UZASADNIENIE

W pozwie złożonym w dniu 6 lipca 2016 r. powódka B. B., działająca imieniem własnym i jako przedstawiciel ustawowy małoletniego A. B., domagała się ustalenia, że pozwany S. J. jest ojcem małoletniego A. B., zasądzenia od pozwanego na rzecz małoletniego A. B. alimentów w kwotach po 600 zł miesięcznie, począwszy od dnia urodzenia dziecka, a także zasądzenia od pozwanego na rzecz powódki B. B. kwoty 2000 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia doręczenia odpisu pozwu pozwanemu, ostatecznie zmodyfikowanej do kwoty 700 zł z tytułu kosztów związanych z ciążą i porodem. Ponadto, co do władzy rodzicielskiej nad małoletnim, powódka wnosiła o powierzenie jej wykonywania władzy rodzicielskiej nad małoletnim i o ograniczenie władzy rodzicielskiej pozwanego do prawa interesowania się stanem zdrowia dziecka. Na rozprawie w dniu 21 października 2016 wnioskowała o nadanie małoletniemu synowi nazwiska matki . W uzasadnieniu pozwu powódka podała, że w dniu (...) urodziła dziecko – małoletniego A. B., a w okresie koncepcyjnym obcowała płciowo jedynie z pozwanym, nie utrzymywała kontaktów fizycznych z innymi mężczyznami. W związku porodem poniosła koszty w wysokości około 2000 zł. Obecnie przebywa na urlopie macierzyńskim.

Na rozprawie w dniu 21 października 2016 r. pozwany, zajmując stanowisko w niniejszej sprawie, domagał się potwierdzenia jego ojcostwa za pomocą badań DNA, a na wypadek potwierdzenia jego ojcostwa wobec małoletniego A. B., uznał żądanie alimentacyjne małoletniego powoda, wnosił, by małoletni nosił nazwisko ojca, a w razie sprzeciwu matki – nazwisko połączone z nazwisk obojga rodziców, zaś w zakresie władzy rodzicielskiej wnosił o pozostawienie mu prawa interesowania się stanem zdrowia i wynikami w nauce małoletniego.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Małoletni A. B. urodził się w dniu (...) i jest synem powódki B. B..

(dowód: odpis zupełny aktu urodzenia – k. 12)

Powódka B. B. i pozwany S. J. pozostawali w nieformalnym związku przez około 3 miesiące, tj. w okresie czerwca i lipca 2015 r. Podejmowali wówczas współżycie fizyczne. W tym czasie powódka nie spotykała się z innymi mężczyznami. Do poczęcia małoletniego powoda doszło pomiędzy 14 czerwca 2015 r. a 13 lipca 2015 r. Powódka dowiedziała się o ciąży w sierpniu 2015 r. i poinformowała pozwanego o swoim stanie, a pozwany początkowo nie kwestionował swojego ojcostwa, towarzyszył powódce w wizytach u lekarza. Podczas trwania ciąży powódki strony skonfliktowały się i zakończyły swój związek, zerwały także wzajemny kontakt. Ciąża powódki została zakończona w dnu 11 kwietnia 2016 r. poprzez cesarskie cięcie.

Pozwany nie widział dziecka po jego urodzeniu, pierwszy raz spotkał się z synem w lutym 2018 r., nie łożył na utrzymanie małoletniego.

W związku z urodzeniem dziecka powódka poniosła wydatki na zakup łóżeczka, ubranek i wózka, za które zapłaciła około 1500 zł, ponadto, w okresie ciąży ponosiła koszty odpłatnych badań. Powódka otrzymała świadczenie – tzw. becikowe – w wysokości 1000 zł i z otrzymanej kwoty pokryła część kosztów wyprawki dla dziecka.

(dowód: zeznania powódki B. B. – k. 29, 162, zeznania pozwanego S. J. w związku z przesłuchaniem informacyjnym– k. 29/2, zeznania świadka K. B. – k. 77, zeznania świadka A. K. – k. 77/2, opinia biegłego – k. 131)

Powódka B. B. pracuje w (...) sp. z o.o. na pełen etat na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony. Do 30 czerwca 2018 r. przebywa na urlopie wychowawczym. Mieszka w domu rodzinnym wraz ze swoją matką i siostrą, które pomagają powódce w utrzymaniu małoletniego powoda. Powódka dokłada się swojej matce do opłat związanych z utrzymaniem domu kwotami po 200 zł miesięcznie. Powódka pobiera zasiłek rodzinny, dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem podczas urlopu wychowawczego, świadczenie wychowawcze 500+, a także alimenty z funduszu alimentacyjnego. Łącznie powódka pobiera świadczenia w wysokości 1495 zł miesięcznie.

Pozwany S. J. na dzień 19 października 2016 r. pracował na podstawie umowy zlecenia w (...) i we wrześniu 2016 r. otrzymał wynagrodzenie w wysokości 500 zł brutto. Ma zasądzone alimenty na dziecko z innego związku w wysokości po 400 zł miesięcznie.

(dowód: zaświadczenie – k. 27, 28, 158, 159, 160,. zeznania pozwanego S. J. w związku z przesłuchaniem informacyjnym – k. 29/2, zeznania powódki B. B. – k. 29, 162)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o załączone do akt dokumenty, których wiarygodność i autentyczność nie zostały przez strony podważone, ani nie wzbudziły zastrzeżeń Sądu, opinię biegłego ginekologa-położnika, zeznania świadków, zeznania powódki i przesłuchanie informacyjne pozwanego.

W toku postępowania pozwany domagał się przeprowadzenia dowodu z badań DNA. Mimo zobowiązania nałożonego przez Sąd, pozwany nie uiścił zaliczki na poczet przeprowadzenia badań, ponadto, zaprzestał aktywnego udziału w postępowaniu i nie stawiał się na rozprawy, o których został prawidłowo zawiadomiony. W tej sytuacji, wobec biernej postawy pozwanego, przeprowadzenie dowodu nie było możliwe, gdyż do badań DNA niezbędnym jest stawiennictwo pozwanego przed biegłymi w celu pobrania materiału do badania.

W związku z powyższym Sąd dopuścił dowód z badań antropologicznych, niemniej jednak przeprowadzenie dowodu również nie było możliwe, z uwagi na brak materiału dowodowego w postaci wyraźnych zdjęć pozwanego. Z opinii biegłego sądowego lekarza z zakresu położnictwa i ginekologii wydanej na podstawie dokumentacji lekarskiej powódki i małoletniego A. B. wynika, że należy przyjąć, że rozpoczęcie ciąży powódki nastąpiło w okresie pomiędzy 14 czerwca a 13 lipca 2015 r.

Okoliczności związane z relacją stron w okresie poczęcia małoletniego Sąd ustalił w oparciu o zeznania stron i zeznania świadków. Bezspornym pozostawało to, że w okresie koncepcyjnym strony pozostawały w nieformalnym związku i podejmowały współżycie fizyczne. Prawdopodobny czas, w którym doszło do zapłodnienia, został wskazany w wiarygodnej i fachowej opinii biegłego ginekologa, która to opinia nie była przedmiotem zarzutów stron, a Sąd ocenił ją jako w całości wiarygodną. Podkreślenia wymaga również, że pozwany w toku niniejszej sprawy nie kwestionował tego, że może być ojcem małoletniego, nie podnosił, by zachodziło prawdopodobieństwo ojcostwa innego mężczyzny, jak też nie negował, że współżył we wskazanym okresie z matką dziecka. Pozwany domagał się potwierdzenia swojego ojcostwa za pomocą badań DNA, nie wskazując jednocześnie okoliczności, które mogłyby podważyć jego ojcostwo wobec małoletniego.

Świadkowie K. B. i A. K. złożyły w ocenie Sądu wiarygodne zeznania, z których wynikało, że strony w przedmiotowym okresie były parą, miały wspólne plany na przyszłość, ich związek był znany najbliższemu otoczeniu, a pozwany poczuwał się do ojcostwa dziecka i go nie kwestionował. Zeznania świadków pozostają w tym zakresie zgodne z informacjami podanymi także przez pozwanego. Dochody matki małoletniego i wydatki, jakie ponosi ona na jego i swoje utrzymanie Sąd ustalił w oparciu o zeznania powyższych świadków i zeznania powódki, które również w całości pozostawały wiarygodne.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 85 k.r.o. domniemywa się, że ojcem dziecka jest ten, kto obcował z matką dziecka nie dawniej niż w trzechsetnym, a nie później niż w sto osiemdziesiątym pierwszym dniu przed urodzeniem się dziecka (§ 1, zd. 1). Okoliczność, że matka w tym okresie obcowała także z innym mężczyzną, może być podstawą do obalenia domniemania tylko wtedy, gdy z okoliczności wynika, że ojcostwo innego mężczyzny jest bardziej prawdopodobne (§ 2).

W toku niniejszego postępowania pozostawało bezspornym, że w okresie koncepcyjnym dla poczęcia małoletniego powoda, powódka B. B. i pozwany S. J. obcowali ze sobą. Okoliczność ta została przez pozwanego przyznana. Jednocześnie pozwany nie przedstawił dowodów, z których wynikałoby, że w przedmiotowym okresie powódka obcowała z innym mężczyzną, jak też takiej okoliczności pozwany nie podnosi ani nie wykazał aby ojcostwo innego niż pozwany mężczyzny było bardziej prawdopodobne. Co więcej, z zeznań pozwanego wynikało, że nie miał wątpliwości co do swojego ojcostwa wobec małoletniego dziecka, a jego stanowisko procesowe i żądanie potwierdzenia ojcostwa za pomocą badań genetycznych związane było wyłącznie z tym, że związek stron ostatecznie rozpadł się, a powódka zerwała kontakt z pozwanym.

W powyższych okolicznościach, Sąd nie miał wątpliwości, że żądanie ustalenia ojcostwa pozwanego wobec małoletniego A. B. jest zasadne. Dlatego też, w zakresie żądania ustalenia ojcostwa małoletniego powoda, Sąd ustalił, że pozwany S. J. jest ojcem małoletniego A. B..

Zgodnie z art. 89 § 1 i 2 k.r.o. jeżeli rodzice nie zajęli zgodnego stanowiska w sprawie nazwiska dziecka, nosi ono nazwisko składające się z nazwiska matki i dołączonego do niego nazwiska ojca.

W niniejszej sprawie strony wysuwały sprzeczne żądania odnośnie nadania małoletniemu nazwiska. Powódka bowiem domagała się, by małoletni nosił nazwisko matki, podczas gdy pozwany domagał się nadania dziecku nazwiska ojca ,a na wypadek nie wyrażenia na to zgody matki o nadanie powodowi nazwiska z połączonych nazwisk matki i ojca.

Z powołanego art. 89 k.r.o. jednoznacznie wynika, że w przypadku braku zgodnych oświadczeń rodziców co do nazwiska dziecka, albo wobec sprzecznych oświadczeń, Sąd obligatoryjnie nadaje dziecku nazwisko połączone z nazwisk obojga rodziców. Brak jest w takiej sytuacji możliwości nadania dziecku nazwiska wyłącznie jednego z rodziców.

W okolicznościach przedmiotowej sprawy pozwany zajął stanowisko sprzeczne z żądaniem matki dziecka co uzasadniało nadanie dziecku nazwisko (...)-J., stanowiące nazwisko matki z dołączonym do niego nazwiskiem ojca.

W przedmiocie władzy rodzicielskiej pozwanego nad małoletnim synem, Sąd orzekł na zasadzie art. 111 k.r.o., zgodnie z którym jeżeli władza rodzicielska nie może być wykonywana z powodu trwałej przeszkody albo jeżeli rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej lub w sposób rażący zaniedbują swe obowiązki względem dziecka, sąd opiekuńczy pozbawi rodziców władzy rodzicielskiej. Pozbawienie władzy rodzicielskiej może być orzeczone także w stosunku do jednego z rodziców.

W niniejszej sprawie zasadnym było pozbawienie pozwanego władzy rodzicielskiej nad małoletnim synem. Pozwany nie wykonuje faktycznie swojej władzy rodzicielskiej nad dzieckiem, nie interesuje się synem, nie uczestniczy w jego wychowaniu i utrzymaniu, co oznacza, że w istocie zaniedbuje swoje obowiązki rodzicielskie względem dziecka. Pozwany nie uczestniczy dobrowolnie w wykonywaniu władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem w żadnym z aspektów wykonywania tej władzy rodzicielskiej, zatem wyłącznie ograniczenie władzy rodzicielskiej pozwanego mogłoby utrudnić sprawowanie efektywnej opieki nad dzieckiem jego matce i zagrozić dobru dziecka.

W przedmiocie zobowiązania alimentacyjnego pozwanego Sąd orzekł na zasadzie art. 133 k.r.o., z którego wynika, że rodzice zobowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie samodzielnie się utrzymać (§ 1). Zgodnie zaś z art. 135 k.r.o. zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Wypełnianie obowiązku alimentacyjnego polega także na osobistych staraniach o utrzymanie i wychowanie dziecka.

Z ujawnionego materiału dowodowego nie wynika, by małoletni powód generował ponadprzeciętne koszty swojego utrzymania, w szczególności nie przedstawiono dowodów na to, by małoletni był dzieckiem chorym lub z innego powodu wymagał dodatkowych nakładów na swoje utrzymanie. W oparciu więc o zeznania matki powoda, a także wiedzę wynikającą z doświadczenia życiowego, Sąd ocenił, że koszty utrzymania powoda wynoszą około 700 zł miesięcznie, co odpowiada kosztom utrzymania przeciętnego dziecka w wieku lat dwóch. Małoletni na tym etapie życia ma bowiem zazwyczaj wyłącznie potrzeby bytowe, a nie generuje kosztów związanych z edukacją bądź rozwojem zainteresowań.

Zasądzona kwota alimentów odpowiada w ocenie Sądu również możliwościom zarobkowym rodziców małoletniego powoda. Powódka sprawuje osobiście opiekę nad dzieckiem, czym w znacznym stopniu wypełnia swój obowiązek alimentacyjny wobec małoletniego. Jednocześnie sprawowanie opieki nad powodem ogranicza znacznie możliwości zarobkowe jego matki. Niemniej jednak, powódka pobiera z tytułu opieki nad małoletnim przysługujące jej świadczenia, zatem osiąga skromny dochód i może w ograniczonym zakresie dokładać się do utrzymania dziecka także finansowo. Możliwości zarobkowe pozwanego nie były przedmiotem postępowania dowodowego w niniejszej sprawie. Pozwany nie podnosił, by zachodziły okoliczności zmniejszające jego możliwości zarobkowe w stosunku do możliwości zarobkowych przeciętnego dorosłego młodego mężczyzny. Pozwany nie wykazał, by jego stan zdrowia uniemożliwiał mu realizowanie obowiązku alimentacyjnego w zasądzonej kwocie, jak też nie wykazał, by był niezdolny do pracy lub jego zdolność do pracy była ograniczona. Tym samym w ocenie Sądu alimentowanie powoda kwotami po 500 zł miesięcznie mieści się w możliwościach zarobkowych pozwanego.

Zgodnie z art. 141 § 1 k.r.o. ojciec dziecka niebędący mężem matki obowiązany jest przyczynić się w rozmiarze odpowiadającym okolicznościom do pokrycia wydatków związanych z ciążą i porodem.

Powódka ostatecznie domagała się zasądzenia od pozwanego zwrotu wydatków poniesionych w okresie ciąży i porodu w kwocie kwoty 700 zł, na co miały składać się wydatki na zakup wyprawki dla dziecka (łóżeczka, ubranek, wózka), a także koszty badań, jakie powódka wykonywała odpłatnie w okresie ciąży, w zakresie, w jakim powódka nie pokryła ich z otrzymanego świadczenia – tzw. becikowego.

Co do zasady żądanie powódki należało uwzględnić. Jak wynika z doświadczenia życiowego narodziny dziecka wymagają dokonania zakupów niezbędnych do opieki nad noworodkiem, jak też kobieta w okresie ciąży powinna w szczególny sposób dbać o stan swojego zdrowia i wykonywać niezbędne badania kontrolne. Podana przez powódkę kwota wydatków, jakie miała z tego tytułu ponieść, jest wiarygodna i niezawyżona. Niemniej jednak, z art. 141 § 1 k.r.o. nie wynika, by ojca dziecka obciążał obowiązek zwrotu wszystkich poniesionych w tym czasie wydatków, a jedynie wydatków w rozmiarze odpowiadającym okolicznościom konkretnego stanu faktycznego. W ocenie Sądu w niniejszej sprawie brak jest podstaw do przyjęcia, by pozwany miał w całości zrekompensować powódce poniesione wydatki, gdyż częściowo powinny one także obciążać powódkę jako matkę dziecka. Z tych względów, Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 500 zł, uznając ją za uzasadniony udział pozwanego w kosztach, jakie powódka poniosła w związku z ciążą i porodem. Sąd w całości uwzględnił żądanie powódki w zakresie odsetek od zasądzonego roszczenia. Pozwany wiedział o ciąży powódki i znał przewidywany termin porodu, zatem miał świadomość, że dziecko przyjdzie na świat. Można również domagać się od przeciętnego człowieka wiedzy życiowej co do tego, że należy ponieść koszty związane z wyposażeniem dziecka. Pozwany powinien był więc od początku mieć świadomość, że będzie musiał partycypować w wydatkach na dziecko już od jego urodzenia.

Dlatego też Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 500 zł tytułem zwrotu wydatków poniesionych z tytułu ciąży i porodu z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 6 lipca 2016 r., tj. dnia złożenia pozwu w niniejszej sprawie, a w pozostałym zakresie powództwo oddalił.

O kosztach Sąd orzekł na zasadzie art. 98 k.p.c.

Pozwany jest w niniejszej sprawie stroną przegrywającą postępowanie.

Powódka i małoletni powód byli zwolnieni od kosztów sądowych z mocy art. 96 ust. 1 pkt 1 i 2 u.k.s.c. W związku z powyższym, Sąd kosztami postępowania obciążył pozwanego i zasądził od niego kwotę 817,24 zł, na którą złożyły się: koszt wydania opinii biegłego z zakresu ginekologii i położnictwa w wysokości 492,24 zł i opłata w kwocie 325 zł od zasądzonego roszczenia alimentacyjnego, od której uiszczenia powodowie byli zwolnieni. Ponadto, Sąd obciążył pozwanego kosztami postępowania o nadanie klauzuli wykonalności niniejszemu wyrokowi, tj. kwotą 6 zł.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE