UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 21 czerwca 2018 roku Sąd Okręgowy
w Ł. oddalił powództwo Miasta Ł. o zasądzenie od pozwanej J. W. na rzecz powoda kwoty 97 608,08 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 6 września 2016 roku do dnia zapłaty tytułem zwrotu zwaloryzowanej bonifikaty udzielonej pozwanej przy sprzedaży lokalu mieszkalnego nr (...), położonego w Ł. przy Al. (...), a także orzekł o kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanej z urzędu.

Sąd Okręgowy oparł to rozstrzygnięcie na ustaleniach faktycznych,
z których najważniejsze były następujące: na podstawie umowy sprzedaży
z dnia 24 sierpnia 2009 r., zawartej w formie aktu notarialnego Repertorium
A nr (...), pozwana nabyła od Miasta Ł. lokal mieszkalny nr (...) położony w Ł. przy Al. (...). Sprzedaż powyższa została dokonana z 90% bonifikatą oraz z uwagi, że pozwana pokryła całą należność w drodze jednorazowej zapłaty zastosowano dodatkową bonifikatę obniżającą cenę sprzedaży o 20%.

15 marca 2011 r. pozwana na podstawie umowy sprzedaży, zawartej
w formie aktu notarialnego Repertorium A nr 1427/2011, sprzedała przedmiotowy lokal mieszkalny R. S., który nie jest dla pozwanej osobą bliską. Kwota uzyskana ze sprzedaż wyniosła 117 000 zł.

7 lutego 2012r pozwana aktem notarialnym A nr 682/2012r nabyła spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu przy ulicy (...) za kwotę 120 000 zł. Kwota za mieszkanie została uiszczona bezpośrednio na konto sprzedających B. D. i P. D.. Dodatkowe pieniądze na zakup lokalu posiadała z odprawy emerytalnej w wysokości 56 000 zł. Mieszkanie było zadłużone, zależenie zostało spłacone, a za część kwoty uzyskanej ze sprzedaży P. D. kupił warsztat samochodowy. Po zakupie mieszkania strony nadal zamieszkiwały razem a państwo D. dokładali się do opłat z tytułu czynszu.

14 lipca 2016 r. na podstawie kolejnej umowy sprzedaży, zawartej
w formie aktu notarialnego Repertorium A nr 1041/2016, pozwana sprzedała w/w spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu P. i B. małżonkom D.. Kwota ze sprzedaży wyniosła 120 000 zł. Po upływie kilku lat i z uwagi na pogarszający się stan zdrowia powódka ponownie odsprzedała przedmiotowy lokal, aby zamieszkać w lokalu przystosowanym do jej aktualnej sytuacji zdrowotnej.

Prezydent Miasta Ł. pismem z dnia 24 czerwca 2016 r. znak (...)1. (...).2.66.2016 wezwał pozwaną do zwrotu zwaloryzowanej kwoty udzielonej bonifikaty w wysokości 97 807,08 zł z uwzględnieniem waloryzacji,

Pozwana pismem z dnia 26 lipca 2016 r. złożyła podanie o rozłożenie należności na raty. Następnie, 5 września 2016 r. uiściła kwotę 200 zł tytułem zwrotu części bonifikaty, udzielonej przy sprzedaży lokalu mieszkalnego nr (...) przy Al. (...).

W takim stanie faktycznym Sąd pierwszej instancji uznał, że rozpoznając żądanie zwrotu udzielonej bonifikaty należy stosować przepisy ustawy z dnia
21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami (tekst jednolity z dnia 25 maja 2000 r. Dz.U. Nr 46, poz. 543) w brzmieniu obowiązującym w dacie sprzedaży prawa do lokalu, gdyż wtedy powstał stosunek obligacyjny,
z którego może wynikać obowiązek zwrotu bonifikaty.

Stosownie do treści art. 68 ust 2 powołanej ustawy z 1997 roku właściwy organ może żądać zwrotu kwoty równej udzielonej bonifikacie po jej waloryzacji, jeżeli nabywca nieruchomości przed upływem 10 lat, licząc od dnia jej nabycia, zbył lub wykorzystał nieruchomość na inne cele niż wymienione w ust. 1 pkt 1-3 lub przed upływem 5 lat na inne cele niż wymienione w ust. 7. Nie dotyczy to zbycia na rzecz osoby bliskiej. Zgodnie
z art. 68 ust. 2a u.g.n. punkty 4 i 5 zwolnieniem od obowiązku zwrotu bonifikaty skutkowała zamiana lokalu mieszkalnego na inny lokal mieszkalny albo nieruchomość przeznaczoną lub wykorzystywaną na cele mieszkaniowe oraz sprzedaży lokalu mieszkalnego, jeśli środki uzyskane z jego sprzedaży przeznaczone zostaną w ciągu 12 miesięcy na nabycie innego lokalu mieszkalnego albo nieruchomości przeznaczonej lub wykorzystywanej na cele mieszkaniowe. Właśnie z takiej możliwości skorzystała pozwana, kiedy nabyła własnościowe prawo do lokalu spółdzielczego, które spełnia warunki nabycia lokalu mieszkalnego z przywołanych przepisów.

/wyrok z uzasadnieniem k. 66-70/

Apelację od powyższego wyroku złożyło Miasto Ł., zaskarżając powyższy wyrok w całości i zarzucając:

1. naruszenie prawa materialnego, to jest:

- art. 65 k.c. poprzez jego niezastosowanie i w konsekwencji pominięcie okoliczności, że pozwana 26 lipca 2016 roku złożyła podanie o rozłożenie należności na raty, a następnie 5 września 2016 roku uiściła kwotę 200 zł tytułem zwrotu części bonifikaty i tym samym doszło do niewłaściwego uznania długu, co powinno skutkować uwzględnieniem powództwa;

- art. 68 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami z 1997 roku,
w brzmieniu z dnia nabycia nieruchomości, poprzez jego błędną wykładnię
i w konsekwencji oddalenie żądań powoda;

- art. 68 ust. 2a pkt 5 ustawy o gospodarce nieruchomościami z 1997 roku poprzez jego zastosowanie i w konsekwencji przyjęcie, że nabycie przez pozwaną spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego nr (...) w Ł. przy ul. (...) mieściło się w pojęciu nabycia uzasadniającego odstąpienie od obowiązku zwrotu bonifikaty;

2. naruszenie prawa procesowego, to jest:

- art. 233 § 1 k.p.c. przez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów
i przyjęcie, że pozwana dochowała warunków związanych z możliwością zbycia lokalu przy zachowaniu bonifikaty, w sytuacji, gdy zgromadzone
w sprawie dowody prowadzą do odmiennego stanowiska tym bardziej, iż wskutek złożenia wniosku o rozłożenie należności na raty doszło do niewłaściwego uznania długu i zobowiązania się przez pozwaną do zwrotu bonifikaty;

- art. 316 § 1 k.p.c. poprzez wydanie wyroku z pominięciem okoliczności, iż poprzez złożenie przez pozwaną podania o rozłożenie należności na raty,
a następnie uiszczenie 200 zł tytułem zwrotu bonifikaty, nastąpiło niewłaściwe uznanie długu przez pozwaną.

Na powyższych podstawach sformułowano wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienia powództwa Miasta Ł. w całości,
a także o zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów procesu według norm przepisanych za obie instancje ewentualnie o uchylenie tego orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania w I instancji/

/apelacja k. 74-76/

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

apelacja powoda jest bezzasadna.

Sąd Okręgowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne, które Sąd odwoławczy przyjmuje za własne. Ustalenia te były właściwie bezsporne. Strona powodowa zakwestionowała ocenę dowodów, w bardzo niewielkim zakresie, ale bez przełożenia tego zarzutu na podstawę faktyczną rozstrzygnięcia. Sąd Okręgowy ustalił przecież okoliczność przywołaną
w apelacji – pozwana ubiegała się o rozłożenie dochodzonych w tym procesie należności na raty. W tej sytuacji zupełnie bezpodstawny był zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. Problem podniesiony przez apelującego dotyczy sposobu zastosowania prawa materialnego, a nie oceny materiału dowodowego.

Brak zakwestionowania w apelacji podstawy faktycznej rozstrzygnięcia ma swoje konsekwencje. Sąd odwoławczy badał sposób zastosowania prawa materialnego w bezspornych okolicznościach faktycznych. Nie ma żadnych wątpliwości, że rozstrzygające dla skuteczności obrony pozwanej przed roszczeniem powoda były dwa zagadnienia – czy nabycie własnościowego prawa do lokalu spółdzielczego mogło zwolnić z obowiązku zwrotu zwaloryzowanej bonifikaty i czy nastąpiło uznanie długu przez wystąpienie
o rozłożenie świadczenia na raty ze zwrotem części świadczenia.

Nie ma racji skarżący, że doszło do naruszenia art. 68 ust. 2a pkt 5 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami
w brzmieniu obowiązującym w dacie sprzedaży prawa do lokalu (tekst jednolity z dnia 25 maja 2000 r., Dz.U. Nr 46, poz. 543 ze zm., zwanej dalej „ustawą z 1997 roku”). Zgodnie z ówczesnym brzmieniem tego przepisu, właściwy organ nie mógł żądać zwrotu udzielonej bonifikaty po jej waloryzacji, nawet jeżeli nabywca lokalu przed upływem 5 lat od dnia jego nabycia zbył prawo do lokalu, gdy środki uzyskane z jego sprzedaży w ciągu 12 miesięcy przeznaczył na nabycie innego lokalu mieszkalnego albo nieruchomości przeznaczonej lub wykorzystanej na cele mieszkaniowe. Sąd Okręgowy przedstawił szeroką argumentację na poparcie tezy, że przeznaczenie środków ze sprzedaży lokalu nabytego od gminy z bonifikatą na zakup własnościowego prawa do lokalu spółdzielczego spełnia warunki ustawowe uzasadniające odstąpienie od obowiązku zwrotu bonifikaty. Sąd Apelacyjny aprobuje tę argumentację w całości. Nie można poprzestać na wskazaniach wykładni językowej art. 68 ust. 2a pkt 5 ustawy z 1997 roku, która
w nawiązaniu do definicji z w art. 4 pkt 3b tej ustawy wskazuje na nabycia nieruchomości, jako na okoliczność zwalniającą od obowiązku zwrotu kwoty równej zwaloryzowanej bonifikacie. Nie można pomijać charakteru przepisów ustawy i celu ustawodawcy, którym niewątpliwie było stworzenie warunków poprawy sytuacji mieszkaniowej obywateli. Słusznie w tym przypadku Sąd Okręgowy, za wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 22 października 2013 roku (I ACa 507/13, L.), odwołał się do realizacji wskazanej w art. 75 ust. 1 Konstytucji polityki władz publicznych, sprzyjającej zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych obywateli i popierającej ich działania zmierzające do uzyskania własnego mieszkania. Intencją ustawodawcy posługującego się pojęciem "nabycie lokalu mieszkalnego", było nabycie prawa do lokalu mieszkalnego, także własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, które
w znaczeniu ekonomicznym jest bardzo zbliżone do własności lokalu.
W konsekwencji po stronie powoda nie powstało prawo do żądania zwrotu kwoty równej zwaloryzowanej bonifikacie, a więc nie można mówić
o naruszeniu art. 68 ust. 2 ustawy z 1997 roku.

Wbrew zarzutom apelacji nie doszło do naruszenia art. 65 k.c. i art. 316 k.p.c. w związku z uznaniem roszczeń powoda za bezzasadne pomimo złożenia przez pozwaną wniosku o rozłożenie świadczenia na raty i uiszczenia pierwszej wpłaty. Nie można uznać, że zachowanie pozwanej stanowiło niewłaściwe uznanie długu, które wykreowało lub potwierdziło istniejący obowiązek zapłaty. Trzeba pamiętać, że niewłaściwe uznanie długu jest oświadczeniem wiedzy, jednostronnym przyznaniem faktów przez dłużnika. Uznanie długu ma charakter kauzalny i ustalający, tzn. nie może być samoistnym źródłem powstania stosunku obligacyjnego, a jego skuteczność zależy od istnienia ważnej podstawy prawnej (por. m.in. A. W., Uznanie roszczenia, s. (...); J. L., Uznanie powództwa, s. 117; A. S., Wpływ uznania, s. (...)– (...); S. G., [w:] (...) prawa cywilnego,
t. I, pod red. W. C., s. 649; uchwała 7 sędziów Sądu Najwyższego z 30 grudnia 1964 r., III PO 35/64, OSNCP 1965, Nr 6, poz. 90; wyrok Sądu Najwyższego z 19 marca 1997 r., III CKN 46/97, OSN 1997, Nr 10, poz. 143). W rozpoznawanym przypadku wykazano, że po stronie powoda nie istniało prawo żądania zwrotu kwoty równej zwaloryzowanej bonifikacie, gdyż pozwana skorzystała z dobrodziejstwa wynikającego z art. 68 ust. 2a pkt 5 ustawy 1997 roku. Tym samym nie można przyjąć, że wniosek o rozłożenie świadczenia potwierdził istniejące zobowiązanie. Wniosek ten nie mógł również wykreować nowego zobowiązania.

Z tych wszystkich względów, na podstawie art. 385 k.p.c., apelacja podlega oddaleniu.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. Wynagrodzenie pełnomocnika z urzędu pozwanej wyliczono zgodnie z § 8 pkt 6 w zw. z § 16 ust. 1 pkt 2 i § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r.
w sprawie opłat za czynności adwokatów oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. z 2016 roku, poz. 1714).

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE