UZASADNIENIE

Wyroku z dnia 21 czerwca 2018 roku

Powódka E. B. w ostatecznie sprecyzowanym żądaniu pozwu domagała się zasądzenia od pozwanej W. K. kwoty 15.000 zł z ustawowymi odsetkami: od kwoty 1500 zł od dnia 11 stycznia 2009 r. do dnia zapłaty, od kwoty 1500 zł od dnia 11 lutego 2009 r. do dnia zapłaty, od kwoty 1500 zł od dnia 11 marca 2009 r. do dnia zapłaty, od kwoty 1500 zł od dnia 11 kwietnia 2009 r. do dnia zapłaty, od kwoty 1500 zł od dnia 11 maja 2009 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenia kosztów procesu. Swoje roszczenie powódka wywodziła z faktu zajmowania przez pozwaną bez tytułu pranego nieruchomości stanowiącej działkę nr (...), zabudowaną domem mieszkalnym nr (...) w S., której właścicielem jest powódka. Pozwana pomimo wezwania do zapłaty czynszu dzierżawnego za korzystanie z tej nieruchomości odmówiła zapłaty.

Pozwana W. K. wniosła o oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów procesu. Zarzuciła, że dochodzona przez powódkę kwota z tytułu bezumownego korzystania jest rażąco wygórowana nie znajduje oparcia w realiach. Pozwana podniosła zarzut nabycia nieruchomości przez zasiedzenie.

Wyrokiem z dnia 11 października 2017 roku Sąd Rejonowy dla Krakowa – Krowodrzy w Krakowie zasądził od pozwanej W. K. na rzecz powódki E. B. kwotę 15.000 (piętnaście tysięcy) zł z odsetkami ustawowymi od kwoty 15.000 (piętnaście tysięcy) zł od dnia 11 stycznia 2009 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku, ustawowymi za opóźnienie od kwoty 15.000 (piętnaście tysięcy) zł od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty i oddalił powództwo w pozostałym zakresie (punkt I); zasądził od pozwanej W. K. na rzecz powódki E. B. kwotę 1.476 (tysiąc czterysta siedemdziesiąt sześć) zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego (punkt II); przyznał adwokatowi R. P. ze środków Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Krakowa – Krowodrzy w Krakowie kwotę 1.476 (tysiąc czterysta siedemdziesiąt sześć) zł tytułem wynagrodzenia za udzielenie pomocy prawnej pozwanej z urzędu (punkt III); nakazał ściągnąć od pozwanej W. K. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Krakowa – Krowodrzy w Krakowie kwotę 1.094,13 (tysiąc dziewięćdziesiąt cztery 13/100) zł tytułem zwrotu kosztów wynagrodzenia biegłej sądowej (punkt IV).

Za bezsporne Sad Rejonowy przyjął to, że pozwana W. K. korzysta bezumownie z nieruchomości oznaczonej jako działka nr (...) położonej w S., co najmniej od 2008 r.

Ponadto Sąd pierwszej instancji poczynił następujące ustalenia faktyczne:

Powódka E. B. jest właścicielem nieruchomości oznaczonej jako działka nr (...), położonej w S.. Wyrokiem tut. Sądu z dnia 12 sierpnia 2008 r. prawomocnym z dniem 18 grudnia 2008 r., w sprawie sygn. akt I C 1374/04/K, dokonano uzgodnienia treści księgi wieczystej nr (...), w ten sposób że objętą nią działkę nr (...) podzielono na działki nr (...), a następnie działkę nr (...) przeniesiono do księgi wieczystej nr (...), prowadzonej dla nieruchomości, której właścicielem jest powódka. Pismami z dni 21 grudnia 2008 r., 24 lutego 2009 r. powódka wezwała pozwaną do zapłaty kwot po 1500 zł za każdy miesiąc bezumownego korzystania z przedmiotowej nieruchomości. Pozwana w piśmie z dnia 11 marca 2009 r. odmówiła zapłaty. Postanowieniem z dnia 18 września 2015 r. Sąd Okręgowy w Krakowie zmienił postanowienie tut. Sądu z dnia 4 września 2014 r. w sprawie sygn. akt I Ns 1693/04/K, w ten sposób, że oddalił wniosek W. K. i J. K. o stwierdzenie nabycia przez zasiedzenie nieruchomości oznaczonej m.in. jako działka nr (...) położonej w S..

Wysokość wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości oznaczonej jako działka nr (...) położonej w S., zabudowanej domem mieszkalnym nr (...) w okresie od 18 grudnia 2008 r.14 września 2006 r. (data sporządzenia opinii) wyniosła kwotę 19.015 zł, przy czym wysokość czynszu za okres od 18 grudnia 2008 r. do 31 grudnia 2008 r. wyniosła kwotę 140 zł, natomiast miesięczne stawki czynszu wyniosły w okresach: od 1 stycznia 2009 r. do 31 grudnia 2009 r. kwotę 298,23 zł, od 1 stycznia 2010 r. do 31 grudnia 2010 r. kwotę 286,90 zł, od 1 stycznia 2011 r. do 31 grudnia 2011 r. kwotę 276 zł, od 1 stycznia 2012 r. do 31 grudnia 2012 r. kwotę 265,51 zł, od 1 stycznia 2013 r. do 31 grudnia 2013 r. kwotę 258,87 zł, od 1 stycznia 2014 r. do 31 grudnia 2014 r. kwotę 252,40 zł, od 1 stycznia 2015 r. do 31 grudnia 2015 r. kwotę 246,09 zł, od 1 stycznia 2016 r. do 14 września 2016 r. kwotę 240,01 zł. Budynek nr (...) usytuowany jest jedynie w 76% na działce nr (...). Budynek ten jest bardzo wyeksploatowany technicznie i należy go uprzednio odgruzować, aby można było go wynająć. Nie ma możliwości, aby wynająć sam ogród bez domu.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dokumentów, opinii biegłej sądowej E. H. (1). Autentyczność i prawdziwość dowodów z dokumentów nie była kwestionowana przez żadną ze stron postępowania, ich wiarygodność i moc dowodowa nie budzi zatem wątpliwości. W ocenie Sądu opinie biegłej sądowej E. H. (1) sporządzone i podane zostały rzetelnie, precyzyjnie i klarownie, a zawarte w nich wnioski są logiczne i przekonywujące.

Sąd oddalił wnioski dowodowe pozwanej, albowiem okoliczności sporne zostały dostatecznie wyjaśnione. Należy bowiem zauważyć, iż wszelkie wnioski dowodowe pozwanej zmierzały do wykazania nabycia przez zasiedzenie nieruchomości objętej żądaniem pozwu, przy czym kwestia ta została prawomocnie rozstrzygnięta postanowieniem Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 18 września 2015 r. w sprawie sygn. akt II Ca 1189/15. Sąd pominął wnioski dowodowe powódki zgłoszone w pismach z dnia: 19.12.2016 r. (k.-234-236), 9.12.2016 r. (k.-238-239), albowiem były nieprzydatne dla wykazania faktów, mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie. Zauważyć bowiem należy, iż zdjęcia przedłożone przez powódkę zostały sporządzone w niewiadomej dacie, w przeciwieństwie do zdjęć sporządzonych przez biegłą sądową E. H. (1) w dacie wizji, stanowiącej podstawę do wydania opinii w niniejszej sprawie. Podobnie plany budynku z nieweryfikowalnej daty, jak i nakaz płatniczy z dnia 26.01.2016 r. nie były przydatne do ustalenia powierzchni przedmiotowej nieruchomości, wobec faktu, iż biegła E. H. (1) ustaliła powierzchnię przedmiotowej działki w oparciu o mapę ewidencyjną, a powierzchnię budynku znajdującego się na przedmiotowej działce w oparciu o wykonane pomiary. Sąd oddalił wniosek pełnomocnika powódki o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego sądowego z zakresu szacowania, niż biegła E. H., albowiem samo niezadowolenie strony z treści opinii nie może prowadzić do przeprowadzania dowodu z opinii kolejnego biegłego, tak aby osiągnąć zadowolenie strony z wyników opinii. Sąd oddalił wniosek pełnomocnika powódki o dopuszczenie dowodu z oględzin sądowych przedmiotowej nieruchomości dla wykazania faktycznego wyglądu nieruchomości i jej metrażu, albowiem okoliczność ta została wykazana poprzez dokumenty, w szczególności wyrys z mapy ewidencyjnej, a nadto zobrazowana na zdjęciach sporządzonych przez biegłą E. H. (1) w ramach opinii. Wymaga nadto podkreślenia, iż sam wygląd nieruchomości nie stanowi jedynej przesłanki dla wykazania wartości wynagrodzenia za korzystanie z przedmiotowej nieruchomości.

Sąd pierwszej instancji uznał powództwo za częściowo uzasadnione w świetle art. 225 k.c. w zw. z art. 224 § 2 k.c. Wskazał, że z ustalonego w sprawie stanu faktycznego wynika, iż pozwana co najmniej od 2008 r. korzystała i nadal korzysta z działki powódki. Podkreślenia wymaga, iż pozwana pozostaje w złej wierze, albowiem pozwanej znany jest wyrok tut. Sądu z dnia 12 sierpnia 2008 r., sygn. akt I C 1374/04/K w przedmiocie uzgodnienia treści księgi wieczystej nr (...), albowiem W. K. była również pozwaną w tej sprawie. Wysokość wynagrodzenia za korzystanie z przedmiotowej nieruchomości w okresie objętym żądaniem pozwu została ustalona na kwotę 19.015 zł, zatem kwota żądania głównego pozwu 15.000 zł została wykazana przez powódkę. Należy jednak zauważyć, iż powódka nieprawidłowo wskazała kwotę, od której należało naliczyć odsetki ustawowe i w tym jedynie niewielkim zakresie Sąd oddalił powództwo. Stosownie do treści art. 481 § 1 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. uznając, że powódka uległa tylko w nieznacznym zakresie.

W apelacji od powyższego wyroku powódka E. B., zaskarżając go w punkcie I w części oddalającej powództwo, wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, ewentualnie o jego zmianę poprzez uwzględnienie powództwa w całości i zasądzenie kosztów za obie instancje. Zaskarżonemu wyrokowi powódka zarzuciła naruszenie przepisów postępowania oraz naruszenie przepisów prawa materialnego.

W ramach zarzutów naruszenia przepisów postępowania, które miało wpływ na wynik sprawy, powódka zarzuciła naruszenie:

- art. 278 § 1 k.p.c. w zw. z art. 286 k.p.c. poprzez oddalenie wniosku o przeprowadzenie dowodu z innego biegłego z zakresu szacowania, w sytuacji gdy biegła E. H. (1) nie uwzględniła w sporządzonej przez siebie opinii szeregu okoliczności o istotnym znaczeniu, na które wskazywała powódka w zarzutach, a także nie odniosła się do uwag powódki w jakikolwiek sposób przez co opinia jest niejasna, nierzetelna, nieprzekonywująca, a także zawiera istotne braki;

- art. 227 k.p.c. poprzez pominięcie wniosków dowodowych powódki zgłoszonych w pismach z dnia 19 grudnia 2016 roku oraz 9 grudnia 2016 roku w zakresie dopuszczenia dowodów z dokumentacji budynku oraz fotografii sporządzonych w dniu 9 grudnia 2016 roku, a także planów budynku i nakazu płatniczego, które to dokumenty miały na celu wykazać rzeczywiste wymiary budynku zajmowanego przez pozwaną, jego wygląd zewnętrzny oraz otoczenie, podczas gdy fakty te mają fundamentalne znaczenie dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, a w szczególności wygląd nieruchomości stanowi znaczącą przesłankę dla wykazania wartości wynagrodzenia z korzystania z niej, a sporządzona w sprawie opinia zawiera w tym względzie błędne dane, a części z nich nie zawiera w ogóle; obrazuje także inną nieruchomość niż działka powódki;

- art. 292 k.p.c. poprzez oddalenie wniosku powódki o dopuszczenie dowodu z oględzin nieruchomości, który zmierzał do wykazania faktycznego wyglądu nieruchomości i jej metrażu, które to okoliczności okazały się sporne pomiędzy stronami, a które nie zostały także wyjaśnione w sporządzonej w sprawie opinii, ta bowiem zawiera zdjęcia innej nieruchomości niż stanowiąca przedmiot postępowania;

- błąd w ustaleniach faktycznych polegający na sprzeczności ustaleń Sądu Rejonowego z zebranym w sprawie materiałem dowodowym poprzez ustalenie, iż: a) wysokość wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości powódki w okresie od 18 grudnia 2008 roku do 14 września 2016 roiku wynosiła 19 015 zł, a także przyjęcie, że wysokość czynszu za poszczególne okresy od dnia 18 grudnia 2008 roku do dnia 14 września 2016 roku odzwierciedlała wartości wskazane przez biegłą w sporządzonej opinii, podczas gdy przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie nie wykazało rzeczywistej wartości nieruchomości, a co za tym idzie niemożliwym stało się ustalenie wysokości adekwatnego wynagrodzenia za korzystanie z nieruchomości; b) budynek zajmowany przez pozwaną jest bardzo wyeksploatowany technicznie, podczas gdy ze zdjęć załączonych przez powódkę, sporządzonych w grudniu 2016 roku wyraźnie widać, że budynek ten jest w dobrym stanie, a zdjęcia zamieszczone przez biegłą w sporządzonej przez nią opinii przedstawiają zupełnie inną nieruchomość niż ta, o którą toczy się postępowanie; nadto zdjęcia obrazujące wnętrze domu dokumentują jedynie celowo utworzony na potrzeby wizji bałagan i nieporządek a w żadnym stopniu nie obrazują jego stanu technicznego; c) opinie biegłej E. H. (1) są rzetelne, precyzyjne i klarowne, a zawarte w nich wniosku są logiczne i przekonywujące, podczas gdy biegła poczyniła wyliczenia wynagrodzenia w oparciu o błędny metraż nieruchomości, nadto w treści opinii nie zostały ujęte i opisane wszystkie pomieszczenia, pominięto też zupełnie, iż pozwana oprócz domku użytkuje także działkę przydomową, do porównania cen zostały przyjęte budynki położone w znacznej odległości od domu zajmowanego przez pozwaną, a na uwidocznionych przez biegłą w opinii fotografiach widnieje inna działka, tj. działka, której w żaden sposób nie dotyczy niniejszej postępowanie; d) wnioski dowodowe zgłaszane przez powódkę w pismach z dnia 9 grudnia 2016 roku i 19 grudnia 2016 roku są nieprzydatne dla wykazania faktów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia, podczas gdy za pomocą tych dowodów powódka starała się wykazać, jaki jest rzeczywisty stan techniczny oraz metraż doku zajmowanego przez pozwaną, a okoliczności te wprost przekładają się na wysokość należnego za tę nieruchomość wynagrodzenia za korzystanie z niej.

Podniesiony w apelacji zarzut naruszenia prawa materialnego dotyczy art. 224 § 2 k.c. w zw. z art. 225 k.c. poprzez przyjęcie, że pozwana ponosi odpowiedzialność posiadacza w złej wierze jedynie za okres od dnia 11 maja 2009 roku do dnia 11 października 2009 roku, podczas gdy pozwana do chwili obecnej zajmuje przedmiotową nieruchomość, aż do jej wydania, co zostało przez nią wyrażone w pismach procesowych, jak też jej pełnomocnika.

Powódka podniosła również zarzut nierozpoznania istoty sprawy poprzez pominięcie, że powódka domagała się wynagrodzenia za każdy miesiąc zajmowania przez pozwaną jej nieruchomości, aż do jej wydania, co zostało przez nią wyrażone w pismach procesowych, jak też przez jej pełnomocnika.

Pozwana wniosła o oddalenie apelacji powódki i zasądzenie kosztów postępowania odwoławczego.

W apelacji od powyższego wyroku pozwana W. K., zaskarżając go w punkcie I w zakresie w jakim uwzględnia powództwo oraz w punkcie II i IV, domagała się zmiany zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa i zasądzenia kosztów za obie instancje.

Zaskarżonemu wyrokowi pozwana zarzuciła:

- naruszenie przepisów postępowania, mogące mieć wpływ na treść zaskarżonego wyroku, a polegające na: a) uznaniu przez Sąd pierwszej instancji, że w niniejszej sprawie doszło do zmiany powództwa, podczas gdy powódka nie dopełniła w tym zakresie wymogów określonych treścią art. 193 k.p.c. w związku z czym w świetle żądania zasądzenia roszczeń określonych w pozwie powództwo winno zostać oddalone; b) uznaniu wbrew treści złożonych w pozwie oraz pismach procesowych oświadczeń powódki, iż w niniejszej sprawie doszło do sprecyzowania żądania pozwu polegającego na żądaniu zasądzenia kwoty określonej w treści art. 224 k.c. jako wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy, podczas gdy powódka oparła swoje roszczenie o zapłatę z należności z tytułu dzierżawy;

- naruszenie przepisów prawa materialnego tj.: a) art. 224 §2 k.c. oraz 225 k.c. polegające na uznaniu, że pozwana pozostawała posiadaczem w złej wierze, podczas gdy pozostaje ona posiadaczem w dobrej wierze a powódka nie wykazała faktu wytoczenia powództwa o wydanie nieruchomości, skutkiem czego zasądzono od pozwanej wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy; b) art. 224 §2 k.c. oraz 225 k.c. oraz art. 359 § 1 k.c. polegające na zasądzeniu od pozwanej odsetek za okres od dnia 11 stycznia 2009 roku od kwoty 15 000 zł, podczas gdy brak jest podstaw do uznania, iż kwota ta była wymagalna od tej daty.

Powódka wniosła o oddalenie apelacji pozwanej i zasądzenie kosztów postępowania odwoławczego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zasadniczą kwestią, wymagającą przesądzenia na samym wstępie niniejszych rozważań jest to z jakim żądaniem ostatecznie wystąpiła powódka w niniejszej sprawie. Ma to związek z zarzutami obu apelacji w związku ze zmianą żądania pozwu w toku postępowania przed Sądem pierwszej instancji, w szczególności z zarzutem apelacji powódki dotyczącym nierozpoznania istoty sprawy.

Treść pozwu (k. 4 – 7) i pisma powódki z dnia 23 października 2009 roku, stanowiącego jego rozszerzenie (k. 74), nie pozostawiały żadnych wątpliwości, że powódka domagała się zasądzenia najpierw kwoty 7500 zł za okres od stycznia do maja 2009 roku (pozew), a następnie dalszej kwoty 7500 zł za kolejne miesiące do października 2009 roku (pismo z dnia 23 października 2009 roku). Łącznie powódka domagała się zasądzenia kwoty 15 000 zł za okres od stycznia do października 2009 roku (10 miesięcy), wyraźnie przy tym przyjmując kwotę 1500 zł za każdy miesiąc.

Zarządzeniem z dnia 23 marca 2016 roku (k. 56) Sąd pierwszej instancji – jeszcze przed dopuszczeniem dowodu z opinii biegłego - wezwał pełnomocnika powódki do wskazania daty końcowej okresu, za który powódka domaga się wynagrodzenia za bezumowne korzystanie, pod rygorem zawieszenia postępowania. W piśmie z dnia 25 kwietnia 2016 roku (k. 180) pełnomocnik powódki wskazał, że datą końcową domagania się przez powódkę wynagrodzenia za bezumowne korzystanie w niniejszej sprawie jest data wydania orzeczenia. Jednocześnie nie zostało sprecyzowane, i nie wzywał o to Sąd pierwszej instancji, to, czy powódka w związku z treścią tego pisma zmienia tylko podstawę faktyczną dochodzonego roszczenia i w ramach pierwotnie wskazanej kwoty 15 000 zł dochodzi wynagrodzenia za dłuższy okres (do wydania wyroku), czy też w związku z wezwaniem Sądu rozszerza ona żądanie pozwu za dalsze okresy, a jeśli tak to o jaką kwotę.

Mając na względzie okoliczności niniejszej sprawy i sekwencję następujących w niej zdarzeń wykluczyć należy sytuację, w której należałoby uznać, że wolą powódki była tylko zmiana podstawy faktycznej dochodzonego roszczenia w ramach pierwotnie dochodzonej kwoty 15 000 zł. Po pierwsze, powódka konsekwentnie w pozwie i w pierwszym piśmie procesowym zmieniającym żądanie pozwu przypisywała kwotę 1500 zł do każdego miesiąca. Po drugie, powódka jednoznacznie zakreśliła żądanie odsetkowe, łącząc je z każdym miesiącem od kwoty 1500 zł i po sporządzeniu pisma z dnia 25 kwietnia 2016 roku stanowiska w tym względzie nie zmieniła. Po trzecie, pismo z dnia 25 kwietnia 2016 roku sporządzone zostało wyłącznie na wezwanie Sądu i to jeszcze przed dopuszczeniem dowodu z opinii biegłego, z której powódka mogłaby powziąć wiedzę o oszacowanej wartości wynagrodzenia. Po czwarte wreszcie, kwestionowanie przez powódkę w dalszym toku postępowania wyliczonego przez biegłą wynagrodzenia na kwotę 19 015 zł do daty wydania opinii, czyli na kwotę wyższą niż dochodzone 15 000 zł w niniejszej sprawie, wyklucza przyjmowanie, by w sprawie chodziło wyłącznie o zmianę podstawy faktycznej dochodzonego roszczenia i wydłużenia tylko okresu dochodzonego pozwem roszczenia, w ramach pierwotnie żądanej kwoty, jak to ostatecznie przyjął Sąd pierwszej instancji. W takim bowiem wypadku kwestionowanie przez powódkę opinii biegłej nie miałoby żadnego sensu, skoro kwota wskazana w opinii byłaby wyższa niż ta dochodzona w niniejszej sprawie.

Jednocześnie nie sposób pominąć tego, że pismo procesowe z dnia 25 kwietnia 2016 roku, jakkolwiek złożone na wyraźne żądanie Sądu, to jednak stanowiło pewną modyfikację pierwotnego żądania pozwu w zakresie okresu dochodzonego roszczenia, która ostatecznie zdecydowała o sposobie rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie. Nie sposób przy tym przyjmować, że pismo to stanowi rozszerzenie żądania pozwu o dalsze kwoty po 1500 zł za każdy następny miesiąc, bo takiego żądania ono nie zawiera, a tym samym nie spełnia wymogu dokładnego określenia żądania, o którym mowa w art. 187 § 1 pkt 1 k.p.c. Treści żądania pozwu nie można domniemywać.

Jeżeli z pisma tego nie wynikało, że – w wyniku wezwania Sądu - zmianie ulega także kwota dochodzonego roszczenia, to rolą Sądu pierwszej instancji było wezwanie pełnomocnika powódki do jednoznacznego sprecyzowania żądania pozwu i wskazania dochodzonej kwoty. Pomiędzy kwotą jakiej dochodziła powódka a przytoczoną przez nią na żądanie Sądu podstawą faktyczną zachodziła bowiem istotna rozbieżność. W żadnym wypadku na tamtym etapie postępowania, a także w jego późniejszej fazie aż do daty zamknięcia rozprawy, nie można było wnioskować, że sporządzenie tego pisma związane jest tylko ze zmianą faktyczną żądania pozwu i wolą dochodzenia w ramach pierwotnie żądanej kwoty wynagrodzenia za dłuższy okres. W zaistniałej sytuacji winien znaleźć zastosowanie art. 177 § 1 pkt 6 k.p.c., bowiem brak precyzyjnego określenia żądania pozwu na tym etapie postępowania uniemożliwiał nadanie sprawie dalszego biegu.

Rozpoznanie przez Sąd pierwszej instancji sprawy przy założeniu, że w ramach pierwotnie dochodzonej kwoty nastąpiła tylko modyfikacja podstawy faktycznej żądania pozwu co do okresu, za który dochodzone jest wynagrodzenie z pewnością nie odpowiada woli powódki i jednocześnie może zamykać jej drogę do dochodzenia roszczeń za okres aż do wydania wyroku w niniejszej sprawie z uwagi na powagę rzeczy osądzonej (art. 366 k.p.c.). Nie sposób bowiem pomijać tego, że pismo z dnia 25 kwietnia 2016 roku zostało złożone i wpływało na podstawę faktyczną. Sytuacji tej nie sposób akceptować, przy braku jednoznacznego wyjaśnienia przez Sąd pierwszej instancji jaka ostatecznie kwota jest przedmiotem żądania pozwu.

Zaistniała w okolicznościach niniejszej sprawy sytuacja skutkować musi stwierdzeniem, w ocenie Sądu Okręgowego, nierozpoznania istoty sprawy, co rodzi konieczność uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania. Rozpoznanie sprawy i wydanie orzeczenia co do istoty sprawy dokonane z zaniechaniem wyjaśnienia rzeczywistej treści żądania pozwu i bez dokładnego określenia jego żądania uznane jest również w orzecznictwie Sądu Najwyższego jako przykład nierozpoznania istoty sprawy (por. np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 lipca 2011 r., I PK 10/11, OSNP 2012/19-20/233 oraz postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 3 czerwca 2015 r., V CZ 26/15, nie publik.). Taka zaś sytuacja zachodzi w okolicznościach niniejszej sprawy.

Z tych też przyczyn Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji na podstawie art. 386 § 4 k.p.c. Rolą Sądu pierwszej instancji ponownie rozpoznającego sprawę będzie w pierwszej kolejności wezwanie powódki do sprecyzowania żądania pozwu poprzez podanie kwoty dochodzonego roszczenia w związku z treścią pisma z dnia 25 kwietnia 2016 roku (k. 180).

Jednocześnie za niezasługujące na uwzględnienie Sąd Okręgowy uznał zarzuty apelacji pozwanej co do naruszenia przez Sąd pierwszej instancji art. 224 § 2 k.c. i art. 225 k.c. poprzez przyjęcie, że pozwana jest posiadaczem w złej wierze. Jak słusznie argumentuje w uzasadnieniu swojej apelacji pozwana dla ustalenia posiadania w dobrej wierze istotny jest moment objęcia nieruchomości w posiadanie. To zaś, że pozwana objęła nieruchomość w posiadanie w złej wierze wynika wprost z postanowienia Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 18 września 2015 roku (sygn.. akt II Ca 1189/15) wraz z uzasadnieniem, skoro objęcie spornej nieruchomości w posiadanie przez pozwaną nastąpiło w oparciu o nieformalną umowę (k. 164 – 175). W ugruntowanym orzecznictwie zgodnie przyjmuje się, że osoba, która weszła w posiadanie nieruchomości na podstawie umowy mającej na celu przeniesienie własności, zawartej bez zachowania formy aktu notarialnego, nie jest samoistnym posiadaczem w dobrej wierze (por. uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 6 grudnia 1991 r., III CZP 108/91, OSNC 1992/4/48, mającej moc zasady prawnej, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 kwietnia 1997 r. I CKN 74/97, OSNC 1997, Nr 11, poz. 171, nie publikowane wyrok z dnia 19 maja 1998 r., II CKN 770/97, postanowienia: z dnia 17 lutego 1997 r., II CKN 3/97, z dnia 22 grudnia 1998 r., II CKN 59/98, z dnia 19 lipca 2000 r., II CKN 282/00, z dnia 14 czerwca 2005 r., V CK 700/04, dnia 7 października 2010 r., IV CSK 152/10, z dnia 9 stycznia 2014 r., V CSK 87/13, z dnia 7 maja 2014 r., II CSK 472/13).

Nie może zatem być wątpliwości co do tego, że pozwana jest posiadaczem w złej wierze i jako taki jest ona zobowiązana do zapłaty powódce wynagrodzenia za bezumowne korzystanie. Pozwana przy tym nie legitymuje się żadnym skutecznym tytułem do korzystania ze spornej nieruchomości, a jej wniosek o zasiedzenie został prawomocnie oddalony.

Również zarzut pozwanej, iż powódka w toku niniejszego postępowania dochodzi zapłaty czynszu jest pozbawiony jakichkolwiek podstaw. Treść pisma z dnia 25 kwietnia 2016 roku, w którym jest mowa o wynagrodzeniu za bezumowne korzystania nie pozostawia żadnej wątpliwości co do charakteru zgłoszonego żądania. Wbrew przy tym zarzutom pozwanej powódka już w pozwie wskazywała na to, że dochodzona pozwem kwota związana jest z korzystaniem przez pozwaną z nieruchomości powódki bez tytułu prawnego. To, że powódka wylicza żądanie pozwu wskazując na czynsz dzierżawny nie zmienia charakteru dochodzonego roszczenia, które jednoznacznie zostało określone. Również skierowanie do pozwanej przed wytoczeniem sprawy wezwania o zapłatę czynszu dzierżawnego nie wpływa na charakter roszczenia. Poza sporem jest bowiem to, że pozwana nie płaciła powódce żadnej kwoty po otrzymaniu wezwania do zapłaty z dnia 21 grudnia 2008 roku i 24 lutego 2009 roku, a zatem nie można przyjmować, by pomiędzy stronami doszło do nawiązania umownego stosunku zobowiązaniowego choćby per facta concludentia.

Z tych też przyczyn orzeczono jak w sentencji.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE