UZASADNIENIE

Działająca w imieniu małoletniego powoda (pozwanego wzajemnego) T. P. - jego matka I. K. - wniosła o podwyższenie alimentów na rzecz syna od pozwanego (powoda wzajemnego) P. P. z kwoty 400,00 zł miesięcznie do kwoty 600,00 zł miesięcznie, począwszy od stycznia 2018 roku. W uzasadnieniu podniosła, iż od września 2017 roku wzrosły koszty utrzymania małoletniego w przedszkolu, zaś ona ponosi dodatkowo koszty wiążące się z jego treningiem, lekami. Ponosi także wysokie koszty wyjazdów małoletniego na wakacje i ferie zimowe. W związku z rezygnacją z pracy w soboty, zmniejszeniu uległ jej dochód miesięczny. I. K. wskazała ponadto, że pozwany nie pomaga jej finansowo w utrzymaniu syna. Pozwany mieszka oraz prowadzi gospodarstwo wraz ze swymi rodzicami, a jego sytuacja materialna uległa poprawie. Nadto matka powoda podniosła, iż wychowuje samotnie czwórkę dzieci. Mieszkanie ogrzewane jest na prąd, w związku z czym płaci wysokie rachunki, w szczególności w okresie od listopada do kwietnia.

Pozwany (powód wzajemny) P. P. w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie pozwu o podwyższenie alimentów w całości, jednocześnie wniósł pozew wzajemny o obniżenie obowiązku alimentacyjnego wobec syna poprzez zasądzenie alimentów w kwocie 250,00 zł miesięcznie. W uzasadnieniu podniósł, że nie jest w stanie płacić alimentów w dotychczasowej wysokości z powodu złego stanu zdrowia i braku możliwości osiągania zarobku na dotychczasowym poziomie. Nadto , w jego ocenie, nie nastąpiła zmiana sytuacji osobistej i potrzeb małoletniego syna. Ustalenie alimentów w wysokości 500 zł nastąpiło w momencie, gdy pozwany (powód wzajemny) był zdrowym mężczyzną, pracował na budowie i nie posiadał przeciwwskazań do wykonywania pracy zarobkowej. Aktualnie mając na względzie niedawne zakończenie terapii oraz pozostawanie na świadczeniu rentowym, jego realne możliwości finansowe kształtują się na o wiele niższym poziomie. Pozwany (powód wzajemny) podniósł, iż choruje na raka złośliwego jądra i przeszedł chemioterapię. W styczniu 2017 r. miał operację w klinice w P., aktualne rokowania są pomyślne, lecz do pełnego wyzdrowienia jeszcze daleko. Jego wyłączne źródło utrzymania stanowi świadczenie w wysokości 750,00 zł. Pozwany (powód wzajemny) wskazał także, że zdecydowanemu wzrostowi uległy jego potrzeby, gdyż musi przyjmować leki, dojeżdżać na wizyty kontrolne, oraz stosować dietę. Odnosząc się do powództwa o podwyższenie alimentów podał, że matka małoletniego nie wskazała nowych potrzeb syna. Podana lista życzeń jest natomiast nieadekwatna do jego możliwości zarobkowych. Powód nie może, realizować wszystkich potencjalnych pasji, ubierać się w najmodniejszych sklepach. Rodzice oraz dzieci dzielą się zarówno bogactwem, jak i biedą. Nie można wymagać, by biedni rodzice musieli zapewniać dziecku identycznego poziomu życia jak rodzice zamożni. Jak wskazał, sam prowadzi skromne życie i w taki sposób żyje również jego syn.

Na rozprawie w dniu 17.04.2018 r. matka małoletniego powoda wniosła o oddalenie powództwa o obniżenie alimentów.

Sąd ustalił co następuje :

Małoletni T. P. jest synem I. K. i P. P.. Wyrokiem z dnia 15.02.2016 r. Sąd Rejonowy w Kole zasądził od pozwanego (powoda wzajemnego) alimenty na rzecz małoletniego syna w kwocie 400,00 zł miesięcznie, poczynając od dnia 28.12.2015 r.

(dowód: akta III RC 341/15 Sądu Rejonowego w Kole)

Małoletni T. miał wówczas 4 lata. Uczęszczał do przedszkola w B., do którego matka dowoziła go rowerem. Opłata za przedszkole wynosiła około 100,00 zł miesięcznie. Powód korzystał w przedszkolu z pomocy logopedy. Chłopiec miał orzeczenie o niepełnosprawności wydane na okres do dnia 30.09.2018 r, w związku z czym otrzymywał zasiłek pielęgnacyjny. Pozostawał pod kontrolą neurologa i psychologa z K.. Przyjmował leki , które częściowo były refundowane i kosztowały około 20 zł miesięcznie.

Małoletni zamieszkiwał wraz z matką i trojgiem przyrodniego rodzeństwa w wynajmowanym mieszkaniu w miejscowości O. gm. B.. Czynsz wynosił 300,00 zł. I. K. była zarejestrowana w urzędzie pracy. Podejmowała prace dorywcze. Na T. pobierała zasiłek rodzinny w wysokości 89,00 zł miesięcznie, dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej w wysokości 90,00 zł miesięcznie oraz dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego w wysokości 80,00 zł.

( dowód: akta III RC 341/15 Sądu Rejonowego w Kole )

P. P. był zatrudniony jako pracownik budowlany w firmie (...) J. N. w oparciu o umowę o pracę zawartą na czas określony do dnia 31.12.2016 r. Z tego tytułu osiągał miesięczne wynagrodzenie w kwocie około 1.800 zł. netto. Pracę wykonywał na terenie P., ale na każdy weekend wracał do domu. Dojazdy kosztowały go około 30,00 zł w jedną stronę. Pracodawca ponosił koszty hotelu, zaś pozwany (powód wzajemny) koszty dojazdu do P. i wyżywienia. P. P. mieszkał z rodzicami i partycypował w kosztach utrzymania domu. Za energię elektryczną płacił od 200,00 zł do 270,00 zł za dwa miesiące, za wodę od 100,00 zł do 150,00 zł za trzy miesiące. Pozwany spłacał kredyt zaciągnięty na zakup mebli.

(dowód: akta III RC 341/15 Sądu Rejonowego w Kole)

T. P. ma obecnie 6 lat, chodzi do przedszkola w B., za które opłata łącznie z wyżywieniem wynosi 150,00 zł miesięcznie. Do przedszkola dojeżdża autobusem szkolnym. Chłopiec przyjmuje na stałe leki, których miesięczny koszt wynosi 30,00 zł. W dalszym ciągu pozostaje pod kontrolą neurologa i psychologa. Na kontrole do neurologa jeździ co miesiąc. Również co miesiąc uczęszcza na terapię psychologiczną, która realizowana jest w ramach ubezpieczenia. Zarówno wizyty u neurologa, jak i terapia psychologiczna odbywają się w K.. T. należy do klubu sportowego i od roku czasu chodzi na treningi, które odbywają się dwa razy w tygodniu. Opłata za dodatkowe zajęcia wynosi 70,00 zł miesięcznie. Obuwie sportowe ( 2 pary ) kosztowało 550,00 zł. Małoletni w sierpniu ma zaplanowane letnie kolonie w U.. Wyjazd jest w części sponsorowany. Część która mają dopłacić rodzice wynosi około 1.000,00 zł. I. K. ponosi wydatki na paliwo do skutera, którym wozi małoletniego na wizyty lekarskie, treningi. Pobiera na syna zasiłek rodzinny w kwocie 124,00 zł miesięcznie, dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego w kwocie 110,00 zł miesięcznie oraz dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej w kwocie 95,00 zł miesięcznie. Otrzymała również jednorazowy dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego. Małoletni ma przyznane świadczenie wychowawcze w kwocie 500,00 zł.

( dowód : decyzja Wójta Gminy B. z dnia 20.11.2017 r. oraz z dnia 18.10.2017 r. k.13-14, potwierdzenie zakupu odzieży z dnia 16.04.2018 r., zaświadczenie Samorządowego Przedszkola w B. z dnia 15.01.2018r. k.19, dowód wpłaty z dnia 26.01.2018 r. k.20, zamówienia – dowody zakupu k.54, potwierdzenia wykonania przelewu k.110 , k.117-118 , k.126, k.131, 135 ; zeznania I. K. k.191-191v )

I. K. pracuje w firmie PPUH (...) w B. w charakterze pomocnika stolarza. Ma zawartą umowę o pracę na okres do dnia 16.06.2018 r. Miesięczne wynagrodzenie wynosi 1.160,13 zł netto. Wraz z dziećmi nadal mieszka w wynajętym lokalu. Na koszty utrzymania mieszkania składają się m.in. rachunki za energię elektryczną, które w sezonie zimowym sięgają nawet 1.900,00 zł, natomiast w sezonie letnim wynoszą około 450,00 zł. I. K. ma zadłużenie z racji zaciągniętych pożyczek , w tym tzw. chwilówek.

( dowód: zaświadczenie o zarobkach z dnia 13.04.2018 r. k.12, aneks do umowy pożyczki pieniężnej k.17, umowy pożyczki gotówkowej k.18, k.22, k.24, polecenie przelewu z dnia 03.01.2018 r. k.21, harmonogram spłaty rat z dnia 16.11.2017 r. k.23, karta spłat klienta k.35, wezwanie do uregulowania płatności k.93, potwierdzenia wykonania przelewu k.111—116, k.119-125, k.127-130, k.132-134, k.136-142, k.145-167 oraz k.173-179 ; zeznania I. K. k.191-191v)

P. P. jest obecnie osobą całkowicie niezdolną do pracy, albowiem w 2017 r. rozpoznano u niego nowotwór. Stwierdzono również przerzuty do płuc i wszczepy w opłucną. Niezdolność do pracy został ustalona na okres do dnia 31.10.2019 r. Pozwany (powód wzajemny) przeszedł zabieg oraz chemioterapię. P. P. ma przyznany od 1.11.2017 r. zasiłek stały na okres do 30.06.2019 r. w wysokości 604,00 zł miesięcznie oraz świadczenie w formie opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne. Otrzymuje również zasiłek pielęgnacyjny w kwocie 153,00 zł miesięcznie. Pozwany pozostaje pod kontrolą lekarza, ma skierowanie na badania tomograficzne.

P. P. nadal mieszka z rodzicami. Opłaca rachunki za prąd w wysokości 200,00 zł za dwa miesiące, za wodę w wysokości 50,00 zł na kwartał. Spłaca również pożyczkę, której miesięczna rata wynosi 228,00 zł.

(dowód: decyzja (...) w B. z dnia 15.12.2017 r. k.185-186, decyzja Wójta Gminy B. z dnia 10.07.2017 r. k.187, orzeczenie lekarza orzecznika ZUS z dnia 05.10.2017 r. k.188, zaświadczenie z (...) w B. z dnia 05.02.2018 r. k.189, zaświadczenie lekarskie z dnia 22.03.2018 r. k.190, zeznania P. P. k.191v -192 )

Sąd zważył co następuje :

Podstawą zgłoszonych przez matkę małoletniego powoda (pozwanego wzajemnego) i pozwanego (powoda wzajemnego) żądań jest art. 138 kro, zgodnie z którym w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Przez zmianę stosunków - uzasadniającą podwyższenie alimentów - rozumie się istotne zwiększenie się usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego lub też zwiększenie się możliwości zarobkowych zobowiązanego do alimentacji, które to przesłanki w myśl art. 135 § 1 kro wyznaczają zakres obowiązku alimentacyjnego. Z kolei przez zmianę stosunków - uzasadniającą obniżenie alimentów - uznaje się istotne zmniejszenie się lub ustanie możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego, jak również zmniejszenie się usprawiedliwionych potrzeb osoby uprawnionej do alimentacji. Dla stwierdzenia, czy nastąpiła zmiana stosunków w rozumieniu art. 138 kro, należy brać pod uwagę, czy istniejące warunki i okoliczności - na tle sytuacji ogólnej - mają charakter trwały, dotyczą okoliczności zasadniczych, ilościowo znacznych i wyczerpują te przesłanki, które w istotny sposób wpływają na istnienie czy zakres obowiązku alimentacyjnego.

W ocenie Sądu, w świetle zgromadzonego materiału dowodowego, powództwo o podwyższenie alimentów nie zasługuje na uwzględnienie. Matka małoletniego nie wykazała, aby od wydania wyroku zasądzającego alimenty na rzecz syna doszło do istotnego zwiększenia się jego usprawiedliwionych potrzeb. Sąd dostrzega, iż od tego momentu upłynęło przeszło dwa lata, jednakże w tym czasie małoletni nie rozpoczął nawet edukacji szkolnej i nadal leczy się u tych samych specjalistów co w trakcie ostatniej sprawy o alimenty tj. u neurologa i psychologa. Wprawdzie chłopiec zaczął uczęszczać na dodatkowe zajęcia sportowe w związku z czym chodzi na treningi i niezbędny był zakup stroju, obuwia, ale w ocenie Sądu, udział w tych zajęciach nie generuje istotnego wzrostu kosztów, skoro stała miesięczna opłata wynosi 70 zł. Matka powoda ( pozwanego wzajemnego ) złożyła do akt szereg dokumentów, które miały dokumentować koszty utrzymania małoletniego. Przedłożone faktury VAT za okres od 16.12.2017 r. do 10.04.2018 r. (k.37-53 oraz k.55-92 i k.94-104) nie wniosły jednak do sprawy nic istotnego ,albowiem jak przyznała matka małoletniego dotyczą one wydatków ponoszonych na całą rodzinę. Poza tym, zdaniem Sądu, strona powodowa nie musi wykazywania szczegółowo miesięcznych kosztów utrzymania uprawnionego. Podkreślić bowiem trzeba, że określenie wysokości świadczeń alimentacyjnych, uwarunkowanych kosztami utrzymania (wyżywienie, mieszkanie, odzież, leczenie ) i wychowania, w odniesieniu do dzieci (pielęgnacja, opieka, dbałość o fizyczny i intelektualny rozwój) jest wprawdzie domeną ustaleń na podstawie dowodów ale uwzględniającą także zasady doświadczenia życiowego ( Orz. SN z 29.11.1949 r. Wa.C 167/49 , NP. 1951 , nr 2 s.52). W ocenie Sądu, patrząc przez pryzmat tych zasad, należy uznać , iż potrzeby małoletniego powoda (pozwanego wzajemnego) kształtują się na poziomie około 700-800 zł miesięcznie, ale w żadnym razie nie wynoszą 1 tys. zł miesięcznie.

Powództwo o podwyższenie alimentów podlega oddaleniu jednak przede wszystkim z uwagi na zmniejszenie się możliwości zarobkowych ojca małoletniego. W toku poprzedniej sprawy o alimenty P. P. pracował na pełen etat, natomiast w związku z rozpoznaną chorobą nowotworową jest całkowicie niezdolny do pracy i utrzymuje się wyłącznie z zasiłku stałego i zasiłku pielęgnacyjnego, które wynoszą łącznie 757 zł miesięcznie. W konsekwencji dochody pozwanego uległy obniżeniu o około 1.000 zł miesięcznie i to z przyczyn od niego niezależnych (ustalając alimenty w sprawie III RC 341/15 Sąd przyjął , iż dochody pozwanego wynoszą 1.800, a więc tyle ile pozwany wskazał w oświadczeniu o stanie rodzinnym i majątkowym , a nie 1.314 zł, co wynikało z przedłożonego zaświadczenia o zarobkach ). W takiej sytuacji , zdaniem Sądu, pozwany (powód wzajemny) nie ma możliwości nawet częściowego uwzględnienia powództwa o podwyższenie alimentów. Matka powoda występując z powództwem o podwyższenie alimentów i to w sytuacji gdy znany jest jej stan zdrowia ojca dziecka ( małoletni utrzymuje z nim kontakt ), wykazuje postawę roszczeniową, której nie sposób zaakceptować i zrozumieć.

W tym stanie rzeczy , na podstawie cytowanych przepisów , orzeczono jak w pkt I wyroku.

P. P. w ramach powództwa wzajemnego wniósł o obniżenie alimentów na syna.

Zdaniem Sądu, powództwo ojca małoletniego, z przyczyn opisanych powyżej podlega uwzględnieniu w pełnym zakresie. W realiach niniejszej sprawy, pozostawienie alimentów w dotychczasowej wysokości tj. 400 zł miesięcznie byłoby jednoznaczne z pozostawieniem ich na poziomie nieprzystającym do możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego, które stanowią górną granicę świadczeń alimentacyjnych. Możliwości zarobkowe pozwanego, wyznaczają górny zakres świadczeń alimentacyjnych, choćby nawet wszystkie usprawiedliwione potrzeby uprawnionych do alimentacji nie zostały pokryte w tych granicach ( wyrok SN z dnia 20.01.1972 r. III CRN 470/71, niepublikowany). Pozwanemu ( powodowi wzajemnemu ) po zapłaceniu alimentów pozostaje na własne potrzeby kwota nieznacznie przekraczająca 500 zł. W tym miejscu nie sposób nie zauważyć , iż I. K., uwzględniając świadczenia socjalne i alimenty przyznane na syna, dysponuje za zaspokojenie jego potrzeb kwotą 1.079 zł , a zatem kwotą o 100% wyższą niż ta która pozostaje do dyspozycji pozwanemu ( powodowi wzajemnemu). Wprawdzie w świetle przepisu art. 135 § 3 pkt 3 i 4 kro świadczenia rodzinne, o których mowa w ustawie z dnia 28.11.2003 r. o świadczeniach rodzinnych ( a więc m.in. zasiłek rodzinny , zasiłek pielęgnacyjny ) oraz świadczenie wychowawcze o którym mowa w ustawie z dnia 11.02.2016 r. o pomocy państwa w wychowaniu dzieci ( potocznie nazywane "świadczeniem 500+" ), nie mają wpływu na zakres świadczeń alimentacyjnych, ale i tak nie sposób zaakceptować, że sama matka powoda w tak trudnym dla pozwanego okresie pomija te okoliczności.

Na marginesie należy jedynie zauważyć , iż postępowanie matki małoletniego wskazuje, iż nie posiada ona umiejętności właściwego gospodarowania środkami finansowymi. W okresie od zakończenia sprawy III RC 341/15, sytuacja ekonomiczna rodziny uległa zdecydowanej poprawie, albowiem I. K. podjęła pracę, wprowadzono ustawę o pomocy państwa w wychowaniu dzieci, dzięki czemu wysokość świadczeń socjalnych wzrosła o 2 tys. zł. Mimo to matka powoda korzysta w wysokooprocentowanych pożyczek ( jak np. pożyczka udzielona przez firmę (...), w związku z zawarciem której, I. K. otrzymała kwotę 1.000 zł a musi spłacić 2.050,68 zł ) czy też kupuje na raty porcelanę ( k.93 ), albo lampy za kwotę ponad 4 tys. zł ( k.41 ).

W tym stanie rzeczy, na podstawie cytowanych przepisów, orzeczono jak w pkt II wyroku.

Nie wniosły do sprawy nic istotnego przedłożone przez matkę małoletniego kopie biletów (k.25-34 ) , albowiem nie są imienne, w związku z czym nie ma pewności , iż wiążą się z wydatkami ponoszonymi na utrzymanie powoda ( pozwanego wzajemnego ) oraz potwierdzenia wykonania przelewów ( k.105-109 , k.143-144 , k.168-172 ) , albowiem z uwagi na brak konkretnego tytułu przelewu , również nie wiadomo czy dotyczą kosztów utrzymania małoletniego T..

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 102 kpc, odstępując od obciążenia nimi małoletniego powoda (pozwanego wzajemnego).

SSR Agnieszka Pietruszka

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE