół z dnia 04.11.2017 r.; e-protokół z dnia 24.03.2017 r.)

Stosownie do zawartych umów, M. M. w okresie od 25 lutego 2014 roku do 22 sierpnia 2014 roku dokonał przelewów na rzecz pozwanej w łącznej kwocie 89 931zł, a w dniach 16 stycznia 2015 roku oraz 6 maja 2015 roku w kwotach po 8425zł. Powód przygotował teren budowy i uzyskał pozwolenie na budowę, które przesłał pozwanej w dniu 18 września 2014 roku drogą mailową, a następnie pocztą. Jednocześnie powód informował stronę pozwaną, iż pozwolenie na budowę otrzyma na początku września 2014 roku i pozwana nie zgłaszała zastrzeżeń, informując, że pozwolenia na budowę będzie potrzebować dopiero 7 dni przed przyjazdem na montaż domu.

(dowody: faktury proforma wraz z poleceniami przelewów, k. 21-30; decyzja z dnia 02.09.2014 r. k. 31-32; dokumentacja zdjęciowa, k. 198-199; zeznania świadka D. M., e-protokół z dnia 03.02.2017 r.; przesłuchanie powoda M. M., e-protokół z dnia 04.11.2017 r.; e-protokół z dnia 24.03.2017 r.).

Mimo upływu terminu przewidzianego w umowie strona pozwana nie dostarczyła we wrześniu 2014 roku elementów domu i nie przystąpiła do jego montażu. W połowie października 2014 roku powód próbował ustalić, kiedy pozwana przystąpi do prac w zakresie fundamentów; pozwana deklarowała przystąpienie do prac po dniu 27 października 2014 roku, a następnie około 20 listopada 2014 roku, na co powód wyraził zgodę. Jednocześnie w związku z sugestiami przedstawiciela pozwanej co do zmiany fundamentu, w dniach 12-13 listopada 2014 roku strony dokonywały szczegółowych ustaleń w zakresie sposobu wykonania fundamentu i ostatecznie na początku grudnia 2014 roku pozwana przesłała powodowi projekt nowego typu fundamentu z kosztorysem i informacją o dodatkowych kosztach, a w styczniu 2015 roku przesłała aneks nr (...) do umowy dotyczący wykonania dodatkowych prac fundamentowych, w którym strony poszerzyły zamówienie o wykonanie dodatkowych ław, muru fundamentowego według sporządzonego oraz zaakceptowanego projektu wykonanego przez wykonawcę za dodatkowym wynagrodzeniem, pozostawiając pozostałe warunki umowy bez zmian. Powód zaakceptował kosztorys, podpisał aneks do umowy i opłacił połowę dodatkowych kosztów wykonania fundamentów zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami stron. Jednocześnie w dniu 16 stycznia 2015 roku ponownie zwrócił się do strony pozwanej o podanie terminu rozpoczęcia prac, uzyskując w odpowiedzi informację, że prace fundamentowe przewidziane są na początek lutego 2015 roku. W terminie tym jednak nie rozpoczęto prac i pozwana jeszcze wielokrotnie w odpowiedzi na wystąpienia powoda przekładała termin rozpoczęcia prac, powołując się na informacje o wysokim stanie wód gruntowych, chorobę kierownika grupy wykonującej fundamenty, chorobę majstra, opóźniony obieg dokumentów między pozwaną a wykonawcą fundamentów, konieczność dopasowania terminu do terminów prac u pozostałych klientów. Ostatecznie prace fundamentowe zostały wykonane w okresie od 22 do 29 kwietnia 2015 roku, a pozostała należność za te prace zapłacona przez powoda. Następnie powód wielokrotnie występował do pozwanej o podanie terminu rozpoczęcia budowy (montażu) domu. W odpowiedzi pozwana zaś wskazywała na konieczność zakończenia prac i opóźnienia u innych klientów, zbyt późne uzyskanie pozwolenia na budowę, chorobę majstra brygady budowlanej, przekładając jednocześnie terminy prac montażowych kolejno na czerwiec, lipiec oraz pierwszy tydzień sierpnia 2015 roku, podając go jako ostateczny. Natomiast po wezwaniu przez powoda pismem z dnia 8 sierpnia 2015 roku o zwrot dokonanych wpłat, w dniu 10 sierpnia 2015 roku pozwana poinformowała powoda, iż transport pakietów budowlanych jest w drodze i dostawa odbędzie się z końcem tygodnia, po czym jeszcze tego samego dnia w odpowiedzi na informację powoda o skorzystaniu z pomocy kancelarii prawnej pozwana poinformowała o wstrzymaniu transportu.

(dowody: korespondencja e-mail, k. 33-43, 95-102, 170, 180-197; aneks nr (...), k. 136; dokumentacja zdjęciowa, k. 93-94, 169, 198-199; zeznania świadka D. M., e-protokół z dnia 03.02.2017 r.; przesłuchanie powoda M. M., e-protokół z dnia 04.11.2017 r.; e-protokół z dnia 24.03.2017 r.)

Pismem z dnia 18 sierpnia 2015 roku powód wezwał pozwaną do wykonania umowy z dnia 22 lutego 2014 roku i dnia 31 marca 2014 roku o nr (...)o sprzedaż domu drewnianego wraz z montażem, przez rozpoczęcie robót w terminie 2 tygodni od dnia otrzymania wezwania i ukończenia ich w terminie 2 miesięcy od dnia otrzymania wezwania pod rygorem odstąpienia od umowy z wyłącznej winy pozwanej. Ponadto wskazując na uzasadnione wątpliwości co do stanu majątkowego pozwanej i możliwości ukończenia prac, powód oświadczył, że wstrzymuje się z zapłatą jakichkolwiek dalszych kwot do czasu ukończenia prac, a brak rozpoczęcia prac w terminie dwóch tygodni od otrzymania wezwania będzie skutkował niemożliwością ukończenia prac przed okresem jesienno-zimowym, co zostanie odebrane przez powoda jako odstąpienie przez pozwaną od prac, a umowa stanie się dla zlecającego bez znaczenia ze względu na zamierzony cel umowy. (dowód: pismo z dnia 18.08.2015 r. wraz z potwierdzeniem nadania, k. 44-45).

Pismo powyższe pozwana otrzymała w dniu 29 sierpnia 2015 roku i odpowiadając na nie zaprzeczyła istnieniu po jej stronie uchybień w wykonaniu umowy, wskazując, że termin wykonania przedmiotu umowy nie mógł być dotrzymany z powodu dostarczenia pozwolenia na budowę w dniu 19 września 2014 roku. Jednocześnie powołując się na termin dodatkowy w dniu 22 kwietnia 2015 roku wskazała, że wykonała w tym terminie kompletny fundamenty pod budynek oraz powiadomiła powoda o wysyłce pakietu budowlanego oraz gotowości podjęcia prac montażowych w dniu 10 sierpnia 2015 roku, również ustalając ten termin jako dodatkowy, jednak zawiadomienie to spotkało się z brakiem akceptacji powoda i spowodowało dalszy brak możliwości współpracy na warunkach określonych w umowę. Jednocześnie pozwana uzależniła podjęcie dalszych prac od zastosowania cen nominalnych prezentowanych w ofercie kupna. (dowód: pismo z dnia 16.09.2015 r., k. 46-47).

W odpowiedzi na pismo pozwanej, powód w piśmie doręczonym pozwanej w dniu 10 października 2015 roku, powołując się na art. 491§1 k.c., złożył oświadczenie o wypowiedzeniu umowy z dnia 22 lutego 2014 roku i z dnia 31 marca 2014 roku wobec ponad rocznego opóźnienia w wykonaniu umowy i wielokrotnego przekładania rozpoczęcia robót. Jednocześnie powód wezwał pozwaną do zwrotu wpłaconych pieniędzy w kwocie 106 781zł, odsetek od dnia 23 grudnia 2014 roku, tj. bezskutecznego upływu 30 dni od wyznaczonego terminu dodatkowego rozpoczęcia prac, tj. 6.599,94 zł na dzień 29 września 2015 r. oraz zapłaty kary umownej w wysokości 2.000 euro – w terminie 3 dni. (dowód: pismo z dnia 29.09.2015 r. wraz z potwierdzeniem nadania i odbioru, k. 48-51)

Pozwana zakwestionowała skuteczność wypowiedzenia, twierdząc iż nie zaistniały przesłanki do wypowiedzenia umowy. (dowód: pismo z dnia 23.12.2015 r., k. 85-88)

Powyższy stan faktyczny sprawy Sąd ustalił na podstawie powołanych dowodów z dokumentów, przedłożonych przez strony w toku postępowania, w tym wydruków korespondencji e-mail, jako zasadniczo niebudzących zastrzeżeń co do ich autentyczności i prawdziwości. W pozostałym zakresie przedłożona dokumentacja nie miała istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia w sprawie, a w przypadku dokumentów sporządzonych w języku obcym (k. 80-83, 125-126, 132, 134, 156-157, 168, 238-239) nie mogła stanowić podstawy ustaleń faktycznych w sprawie. Jak wskazuje się bowiem w judykaturze, w sądach polskich językiem urzędowym jest język polski (art. 5 § 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych). Oznacza to, że wszystkie dowody sądy muszą przeprowadzić w języku polskim. Dotyczy to także dokumentów, co oznacza, że dowód z dokumentu sporządzonego w języku obcym sąd przeprowadzi dopiero po przetłumaczeniu go na język polski przez tłumacza przysięgłego. Jednocześnie w interesie strony, składającej wniosek o dopuszczenie dowodu z dokumentu, jest złożenie tego dokumentu w takiej formie, która umożliwia wykorzystanie go jako materiału dowodowego, to strona powinna zadbać zatem o to, aby dokument sporządzony w języku obcym został przetłumaczony na język polski (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 28.10.2014 r., I ACa 504/14, LEX nr 1552116). Sąd uwzględnił natomiast znajdującą się w aktach sprawy dokumentację zdjęciową oraz zeznania świadka D. M., które zasadniczo są wewnętrznie spójne i znajdują potwierdzenie w pozostałym materiale dowodowym. Sąd pominął zeznania świadków J. B. oraz K. R., mając na uwadze, że choć potwierdzają one problemy we współpracy z pozwaną przy realizacji umów sprzedaży i montażu domów drewnianych zawartych przez ww. świadków, to nie mogą być podstawą rozstrzygnięcia w sporze pomiędzy pozwaną i powodem, gdyż świadkowie nie mieli wiedzy o relacjach stron. Sąd oddalił z kolei wniosek o przesłuchanie świadka R. H. i o zwrócenie się do banku o informację co do operacji na rachunkach bankowych pozwanej, mając na względzie, że okoliczności sporne zostały już dostatecznie wyjaśnione i dopuszczenie przedmiotowych dowodów doprowadziłoby do zbędnej przewlekłości postępowania. Odnosząc się z kolei do zeznań powoda, Sąd uznał, że zasadniczo zasługują one wiarę. Są one bowiem spójne i w znacznej mierze znajdują potwierdzenie w pozostałym materiale dowodowym, tj. uznanych za wiarygodne dokumentach i zeznaniach świadka D. M.. Ponadto Sąd – mając na uwadze treść art. 227 i art. 278 § 1 k.p.c. – oddalił wnioski stron o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu budownictwa, gdyż w rozpoznawanej sprawie nie zaistniała potrzeba wyjaśnienia okoliczności wymagających wiadomości specjalnych i dopuszczenie przedmiotowego dowodu doprowadziłoby do zbędnej przewlekłości postępowania.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo M. M. okazało się uzasadnione.

W rozpoznawanej sprawie przedmiotem żądania był zwrot wpłaconych przez powoda na poczet wykonania umowy sprzedaży i montażu domu drewnianego kwot, wobec twierdzenia, że powód odstąpił od umowy.

Jak wynika z treści art. 494§1 k.c., jeżeli dochodzi do skutecznego odstąpienia od umowy to strony są sobie nawzajem zobowiązane zwrócić otrzymane świadczenia, czyli sprzedawca zobowiązany jest zwrócić otrzymaną cenę.

Zagadnieniem spornym w przedmiotowej sprawie było to, czy pismo powoda z dnia 29 września 2015 roku stanowiło skuteczne odstąpienie od umowy stron.

Sąd zauważa, że w w/w piśmie tym mowa jest wprawdzie o wypowiedzeniu umowy, niemniej wykładania pełnej treści pisma, w tym zwłaszcza fakt powołania się na art. 491§1 k.c. i wcześniejsze wezwanie pozwanej do wykonania umowy z zagrożeniem odstąpienia od niej, nie pozostawia wątpliwości, iż wyraża ono wolę odstąpienia od umowy. Przepis art. 491§1 k.c. stanowi mianowicie, że jeżeli jedna ze stron dopuszcza się zwłoki w wykonaniu zobowiązania z umowy wzajemnej, druga strona może wyznaczyć jej odpowiedni dodatkowy termin do wykonania z zagrożeniem, iż w razie bezskutecznego upływu wyznaczonego terminu będzie uprawniona do odstąpienia od umowy. Może również bądź bez wyznaczenia terminu dodatkowego, bądź też po jego bezskutecznym upływie żądać wykonania zobowiązania i naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki.

Strona pozwana przeczyła temu, że pozostawała w zwłoce w wykonaniu umowy. W ocenie Sądu – wbrew twierdzeniom pozwanej – jest to jednak oczywiste.

Umowa zawarta została przez strony w dniu 31 marca 2014 roku i określono w niej termin wykonania umowy na II/III kwartał 2014 roku, a więc ostatnim dniem wykonania umowy był 30 września 2014 roku, jako koniec III kwartału 2014 roku. Nie było przedmiotem sporu, iż do chwili obecnej nie zostało wykonane przez pozwaną zobowiązanie dostarczenia i montażu domu drewnianego na nieruchomości powoda. Powód udowodnił zaś, że dokonał płatności zgodnie z postanowieniami umowy, jak i wykonał inne spoczywające na nim obowiązki w zakresie przygotowania terenu miejsca montażu domu oraz dostarczenia wykonawcy kopii zezwolenia na budowę.

Z uregulowania art. 476 k.c. wynika zaś domniemanie prawne, iż nie dotrzymując terminu, dłużnik pozostaje w zwłoce, czyli niewykonanie zobowiązania w terminie wynikło z przyczyn, za które dłużnik odpowiada. Wobec tego wierzyciel nie musi udowadniać, że niedotrzymanie terminu spełnienia świadczenia jest spowodowane okolicznościami, za które dłużnik odpowiada. Rzeczą wierzyciela jest tylko wykazanie, iż termin wykonania zobowiązania upłynął bezskutecznie. Jeśli natomiast dłużnik twierdzi, iż nie popadł w zwłokę, lecz w opóźnienie zwykłe niestwarzające negatywnych dla niego następstw prawnych, to winien tę okoliczność wykazać. Pozwana, jako osoba prowadząca działalność gospodarczą powinna być przygotowana, w tym logistycznie i materiałowo, aby do końca września 2014 roku dostarczyć na nieruchomość powoda dom drewniany i zmontować ów dom. Materiał dowodowy zgromadzony w sprawie nie pozostawia zaś wątpliwości co do tego, że pozwana po zawarciu umowy z powodem a przed upływem wyznaczonego w umowie terminu, w istocie nie podjęła żadnych czynności w celu realizacji powyższego zobowiązania. Pozwana twierdziła, że nie miała możliwości podjęcia jakichkolwiek czynności, gdyż powód zbyt późno dostarczył pozwolenie na budowę. Sąd zauważa jednak, iż z umowy stron wynika, że pozwolenie na budowę miało być dostarczone na 7 dni przed rozpoczęciem budowy, co niejako per se wskazuje, iż nie było to istotne z punktu widzenia terminowego wykonania zobowiązania, a jednocześnie, że pozostawało to bez wpływu na obowiązek wcześniejszego przygotowania się przez pozwaną do realizacji zobowiązania. W szczególności, dostarczenie pozwolenia na budowę nie było konieczne, aby pozwana już wcześniej zamówiła dom u swojego podwykonawcy. Ponadto, co istotne, z przedłożonej przez powoda korespondencji e-mail z reprezentantem pozwanej wynika, że powód informował stronę pozwaną, iż pozwolenie na budowę otrzyma na początku września 2014 roku i był zapewniany, iż wystarczy, aby pozwolenie na budowę zostało dostarczone na 7 dni przed rozpoczęciem montażu oraz że dom będzie zmontowany w terminie. Niewątpliwie też w połowie września 2014 roku pozwolenie na budowę zostało dostarczone i rzeczą pozwanej było pozostawać we wrześniu w gotowości do przystąpienia do dostarczenia elementów domu i ich montażu oraz niezwłoczne rozpoczęcie owych czynności po otrzymaniu pozwolenia na budowę. Przy tym, skoro powód zgadzał się, aby termin wykonania przez pozwaną prac został wydłużony do 20 listopada 2014 roku, uznać należało, że był to ostatni możliwy termin, nie skutkujący powstawaniem zwłoki po stronie pozwanej jako wykonawcy. Natomiast późniejsza korespondencja e-mailowa stron, w której powód wzywał i monitował pozwaną do wskazania wiążącego terminu faktycznego wykonania zobowiązania, zmierzała jedynie do spowodowania, choć opóźnionego, to jednak wykonania postanowień umowy. Nie skutkowała ona jednak zmianą przewidzianych umową terminów. Oceny tej nie zmienia również aneks nr (...) z dnia 7 stycznia 2015 roku, który precyzuje jedynie cenę i nową czynność dotyczącą fundamentów, pozostawiając jednak pozostałe warunki umowy bez zmian, a więc również w zakresie terminu wykonania umowy, co oznacza, że był on zawierany w chwili pozostawania przez pozwaną w zwłoce z wykonaniem „pierwotnej” umowy. Sąd stoi na stanowisku, iż brak było podstaw do zastosowania przywoływanego przez pozwaną art. IV ust. 4 umowy, przewidującego, iż w przypadku niemożności dotrzymania terminów przez wykonawcę z winy zamawiającego, wykonawca może wyznaczyć termin dodatkowy według swoich możliwości logistyczno-organizacyjnych. W świetle zgromadzonych dowodów stanowiących podstawę ustaleń faktycznych, Sąd nie dostrzegł bowiem żadnych zawinień po stronie powoda, które uniemożliwiałyby wykonanie umowy w okresie od połowy września 2014 roku do 20 listopada 2014 roku. Nie można nie zauważyć, iż i w okresie sezonu budowlanego w 2015 roku umowa nadal nie została wykonana, a takie trudności jak choroba majstra nie mają charakteru siły wyższej (por. orzeczenie SN z dnia 30 kwietnia 1960 r., III CR 753/59, OSP 1961, z. 3, poz. 79). Przedsiębiorca powinien liczyć się z możliwością choroby części pracowników i zapewnić zastępstwo w takich sytuacjach.

Zwłoka wierzyciela w umowie wzajemnej powoduje zaś, że wierzycielowi przysługuje wybór pomiędzy dochodzeniem wykonania zobowiązania i dodatkowo odszkodowania za szkodę wynikłą ze zwłoki albo też skorzystaniem z możliwości odstąpienia od umowy. Odstąpienie od umowy wzajemnej musi być poprzedzone wyznaczeniem drugiej stronie odpowiedniego dodatkowego terminu do spełnienia świadczenia z równoczesnym zagrożeniem, że w razie bezskutecznego upływu tego terminu strona będzie uprawniona do odstąpienia (art. 491 § 1 k.c.). Skuteczne odstąpienie od umowy wzajemnej wymaga zatem od wierzyciela złożenia dwóch oddzielnych oświadczeń woli pierwszym z nich będzie wyznaczenie odpowiedniego terminu do wykonania zobowiązania wraz z zagrożeniem odstąpienia od umowy, drugim – złożenie oświadczenia o odstąpieniu od umowy, po bezskutecznym upływie odpowiedniego terminu do spełnienia świadczenia. Powód M. M. w piśmie z dnia 18 sierpnia 2015 roku wezwał pozwaną do wykonania umowy i wyznaczył pozwanej dodatkowy termin do rozpoczęcie robót i ukończenie ich, zastrzegając możliwość odstąpienia przez siebie od umowy. Następnie pismem z dnia 29 września 2015 roku, wobec bezczynności pozwanej, odstąpił od umowy.

Konsekwencją powyższego jest uznanie, że oświadczenie o odstąpieniu od umowy było skuteczne. Skoro zaś nie doszło do rozliczenia i zwrotu wpłaconych należności, Sąd na podstawie powołanych przepisów, w pkt. I wyroku zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 106 781zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 14 października 2015 roku do dnia zapłaty. Podstawą rozstrzygnięcia o odsetkach był art. 481§1 i 2 k.c. w zw. z art. 455 k.c. oraz ustalenie, iż wezwanie do zapłaty doręczone zostało pozwanej w dniu 10 października 2015 roku i wyznaczony nim termin 3 dni upłynął bezskutecznie w dniu 13 października 2015 roku, tak więc od następnego dnia pozwana pozostawała w opóźnieniu z zapłatą kwoty 106 781zł.

O kosztach procesu pomiędzy Sąd rozstrzygnął w pkt. II wyroku na podstawie art. 98§1 i 3 k.p.c., zasądzając na rzecz powoda poniesione koszty procesu w wysokości 8957zł. Na koszty te składały się: opłata od pozwu w wysokości 5340zł, wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 3600zł, ustalone zgodnie z §6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu oraz koszty opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17zł.

Przewodniczący:	SSO Małgorzata Dubinowicz-Motyk
Protokolant:	Marta Gurtat

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE