UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 21 sierpnia 2017 r. (znak:(...)) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił ubezpieczonej A. C. prawa do emerytury. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że ubezpieczona nie udowodniła wymaganych okresów składkowych i nieskładkowych wynoszących 30 lat do dnia 31 grudnia 2008 r.

Odwołanie od powyższej decyzji wniosła ubezpieczona domagając się zmiany zaskarżonej decyzji i zarzucając organowi rentowemu błąd w ustaleniach faktycznych,
a w konsekwencji naruszenie prawa materialnego tj. art. 47 ustawy o emeryturach i rentach
z FUS w zw. z art. 88 Karty Nauczyciela poprzez ich niezastosowanie, w sytuacji gdy ubezpieczona w chwili wydania decyzji spełniała wszystkie warunki nabycia prawa do wcześniejszej emerytury. Ubezpieczona

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie i podtrzymał stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił, co następuje:

Ubezpieczona A. C. (ur. (...)) od 1 października 1978 r. do 25 czerwca 1982 r. studiowała w Wyższej Szkole (...) w B.. W okresie od
1 lutego 1985 r. do 31 sierpnia 1985 r. ubezpieczona pracowała w pełnym wymiarze czasu pracy jako nauczyciel w Szkole Podstawowej nr (...) w B.. Od 1 września 1985 r. do 31 sierpnia 1990 r. ubezpieczona była zatrudniona w Szkole Podstawowej nr (...)
w B. na stanowisku nauczyciela. Następnie, od 1 września 1990 r. ubezpieczona pracowała jako nauczyciel w Szkole Podstawowej nr (...) w B.. Rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło 31 sierpnia 2017 r. z powodu zmian organizacyjnych spowodowanych zmniejszeniem liczby oddziałów.

Dowód: akta organu rentowego – zaświadczenie o stanie odbytych studiów wyższych k. 5, zaświadczenie k. 8.

W dniu 16 grudnia 2013 r. ubezpieczona złożyła do organu rentowego wniosek
o ustalenie okresów składkowych i nieskładkowych oraz sprawdzenie uprawnień w zakresie prawa do wcześniejszej emerytury na podstawie Karty Nauczyciela na dzień 31 grudnia
2008 r. Organ rentowy skierował do ubezpieczonej informację, iż na podstawie złożonych dokumentów uznano za udokumentowane 35 lat 2 miesiące 20 dni (okresy składkowe
w wymiarze 26 lat 9 miesięcy i 12 dni, nieskładkowe – 8 lat 5 miesięcy i 8 dni), w tym do dnia 31 grudnia 2008 r. staż pracy w wymiarze 30 lat 3 miesiące i 4 dni. Na podstawie tej informacji ubezpieczona zaplanowała swoje przejście na wcześniejszą emeryturę informując o tym dyrekcję szkoły.

Dowód: akta organu rentowego – wniosek z dn. 16.12.2013 r., pismo organu rentowego
k. 10; akta sądowe – zeznania ubezpieczonej zapis AV na płycie CD k. 82.

W dniu 16 sierpnia 2017 r. ubezpieczona złożyła wniosek o emeryturę. Organ rentowy decyzją z dnia 21 sierpnia 2017 r. odmówił ubezpieczonej prawa do emerytury wskazując, że do dnia 31 grudnia 2008 r. ubezpieczona nie udowodniła wymaganych okresów składkowych i nieskładkowych wynoszących 30 lat. Organ rentowy w decyzji wskazał, że ubezpieczona ma staż sumaryczny w wymiarze 29 lat 1 miesiąca 20 dni (okresy składkowe – 21 lat 10 miesięcy 7 dni, okresy nieskładkowe – 7 lat 3 miesiące 13 dni). Różnica w ustaleniu stażu sumarycznego (pomiędzy poprzednią informacją organu rentowego a zaskarżoną decyzją) wyniknęła z tego, że organ rentowy omyłkowo ustalił staż pracy na dzień 16 grudnia 2013 r. (dzień poprzedniego wniosku ubezpieczonej), a nie na dzień 31 grudnia 2008 r., a nadto okres nieskładkowy został w pełni zaliczony, bez ograniczenia do 1/3 okresów składkowych. Po decyzji odmownej ubezpieczona zwróciła się z prośbą do pracodawcy, aby cofnął złożone wypowiedzenie. Pracodawca uwzględnił tę prośbę i ubezpieczona nadal pracuje.

Dowód: akta organu rentowego – wniosek o emeryturę k. 1-4, decyzja z dn. 21.08.2017 k. 9; akta sądowe – pismo organu rentowego k. 20, akta sądowe – zeznania ubezpieczonej zapis AV na płycie CD k. 82.

Ubezpieczona na dzień 31 grudnia 2008 r. legitymuje się okresem składkowym
w wymiarze 21 lat 10 miesięcy 7 dni i okresem nieskładkowym w wymiarze 8 lat 4 miesięcy 28 dni. Po ograniczeniu okresu nieskładkowego do 1/3 okresu składkowego ubezpieczona legitymuje się ogólnym stażem w wymiarze 29 lat 1 miesiąca 20 dni.

Dowód: akta sądowe - zestawienie k. 38.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych
w aktach sprawy i zeznań ubezpieczonej, które uznał za spójne i wiarygodne.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonej nie zasługiwało na uwzględnienie. W niniejszym postępowaniu ubezpieczona domagała się przyznania prawa do wcześniejszej emerytury na podstawie Karty Nauczyciela. Zgodnie z art. 88 ust. 1-1a ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela nauczyciele mający trzydziestoletni okres zatrudnienia, w tym 20 lat wykonywania pracy w szczególnym charakterze, zaś nauczyciele szkół, placówek, zakładów specjalnych oraz zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich - dwudziestopięcioletni okres zatrudnienia, w tym 20 lat wykonywania pracy w szczególnym charakterze
w szkolnictwie specjalnym, mogą - po rozwiązaniu na swój wniosek stosunku pracy (bądź rozwiązaniu stosunku pracy wskutek likwidacji szkoły albo w razie zmian organizacyjnych,
o których mowa w art. 20 ww. ustawy) - przejść na emeryturę. Nauczyciele urodzeni po dniu 31 grudnia 1948 r., a przed dniem 1 stycznia 1969 r. zachowują prawo do przejścia na emeryturę bez względu na wiek, jeżeli: spełnili warunki do uzyskania emerytury, określone
w ust. 1, w ciągu dziesięciu lat od dnia wejścia w życie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1383, 1386 i 2120 oraz z 2018 r. poz. 138 i 357), z wyjątkiem warunku rozwiązania stosunku pracy, oraz nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, na dochody budżetu państwa (art. 88 ust. 2a ww. ustawy). Z wyżej przytoczonych przepisów wynika, że możliwość przejścia nauczycieli na emeryturę jest przewidziana niezależnie od wieku, po wykazaniu wymaganego okresu zatrudnienia,
w tym w szczególności pracy na stanowisku nauczyciela. W związku z tym, że ubezpieczona urodziła się (...) (czyli po 31 grudnia 1948 r., a przed 1 stycznia 1969 r.), aby uzyskać prawo do emerytury wyżej wymieniony warunek musi być spełniony do 31 grudnia 2008 r. Jak wykazało przeprowadzone postępowanie dowodowe, ogólny staż ubezpieczonej wynosi na ten dzień 29 lat 1 miesiąc 20 dni (21 lat 10 miesięcy 7 dni – okresy składkowe,
7 lat 3 miesiące 13 dni – okresy nieskładkowe), czyli tak jak wskazał organ rentowy
w zaskarżonej decyzji. Ubezpieczona w toku postępowania nie zakwestionowała zestawienia uwzględnionych okresów składkowych i nieskładkowych, nie podważyła także prawidłowości ich wyliczenia, a nadto sama w czasie zeznań przyznała, że organ rentowy uwzględnił wszystkie okresy pracy. W konsekwencji, wobec niespełnienia wymaganego przez ustawę warunku trzydziestoletniego okresu zatrudnienia, nie jest możliwe ustalenie dla ubezpieczonej prawa do emerytury na podstawie wyżej wskazanych przepisów.

Jednocześnie, nie jest możliwe przyjęcie, że ubezpieczona legitymuje się do dnia 31 grudnia 2008 r. stażem pracy w wymiarze 30 lat 3 miesięcy i 4 dni - tak, jak wskazał organ rentowy w swoim piśmie z dnia skierowanym do ubezpieczonej 3 lutego 2014 r. Ta informacja była nieprawidłowa i niewątpliwie wprowadziła ubezpieczoną w błąd, co miało wpływ na późniejsze działanie ubezpieczonej, jednak na tej podstawie i z tego tytułu nie jest możliwe ustalenie prawa do emerytury. Ustalenie prawa do emerytury wymaga spełnienia określonych w przepisach przesłanek i nawet pisemna informacja organu rentowego (nawet niestanowiąca decyzji) o spełnieniu wymaganych przesłanek nie jest wiążąca. Organ rentowy w niniejszej sprawie dopuścił się błędu, co zasługuje na zdecydowaną krytykę, jednak ewentualna odpowiedzialność z tym związana nie jest i nie może być przedmiotem tego postępowania. Sąd w postępowaniu wywołanym odwołaniem od decyzji organu rentowego rozstrzyga wyłącznie o prawidłowości zaskarżonej decyzji. W tej sprawie ustalenia faktyczne organu rentowego wyrażone w zaskarżonej decyzji są prawidłowe i organ rentowy nie dopuścił się naruszenia prawa materialnego. W konsekwencji, Sąd nie mógł rozstrzygnąć
o prawie do emerytury na podstawie obarczonej błędem informacji skierowanej wcześniej do ubezpieczonej. W postępowaniu w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, zasadność odwołania ocenia się na podstawie właściwych przepisów prawa materialnego. Nawet ewentualne wady spowodowane naruszeniem przepisów postępowania przed organem rentowym, pozostają w zasadzie poza przedmiotem postępowania przed sądem.

Nie znajdzie w sprawie zastosowania art. 5 k.c., zgodnie z którym nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego, bowiem takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony. Przepisy
z zakresu prawa ubezpieczeń społecznych mają charakter bezwzględnie obowiązujących przepisów prawa publicznego i nie mogą być modyfikowane lub zastępowane przez zasady współżycia społecznego. Materialnoprawną podstawą orzeczeń w takich sprawach mogą być tylko i wyłącznie przepisy prawa. W prawie ubezpieczeń społecznych nie ma klauzul generalnych, tj. zwrotów ustawowych, pozwalających na indywidualne potraktowanie każdego przypadku ze względu na np. zasady współżycia społecznego.

Mając na względzie powyższe, Sąd na podstawie art. 477¹⁴§ 1 k.p.c. oddalił odwołanie.

SSO Ewa Milczarek

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE