UZASADNIENIE

W dniu 12 kwietnia 2017 roku (...) Bank Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wniósł do Sądu Rejonowego Lublin – Zachód w Lublinie pozew przeciwko S. K., którym żądał zasądzenia na jego rzecz kwoty 28.946,58 złotych wraz z odsetkami:

a) umownymi w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego - nie wyższymi, niż odsetki maksymalne za opóźnienie od kwoty 27.602,28 złotych od dnia 12 kwietnia 2017 roku do dnia zapłaty,

b) ustawowymi za opóźnienie od kwot:

- 1.025,53 złotych od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty,

- 302,22 złotych od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty

i z kosztami procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu żądania pozwu (...) Bank Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wskazał, że pozwana S. K. nie wywiązała się z umowy kredytu numer (...) zawartej w dniu 26 czerwca 2015 roku i z tego tytułu powstało zadłużenie w dochodzonej pozwem kwocie, na którą, na dzień wymagalności, tj. 26 września 2016 roku, składają się należności z następujących tytułów: należność główna w kwocie 27.602,28 złotych, odsetki umowne za okres korzystania z kapitału naliczone w wysokości 8,49% za okres od dnia 26 września 2016 roku do dnia 17 marca 2017 roku w kwocie 1 025,53 złotych, odsetki za opóźnienie naliczone w wysokości 10% za okres od dnia 26 września 2016 roku do dnia 11 kwietnia 2017 roku w kwocie 302,22 złotych oraz opłaty i prowizje w kwocie 16,55 złotych.

W dniu 27 czerwca 2017 roku referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym Lublin – Zachód w Lublinie wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, zgodnie z treścią żądania pozwu (ówczesna sygn. akt VI Nc – e (...)).

Pozwana S. K. zaskarżyła nakaz zapłaty sprzeciwem, wobec czego postanowieniem z dnia 4 sierpnia 2017 roku Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie przekazał sprawę do rozpoznania Sądowi Rejonowemu Szczecin – Centrum w Szczecinie, zgodnie z przepisem art. 505 ³⁶§ 1 k.p.c.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty S. K. zaprzeczyła wszelkim twierdzeniom powoda, w tym istnieniu i wymagalności dochodzonej pozwem wierzytelności, a także podniosła zarzut przedawnienia roszczenia. Nadto wskazała, że postanowienia umowy nie były indywidualnie uzgodnione i naruszają postanowienia ustawy o kredycie konsumenckim.

W piśmie przygotowawczym z dnia 7 września 2018 roku (...) Bank Spółka Akcyjna z siedzibą w W. podtrzymał żądania pozwu, wskazując, że wytoczenie powództwa przed Sądem Rejonowym Lublin – Zachód w Lublinie skutkowało przerwaniem biegu terminu przedawnienia, a wysokość roszczenia wynika ze złożonych dokumentów w postaci umowy oraz wyciągu z ksiąg banku.

Na rozprawie w dniu 27 września 2018 roku S. K. zaprzeczyła aby na podstawie umowy, z której powód wywodzi roszczenie, zostały jej przekazane jakiekolwiek środki pieniężne, a także aby zostało jej doręczone oświadczenie o wypowiedzeniu umowy. Złożone natomiast przez stronę powodową dokumenty nie dowodzą istnienia roszczenia co do zasady i wysokości. Powód nie jest uprawniony do żądania zwrotu składki ubezpieczeniowej, ponieważ nie poniósł wydatku z tego tytułu. Nadto z uwagi na fakt, że udzielono jej kredytu w kwocie 22.000 złotych, a zobowiązana jest do zwrotu kwoty ponad 42.000 złotych, umowa jest nieważna z mocy art. 58 k.c.

Sąd ustalił – na podstawie niżej przedstawionych dowodów – następujący stan faktyczny:

W dniu 26 czerwca 2015 roku (...) Bank Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wystawiło dokument umowy, w którym wskazano, że zawiera ze S. K. umowę konsolidacyjnego numer (...). W umowie wskazano, że Bank udziela S. K. kredytu w kwocie 31.856,35 złotych na sfinansowanie:

a) potrzeb konsumpcyjnych kredytobiorcy i na spłatę kredytów,

b) prowizji bankowej w kwocie 5.001,45 złotych,

c) składki ubezpieczeniowej z tytułu umowy grupowego ubezpieczenia na wypadek zgonu – „program ochrony dla kredytu – Wariant Senior” w kwocie 4.545,90 złotych.

W związku z zawarciem umowy kredytobiorca ponieść miał następujące koszty:

a) prowizji bankowej w kwocie 5.001,45 złotych,

b) składki ubezpieczeniowej z tytułu umowy grupowego ubezpieczenia na wypadek zgonu – „program ochrony dla kredytu – Wariant Senior” w kwocie 4.545,90 złotych.

c) odsetek od kapitału kredytu w kwocie 10.627,78 złotych.

Zgodnie z postanowieniem par. 2 umowy kredyt oprocentowany był według zmiennej stopy procentowej, która w dniu podpisania umowy wynosiła 8,49% w stosunku rocznym.

Całkowita kwota kredytu miała wynosić 22.309 złotych i nie obejmowała kredytowanych kosztów kredytu. Całkowita kwota do zapłaty przez kredytobiorcę ustalona w dniu zawarcia umowy miała wynosić 42.484,13 złotych.

Rzeczywista roczna stopa oprocentowania miała wynosić na dzień zawarcia umowy 22,6%.

Dowód:

⚫: karta informacyjna kredytobiorcy - k. 58 – 59,
⚫: umowa konsolidacyjnego kredytu gotówkowego nr (...) z dnia 26.06.2015 r. - k. 35 – 37 i 42 – 48.

Według zapisów umowy kredyt został udzielony na okres 85 miesięcy. Raty kredytu miały być równe i płatne w okresach miesięcznych 24 dnia każdego miesiąca. Wysokość raty wynosić miała 499,99 złotych, z tym zastrzeżeniem, że wysokość pierwszej raty, która jest ratą wyrównawczą, nie będzie wyższa niż 484,97 złotych, Pierwsza rata kredytu miała być płatna do dnia 24 lipca 2015 roku.

Dowód:

⚫: karta informacyjna kredytobiorcy - k. 58 – 59,
⚫: umowa konsolidacyjnego kredytu gotówkowego nr (...) z dnia 26.06.2015 r. - k. 35 – 37 i 42 – 48.

Bank otworzył i zobowiązał się prowadzić rachunek bankowy, na którym miały być gromadzone środki pieniężne wpłacane przez kredytobiorcę, służące wyłącznie spłacie kredytu. W terminie wymagalności należności z tytułu kredytu, Bank miał pobrać środki w wysokości odpowiadającej tej należności z ww. rachunku dokonując jego obciążenia.

Kredytobiorca był zobowiązany do zapewnienia na ww. rachunku środków na pokrycie wymagalnych należności Banku w wynikających z umowy, w terminach ich wymagalności.

Dowód:

⚫: karta informacyjna kredytobiorcy - k. 58 – 59,
⚫: umowa konsolidacyjnego kredytu gotówkowego nr (...) z dnia 26.06.2015 r. - k. 35 – 37 i 42 – 48.

Zgodnie z postanowieniem par. 4 umowy prawne zabezpieczenie kredytu miało nastąpić w formie cesji na rzecz Banku praw z ubezpieczenia na wypadek zgonu, całkowitej niezdolności do pracy, do wysokości salda kredytu na dzień wypłaty świadczenia.

Zgodnie z postanowieniem par. 6 umowy Bank, zgodnie z Tabelą prowizji za czynności bankowe oraz opłat za inne czynności (...) Banku SA miał pobierać opłaty i prowizje za wykonanie czynności wynikające z umowy lub związane z jej obsługą lub zmianą.

Zgodnie z postanowieniem par. 7 umowy w przypadku opóźnienia w terminowym regulowaniu rat kredytu, Bank miał pobierać od niespłaconego w terminie kredytu podwyższone odsetki w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego, obowiązującej na dzień powstania zadłużenia przeterminowanego, która na dzień zawarcia umowy wynosiła 10%. Odsetki wg stopy oprocentowania przeterminowanego pobierane będą począwszy od dnia następnego po terminie płatności wynikającym z umowy i wskazanym w harmonogramie spłat aż do dnia spłaty przeterminowanej należności Banku.

Dowód:

⚫: karta informacyjna kredytobiorcy - k. 58 – 59,
⚫: umowa konsolidacyjnego kredytu gotówkowego nr (...) z dnia 26.06.2015 r. - k. 35 – 37 i 42 – 48.

Zgodnie z postanowieniem par. 9 umowy Bank był uprawniony do wypowiedzenia umowy, z zachowaniem jednomiesięcznego okresy wypowiedzenia - między innymi w razie zwłoki kredytobiorcy z zapłatą pełnych rat wynikających z harmonogramu spłaty za co najmniej dwa okresy płatności, po uprzednim pisemnym wezwaniu kredytobiorcy do spłaty wymagalnych należności, w terminie nie krótszym niż 7 dni od otrzymania wezwania.

Po upływie okresu wypowiedzenia kredytobiorca był zobowiązany do niezwłocznego zwrotu wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami należnymi Bankowi za okres korzystania z kredytu.

Zgodnie z postanowieniem par. 15 umowy, po ustanowieniu prawnych zabezpieczeń kredytu, Bank miał postawić do dyspozycji kredytobiorcy, wskazaną w umowie kredytu kwotę. Kredytobiorca wnioskował o wypłatę, wg poniższego wskazania:

- kwoty 1.800 złotych przeznaczonej na sfinansowanie potrzeb konsumpcyjnych kredytobiorcy w formie przelewu na rachunek bankowy, którego posiadaczem jest kredytobiorca,

- kwoty 9.756 złotych na spłatę zobowiązania kredytobiorcy w (...) im. (...) w G., przelewem na wskazany rachunek bankowy,

- kwoty 5.001,45 złotych na sfinansowanie prowizji bankowej,

- kwoty 4.545,90 złotych tytułem składki ubezpieczeniowej z tytułu umowy grupowego ubezpieczenia na wypadek zgonu – „program ochrony dla kredytu – Wariant Senior”.

Dowód:

⚫: karta informacyjna kredytobiorcy - k. 58 – 59,
⚫: umowa konsolidacyjnego kredytu gotówkowego nr (...) z dnia 26.06.2015 r. - k. 35 – 37 i k. 42 – 48.

Pismem z dnia 7 grudnia 2016 roku (...) Bank Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wezwała S. K. do zapłaty zaległości w spłacie kredytu, która na dzień sporządzenia pisma wynosiła 1.095,06 złotych i obejmowała należności z następujących tytułów:

- należności kapitałowej w kwocie 688,07 złotych,

- odsetek umownych w kwocie 387,34 złotych,

- odsetek podwyższonych za opóźnienie w spłacie należności kapitałowej w kwocie 6,24 złotych,

- kosztów i opłat za czynności Banku w kwocie 10,27 złotych i 3,14 złotych - w terminie 14 dni roboczych od daty doręczenia wezwania do zapłaty. W przypadku braku spłaty zadłużenia i niezłożenia wniosku o restrukturyzację w ww. terminie, umowa kredytu miała zostać wypowiedziana.

Dowód:

⚫: wezwanie do zapłaty z dnia 07.12.2016 r. wraz z wyciągiem z książki nadawczej k. 30 - 31.

Pismem z dnia 9 stycznia 2017 roku (...) Bank Spółka Akcyjna z siedzibą w W. złożyła S. K. oświadczenie o wypowiedzeniu umowy kredytu numer (...) z dnia 26 czerwca 2015 roku z powodu nieuregulowania zaległości w spłacie kredytu, z zachowaniem 30 – dniowego okresu wypowiedzenia, liczonego od dnia doręczenia tego pisma.

W następnym dniu po upływie okresu wypowiedzenia całość środków kredytowych wraz z odsetkami i kosztami miała stać się wymagalna i podlegać natychmiastowemu zwrotowi na wskazany rachunek bankowy. Bank miał rozważyć możliwość cofnięcia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy w przypadku uregulowania w okresie wypowiedzenia całości zaległości obejmujących na dzień sporządzenia pisma następujące kwoty:

- 997,64 złotych tytułem należności kapitałowej,

- 577,76 złotych tytułem odsetek umownych,

- 13,39 złotych tytułem odsetek podwyższonych za opóźnienie,

- 13,41 złotych tytułem kosztów i opłat Banku za czynności windykacyjne.

Przesyłka skierowana do S. K. zawierająca oświadczenie o wypowiedzeniu umowy została zwrócona do nadawcy jako nie podjęcia w terminie.

Dowód:

⚫: oświadczenie o wypowiedzeniu umowy z dnia 09.01.2017 r. wraz z kopią koperty - k. 32 - 33.

Pismem z dnia 17 marca 2017 roku (...) Bank Spółka Akcyjna z siedzibą w W., w związku z wypowiedzeniem umowy kredytu numer (...) z dnia 26 czerwca 2015 roku, skierował do S. K. ostateczne wezwanie do zapłaty, w którym wezwał ją do zapłaty, w terminie 7 dni od otrzymania pisma całości należności z tytułu ww. umowy kredytu, która obejmuje następujące kwoty:

- 27.602,28 złotych tytułem kapitału,

- 1.025,53 złotych tytułem odsetek umownych,

- 118,21 złotych tytułem odsetek podwyższonych za opóźnienie w spłacie kapitału,

- 13,41 złotych opłat za czynności windykacyjne.

Dowód:

⚫: ostateczne wezwanie do zapłaty z dnia 17.03.2017 r. - k. 34.

W dniu 11 kwietnia 2017 roku (...) Bank Spółka Akcyjna z siedzibą w W. sporządziła wyciąg z ksiąg, w którym stwierdzono, że w księgach (...) Banku Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. figuruje wymagalne zadłużenie dłużnika S. K. z tytułu umowy kredytu numer (...) z dnia 26 czerwca 2015 roku w kwocie 28.946,58 złotych, na którą to kwotę składają się należności z następujących tytułów:

1. należność główna (niespłacony kapitał) w kwocie 27.602,28 złotych,

2. odsetki umowne za okres korzystania z kapitału naliczone w wysokości 8,49% za okres od dnia 26 września 2016 roku do dnia 17 marca 2017 roku w kwocie 1.025,53 złotych,

3. odsetki za opóźnienie naliczone w wysokości 10% za okres od dnia 26 września 2016 roku do dnia 11 kwietnia 2017 roku w kwocie 302,22 złotych,

4. opłaty i prowizje w kwocie 16,55 złotych.

Zgodnie z postanowieniami zawartej umowy (...) Bank Spółka Akcyjna z siedzibą w W. uprawniony miał być do naliczania od kwoty kapitału odsetek umownych za opóźnienie w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego od dnia 12 kwietnia 2017 roku do dnia zapłaty.

Dowód:

⚫: wyciąg z ksiąg (...) Banku Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. - k. 29.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się niezasadne.

Jako podstawę prawną żądania należy określić przepis art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Prawo bankowe (tekst jednolity: Dz. U. z 2017 roku, poz. 1876 ze zm.), który stanowi, że przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Na stronie powodowej spoczywał obowiązek wykazania, że kwota żądana pozwem jest pochodna umowie źródłowej i uzasadniona właściwymi wyliczeniami. Obowiązek ten dotyczył zatem tego, aby przedstawić w sposób nie budzący wątpliwości, że kwota należności głównej, jak i kwota odsetek obejmuje umowne składniki i została naliczona prawidłowo. Podstawowy zarzut pozwanej dotyczył jednak niewykonania umowy przez powoda.

Według twierdzeń powoda, w bliżej nieustalonych okolicznościach, w K. - a zatem ok. 200 km od miejsca zamieszkania pozwanej - zawarta z nią została umowa kredytowa. Pozwana ma 82 lata i mieszka w S..

Zapisy przedstawionej do pozwu umowy wskazują, że celem udzielenia kredytu miała być konsolidacja innych kredytów. Tymczasem jako „skonsolidowane” kredyty wskazano kredyt w (...) im. S. (...) (nie wykazując przelewu na rachunek prowadzony dla tego kredytu) i kredyt w nieistniejącym od ok. dekady L. Banku (bez wykazania jakiegokolwiek świadczenia na poczet jego spłaty).

Dalsze twierdzenia przytoczone przez powoda w pozwie i w piśmie procesowym nie zostały wykazane dowodami.

Po pierwsze, istotną wątpliwość budzi udzielenie we wskazanych wyżej okolicznościach pozwanej - 82-letniej kobiecie kredytu na kwotę 22.309 złotych na „konsolidację” kredytów w wysokości ok. 20.400 złotych. Nie wykazano przelewów na rachunki tych kredytów. Drugi z nich z pewnością nie był udzielany na dzień przygotowania umowy przez L. Bank, który nie istniał już w 2015 roku. Drugą istotną okolicznością prowadzącą do uznania, że umowa nie jest źródłem dochodzonego zobowiązania jest to, że pozwana miała spłacić kwotę 42.484,13 złotych. Oznaczałoby to, że „konsolidacja” dwóch zobowiązań na ok. 20 tys. złotych miała obciążyć pozwaną kwotą ponad dwukrotnie wyższą. W ten sposób nie osiągnięto celu umowy, polegającego na konsolidacji obciążeń, ale doprowadzono do wyższego o 100% obciążenia pozwanej.

Powód domagał się kwoty nie stanowiącej, ani zobowiązania realnie odpowiadającego „konsolidowanym” kredytom, ani zobowiązania stanowiącego sumę należności z kredytu konsolidującego. Należność wskazywana przez powoda była zatem jakąś kwotą pośrednią, wytworzoną przez częściowe spłaty (prawdopodobnie, bo powód tego nie przedstawił) i ogólnie wskazany mechanizm odsetkowy. Bank nie wykazał jednak historii spłat kredytu i źródła, co jest niezwykle ważne w kontekście wykazania, że do umowy w istocie doszło i była przez bank wykonywana. Nie ma także jednoznacznego wyliczenia należności odsetkowych w odniesieniu do rzekomych częściowych spłat obsługujących kredyt.

Nie jest także przez bank wyjaśnione, czy uzyskał on świadczenie z ubezpieczenia kredytu, które stanowiło ok. ¼ przyznanej kwoty kredytu. Nie ma także żadnych dowodów na poniesienie tej kwoty, jak też i na inne przelewy z kwoty udzielonego rzekomo pozwanej kredytu, jak i świadczeń w stosunku do wierzycieli pozwanej.

Pozwana zaprzeczyła twierdzeniom powoda, co obligowało go do istotnej staranności w wykazaniu twierdzeń o realności umowy i wynikających z niej świadczeniach. Nie zastępuje ich wyciąg z ksiąg banku, bowiem nie wyjaśnia on żadnej ze wskazanych powyżej wątpliwości i nie usuwa braków dowodowych. W ich zakresie nie ma także podstaw do inicjatywy dowodowej pozwanej lub Sądu.

Powyżej wskazane względy faktyczne i prawne prowadzą zatem do oddalenia powództwa w całości.

O kosztach Sąd orzekł na zasadzie art. 98 par. 1 k.p.c. w zw. z art. 108 par. 1 k.p.c. Obydwie strony mogły zgłosić do rozliczenia koszty celowe – niezbędne do przeprowadzenia w procesie swoich roszczeń i zarzutów. Powód przegrał proces w całości stąd jego wniosek o zasądzenie kosztów procesu jest niezasadny.

Pozwanej należało przyznać zgłoszone przez nią koszty procesu, obejmujące wynagrodzenia pełnomocnika procesowego (3.600 złotych) i opłatę od pełnomocnictwa (17 złotych).

Wobec powyższego orzeczono jak w formule sentencji przedmiotowego wyroku.

Sędzia SR Grzegorz Szacoń

Sygn. akt III C 1350/17

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE

ZARZĄDZENIE