UZASADNIENIE

M. N. wniósł o uchylenie alimentów zasądzonych od niego na rzecz jego małoletnich dzieci: L. N. i J. N. w wysokości odpowiednio po 500 zł miesięcznie i po 400 zł miesięcznie.

W uzasadnieniu pozwu wskazał, że od października 2017r podjął terapię odwykową w zamkniętym ośrodku leczenia uzależnień i program terapeutyczny wyklucza pracę zarobkową.

Stąd też nie jest w stanie wywiązywać się z obowiązku alimentacyjnego.

Pozwani wnieśli o oddalenie powództwa.

Nie kwestionując faktu podjęcia terapii wskazali, że uzależnienie od środków odurzających, którego dotyczy terapia jest okolicznością zawinioną przez powoda.

W konsekwencji do utraty możliwości zarobkowych spowodowanych podjęciem terapii będzie miał zastosowanie art. 136 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Oznacza to brak podstaw prawnych do zmiany treści obowiązku alimentacyjnego a tym bardziej do całkowitego zwolnienia powoda od tegoż obowiązku.

Sąd ustalił co następuje:

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 13 grudnia 2016r w sprawie VI RC 983/16 orzeczono rozwód małżeństwa A. N. i M. N..

Jednocześnie ustalono miejsce pobytu małoletnich dzieci stron przy matce oraz zasądzono alimenty od M. N. w wysokości : 400 zł miesięcznie na rzecz małoletniego J. N. i 500 zł miesięcznie na rzecz małoletniej L. N..

W czasie wydawania wyroku rozwodowego L. N. miała 8 lat zaś J. N. dwa lata.

Zamieszkiwali z matką A. N..

Wyżej wymieniona pracowała i zarabiała 2500 zł miesięcznie brutto.

Dokładała się do kosztów utrzymania mieszkania swoich rodziców, z którymi razem przebywała w kwocie około 300 zł miesięcznie.

Pozwany pracował jedynie dorywczo, z zawodu był elektrykiem (dowód : wyrok oraz protokół rozprawy w sprawie VI RC 983/16 Sądu Okręgowego w Olsztynie).

Powód M. N. od października 2017r rozpoczął terapię w Ośrodku (...) w O..

Główna część terapii kończy się w październiku 2018r po czym następuje okres adaptacyjny, który może trwać około miesiąca.

W czasie trwania terapii powód nie miał możliwości podjęcia pracy.

Deklaruje, że zacznie łożyć na utrzymanie pozwanych po znalezieniu zatrudnienia.

Nie chciałby jednak wracać do miejsc znanych mu dotychczas, gdyż obawia się, że utrudni to utrzymanie abstynencji.

Powód był zaangażowany w terapię, realizował jej program.

W czasie trwania terapii alimentów nie płacił, przez okres około pół roku pieniądze na pozwanych w kwocie około 500 zł miesięcznie przekazywali rodzice powoda

(dowód: zaświadczenie z Ośrodka k 10, 52 zeznania świadka C. N. k 47, przesłuchanie powoda k 56).

Małoletni pozwani nadal mieszkają z matką.

Obecnie zarabia ona około 3500 zł miesięcznie i nadal mieszka ze swoimi rodzicami.

W październiku 2017 roku nabyła samochód za kwotę 16.000 zł.

Małoletnia L. N. ma 10 lat i uczy się w Szkole Muzycznej w O..

Małoletni J. N. uczęszcza do przedszkola, co wiąże się z opłatą w wysokości 180 zł miesięcznie.

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił w oparciu o bezsporne dokumenty oraz przesłuchanie stron i zeznania świadka.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Podstawą prawną powództwa jest art. 138 kro i op , zgodnie z którym zmiany orzeczenia dotyczącego obowiązku alimentacyjnego można domagać się w razie zmiany stosunków.

Przez zmianę stosunków rozumieć zaś należy każde istotne zwiększenie lub zmniejszenie możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego albo usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego lub istotną zmianę w zakresie możliwości zaspokajania potrzeb własnymi siłami.

Oznacza to, iż rozstrzygnięcie wymaga w pierwszej kolejności porównania stanu istniejącego w dacie uprawomocnienia się ostatniego wyroku dotyczącego obowiązku alimentacyjnego ze stanem istniejącym w chwili obecnej.

Przez określenie możliwości zarobkowe i majątkowe należy rozumieć nie tylko zarobki i dochody rzeczywiście uzyskiwane, lecz także te zarobki, które osoba zobowiązana może i powinna uzyskiwać przy dołożeniu należytej staranności i przestrzeganiu zasad prawidłowej gospodarki.

W przedmiotowej sprawie bezspornym było, że powód w czasie trwania terapii, a więc przez okres ponad roku nie miał możliwości zarobkowych.

Kwestią zasadniczą było rozstrzygnięcie czy do jego sytuacji ma zastosowanie art. 136 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Stanowi on, że sąd nie uwzględnia przy wymiarze zakresu świadczeń alimentacyjnych utraty prawa majątkowego lub zrzeczenia się zatrudnienia o ile następuje z przyczyn zawinionych przez osobę zobowiązaną do alimentacji.

Pozwani w odpowiedzi na pozew powołali się na orzecznictwo Sądu Najwyższego i sądów powszechnych dotyczące skutków utraty zdolności zarobkowych wskutek pozbawienia wolności osoby zobowiązanej do alimentacji.

Dodać należy, że w podobny sposób oceniono osoby uzależnione od alkoholu, których uzależnienie wykluczało z rynku pracy.

Rozważając rozstrzygnięcie w przedmiotowej sprawie sąd oparł się na ocenie istoty i celu regulacji zawartej w art. 136 kro.

Stanowi on normatywną fikcję prawną chroniącą osoby uprawnione od alimentacji w sytuacjach, w których zobowiązani do niej rzeczywiście tracą zdolności zarobkowe.

Sam ustawodawca stworzył więc wytyczne co do sposobu rozstrzygania takich sytuacji, w których w świetle samego art. 135 § 1 kro osoba zobowiązana do alimentacji powinna być od niej zwolniona.

Ochrona normatywna ustanowiona w art. 136 kro powinna być w ocenie sądu rozciągnięta także na sytuacje utraty zdolności zarobkowych związane z uzależnieniem od środków odurzających.

Jak wskazał Sąd Apelacyjny w Białymstoku w ramach postępowania zabezpieczającego w sprawie rozwodowej powód z uwagi na wiek i wyuczony zawód miał spore możliwości zarobkowe.

Ich czasowa utrata wiąże się wyłącznie z uzależnieniem.

Współczesna nauka nie jest w stanie udzielić jednoznacznej odpowiedzi na pytanie co powoduje popadnięcie w uzależnienie i na ile jest to zależne od wyborów dokonywanych dobrowolnie przez daną osobę.

W świetle normatywnym trzeba tu jednak stosować takie same reguły jak wobec osób popadających w konflikt z prawem czy alkoholików.

Przemawia za tym potrzeba szczególnej ochrony prawa do alimentacji, zwłaszcza gdy dotyczy ono małoletnich dzieci.

W rezultacie powyższych rozważań sąd uznał argumentacje pozwanych i orzekł o oddaleniu powództwa.

Inną okolicznością jest to, że w chwili zamykania rozprawy powód kończył w zasadzie terapię i odzyskanie przez niego zdolności zarobkowania powinno nastąpić w bliskiej przyszłości.

Szczególna sytuacja powoda przy jednoczesnym zwiększeniu się dochodów matki pozwanych został uwzględniona przy orzekaniu o kosztach postępowania.

Sąd doszedł do przekonania , mając na uwadze także zadłużenie powoda, że względy słuszności przemawiają za zwolnieniem go na mocy art. 102 kpc od obowiązku zwrotu pozwanym kosztów procesu pomimo tego, że roszczenie powoda nie zostało przez sąd uwzględnione.