UZASADNIENIE

Skarżący A. K. (1) i A. M. w skardze z 16 sierpnia 2018r. wnieśli o stwierdzenie przewlekłości postępowania w sprawie o sygnaturze XIV GC 305/16 Sądu Okręgowego w (...), wnosząc o stwierdzenie przewlekłości postępowania i zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz każdego z nich kwot po 10.000 zł.

W odpowiedzi na skargę Skarb Państwa reprezentowany przez Prezesa Sądu Okręgowego w (...), zgłaszając swój udział w sprawie, wniósł o jej oddalenie.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Skarga zasługuje na częściowe uwzględnienie.

Pozew (...) w W. (Wielka Brytania) został wniesiony w dniu 14 czerwca 2016r. Pozew wraz z załącznikami został doręczony pozwanym zgodnie z zarządzeniem sędziego wykonanym w dniu 28 czerwca 2016r., z jednoczesnym wezwaniem do wniesienia odpowiedzi na pozew w terminie 14 dni.

Pozwana (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w M., reprezentowana przez S. V. oraz S. T., w dniu 15 lipca 2016r. wniosła odpowiedź na pozew.

Zarządzeniem z dnia 21 lipca 2016r. nakazano wskazany powyżej odpis odpowiedzi na pozew doręczyć pełnomocnikowi powoda i pozostałym pozwanym.

Pismem z dnia 19 lipca 2016r. także działając w imieniu pozwanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w M., M. S. jako uprawniony do samodzielnej reprezentacji prezes zarządu wniósł o oddalenie w całości powództwa wobec pozwanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w M.. M. S. jednocześnie przedłożył kserokopie dokumentów złożonych w postępowaniu rejestrowym w Sądzie Rejonowym (...) w (...), mającym na celu ewentualne zarejestrowanie zmian wynikających z protokołu Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników pozwanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w M. z dnia 31 maja 2016r.

Zarządzeniem z dnia 28 lipca 2016r. nakazano doręczyć powyższą odpowiedź na pozew pozostałym stronom.

Działająca w imieniu pozwanych A. K. (1) i A. M. adw. A. K. (2) wniosła odpowiedź na pozew w dniu 29 lipca 2016r. domagając się oddalenia powództwa. W dniu 21 lipca 2016r. w ślad za odpowiedzią na pozew w piśmie przewodnim przedłożyła potwierdzenie uiszczenia opłat skarbowych od złożonych pełnomocnictw, podpisując powyższe pismo przewodnie jako pełnomocnik pozwanych A. K. (1), A. M. i (...).

Zarządzeniem z dnia 24 sierpnia 2016r. Przewodniczący zobowiązał pełnomocnika powoda do ostatecznego sprecyzowania wniosków dowodowych i wskazania tez dowodowych na potrzeby procesu sądowego, w terminie 21 dni. Zarządzenie wykonano 8 września 2016r.

W dniu 28 września 2016r. do Sądu Okręgowego w (...) wpłynęło pismo przygotowawcze powoda zawierające wnioski dowodowe oraz ustosunkowanie się do odpowiedzi na pozew pozwanych A. K. (1), A. M. i (...) (k. 808). W dniu 10 października 2016r. wpłynęło pismo procesowe powoda w odpowiedzi na zarządzenie w sprawie wniosków dowodowych.

Postanowieniem z dnia 14 października 2016r. Sąd Okręgowy w (...) zobowiązał pełnomocnika powoda do uiszczenia zaliczek na koszty stawiennictwa świadków i przetłumaczenia dokumentów, a także z uwagi na toczące się postępowanie rejestrowe, istotne z punktu widzenia reprezentacji pozwanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w M., Sąd Okręgowy zarządził doręczenie odpisów pism procesowych powoda z dnia 26 września 2016r. oraz z 5 października 2016r. (...) i (...)Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w M., wyznaczając termin 30 dni na ustosunkowanie się do ich treści. W tym samym dniu, wobec braku zwrotnego potwierdzenia odbioru, zarządzono wyjaśnienie czy pozwany (...) otrzymał odpis pozwu, ewentualnie zarządzono reklamację przesyłki. Nadto wobec legitymowania się jako reprezentanci (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w M. osób zajmujących odmienne stanowiska procesowe, zarządzono wezwać M. S. do wykazania dokumentem uprawnienia do reprezentacji spółki w terminie 7 dni. Postanowienie i zarządzenie wykonane zostało 12 grudnia 2016r.

W dniu 23 grudnia 2016r. wpłynęło do Sądu Okręgowego w (...) pismo przygotowawcze pozwanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w M. reprezentowanej przez M. S. wraz z kserokopiami protokołu nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników z informacją o tym, że toczy się postępowanie rejestrowe przez Sądem Rejonowym (...) w (...).

W dniu 20 stycznia 2017r. wpłynęło do Sądu Okręgowego w (...) pismo procesowe pozwanego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w M., tym razem reprezentowanej ponownie przez S. V. oraz S. T. - występujących jako członkowie zarządu pozwanego.

Pismem z dnia 13 stycznia 2017r. pełnomocnik powoda poinformował Sąd, że uiścił zaliczki, o które był wzywany przedkładając odpowiednie dowody.

Przesyłką nadaną w dniu 13 stycznia 2017r. pozwana (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w M. nadała bez pisma przewodniego wydruk z Rejestru Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego pozwanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w M. sugerując, że prawdziwe dane o reprezentacji zamieszczone są w Rejestrze Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego, a zatem to S. V. oraz S. T. są uprawnieni do jej reprezentowania.

Pozwani A. K. (1) i A. M. złożyli na wezwanie Sądu pismo procesowe z dnia 30 stycznia 2017r. oraz załączyli zawiadomienie Prokuratury Rejonowej w S. o wszczęciu śledztwa w sprawie dotyczącej zawarcia umowy w sprawie zasad i warunków sprzedaży udziałów w spółce pozwanej (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w M. w dniu 26 lutego 2016r., w której M. S. występuje w charakterze pokrzywdzonego.

Wobec powyższego, zarządzeniem z dnia 22 lutego 2017r. Sąd Okręgowy ponownie wezwał M. S. do wykazania jego umocowania do reprezentacji pozwanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w M.. Nadto wobec tego, że pismo z dnia 21 lipca 2016r. zostało podpisane przez pełnomocnika adw. A. K. (2) jako reprezentującą także pozwanego (...), wezwano pełnomocnika adw. A. K. (2) do przedstawienia pełnomocnictwa udzielonego jej przez (...). Zobowiązano także pozostałe strony do ustosunkowania się do treści pisma pochodzącego od M. S. w przedmiocie jego uprawnienia do występowania w procesie jako reprezentanta pozwanego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w M.. Sąd doręczył także pozwanej (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w M. odpis pisma procesowego pozwanych A. K. (1) i A. M. z 30 stycznia 2017r. Przewodniczący zwrócił się do powoda o udzielenie informacji o reprezentacji pozwanego (...), a także wobec istnienia różnych podmiotów uzurpujących sobie prawo do występowania w charakterze pozwanego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w M., Przewodniczący doręczył ponownie pozwanej (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w M. pismo procesowe powoda z dnia 26 września 2016r., udzielając mu 14 dniowego terminu na udzielenie odpowiedzi.

W piśmie z dnia 27 lutego 2017r. reprezentując pozwana (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w M. M. S. ponownie powołał się na prowadzone postępowanie rejestrowe, podnosząc jedynie deklaratoryjny charakter wpisu w Rejestru Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego. Swoje dotychczasowe stanowisko podtrzymali także S. V. oraz S. T., w piśmie wniesionym dnia 4 kwietnia 2017r.

W piśmie procesowym z dnia 12 kwietnia 2017r. pełnomocnik pozwanych A. K. (1) i A. M. potwierdziła umocowanie M. S. do występowania w charakterze pozwanego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w M..

W piśmie z dnia 11 kwietnia 2017r. S. V. oraz S. T. ponownie ustosunkowali się do pisma doręczonego im 17 marca 2017r., po raz kolejny podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko.

W piśmie z dnia 13 kwietnia 2017r., powód zaprzeczył, że M. S. ma prawo reprezentować pozwaną (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w M..

W dniu 19 kwietnia 2017r. pełnomocnik pozwanych A. K. (1) i A. M. udzieliła wyjaśnienia, że w niniejszej sprawie nigdy nie była umocowana do reprezentowania pozwanej (...).

Zarządzeniem z dnia 3 maja 2017r. nakazano doręczyć odpisy pism z dnia 11 i 12 kwietnia 2017r. pełnomocnikowi powoda i pełnomocnikom pozwanych, udzielając stronom 14 dni na uzupełnienie wniosków dowodowych.

Pismem z dnia 23 czerwca 2017r. pozwani A. K. (1) i A. M. uzupełnili wnioski dowodowe. Zarządzeniem z dnia 28 czerwca 2017r. nakazano doręczyć odpisy pisma pozostałym stronom zobowiązując je do udzielenia pisemnej odpowiedzi. Pisma z odpowiedziami wpłynęły 29 czerwca 2017r. i 7 lipca 2017r.

Zarządzeniem z dnia 17 lipca 2017r., wyznaczono termin rozprawy na dzień 16 listopada 2017r. oraz nakazano doręczyć odpisy pisma procesowych z dnia 6 lipca 2017r., 20 grudnia 2016r. i 20 grudnia 2016r. stronom, udzielając 21 dni na ustosunkowanie się. Zarządzenie wykonano 28 lipca 2017r.

Pismem z dnia 18 lipca 2017r. S. V. oraz S. T. poinformowali o umorzeniu postępowania rejestrowego na skutek wniosku (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w M..

Pismem z dnia 27 września 2017r. do sprawy zgłosił się pełnomocnik pozwanego(...).

Na rozprawie w dniu 16 listopada 2017r. pełnomocnik pozwanego (...). zaznaczył, że pozew nie został doręczony zarządcy pozwanego (...), ponieważ przesyłka została wysłana na adres spółki z siedzibą na Cyprze, a stroną jest zarządca tymczasowy, w konsekwencji wniósł o doręczenie pozwu i zezwolenie na ustosunkowanie się do jego treści. Z uwagi na wniosek powoda odnośnie zakreślenia terminu na wyjaśnienie kwestii formalnych podniesionych w toku rozprawy, odroczono rozprawę z terminem z urzędu zobowiązując powoda do sprecyzowania roszczeń w stosunku do każdego z pozwanych, a także pozwanych A. K. (1) i A. M. oraz (...) do przedstawienia zarzutów i wniosków.

Postanowieniem z dnia 22 grudnia 2017r. nakazano doręczyć (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w M. odpis pisma powoda z dnia 15 grudnia 2017r., udzielając 14 dniowego terminu na odpowiedź.

Dnia 1 lutego 2018r. Prokuratura Rejonowa w S. zwróciła się o wypożyczenie akt sprawy celem oceny zachowań reprezentantów spółki (...). Akta udostępniono w dniu 26 lutego 2018r. Dnia 28 marca 2018r. akta zostały zwrócone.

Zarządzeniem z dnia 4 lipca 2018r. termin rozprawy został wyznaczony na 11 października 2018r.

Stosownie do art. 2 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki, strona może wnieść skargę o stwierdzenie, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiło naruszenie jej prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, jeżeli postępowanie zmierzające do wydania rozstrzygnięcia kończącego postępowanie w sprawie trwa dłużej niż to konieczne dla wyjaśnienia istotnych okoliczności faktycznych i prawnych albo dłużej niż to konieczne do załatwienia sprawy egzekucyjnej lub innej dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego.

Analiza postępowania, przy uwzględnieniu kryteriów wymienionych w art. 2 ust. 2 powołanej ustawy prowadzi do wniosku, iż w toku postępowania przed Sądem Okręgowym w (...) doszło do uchybień prowadzących do naruszenia prawa skarżącego do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki w rozumieniu art. 2 ust. 1 ustawy. W ocenie Sądu Apelacyjnego nie istniały żadne obiektywne przeszkody uniemożliwiające wykonanie postanowienia i zarządzenia z dnia 14 października 2016r. w terminie szybszym, aniżeli dwa miesiące (w dniu 12 grudnia 2016r.) od ich wydania. Niczym nieuzasadnione jest także wyznaczenie terminu rozprawy na dzień 16 listopada 2017r., a zatem po upływie 4 miesięcy od wydania zarządzenia w tym przedmiocie. W tym czasie Sąd Okręgowy nie podejmował żadnych czynności. Przewlekłość wystąpiła także w okresie od 28 marca 2018r. do chwili obecnej. W pierwszej kolejności konieczne jest bowiem wskazanie, że nieuzasadnione było wydanie zarządzenia o wyznaczeniu terminu rozprawy na dzień 11 października 2018r. dopiero po upływie przeszło 3 miesięcy od zwrócenia akt do Sądu Okręgowego przez Komendę Miejską Policji w S., a następnie wyznaczenie tego terminu dopiero po upływie 7 miesięcy od zwrotu akt sprawy. Opieszałości w żadnym ze wskazanych powyżej okresie nie uzasadnia występowanie w sprawie elementu zagranicznego, mnogość podmiotów po stronie pozwanej, nawet przy uwzględnieniu jednoczesnego wnoszenia przeciwstawnych w treści pism procesowych, przez konkurujących ze sobą reprezentantów, uzurpujących sobie prawo do reprezentacji.

Odnosząc się do treści skargi, nie sposób natomiast podzielić zarzutu, jakoby niezasadnie Sąd Okręgowy nie podjął postępowania dowodowego w sprawie na rozprawie w dniu 16 listopada 2017r. zważywszy, że doszło wówczas na rozprawie do ujawnienia nowych kwestii formalnych, z uwagi na które powód wnosił o wyznaczenie terminu do ustosunkowania się do nich i podlegać one musiały także zbadaniu przez Sąd Okręgowy w (...).

Konsekwencją stwierdzenia przewlekłości postępowania w sprawie był obowiązek zasądzenia na rzecz skarżących odpowiedniego zadośćuczynienia. Stosownie bowiem do treści art. 12 ust. 4 uwzględniając skargę, sąd na żądanie skarżącego przyznaje od Skarbu Państwa, a w przypadku skargi na przewlekłość postępowania prowadzonego przez komornika - od komornika, sumę pieniężną w wysokości od 2.000 do 20.000 złotych. Wysokość sumy pieniężnej, w granicach wskazanych w zdaniu pierwszym, wynosi nie mniej niż 500 złotych za każdy rok dotychczasowego trwania postępowania, niezależnie od tego, ilu etapów postępowania dotyczy stwierdzona przewlekłość postępowania. Sąd może przyznać sumę pieniężną wyższą niż 500 złotych za każdy rok dotychczasowego trwania postępowania, jeżeli sprawa ma szczególne znaczenie dla skarżącego, który swoją postawą nie przyczynił się w sposób zawiniony do wydłużenia czasu trwania postępowania.

Sąd Apelacyjny uznał za zasadny wniosek o przyznanie skarżącym zadośćuczynienia co do kwot po 2.000 zł zasądzając je od Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w (...). Określając wysokość zadośćuczynienia Sąd Apelacyjny uwzględnił rodzaj i ciężar popełnionych uchybień, których dopuścił się Sąd Okręgowy w (...), rozmiar dolegliwości spowodowany opieszałością, jak również okres, przez jaki trwała przewlekłość postępowania. Dalej idące żądanie skarżących zostało oddalone jako bezzasadne.

O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono na podstawie § 14 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie.

O zwrocie opłaty od skargi orzeczono na podstawie art. 17 ust. 3 ustawy.

SSA Tomasz Pidzik SSA Olga Gornowicz-Owczarek SSA Aleksandra Janas

POSTANOWIENIE

UZASADNIENIE