Sygn. akt I Ns 16/18
Dnia 9-10-2018 r.
Sąd Okręgowy w Krakowie, I Wydział Cywilny
w składzie następującym:
Przewodniczący: SSO Krzysztof Lisek
Protokolant: Dominika Kralka -
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 8-10-2018 r. w Krakowie
sprawy z wniosku:
- Komitetu Wyborczego Wyborców J. O. K.
przy uczestnictwie:
- Ł. G.
o wydanie orzeczenia w trybie wyborczym
postanawia:
1. nakazać uczestnikowi Ł. G. sprostowanie nieprawdziwych informacji poprzez opublikowanie na pierwszej stronie Gazety (...) ogłoszenia o wielkości 6 cm w pionie i 12 cm w poziomie czcionką Arial wielkość 12 o treści „Ł. G. kandydat na prezydenta Miasta K. oświadcza, że w treści zdania Mamy byłego dyrektora szkoły , który był tak świetnym dyrektorem , że kiedy urzędnicy M. go odwołali , rodzice protestowali pod magistratem , a dzieciaki odwołały doroczne przedstawienie” sformułowanie „ że kiedy urzędnicy M. go odwołali” jest nieprawdziwe. Ł. G. kandydat na Prezydenta Miasta K.”, przy czym publikacja sprostowania ma nastąpić w terminie 24 godzin od prawomocności postanowienia na koszt uczestnika postępowania Ł. G.,
2. oddalić wniosek w pozostałej części,
3. stwierdzić, że każdy z uczestników ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.
___________________
(...)
Wnioskodawca Komitet Wyborczy Wyborców J. M. działający przez pełnomocnika M. M. (2) złożył wniosek o wydanie w trybie wyborczym orzeczenia:
- nakazującemu uczestnikowi sprostowanie nieprawdziwych informacji poprzez ich opublikowanie na pierwszej stronie Gazety (...) ogłoszenia o wielkości 6 cm w pionie i 12 cm w poziomie czcionką Arial wielkość 12 o treści „Ł. G. kandydat na prezydenta Miasta K. oświadcza, że w treści zdania Mamy byłego dyrektora szkoły , który był tak świetnym dyrektorem , że kiedy urzędnicy M. go odwołali , rodzice protestowali pod magistratem , a dzieciaki odwołały doroczne przedstawienie” sformułowanie „ że kiedy urzędnicy M. go odwołali” jest nieprawdziwe. Ł. G. kandydat na Prezydenta Miasta K.”, przy czym publikacja sprostowania ma nastąpić w terminie 24 godzin od prawomocności postanowienia na koszt uczestnika postępowania Ł. G.,
- nakazujące usunięcie tak sformułowanego zdania zawierającego nieprawdziwy fragment z treści publikacji zamieszczonych na portalu społecznościowym F. na profilu Stowarzyszenia (...) dla K.,
- nakazujące uczestnikowi wpłacenie kwoty 20 000 zł. na rzecz Stowarzyszenia (...) w K..
W uzasadnieniu wnioskodawca wskazał, że w trakcie konwencji wyborczej uczestnik oświadczył Mamy byłego dyrektora szkoły , który był tak świetnym dyrektorem , że kiedy urzędnicy M. go odwołali , rodzice protestowali pod magistratem , a dzieciaki odwołały doroczne przedstawienie. Powyższa wypowiedź została zacytowana w artykule prasowym autorstwa M. K. w Gazecie (...) w dniu 23-09-2018. Wnioskodawca wskazał, że będący bohaterem wypowiedzi A. Ł. został dyrektorem Zespołu Szkół Ogólnokształcących (...) na podstawie aktu powierzenia na okres 1-09-2012 do 31-08-2017. Po upływie ww terminu przestał pełnić swoją funkcję. Następnie przeprowadzono konkurs na dyrektora szkoły który nie został rozstrzygnięty. Po zwróceniu się przez Prezydenta Miasta K. do (...) Kuratora Oświaty , ten pismem z dnia 12-07-2017 wydał negatywną opinię co do ww osoby. W konsekwencji wdrożono tryb powołania innej osoby.
Uczestnik w odpowiedzi na wniosek wniósł o jego oddalenie. Wskazał, że jest autorem słów , które padły we wskazanych okolicznościach. Nie zgadza się jednak z konkluzjami wniosku , a zwłaszcza oceną słów jako nieprawdziwych. Uczestnik wskazał, że jakkolwiek w konsekwencji wyniku głosowania komisji konkursowej nie doszło do powołania A. Ł. na drugą kadencję pełnienia przez niego stanowiska dyrektora Zespołu Szkół Ogólnokształcących (...) to jednak w mediach użyto słowa o jego „odwołaniu”. Dowodzi to , że w powszechnym przekonaniu wynik postępowania konkursowego był odbierany jako „odwołanie” . Chodzi ostatecznie o to, że A. Ł. przestał pełnić swoją funkcje. Gdyby choć jedna z przedstawicielek Wydziału (...) Urzędu Miasta K. poparła kandydaturę , zyskałby on 7 głosów i tym samym pełniłby on przez kolejną kadencję funkcję dyrektora. Obie przedstawicielki (...) nie poparły kandydata. Zastosowana przez uczestnika forma wypowiedzi powinna być uznana za dopuszczalną . Skoro analogiczne stwierdzenie zostało zawarte w artykule prasowym, toteż należy ocenić , że na płaszczyźnie języka potocznego uczestnik nie mijał się z prawdą.
Ustalenia faktyczne:
Podczas konwencji wyborczej Ł. G., ten stwierdził: Mamy byłego dyrektora szkoły , który był tak świetnym dyrektorem , że kiedy urzędnicy M. go odwołali , rodzice protestowali pod magistratem , a dzieciaki odwołały doroczne przedstawienie”.
Wypowiedź ta jest zamieszczona również na stronie internetowej (...) dla K. oraz została zawarta w artykule opublikowanym w Gazecie (...).
(dowód: dokument k. 9 i 17)
W dniu 24-08-2017 w Gazecie (...) ukazał się artykuł z informacją o odwołaniu A. Ł. ze stanowiska.
(dowód: wydruk z artykułu do łączony do odpowiedzi na wniosek).
Na stronie internetowej (...) ukazał się wywiad z A. Ł. , w którym osoba pytająca dwukrotnie użyła słowa wskazującego na odwołanie A. Ł. ze stanowiska.
(dowód: dokument przedłożony na rozprawie).
Aktem Powierzenia z czerwca 2012, Prezydent Miasta K. powierzył A. Ł. stanowisko dyrektora Zespołu Szkół Ogólnokształcących (...) w K. na okres od dnia 1-09-2012 do dnia 31-08-2017.
(dowód: akt powierzenia k. 14)
Pismem z dnia 4-07-2017 Prezydent miasta K. zwrócił się do (...) Kuratora Oświaty z prośbą o wyrażenie stanowiska w trybie art. 36a ust 4 ustawy z dnia 7-09-1991 o systemie oświaty w sprawie powierzenia stanowiska dyrektora tej szkoły Panu A. Ł..
(dowód: pismo k. 15)
W dniu 8-06-2017 odbyło się posiedzenie komisji konkursowej wyłaniającej kandydata na stanowisko dyrektora Zespołu Szkół Ogólnokształcących (...) w K. , w wyniku głosowania na 12 głosów , ważnych głosów oddano 11, za powierzeniem stanowiska A. Ł. 6 , a 1 członek wstrzymał się od głosu.
(dowód: kopia protokołu dołączona do wniosku).
Pismem z dnia 12-07-2017 (...) Kurator Oświaty poinformował Prezydenta Miasta K., że wyraża negatywna opinię w sprawie powierzenia Panu A. Ł. stanowiska dyrektora Zespołu Szkół Ogólnokształcących (...) w K.. W piśmie zostało wskazane , że konkurs odbył się w dniu 7-06-2017 i A. Ł. nie otrzymał bezwzględnej większości głosów obecnych członków komisji konkursowej.
(dowód: pismo k. 16)
Powyższe okoliczności zostały ustalone na podstawie dokumentów załączonych przez strony do akt. Strony nie pozostawały w sporze co do ww faktów. Okoliczności wykazane ww dokumentami były wystarczające dla rozpoznania żądania wniosku. Sam przebieg komisji konkursowej i to kto w jaki sposób głosował (a de facto byłaby to jedyna teza dowodowa wykraczająca poza bezsporne w sprawie fakty) nie był istotny dla rozstrzygnięcia, stąd wniosek o przesłuchanie świadków został oddalony. Podobnie też bezzasadny był wniosek o przesłuchanie stron , a to z uwagi , iż faktyczne znaczenie wypowiedzi mającej miejsce podczas konwencji wyborczej nie podlega dowodowi (ale ocenie Sądu), a intencje uczestnika końcowo nie mają znaczenia.
Rozważania prawne:
Zgodnie z art. 111. § 1 kodeksu wyborczego: Jeżeli rozpowszechniane, w tym również w prasie w rozumieniu ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. - Prawo prasowe (Dz. U. poz. 24, z późn. zm.), materiały wyborcze, w szczególności plakaty, ulotki i hasła, a także wypowiedzi lub inne formy prowadzonej agitacji wyborczej, zawierają informacje nieprawdziwe, kandydat lub pełnomocnik wyborczy zainteresowanego komitetu wyborczego ma prawo wnieść do sądu okręgowego wniosek o wydanie orzeczenia:
1) zakazu rozpowszechniania takich informacji;
2) przepadku materiałów wyborczych zawierających takie informacje;
3) nakazania sprostowania takich informacji;
4) nakazania publikacji odpowiedzi na stwierdzenia naruszające dobra osobiste;
5) nakazania przeproszenia osoby, której dobra osobiste zostały naruszone;
6) nakazania uczestnikowi postępowania wpłacenia kwoty do 100 000 złotych na rzecz organizacji pożytku publicznego.
§ 2. Sąd okręgowy rozpoznaje wniosek, o którym mowa w § 1, w ciągu 24 godzin w postępowaniu nieprocesowym. Sąd może rozpoznać sprawę w przypadku usprawiedliwionej nieobecności wnioskodawcy lub uczestnika postępowania, którzy o terminie rozprawy zostali prawidłowo powiadomieni. Postanowienie kończące postępowanie w sprawie sąd niezwłocznie doręcza wraz z uzasadnieniem osobie zainteresowanej, o której mowa w § 1, i zobowiązanemu do wykonania postanowienia sądu.
§ 3. Na postanowienie sądu okręgowego przysługuje w ciągu 24 godzin zażalenie do sądu apelacyjnego, który rozpoznaje je w ciągu 24 godzin. Od postanowienia sądu apelacyjnego nie przysługuje skarga kasacyjna i podlega ono natychmiastowemu wykonaniu.
§ 4. Publikacja sprostowania, odpowiedzi lub przeprosin następuje najpóźniej w ciągu 48 godzin, na koszt zobowiązanego. W orzeczeniu sąd wskazuje prasę w rozumieniu ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. - Prawo prasowe, w której nastąpić ma publikacja, oraz termin publikacji.
§ 5. W razie odmowy lub niezamieszczenia sprostowania, odpowiedzi lub przeprosin przez zobowiązanego w sposób określony w postanowieniu sądu sąd, na wniosek zainteresowanego, zarządza opublikowanie sprostowania, odpowiedzi lub przeprosin w trybie egzekucyjnym, na koszt zobowiązanego.
§ 5a. Do sprostowania, odpowiedzi lub przeprosin publikowanych w programach nadawców radiowych lub telewizyjnych stosuje się przepisy ustawy z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji dotyczące działalności reklamowej w programach telewizyjnych i radiowych, z tym że czas przeznaczony na ich publikację nie jest wliczany do dopuszczalnego wymiaru czasu emisji reklam określonego w art. 16 tej ustawy.
§ 6. W sprawach, o których mowa w § 1, 4 i 5, przepisu art. 104 nie stosuje się.
Przedmiotowe wypowiedzi uczestnika stanowiły formę agitacji wyborczej , co nie było sporne pomiędzy stronami, zostały one wypowiedziane na konwencji wyborczej.
Sąd uznał, że przedmiotowa wypowiedź uczestnika jest nieprawdziwa. Uczestnik, próbuje zrównać znaczenie słów „odwołać” i nie powołać” odwołując się do języka potocznego oraz wskazując, że tak naprawdę chodziło o skutek w postaci „nie zatrudniania” na stanowisku dyrektora A. Ł..
Nie sposób podzielić argumentów uczestnika, gdyż ww słowa mają w języku polskim odmienne znaczenie. Sformułowanie „odwołać” oznacza skłonienie kogoś do odejścia, usunięcie ze stanowiska ( (...) , a „powołać” – wyznaczyć kogoś do pełnienia jakiejś funkcji, pełnienia jakiegoś stanowiska ( (...) Sformułowanie „odwołanie” dotyczy więc zakończenie jakiejś relacji, a „nie powołanie” – oznacza nie rozpoczynanie relacji. Sąd to dwa odmienne zdarzenia faktyczne.
Kwestię rozumienia znaczenia słowa „odwołać” i „niepowołać” należy oceniać w świetle faktów wskazanych w uzasadnieniu wniosku i odpowiedzi na wniosek oraz brzmienia ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty.
A. Ł. (którego dotyczy wypowiedź uczestnika) powierzono stanowisko dyrektora na okres od od dnia 1-09-2012 do dnia 31-08-2017. Po ty okresie, kiedy powierzenie wygasło, przeprowadzono procedurę konkursową , w wyniku których czynności , ww nie otrzymał wymaganej liczby głosów. Stąd nie doszło do powierzenia mu stanowiska dyrektora na kolejny okres.
Odnosząc się do przepisów prawa regulujących kwestię powierzenia stanowiska dyrektora i odwołania dyrektora ze stanowiska, procedura powierzenia stanowiska i przeprowadzenia czynności konkursowych została uregulowana w art. 36a ustawy z dnia 7-09-1991 o systemie oświaty. Kandydata wyłania się w drodze konkursu, , przepis określa konkretne wymagania, skład komisji konkursowej W art. 38 ustawy o systemie oświaty ( w wersji obowiązującej na chwile procedowania w przedmiocie powołania dyrektora) został uregulowany tryb odwołania dyrektora szkoły. Zgodnie z powyższym przepisem organ który powierzył nauczycielowi stanowisko kierownicze w szkole :
1) odwołuje nauczyciela ze stanowiska kierowniczego w razie:
a) złożenia przez nauczyciela rezygnacji, za trzymiesięcznym wypowiedzeniem,
b) ustalenia negatywnej oceny pracy lub negatywnej oceny wykonywania zadań wymienionych w art. 34a ust. 2 w trybie określonym przepisami w sprawie oceny pracy nauczycieli - bez wypowiedzenia,
c) złożenia przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny wniosku, o którym mowa w art. 34 ust. 2a;
2) w przypadkach szczególnie uzasadnionych, po zasięgnięciu opinii kuratora oświaty, a w przypadku szkoły i placówki artystycznej oraz placówki, o której mowa w art. 2 pkt 7, dla uczniów szkół artystycznych prowadzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego - ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, może odwołać nauczyciela ze stanowiska kierowniczego w czasie roku szkolnego bez wypowiedzenia.
Sformułowanie jakie padło z ust uczestnika , o tym, że A. Ł. odwołano ze stanowiska dyrektora jest nieprawdziwe. W związku z powyższym niezależnie od intencji uczestnika oraz tego w jakim stopniu negatywnie zostało to odebrane wniosek jest zasadny.
Sąd Okręgowy uznał za zasadny wniosek o sprostowanie zgodnie z treścią żądania. Bezzasadne jest natomiast żądanie usunięcia wpisu figurującego na portalu społecznościowym „facebook” na profili stowarzyszenia (...) dla K.. Wskazać należy, że ww stowarzyszenie jest odrębnym od uczestnika podmiotem prawa (zarejestrowanym w KRS nr (...)). Stąd brak jest podstaw do nakazywania Ł. G. usuwania treści z ww portalu .
W przedmiocie żądania wpłacenia kwoty 20 000 zł. na rzecz Stowarzyszenia (...), wskazać należy, że zastosowane środki w postaci sprostowania informacji podanych na konwencji wyborczej w ocenie sądu w dostateczny sposób zaspokajają potrzebę ochrony interesów wnioskodawcy.
O kosztach postępowania orzeczono na zasadzie art. 520 par 1 k.p.c.
___________________
SSO Krzysztof Lisek