WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 lutego 2018 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSR Małgorzata Żelewska
Protokolant:	protokolant Agnieszka Bronk-Marwicz

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 lutego 2018 r. w G.

sprawy z powództwa W. J.

przeciwko Spółdzielczej Kasie Oszczędnościowo-Kredytowej im. F. S. z siedzibą w G.

o stwierdzenie nieważności umowy

I.  ustala, że umowa pożyczki konsumenckiej nr (...) zawarta między powodem W. J. a pozwaną Spółdzielczą Kasą Oszczędnościowo-Kredytową im. F. S. w G. w dniu 3 lipca 2012r. jest nieważna;

II.  kosztami procesu obciąża pozwanego w całości pozostawiając ich szczegółowe wyliczenie referendarzowi sądowemu po prawomocnym zakończeniu postępowania.

Sygn. akt I C 268/15

UZASADNIENIE

Powód W. J., reprezentowany przez A. J. jako kuratora dla częściowo ubezwłasnowolnionego powoda, wniósł pozew przeciwko Spółdzielczej Kasie Oszczędnościowo – Kredytowej im. F. S. w G. domagając się ustalenia, iż umowa pożyczki zawarta pomiędzy stronami w dniu 03 lipca 2012 roku jest nieważna.

W uzasadnieniu wskazał, iż w dniu 03 lipca 2012 roku W. J. zawarł z pozwanym umowę pożyczki na kwotę 34.300 zł. Wskazał, iż pożyczkobiorca obecnie jest osobą częściowo ubezwłasnowolnioną w związku z urazem głowy doznanym w 2009 roku. Zdaniem powoda sporna umowa została zawarta w stanie wyłączającym świadome i swobodne podjęcie decyzji i wyrażenie woli przez powoda z uwagi na ograniczoną świadomość i stwierdzony u niego zespół otępienny.

(pozew k. 2-4, pismo k. 26)

Pozwana w odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództwa w całości. Zakwestionował wadliwość zawartej umowy pożyczki, podnosząc, iż W. J. nie znajdował się w stanie wyłączającym świadome podjęcie decyzji i wyrażenie woli.

(odpowiedź na pozew k. 33-37)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód W. J. w dniu 3 lipca 2012r. zawarł z pozwaną Spółdzielczą Kasą Oszczędnościowo – Kredytową im. F. S. z siedzibą w G. umowę pożyczki konsumenckiej nr (...) w wysokości 34.000 zł, składając dzień wcześniej wniosek o jej zawarcie.

(okoliczność bezsporna: umowa pożyczki k. 18-23, 52-58, wniosek wraz zaświadczeniem k. 46-51, zeznania świadków: K. W. (1) (uprzednio: W.) płyta CD k. 255 oraz A. D. k. 200-200v.)

W dniu złożenia wniosku o zawarcie pożyczki oraz w dniu zawarcia spornej umowy pożyczki nr (...), tj. w dniach 02 i 03 lipca 2012 roku powód znajdował się w stanie wyłączjącym świadome i swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli na zewnątrz z uwagi na występujący u niego zespół otępienny o etiologii mieszanej – zespołu alkoholowego oraz przebytego w 2009 roku poważnego urazu czaszkowo-mózgowego z krwiakami wewnątrzczaszkowymi. Stwierdzone u powoda zmiany są nieodwracalne, pogłębiające się z wiekiem i nie jest prawdopodobna nagła, nawet krótkotrwała, poprawa jego stanu zdrowia psychicznego.

(dowód: opinie sądowo-psychiatryczne biegłych sądowych: dokumentacja medyczna k. 5, opinie sądowo psychiatryczna wydane w sprawie I Ns 193/13 Sądu Okręgowego w Kielcach k. 6,7, W. Z. k. 266-269 oraz M. Ć. k. 297-301 wraz z opinią uzupełniającą k. 315).

Powód jest osobą Postanowieniem z dnia 15 października 2013 roku Sąd Rejonowy w Ostrowcu Świętokrzyskim ustanowił A. J. kuratorem dla częściowo ubezwłasnowolnionego powoda W. J..

( okoliczności bezsporne )

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił na podstawie dokumentów przedłożonych przez strony, których prawdziwość ani autentyczność nie była kwestionowana przez żadną ze stron, a nadto nie budzą one wątpliwości co do swej wiarygodności. Kurator powoda wskazywał wprawdzie na nieprawidłowości przy sporządzaniu umowy w tym np. dopisek na egzemplarzu umowy pożyczki w postaci celu, na jaki miała ona zostać przeznaczona, jednak okoliczności te nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Nadto, stan faktyczny ustalono również w oparciu o zeznania przesłuchiwanych osób występujących po stronie pozwanego przy zawieraniu umowy pożyczki w dniu 03 lipca 2013 roku – K. W. (2) oraz A. D., którym sąd dał wiarę, aczkolwiek nie miały one istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia z uwagi na upływ czasu od daty zawarcia spornej umowy i niepamięć świadków co do okoliczności jej zawarcia.

Ponadto sąd uznał również za wiarygodne i mogące stanowić podstawę ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie opinie biegłych sądowych z zakresu psychiatrii W. Z. oraz M. Ć.. Zdaniem Sądu przedmiotowe opinie są profesjonalne i precyzyjne i zostały sporządzone przez osoby posiadające odpowiednią wiedzę fachową w tej dziedzinie. W ocenie sądu biegli ocenili zebrany w sprawie materiał dowodowy w sposób pełny oraz jasno i przekonująco wyjaśnili, na czym oparli wnioski w nich zawarte. Zdaniem sądu brak jest podstaw do podważenia i utraty wartości dowodowej sporządzonych opinii i z tego też powodu sąd oddalił wniosek pozwanego o dopuszczenie dowodu z opinii kolejnego biegłego z zakresu psychiatrii. Pozwany podnosił wprawdzie, iż nieprzekonujące są opinie wydane przez biegłych psychiatrów w niniejszej sprawie albowiem biegli, którzy wydawali opinie w postępowaniu o ubezwłasnowolnienie nie stawiali tak radykalnych wniosków mimo, że miało to miejsce bliżej okresu zawarcia spornej umowy. W ocenie sądu jednak, wobec treści opinii biegłych wydanych w niniejszym postępowaniu, brak jest podstaw do uznania, iż biegli badający powoda pod kątem istnienia przesłanek do jego ubezwłasnowolnienia nie znajdując podstaw do jego całkowitego ubezwłasnowolnienia, przesądzili tym samym o stanie psychicznym powoda w dacie 2 i 3 lipca 2012r. pozwalającym mu na ważne zawarcie przedmiotowej umowy z pozwaną.

W niniejszej sprawie powód domagał się ustalenia nieważności umowy pożyczki zawartej przez strony w dniu 3 lipca 2012r., wskazując, że z uwagi na swój stan zdrowia niebyła w stanie świadomie podjąć decyzji i zawrzeć spornej umowy. W konsekwencji powództwo w ocenie Sądu zostało oparte na art. 82 k.c. w zw. z art. 189 k.p.c.

W pierwszej kolejności Sąd rozważał, czy powodowi przysługuje interes prawny w ustaleniu jakiego się domaga. Zwrócić bowiem należy uwagę, iż art. 189 k.p.c. ma charakter materialnoprawny, a interes prawny stanowi merytoryczną przesłankę takiego powództwa o ustalenie, która decyduje o dopuszczalności badania i ustalania prawdziwości twierdzeń powoda, że wymieniony w powództwie stosunek prawny lub prawo istnieje bądź nie istnieje. Stanowi zatem przesłankę dopuszczalności powództwa. Powództwo o ustalenie stosunku prawnego lub prawa powinno być skierowane przeciwko podmiotowi prawa, który istnienie czy też jak w niniejszej sprawie nieistnienie tego stosunku prawnego kwestionuje czy też narusza, albo rości sobie również własne prawa. Wskazać też należy na utrwalony w orzecznictwie i doktrynie pogląd, że interes prawny uzasadniający wniesienie powództwa o ustalenie nie zachodzi wówczas, gdy możliwe jest w istniejącej sytuacji powództwo o świadczenie (por m.in.: orz. SN z dnia 13 kwietnia 1965r. II CR 266/64, OSPiKA 1066/6-8/166) lub gdy zainteresowany może na innej drodze osiągnąć w pełni ochronę swoich praw (tak m. in.: wyrok SN z dnia 22 listopada 2002r, IV CKN 1519/00, LEX nr 78333, por. też: wyrok SN z dnia 6 czerwca 1997 r., II CKN 201/97, M. Prawn. 1998/2/3, wyrok SN z dnia 21 stycznia 1998 r., II CKN 572/97, wyrok SN z dnia 29 marca 2001 r., I PKN 333/00, Prok. i Pr. 2002/2/43).

W niniejszej sprawie niewątpliwie powód posiada interes prawny w ustaleniu nieważności spornej umowy, albowiem pozwanej przysługuje powództwo o świadczenie z tej umowy wynikające czyli zapłatę pożyczonej kwoty wraz z odsetkami.

W niniejszej sprawie nie budzi wątpliwości Sądu, że pomiędzy stronami istnieje spór, czy przedmiotowa umowa jest ważna z uwagi na stan powoda w dacie jej zawierania. Zgromadzony jednak w toku postępowania dowodowego materiał, zdaniem sądu, nakazuje przyjąć, iż powód znajdował się w stanie wyłączającym możliwość ważnego zawarcia umowy z uwagi na skutki uzależnienia od alkoholu i poważnego urazu głowy. Mimo upływu czasu od daty zawarcia umowy opinie dwóch biegłych sądowych z zakresu psychiatrii, wykonane zarówno na podstawie samej dokumentacji medycznej, jak i po badaniu powoda, jednomyślnie dowodzą, iż u powoda występują zmiany otępienne z zaburzeniami świadomości wynikające z choroby alkoholowej oraz urazu głowy przebytego przez powoda w 2009 roku, a zatem przed datą zawarcia spornej umowy. Przebyty uraz wiązał się z krwiakami wewnątrzczaszkowymi oraz złamaniem kości potylicznej i kości ciemieniowej lewej, a w konsekwencji wystąpieniem zespołu otępiennego o mieszanej etiologii. Biegli nadto wskazali, iż powyżej opisany stan powoda jest nieprzerwany od 2009 roku, pogłębiający się i nieprawdopodobnym byłoby nawet chwilowe odzyskanie przez niego pełnej sprawności psychicznej pozwalającej na przyjęcie, iż w momencie zawierania spornej umowy pożyczki zdolność podejmowania przez niego decyzji i wyrażania woli nie była ograniczona. Nie zmienia powyższego okoliczność, iż powód jest osobą ubezwłasnowolnioną jedynie częściowo, co z definicji art. 16 §1 k.c. oznacza potrzebę pomocy w prowadzeniu spraw osoby ubezwłasnowolnionej przy jednoczesnym braku postaw do całkowitego jej ubezwłasnowolnienia, które z kolei zakłada stan całkowicie uniemożliwiający kierowanie swoim postępowaniem. (art. 13 §1 k.c.) Jak wynika z treści opinii biegłych w niniejszej sprawie, oraz sprawie I Ns 193/13 Sądu Okręgowego w Kielcach daleko idące następstwa nałogu i urazu doznanego przez powoda nie wyłączają całkowicie możliwości podejmowania przez niego decyzji. Stąd ocena, iż niemożność taka zachodzi wyłącznie co do części czynności, w tym tak zawiłej i sformalizowanej umowy jak przedmiotowa, nie budzi wątpliwości sądu w świetle powyższych opinii.

Mając zatem powyższe na względzie powództwo zasługiwało na uwzględnienie, o czym sąd orzekł w punkcie I wyroku na podstawie art. 189 k.p.c. w zw. z art. 82 k.c.

O kosztach Sąd orzekł w punkcie II wyroku na podstawie art. 108 § 1 k.p.c., pozostawiając szczegółowe wyliczenie referendarzowi sądowemu po prawomocnym zakończeniu postępowania.