UZASADNIENIE

Zaskarżoną decyzją z 5 lipca 2017r. Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego ustalił nadpłatę części uzupełniającej renty rodzinnej M. W. (1) oraz zobowiązał ubezpieczonego do zwrotu kwoty 5316,15 zł. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy podniósł, iż ubezpieczony zataił fakt posiadania gospodarstwa rolnego.

Od decyzji tej odwołanie złożył ubezpieczony M. W. (1) wnosząc o jej zmianę i orzeczenie, że pobrane przez niego świadczenie w okresie od 1 września 2015r. do 31 maja 2017r. nie jest świadczeniem nienależnym i w związku z tym nie ciąży na nim obowiązek jego zwrotu. W uzasadnieniu ubezpieczony wskazał, iż w okresie w/w kontynuował naukę i nie prowadził działalności rolniczej. Grunty rolne nadal użytkowała jego matka. Ponadto podniósł, iż poinformował organ rentowy o nabyciu gruntów rolnych, zatem twierdzenie, że zataił fakt posiadania gospodarstwa rolnego jest bezpodstawne (odwołanie ubezpieczonego k. 1-2v).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Uzasadniając swoje stanowisko podniósł, że M. W. (1) od 17 sierpnia 2015r. prowadzi działalność rolniczą dlatego też, jest zobowiązany do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia (odpowiedź na odwołanie k. 3-3v akt sprawy).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Ubezpieczony M. W. (1), ur. w dniu (...) od 28 lutego 2007r. do 31 sierpnia 2017r. był uprawniony do renty rodzinnej po zmarłym ojcu T. W.. W dniu 17 sierpnia 2015r. ubezpieczony nabył grunty rolne o łącznej powierzchni ok. 5 ha, położone w miejscowości Z. P., gm. M.. W/w grunty rolne wchodziły w skład gospodarstwa rolnego matki ubezpieczonego. M. W. (1) w okresie od września 2013r. do sierpnia 2017r. był uczniem Zespołu Szkół Centrum (...) w M. w zawodzie technik mechanizacji rolnictwa, w trybie dziennym. Szkoła była oddalona o 16 km, zaś grunty rolne o ok. 20 km od miejsca zamieszkania ubezpieczonego. W związku z nauką w technikum, ubezpieczony późno wracał do domu rodzinnego. Dlatego też, nie prowadził działalności rolniczej na nabytych gruntach. W okresie od 17 sierpnia 2015r. do 17 maja 2017r. grunty te, użytkowała matka ubezpieczonego M. W. (2), która sama, bądź przy pomocy innych osób zajmowała się pracami polowymi. Uprawiała trawy i zboże. M. W. (1) nie wykonywał prac polowych. Nie zarządzał gospodarstwem rolnym, a także nie pobierał z niego pożytków. Ubezpieczony, dopiero po zakończeniu nauki w technikum rozpoczął prowadzenie działalności rolniczej. W dniu 5 czerwca 2017r. ubezpieczony złożył wniosek o zaprzestanie wypłaty renty rodzinnej od dnia 5 czerwca 2017r. ze względu na prowadzenie działalności rolniczej, do wniosku dołączył akt notarialny Rep A 2772/2015 z dnia 17 sierpnia 2015r. stwierdzający nabycie gospodarstwa rolnego. Decyzją z 5 czerwca 2017r. organ rentowy wstrzymał od dnia 1 czerwca 2017r. dalszą wypłatę renty rodzinnej M. W. (1).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o zeznania ubezpieczonego (k.43 akt sprawy), zeznań świadków: T. A. (k.26v akt sprawy), J. D. (k.26v-27 akt sprawy), W. D. (k.27 akt sprawy), M. N. (27-27v akt sprawy), M. W. (2) (27v akt sprawy), decyzje KRUS z 26 marca 2007r., 10 września 2013r., 5 czerwca 2017r. (k. 15v-16, 38, 131 akt rentowych), kopia aktu notarialnego z 17 sierpnia 2015r. (k. 113-117v akt rentowych), wniosek ubezpieczonego z 5 czerwca 2017r. k. 139 akt rentowych), oświadczenia z 2 czerwca 2017r. (k. 140-145 akt rentowych), zaświadczenie Zespołu Szkół Centrum (...) w M. (k. 38 akt sprawy).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego M. W. (1) okazało się uzasadnione.

Bezspornym jest, że ubezpieczony M. W. (1) w okresie od 28 lutego 2007r. do 31 sierpnia 2017r. był uprawniony do renty rodzinnej. W dniu 17 sierpnia 2015r. nabył położone w miejscowości W. P., gm. M. grunty rolne o łącznej powierzchni ok. 5 ha (akt notarialny z 17 sierpnia 2015r., Rep A 2772/2015 k. 113-117v akt rentowych),

Zgodnie z art. 32 ustawy z dnia 20 grudnia 1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U. z 2017r. poz. 2336) wypłata renty rodzinnej, przysługującej osobie pełnoletniej, ulega zawieszeniu, jeżeli uprawniony prowadzi działalność rolniczą. Przepisy art. 28 ust. 3, 4 i 6-10 oraz art. 34 stosuje się odpowiednio.

Z kolei przepis art. 28 ust. 4 cytowanej ustawy stanowi, iż wypłata emerytury lub renty rolniczej z ubezpieczenia ulega częściowemu zawieszeniu na zasadach określonych w ust. 2-8, jeżeli emeryt lub rencista prowadzi działalność rolniczą. Uznaje się, że emeryt lub rencista zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej, jeżeli ani on, ani jego małżonek nie jest właścicielem (współwłaścicielem) lub posiadaczem gospodarstwa rolnego w rozumieniu przepisów o podatku rolnym i nie prowadzi działu specjalnego, nie uwzględniając:

1) gruntów wydzierżawionych, na podstawie umowy pisemnej zawartej co najmniej na 10 lat i zgłoszonej do ewidencji gruntów i budynków, osobie niebędącej:

a) małżonkiem emeryta lub rencisty,

b) jego zstępnym lub pasierbem,

c) osobą pozostającą z emerytem lub rencistą we wspólnym gospodarstwie domowym,

d) małżonkiem osoby, o której mowa w lit. b lub c;

2) gruntów trwale wyłączonych z produkcji rolniczej na podstawie odrębnych przepisów, w tym zalesionych gruntów rolnych;

3) gruntów i działów specjalnych należących do małżonka, z którym emeryt lub rencista zawarł związek małżeński po ustaleniu prawa do emerytury lub renty rolniczej z ubezpieczenia;

4) własności (udziału we współwłasności) nieustalonej odpowiednimi dokumentami urzędowymi, jeżeli grunty będące przedmiotem tej własności (współwłasności) nie znajdują się w posiadaniu rolnika lub jego małżonka.

W ocenie Sądu Okręgowego przepis art. 28 ust. 4 ustawy należy interpretować w zgodzie z art. 6 pkt 1 i 3, w którym podmiotem ubezpieczenia nie jest właściciel lub posiadacz gospodarstwa rolnego, lecz wyłącznie osoba prowadząca działalność rolniczą w posiadanym gospodarstwie rolnym, oraz w zgodzie z art. 38 pkt 1, ustanawiającym domniemanie, że właściciel gruntów zaliczonych do użytków rolnych lub zarejestrowany dzierżawca takich gruntów prowadzi na nich działalność. Domniemanie to można obalić przedstawiając dowody, iż pomimo własności gospodarstwa rolnego nie prowadzi się działalności rolniczej. Zawieszenie wypłaty świadczeń nie dotyczy osoby jedynie będącej właścicielem gospodarstwa rolnego, lecz tylko takiej, która gospodarstwo rolne prowadzi, więc powinno przynosić i z reguły przynosi jej dochód. Posiadacz gospodarstwa rolnego, który utracił możliwość jego prowadzenia i uzyskiwania tą drogą środków utrzymania, zachowuje prawo do świadczeń w pełnej wysokości. W kwestii tej wielokrotnie wypowiadał się Sąd Najwyższy. Dokonując wykładni art. 28 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników w wyrokach z dnia 8 stycznia 1997 r., II UKN 39/96 (OSNAPiUS 1997 nr 16, poz. 299) i z dnia 27 maja 1997 r., II UKN 145/97 (OSNAPiUS 1998 nr 8, poz. 247) stwierdził, że przesłanką stosowania tego przepisu i zawieszenia wypłaty części uzupełniającej emerytury lub renty jest prowadzenie działalności rolniczej, nie jest nią natomiast samo posiadanie lub dysponowanie własnością gospodarstwa. W konsekwencji przyjął, że w odwołaniu od decyzji o częściowym zawieszeniu wypłaty świadczeń właściciel lub posiadacz gospodarstwa rolnego może dowodzić, że nie prowadzi w nim działalności rolniczej. W uchwale z dnia 06.05.2004r. sygn. akt II UZP 5/04 (OSNP 2004/22/389) Sąd Najwyższy stwierdził, że wypłata części uzupełniającej świadczenia rolnika, który będąc właścicielem lub posiadaczem gospodarstwa rolnego faktycznie nie prowadzi w nim działalności rolniczej w rozumieniu art. 6 pkt 3 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (jednolity tekst: Dz. U. z 1998 r. Nr 7, poz. 25 ze zm.) nie ulega zawieszeniu na podstawie art. 28 ust. 1 i 3 w związku z ust. 4 tej ustawy. Przywołane wyżej orzecznictwo Sąd Okręgowy podziela w całej rozciągłości.

Zdaniem Sądu Okręgowego ubezpieczony udowodnił, że w spornym okresie nie prowadził działalności rolniczej. W okresie od września 2013r. do sierpnia 2017r. M. W. (1) był uczniem oddalonego o 16 km technikum w M.. Wskazać należy, iż po powrocie ze szkoły ubezpieczony wolny czas poświęcał na naukę, a posiadane przez niego grunty rolne oddalone były o ok. 20 km od miejsca nauki. Sąd dał wiarę zeznaniom ubezpieczonego, że grunty te uprawiała jego matka M. W. (2) i ona zarządzała całym gospodarstwem. Wynajmowała ludzi do pracy. Zeznania ubezpieczonego potwierdzili świadkowie: T. A. (k.26v akt sprawy), J. D. (k.26v-27 akt sprawy), W. D. (k.27 akt sprawy), M. N. (27-27v akt sprawy), M. W. (2) (27v akt sprawy), którzy zgodnie zeznali, iż grunty będące przedmiotem własności M. W. (1) użytkowała wyłącznie M. W. (2). Sąd dał wiarę zeznaniom świadków, ponieważ są logiczne, spójne i wzajemnie się uzupełniają.

Nieprawdziwy okazał się zarzut zatajenia przez ubezpieczonego faktu posiadania gospodarstwa rolnego. Z wiarygodnych zeznań ubezpieczonego wynika, iż przedłożył w KRUS akt notarialny stwierdzający nabycie przez niego gruntów rolnych. Zeznania ubezpieczonego potwierdziła świadek W. Ż. (k. 28 akt sprawy). Ponadto, wskazać należy, iż nie przeczą temu zeznania świadka S. R.- pracownika organu rentowego. Świadek nie potrafiła jednoznacznie określić, czy ubezpieczony przedłożył w KRUS akt notarialny. Ostatecznie wskazała, iż „ubezpieczony mógł okazać akt notarialny w placówce KRUS, jednakże ona takiej sytuacji sobie nie przypomina”(k. 42 akt sprawy).

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na mocy art. 477¹⁴§ 2 kpc orzekł, jak w wyroku

Przewodniczący	SSO Jerzy Zalasiński
Protokolant	sekr. sądowy Monika Świątek

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE