Sygn. akt II Ca 7/18

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 stycznia 2018 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący

SSA w SO Grzegorz Ślęzak

Sędziowie

SSO Jarosław Gołębiowski (spr.)

SSO Dariusz Mizera

Protokolant

st. sekr. sąd. Beata Gosławska

po rozpoznaniu w dniu 29 stycznia 2018 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa B. T. i S. T. reprezentowanej przez przedstawicielkę ustawową A. T.

przeciwko R. T.

o podwyższenie alimentów

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Bełchatowie

z dnia 3 listopada 2017 roku, sygn. akt III RC 295/17

1. zmienia zaskarżony wyrok w punktach:

a/ pierwszym, sentencji w ten sposób, że alimenty zasądzone od pozwanego R. T. na rzecz małoletniej powódki S. T. obniża z kwoty po 900 złotych miesięcznie do kwoty po 700 (siedemset) złotych miesięcznie,

b/ drugim sentencji w ten sposób, że alimenty zasądzone od pozwanego R. T. na rzecz powoda B. T. obniża z kwoty po 800 złotych miesięcznie do kwoty po 700 ( siedemset) złotych miesięcznie;

2. oddala powództwo i apelację w pozostałej części;

3. znosi wzajemnie między stronami koszty procesu za instancję odwoławczą.

SSA w SO Grzegorz Ślęzak

SSO Jarosław Gołębiowski SSO Dariusz Mizera

Sygn. akt II Ca 7/18

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 3 listopada 2017 roku Sąd Rejonowy w Bełchatowie po rozpoznaniu sprawy z powództwa S. T., B. T. przeciwko R. T. o podwyższenie alimentów

1. podwyższył alimenty od pozwanego R. T. na rzecz małoletniej powódki S. T. z kwoty po 400,00 złotych miesięcznie zasądzonej wyrokiem Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 15 grudnia 2010 roku w sprawie sygn. akt I C 1049/10 do kwoty po 900,00 złotych miesięcznie, poczynając od dnia 1 sierpnia 2017 roku, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku uchybienia terminu płatności którejkolwiek z kwot, z pozostawieniem bez zmian pozostałych dotychczasowych warunków płatności;

2. podwyższył alimenty od pozwanego R. T. na rzecz powoda B. T. z kwoty po 400,00 złotych miesięcznie zasądzonej wyrokiem Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 15 grudnia 2010 roku w sprawie sygn. akt I C 1049/10 do kwoty po 800,00 złotych miesięcznie, poczynając od dnia 1 sierpnia 2017 roku, płatne do dnia 10-go każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku uchybienia terminu płatności którejkolwiek z kwot;

3. oddalił powództwo w pozostałej części;

4. nakazał pobrać od pozwanego R. T. na rzecz Skarbu Państwa kwotę 540,00 złotych tytułem opłaty od uwzględnionej części powództwa oraz 12,00 (dwanaście) złotych za klauzulę wykonalności;

5. nadał wyrokowi w punktach pierwszym i drugim rygor natychmiastowej wykonalności.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego.

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb. z dnia 15.12.2010 r. wydanym w sprawie IC 1049/10 rozwiązano przez rozwód związek małżeński A. T. i R. T.. W orzeczeniu tym zasądzono alimenty od R. T. na rzecz S. T. w kwocie po 400 zł miesięcznie, na rzecz B. T. w kwocie po 400 zł miesięcznie oraz na rzecz A. T. w kwocie po 300 zł miesięcznie.

Przedstawicielka ustawowa małoletniej S. T., A. T. ma 40 lat. Z zawodu jest higienistką stomatologiczną.

A. T. nie pracuje, zajmuje się niepełnosprawną córką. Z tego tytułu (...) wypłaca jej świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji. Świadczenie wypłacane jest w kwocie ok. 1200 zł miesięcznie.

Przedstawicielka ustawowa jest właścicielką samochodu marki V. (...) rok produkcji 2003. Innego majątku nie ma.

A. T. razem z dziećmi mieszka w mieszkaniu komunalnym, za które miesięczne koszty utrzymania wynoszą ok. 700 zł miesięcznie. Do stycznia br. uzyskiwała dodatek mieszkaniowy w kwocie 100 zł miesięcznie.

Przedstawicielka ustawowa ma problemy z wątrobą, żołądkiem, rwą kulszową. Leczy się u internisty i doraźnie przyjmuje lekarstwa.

Powódka S. T. ma 15 lat. Jest dzieckiem niepełnosprawnym wymagającym całodobowej opieki osób trzecich. U małoletniej po urodzeniu zdiagnozowano guza mózgu. Kiedy dziecko miało 4 lata dostało silnego ataku padaczki, a następnie zapadło w śpiączkę. Obecnie małoletnia jest osobą leżącą, nie mówi, nie porusza się. Powódka jest prywatnie rehabilitowana. Rehabilitantka przychodzi dwa razy w tygodniu. Godzina zabiegów kosztuje ok. 80 zł. We wrześniu br. przeprowadzono u małoletniej rezonans mózgu. Wynik wskazuje na postępujący proces obumierania tkanki mózgu.

Małoletnia często choruje na zapalenia płuc. Leczenie wymaga hospitalizacji. Kiedy powódka przebywa w domu wszystkie czynności przy niej wykonuje matka. Wcześniej przez okres 1,5 roku małoletnia była objęta opieką hospicyjną, jednak z uwagi na dużą liczbę chorych została wypisana.

Powódka przyjmuje na stałe leki m in. Clonazepan, Luminal - na padaczkę, magnez, witaminy, syropy. Część leków jest refundowana. Zakup lekarstw kosztuje ok. 200 zł miesięcznie. Małoletnia wymaga stosowania pieluch, podkładów. Paczka pieluch kosztuje 54 zł. NFZ refunduje 2 pieluchy, powódka zużywa ich w ciągu doby 5. Ponadto małoletniej podawane są specjalne odżywki, które finansuje NFZ.

Dziecko realizuje obowiązek szkolny na poziomie podstawowym. Do powódki przychodzi oligofrenopedagog.

Na rzecz S. T. wypłacane jest świadczenie pielęgnacyjne w kwocie ok. 150 zł, zasiłek rodzinny oraz świadczenie wychowawcze w wysokości 500 zł miesięcznie.

Matka małoletniej na subkoncie gromadzi darowizny, które przeznacza na turnus rehabilitacyjny dla dziecka. Rocznie na ten cel wydatkowana jest kwota 5 tys. zł.

Powódka nie ma majątku.

Pozwany nie odwiedza córki i nie uczestniczy w opiece nad nią. Z okazji świąt i urodzin dziecka przekazuje na jej rzecz kwoty 50-100 zł.

Powód B. T. ma 19 lat. Uczęszcza do IV klasy Technikum (...) w S.. Korzysta z dodatkowych bezpłatnych zajęć w szkole z języka polskiego oraz angielskiego.

B. T. obowiązek szkolny realizuje zgodnie z programem. W maju przyszłego roku będzie zdawał egzamin maturalny oraz egzamin zawodowy technika informatyka. Powód zamierza podjąć studia w (...) szkole filmowej na kierunku organizacja produkcji filmowej.

Powód nie ma majątku oraz dochodów. Nie jest również zadłużony. Mieszka z matką oraz siostrą. Ogólnie jest zdrowy.

Od lipca br. pozwany nie utrzymuje kontaktu z synem. Wcześniej ojciec przekazywał pozwanemu w prezencie drobne kwoty pieniędzy 20- 50 zł. Z okazji 18 urodzin podarował mu kwotę 1800 zł.

Pozwany R. T. ma 42 lata. Posiada wykształcenie średnie zawodowe. Od sierpnia br. zatrudniony jest w N. w ramach umowy o pracę w charakterze pracownika budowlanego. Z tego tytułu uzyskuje wynagrodzenie w wysokości 23 280 koron norweskich netto miesięcznie.

Na miesięczne koszty utrzymania pozwanego w N. składają się : najem mieszkania- 7 tys. koron, rachunki za media- 400-1000 koron, rachunki za telefon i Internet- 500 koron, zakup żywności- 5 tys. koron, koszty eksploatacji samochodu – 800 koron.

R. T. spłaca kredyt zaciągnięty w banku (...) w kwocie ok. 10 tys. zł. Jego miesięczna rata wynosi 268, 08 zł. Ponadto zadłużony jest z tytułu ratalnych zakupów na kwotę 3548 zł. Spłata tego zadłużenia stanowi kwotę 104,56 zł miesięcznie.

R. T. w maju 2017 r. zawarł związek małżeński z A. D..

Sąd Rejonowy zważył , iż powództwo S. T. w całości jest usprawiedliwione. Powództwo B. T. jest zasadne w części.

Podstawą prawną roszczenia jest przepis art. 138 kro, w myśl którego każda ze stron może domagać się zmiany orzeczenia o alimentach w razie zmiany stosunków. Przez zmianę stosunków rozumieć należy istotne zwiększenie bądź zmniejszenie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego lub też możliwości zarobkowych, majątkowych zobowiązanego do alimentacji w związku z czym zakres obowiązku alimentacyjnego wymaga zmiany.

W przedmiotowej sprawie wskazana zmiana stosunków nastąpiła. Przede wszystkim wzrosły usprawiedliwione potrzeby powodów wobec ich dorastania ( od czasu ostatniego rozstrzygnięcia o alimentach upłynęło 7 lat). Ponadto stan zdrowia małoletniej S. pogarsza się a wraz ze wzrostem dziecka koszty leczenia zwiększają się. Natomiast B. T. kontynuuje naukę w szkole wyższego szczebla, co zwiększa koszty jego edukacji. Co więcej powód wkroczył w taki okres swojego rozwoju psycho- fizycznego, w którym jego potrzeby maksymalizują się.

Wskazać należy, iż w drodze świadczenia alimentacyjnego zaspokojeniu podlegają usprawiedliwione potrzeby dziecka. Jednocześnie trzeba mieć na uwadze, iż przez usprawiedliwione potrzeby rozumie się nie tylko te elementarne polegające na zapewnieniu minimum egzystencji. Chodzi bowiem o stworzenie uprawnionemu właściwych warunków bytowania odpowiadających jego wiekowi, stanowi zdrowia, zainteresowaniom, umożliwiających przy tym prawidłowy rozwój fizyczny i duchowy dziecka.

Biorąc pod uwagę wiek powodów, ich stan zdrowia, koszt wyżywienia, mieszkania, nauki, wypoczynku Sąd określił miesięczne usprawiedliwione potrzeby S. T. na kwotę po około 1300 zł, B. T. na kwotę po ok. 1100 zł. Tak ustalone potrzeby powodów są adekwatne do przeciętnego standardu życia ich rodziców.

Na zakres obowiązku alimentacyjnego istotny wpływ mają możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego (art. 135 kro).

Wyznacznikiem możliwości zarobkowych R. T. jest aktualnie uzyskiwane przez niego w Norwegii wynagrodzenie za pracę.

Z uwagi na to, że możliwości zarobkowe pozwanego są znacznie wyższe niż matki powodów ( z uwagi na sprawowanie całodobowej opieki nad córką A. T. nie może podjąć zatrudnienia i jej główny dochód stanowi świadczenie pielęgnacyjne), winien on pokrywać istotną część kosztów utrzymania powodów. Zauważyć przy tym trzeba, że ustalona wysokość alimentów ( 900 i 800 zł miesięcznie) jest znaczną kwotą jednakże tylko w polskich realiach. W warunkach zachodnioeuropejskich natomiast stanowi nieznaczną wielkość ( łącznie ok. 400 euro) i nie wykracza poza możliwości zarobkowe pozwanego, który swój obowiązek alimentacyjny realizuje głównie poprzez świadczenia pieniężne.

W ocenie Sądu ustalone w nowej wysokości świadczenie alimentacyjnie odpowiada zaistniałej zmianie. Realizuje ponadto utrwaloną w orzecznictwie zasadę, że dzieci mają prawo do równej stopy życiowej z rodzicami i to zarówno wtedy, gdy żyją z nimi wspólnie, jak i wtedy, gdy żyją oddzielnie.

Wskazać również należy, że obowiązek alimentacji dzieci przez rodziców ma swoje źródło w więzi rodzinnej stron i w żadnej mierze nie powinien być uzależniony od stanu stosunków majątkowych wiążących zobowiązanego z osobami trzecimi. Zatem zadłużenia pozwanego nie mogą powodować ograniczenia należnych małoletniemu środków utrzymania i wychowania ( por. wyrok SN z dnia 14.11.1996 r., I CRN 93/96 LEX nr 500193).

Podnieść również trzeba, że obowiązek alimentacyjny ciąży na obojgu rodzicach. Wprawdzie A. T. swój obowiązek realizuje głownie poprzez osobiste starania wkładane w wychowanie i utrzymanie dzieci, jednak spoczywa na niej również obowiązek finansowego udziału w kosztach utrzymania syna i córki. Dlatego z własnych dochodów łożyć będzie na utrzymanie dzieci łączną kwotę 700 zł miesięcznie.

Wobec powyższego i na podstawie ww. przepisu orzeczono jak w punktach 1 - 3 wyroku.

W przedmiocie kosztów sądowych orzeczono zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28.11.2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U.2016.623) w zw. z art. 100 kpc.

Na podstawie art. 333§1 pkt. 1 k.p.c. rozstrzygnięto o rygorze natychmiastowej wykonalności.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany zarzucając mu:

I. na podstawie art. 367 § 1 k.p.c. oraz art. 368 § 1 pkt. 1 k.p.c. zaskarżam powyższy wyrok w części w zakresie pkt. 1. 2. 4. 5 tj. w zakresie podwyższenia alimentów od pozwanego na rzecz małoletniej powódki z kwoty po 400 zł miesięcznie zasądzonej wyrokiem Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 15.12.2010 roku w sprawie o sygn. akt: I C 1049/10 do kwoty po 900 zł miesięcznie poczynając od 1 sierpnia 2017 roku, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z kwot, z pozostawieniem bez zmian pozostałych dotychczas warunków płatności oraz w zakresie podwyższenia alimentów od pozwanego na rzecz powoda B. T. z kwoty po 400 zł miesięcznie zasądzonej wyrokiem Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 15.12.2010 roku w sprawie o sygn. akt: I C 1049/10 do kwoty po 800 zł miesięcznie, poczynając od dnia 1 sierpnia 2017 roku, płatnej do dnia 10-tego każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku uchybienia terminu płatności którejkolwiek z kwot, nadto w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach postępowania przed sądem I instancji i nadania wyrokowi w pkt. 1 i 2 rygoru natychmiastowej wykonalności.

II. na podstawie art. 367 § 1 k.p.c. oraz art. 368 § 1 pkt. 2 k.p.c. zaskarżonemu wyrokowi zarzucając:

a) naruszenie przepisów postępowania, które miały istotny wpływ na wynik sprawy, a to zarzutu (art. 386 § 4 k.p.c.) polegającego na nic rozpoznaniu istoty sprawy oraz nie przeprowadzeniu postępowania dowodowego w całości w sprawie, poprzez:

1) nierozpoznanie wniosków dowodowych pozwanego wyrażonych w treści jego dwóch odpowiedzi na pozew z dnia 01.09.2017 r. (niedopuszczenie ich, czy też nic oddalenie ich przez sąd) - odpowiedź na pozew wraz z propozycją zawarcia ugody - powód B. T. - wnioski dowodowe pkt. 3, 4, 5, 6 oraz odpowiedź na pozew wraz z propozycją ugodowego załatwienia sprawy - powódka S. T. - wnioski dowodowe - pkt. 3, 4, 5, 6, 7, 8.

2) dopuszczenie i przeprowadzenie w sposób wadliwy nie zgodny z wnioskiem pozwanego dowodu z przesłuchania stron bez odebrania przyrzeczeń od strony powodowej tj. B. T. i A. T. oraz nie przepytania strony powodowej zgodnie z przedstawioną lista pytań z pism z dnia 27.10.2017 r. - pismo procesowe z dnia 27.10.2017 r. (powód B. T.) - wniosek pkt. 5 - pytania a)-x) oraz pismo procesowe z dnia 27.10.2017 r. (powódka S. T.) wniosek pkt. 10 - pytania a)-n).

3) wydanie na rozprawie w dniu 3 listopada 2017 r. „postanowienia o dopuszczeniu dowodu p przesłuchania stron na podstawie art. 299 k.p.c. w 304 k.p.c na okoliczność możliwości majątkowych i urobkowych stron oraz, usprawiedliwionych potrzeb powodów, ograniczając go w dniu dzisiejszym do przesłuchania A. T. i B. T.” (vide: protokół skrócony z dnia 03.11.2017 r.), w sytuacji gdy strona powodowa nie składała takiego wniosku, nie były wyczerpane środki dowodowe (vide: zgłoszone wnioski dowodowe z odpowiedzi na pozew pozwanego),

4) nie ustosunkowanie się przez sąd do wniosku pozwanego o przesłuchanie go w drodze pomocy prawnej w O. w N.,

- co w konsekwencji doprowadziło do sytuacji w sprawie, iż sąd nie rozpoznał, nie zauważył czy też pominął całkowicie wnioski dowodowe zgłoszone przez pozwanego (nie wydał postanowienia oddalającego bądź uwzględniającego wnioski dowodowe), przeprowadził dowód z przesłuchania stron ograniczając go do przesłuchania strony powodowej, nic zgodnie z wnioskiem pozwanego i z pominięciem wskazań pozwanego, jednocześnie przeprowadzając ten dowód jako jedyny w sprawie na podstawie którego ustalił stan faktyczny sprawy w sposób poprzez który de facto pozwany został pozbawiony możliwości obrony swoich praw (pozwany nic był obecny na rozprawie w dniu 3 listopada 2017 r. na której to sąd przeprowadził w/w dowód i zamknął rozprawę, a następnie wydał zaskarżony wyrok), w razie nie podzielenia w/w zarzutu z pkt. II a) na podstawie art. 367 § 1 k.p.c. oraz art. 368 § 1 pkt. 2 k.p.c. zaskarżonemu wyrokowi zarzucam:

b) naruszenie przepisów postępowania, która mogła mieć istotny wpływ na wynik sprawy, a to art. 187 § 1 pkt. 2 i 3 k.p.c. w zw. z art. 130 § 1 k.p.c., poprzez nie wezwanie strony powodowej do uzupełnienia braków formalnych pozwu w terminie tygodniowym pod rygorem zwrotu pozwów, w sytuacji gdy pozwy powodów nie posiadały informacji, czy strony podjęły próbę mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu, a w przypadku gdy takich prób nie podjęto, wyjaśnienie przyczyn ich niepodjęcia, a nadto pozwy nie zawierały przytoczenia okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie pozwów, jak również załączników do opisu pozwów przesłanych do pozwanego, co miało istotny wpływ na wynik spraw)?, polegający na tym, iż gdyby przewodniczący wezwał powodów do uzupełnienia braków formalnych wniesionych pozwów pod rygorem zwrotu, a powodowie by tego nie dokonali wówczas pozwy te z uwagi na swojej błędy formalne zostałyby zwrócone w trybie art. 130 § 4 k.p.c.

c) naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, a to art. 299 k.p.c. poprzez dopuszczenie dowodu z przesłuchania stron na rozprawie w dniu 3 listopada 2017 r. z ograniczeniem go do przesłuchania matki małoletniej powódki A. T. i B. T. w sytuacji gdy nie zostały wyczerpane środki dowodowe zgłoszone przez pozwanego i istniały niewyjaśnione fakty? istotne dla rozstrzygnięcia sprawy w szczególności okoliczności na które pozwany złożył wnioski dowodowe w odpowiedziach na pozwy z dnia 1.09.2017 r.

d) naruszenie przepisów postępowania, a to art. 304 k.p.c. w zw. 266 § 3 k.p.c. w zw. z art. 267 i art. 268 w zw. z art. 269 k.p.c. poprzez nieodebranie przyrzeczenia od przedstawicieli małoletniej powódki A. T. i B. T. i przeprowadzenie dowodu z przesłuchania stron, nie zgodnie z wnioskiem pozwanego co miało istotny? wpływ na wynik sprawy, gdyż A. T. zataiła przed sądem fakt posiadania majątku i oszczędności, co w konsekwencji doprowadziło do błędnego ustalenia stanu faktycznego przez Sąd I instancji i uznania, iż z własnych dochodów może łożyć na utrzymanie dzieci łącznie kwotę 700 zł.

e) naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, a to art. 224 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i zamknięcie rozprawy w sprawie, a następnie wydanie wyroku w sytuacji gdy sąd nie przeprowadził wszystkich zgłoszonych przez stronę pozwaną wniosków dowodowych i nie wydał postanowienia dopuszczającego bądź oddalającego zawnioskowane dowody przez stronę pozwaną, co w konsekwencji doprowadziło do ustalenia przez sąd błędnego stanu faktycznego w sprawie i wydania wyroku o zaskarżonej treści.

f) naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, a to art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 328 § 2 k.p.c., polegające na dowolnej a nic swobodnej ocenie dowodów zebranych w sprawie oraz braku wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego i poczynienia błędnych ustaleń faktycznych, z naruszeniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego oraz niezgodnym z zasadami logiki przyjęciu że:

I) „wzrosły usprawiedliwione potrzeby powodów wobec ich dorastania”,

II) „stan zdrowia małoletniej S. pogarsza się wraz ze wzrostem dziecka i koszty leczenia Zwiększają się”

III) „B. T. kontynuuje naukę w sokole wyższego szczebla, co zwiększa koszty jego edukacji, co więcej powód wkroczył w taki okres swojego rozwoju psychofizycznego, w którym jego potrzeby maksymalizują się’

IV) „ustalona wysokość alimentów (900 zł i 800 zł miesięcznie) jest znaczną kwotą jednakie tylko w polskich realiach. W warunkach zachodnioeuropejskich natomiast stanowi nieznaczną wielkość (łącznie ok. 400 euro) i nie wykracza pozą możliwości zarobkowe pozwanego”

w sytuacji gdy:

1) strona powodowa nie przedstawiła dowodów na podstawie których można byłoby wyliczyć iż usprawiedliwione potrzeby powodów wzrosły wobec ich dorastania;

2) pozwany w treści odpowiedzi na pozew zaprzeczył wszystkim nie przyznanym przez siebie twierdzeniom i okolicznościom podanym w niniejszej sprawie przez stronę powodową, w związku z tym to na stronie podwodowej ciążył obowiązek udowodnienia faktu z którego wywodziła skutki prawne zgodnie art. 6 k.c., a sąd w treści uzasadnienia zaskarżonego wyroku nie wskazał w żadnym zakresie jakie fakty sąd meriti uznał za udowodnione, a jakie nie, a także nie wskazał ewentualnych przyczyn dlaczego innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej;

3) sąd w treści uzasadnienia zaskarżonego wyroku nie wskazał w jaki sposób wyliczył (o jaką kwotę i co się na nią składało), iż wzrosły usprawiedliwione koszty powodów od ostatniego orzeczenia w przedmiocie obowiązku alimentacyjnego i czy ta zmiana była istotna;

4) sąd w treści uzasadnienia zaskarżonego wyroku nie porównał sytuacji dotyczącej usprawiedliwionych potrzeb powodów wziętych pod uwagę przy wydaniu ostatniego orzeczenia dotyczącego obowiązku alimentacyjnego wskazanych w aktach postępowania przed Sądem Okręgowym w Piotrkowie Trybunalskim w sprawie o sygn. akt: I C 1049/10 w stosunku do usprawiedliwionych potrzeb powodów wynikających z zebranego przez Sąd Rejonowy w Bełchatowie, III Wydział Rodzinny i Nieletnich materiału dowodowego w niniejszej sprawie;

5) pozwany przedstawił swoje możliwości zarobkowe i majątkowe przy uwzględnieniu usprawiedliwionych wydatków, które to nie były przez stronę powodową kwestionowane, a jednocześnie wskazał, że pracuje w Norwegii nic w kraju zachodnioeuropejskim i zarabia w koronach norweski nie w walucie euro, a sąd w treści uzasadnienia wyroku nie wskazał czy uznał przedstawione przez pozwanego wyliczenie w powyższym zakresie za wiarygodne, bądź też nie.

g) naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, a to art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 328 § 2 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego i poczynienia błędnych ustaleń faktycznych, z naruszeniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego oraz niezgodnym z zasadami logiki przyjęciu, że usprawiedliwione potrzeby S. T. wynoszą kwotę około 1.300 zł, a usprawiedliwione potrzeby B. T. kwotę około 1.100 zł, w sytuacji gdy z ustalonego w sprawie stanu faktycznego przez sąd, biorąc pod uwagę zasady prawidłowego rozumowania i logiki nie można wyliczyć takiej wysokości usprawiedliwionych potrzeb powodów, a jednocześnie sąd w treści uzasadnienia nie wskazał w jakiś sposób doszedł do takiej konstatacji.

h) naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, a to art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 328 § 2 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego i poczynienia błędnych ustaleń faktycznych, z naruszeniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego oraz niezgodnym z zasadami logiki przyjęciu, że pozwany przy jego obecnych możliwościach zarobkowych i majątkowych przy uwzględnieniu jego usprawiedliwionych wydatków jest w stanic uiszczać alimenty zasądzone zaskarżonym wyrokiem.

i) naruszenie prawa materialnego, a to art. 138 k.r.io. przez jego niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że w niniejszej sprawie zachodzą przesłanki z art. 138 krio, polegające na tym, że doszło do istotnej zmiany stosunków dotyczących obowiązku alimentacyjnego zawartego w wyroku Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 15.12.2010 roku w sprawie o sygn. akt: I C 1049/10, a w szczególności, ze strona powodowa udowodniła istotne zwiększenie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionych S. i B. T. polegające na wzroście kosztów utrzymania oraz fakt, że jednocześnie zwiększyły się możliwości zarobkowe i majątkowe pozwanego.

III. wnoszę o dopuszczenie i przeprowadzenie wszystkich dowodów zawnioskowanych przez stronę pozwaną w treści odpowiedzi na pozwy tj. pism z dni 01.09.2017 r.: - odpowiedź na pozew wraz z propozycją zawarcia ugody — powód B. T. — wnioski dowodowe pkt. 3, 4, 5, 6 oraz odpowiedzi na pozew wraz z propozycją ugodowego załatwienia sprawy - powódka S. T. - wnioski dowodowe - pkt. 3, 4, 5, 6, 7, 8, a nadto wniosku z pisma pozwanego z dnia 27.10.2017 r. o przeprowadzenie dowodu z przesłuchania strony pozwanej w drodze pomocy prawnej w O. w N..

IV. na podstawie art. 368 § 1 pkt. 4 k.p.c. wnoszę o:

a) dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu w postaci odtworzenia nagrania z płyty cd załączonej do niniejszej apelacji (zapis również dostępny na stronie internetowej: (...)) na której to dokonano zapisu II losowania nagród Wielkiej Loterii Sklepów (...) z dnia 14 listopada 2016 r. w której to I nagrodę w postaci samochodu marki S. o wartości około 35.000,00 zł wygrała matka powodów S. i B. T. - A. T. — na okoliczność wskazania, iż matka powodów A. T. posiada przedmioty majątkowe o znacznej wartości, a jednocześnie zeznała nie prawdę na rozprawie w dniu 3 listopada 2017 r. i świadomie wskazała, że cyt. „mam samochód (...) rok produkcji 2003. Innego majątku nie mam, nie mam nieruchomości, akcji, obligacji, udziałów w spółkach.”

b) dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z dokumentów w postaci umowy pożyczki z dnia 15.11.2017 r. zawartej pomiędzy R. P. a R. T. oraz deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnej 15.11.2017 r. i dokumentu urzędowego poświadczenia odbioru dokumentu elektronicznego z dnia 23.11.2017 r. na okoliczność wskazania faktu, iż w obecnej sytuacji finansowej pozwany nic jest w stanie płacić zasądzonych zaskarżonym wyrokiem alimentów i musiał zaciągnąć pożyczkę z obawy przed faktem, że matka powodów złoży wniosek u komornika w celu wyegzekwowania zasądzonych w zaskarżonym wyroku alimentów, o czym pozwanego informowała (w obecnej wysokości w skali miesiąca: córka — 900 zł, syn — 800 zł, była żona matka powodów A. T. — 300 zł oraz alimentów zaległych).

V. W związku z powyższym na podstawie art. 368 § 1 pkt. 5 k.p.c. wnoszę o:

a) uchylenie wyroku w zaskarżonym zakresie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I instancji, przy uwzględnieniu kosztów postępowania odwoławczego, W tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm prawem przepisanych.

ewentualnie:

w razie nie uwzględnienia przez sąd odwoławczy zarzutu nie rozpoznania istoty sprawy wnosił o:

b) przeprowadzenie postępowania dowodowego zgodnie z wnioskami zawartymi w apelacji;

c) zmianę wyroku w zaskarżonym zakresie poprzez oddalenie obu powództw w całości;

d) zasądzenie od powodów na jego zwrotu kosztów procesu w odpowiednim zakresie, w tymi kosztów zastępstwa adwokackiego za obie instancje według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja jest w części uzasadniona.

Bezdyskusyjnym jest, że w realiach rozpoznawanej sprawy zaistniały podstawy do podwyższenia alimentów od pozwanego na rzecz jego dzieci.

Od daty, w której uprzednio zostały określone świadczenia alimentacyjne upłynęło ponad 7 lat. Trafnie zatem Sąd I instancji ustalił, iż temu upływowi czasu towarzyszyło zwiększenie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionych.

Małoletnia S. T. ma obecnie 15 lat i nadal jest dzieckiem niepełnosprawnym. Jak dotychczas wymaga stałej opieki matki oraz leczenia i rehabilitacji co znacząco obciąża budżet domowy.

B. T. jest już dorosły i kształci się w Technikum (...). Również pozostaje na utrzymaniu matki.

Ma zatem zasadniczo rację Sąd I instancji uznając, że przesłanki wskazane w przepisie art. 138 krio zaistniały.

Skala podwyżki świadczeń alimentacyjnych uwzględniając obecny wiek uprawnionych oraz ich bieżące potrzeby jaką zastosował Sąd meriti jest nie do zaakceptowania.

Utrzymanie w mocy w całości zaskarżonego wyroku prowadziłoby do akceptacji wzrostu świadczenia w przypadku S. T. o 125% a w przypadku B. T. o 100%. Nie jest to możliwe. Zmiana wysokości alimentów jest bowiem uwarunkowana nie tylko obecną wysokością usprawiedliwionych potrzeb uprawnionych, lecz także obecnymi możliwościami zobowiązanego.

Zebrany w sprawie materiał dowodowy wskazuje, że pozwany jest obecnie zatrudniony w Norwegii, uzyskuje z tego tytułu około 23.280 koron. Według jego twierdzeń jego miesięczne wydatki to kwota około 17.000 koron. Netto jego dochody wynoszą miesięcznie około 6.280 koron czyli około 2.700 złotych. W takim ujęciu można rozważać czy alimenty na rzecz powodów w łącznej kwocie 1.400 złotych są nieadekwatne i stosunkowo w nadmiernej wysokości.

Jednak należy stanowczo stwierdzić, że poziom alimentów uwarunkowany jest nie zarobkami faktycznie uzyskiwanymi, lecz możliwościami majątkowymi. Te natomiast należy oceniać przez pryzmat poziomu wykształcenia oraz nabytych umiejętności.

Z akt sprawy rozwodowej wynika, że skarżący prowadził działalność gospodarczą - sklep spożywczy w R.. Nadto dorywczo zajmował się handlem kwiatami. Zatrudniał pracownicę.

Oceniając jego możliwości płatnicze w świetle powyższego należało uznać, iż są one stanowczo wyższe niż poziom dochodów netto, jakie wskazuje apelant w swoich pismach procesowych.

Ukształtowanie więc alimentów po 700 złotych miesięcznie na rzecz każdego z dzieci uwzględnia obecnie możliwości płatnicze pozwanego, które nie są niższe niż w 2010 roku.

Wbrew zarzutom skarżącego pozew odpowiada wymogom formalnym i zawiera żądanie oraz uzasadnienie z przytoczeniem podstawy faktycznej.

Większość wniosków dowodowych zgłoszonych w odpowiedzi na pozew i później została przez Sąd uwzględnione.

Matka dzieci była przesłuchiwana w charakterze strony i jej wypowiedzi są wyczerpujące. Treść jej zeznań to rezultat odpowiedzi na pytania kierowane przez Sąd. Pytania te służyły do ustalenia nie wszystkich faktów, ale tych które są istotne z punktu widzenia końcowego rozstrzygnięcia.

Całkowicie niezrozumiały jest zarzut nieprzesłuchania w charakterze strony pozwanego w ramach pomocy sądowej przez Sąd w N..

W aktach sprawy jest pismo skarżącego z dnia 26 października 2016 roku (por. k.113 i n.), w którym wnosił o ewentualne jego przesłuchanie - o ile Sąd taka potrzebę będzie widział.

Powyższe oznacza, że jego żądanie o przesłuchanie w charakterze pomocy sądowej nie było wcale kategoryczne. Oświadczył również, że chce uczestniczyć bezpośrednio w rozprawach wyznaczanych przez Sąd Rejonowy. Pomimo tego na posiedzenia nie stawiał się.

Skarżący nie skorzystał z uprawnień jakie daje przepis art. 162 kpc. Nie złożył bowiem zastrzeżenia, co do braku rozpoznania w całości zgłoszonych przez niego wniosków dowodowych.

Niezrozumiały jest zarzut nie zawarcia ugody. Ugoda jest postacią polubownego zakończenia sporu. Do jej zawarcia dochodzi jednak dopiero wówczas, gdy strony uzgodnią wszystkie postanowienia w zakresie sporu, który ich dotyczy. Znacząca rozbieżność stanowisk obu stron co do wysokości alimentów czyniło niemożliwym zawarcie ugody.

Z przyczyn w/w całkowicie chybiony jest zarzut nierozpoznania istoty sprawy. Zebrany w sprawie materiał dowodowy był wystarczający dla końcowego rozstrzygnięcia.

Treść art. 303 i 304 kpc nie obliguje do przesłuchania strony po uprzednim odebraniu przyrzeczenia.

W sprawie o alimenty w przeważającej części przypadków kluczowym jest dowód z przesłuchania strony. Czynienie zarzutu, że dowód ten został przeprowadzony z urzędu jest niezrozumiałe, a to wobec treści art. 232 kpc zd. 2-gie.

Błędny jest zarzut obrazy zaskarżonym wyrokiem art. 224 kpc. Przepis ów należy rozumieć w ten sposób, że zamknięcie rozprawy następuje wówczas, gdy w oparciu o przeprowadzone dowody Sąd uznaje sprawę za dostatecznie wyjaśnioną.

Nietrafnie zarzuca skarżący naruszenie art. 233 § 1 kpc i art. 328 § 2 kpc. Poczynione w sprawie ustalenia zostały dokonane w oparciu o przeprowadzone dowody. Ocena tych dowodów nie jest dowolna i mieści się w granicach swobodnej.

Do ustalenia poziomu usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego nie jest - co podnosi skarżący - niezbędne i konieczne szczegółowe wyliczenie wszelkich wydatków i kosztów.

Z przedstawionych względów wniesioną apelację w pozostałym zakresie należało jako niezasadną oddalić ( art. 385 kpc).

SSA w SO Grzegorz Ślęzak

SSO Jarosław Gołębiowski SSO Dariusz Mizera