UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 11 kwietnia 2017 r. skierowanym do Sądu Rejonowego w Zduńskiej Woli pełnomocnik powodów K. K. oraz R. K. (2) przeciwko R. K. (1) wniósł o zmianę niektórych uprawnień objętych treścią prawa dożywocia przysługujących pozwanemu R. K. (1), a ustanowionych na podstawie § 2 umowy z dnia 29 lutego 2016 r. zawartej przed notariuszem R. B. w zakresie dostarczania pozwanemu nieodpłatnie i dożywotnio prawa korzystania z całego budynku mieszkalnego położonego we wsi T. nr (...) na dożywotnią rentę w wysokości 200 zł w stosunku miesięcznym płatną przez powodów na rzecz pozwanego do 15 dnia każdego miesiąca, począwszy od daty uprawomocnienia się wyroku oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego wg norm przepisanych, (pozew w sprawie sygn. akt I C 431/17 SR w Zd. Woli k. 51-54).

W pozwie z dnia 12 stycznia 2018 r. powód R. K. (1) wniósł o rozwiązanie umowy dożywocia z dnia 29 lutego 2016 r. zawartej przed notariuszem R. B. oraz o zasądzenie od pozwanych na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania, według norm przepisanych, (pozew k. 3-6).

W odpowiedzi na pozew pozwani K. K. oraz R. K. (2) wnieśli o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie zwrotu kosztów procesu, (odpowiedź na pozew k. 30-32).

Na rozprawie w dniu 24 maja 2018 r. Sąd Rejonowy w Zduńskiej Woli wydał postanowienie mocą którego przekazał sprawę I C 431/17 z powództwa K. K. i R. K. (2) o zmianę niektórych uprawnień objętych treścią prawa dożywocia przysługujących pozwanemu R. K. (1) do Sądu Okręgowego w Sieradzu w celu łącznego rozpoznania ze sprawą o sygn. akt I C 13/18 Sądu Okręgowego w Sieradzu z powództwa R. K. (1) przeciwko K. K. i R. K. (2) o rozwiązanie umowy dożywocia, (postanowienie SR w Zduńskiej Woli z dnia 24 maja 2018 r. k. 190).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

W dniu 29 lutego 2016 r. R. K. (1) zawarł z K. K. i R. K. (2) przed notariuszem R. B. umowę dożywocia, mocą której powód przeniósł na pozwanych własność zabudowanej nieruchomości oznaczonej jako działka ewidencyjna nr (...) o obszarze 0,1947 ha dla której Sąd Rejonowy w Zduńskiej Woli prowadzi księgę wieczystą nr (...). W zamian za powyższe K. K. i R. K. (2) zobowiązali się zapewnić R. K. (1) nieodpłatnie i dożywotnio prawo korzystania z całego budynku mieszkalnego, czyli przyjąć zbywcę jako domownika, dostarczać mu wyżywienie, ubrania, mieszkania, światła i opału, zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym, (dowód: kserokopia aktu notarialnego k. 7-10, wypis z księgi wieczystej k. 60-65).

Początkowo relacje pomiędzy powodem, a pozwanymi były poprawne. Sytuacja zmieniła się w połowie 2016 r. Osobą odpowiedzialną za pogorszenie relacji R. K. (1) z K. K. i R. K. (2) było zachowanie pierwszego z wymienionych, który bez powodu będąc pod wpływem alkoholu zaczął wszczynać awantury i kłótnie, w trakcie których zachowywał się agresywnie i groził R. K. (2) i K. K.. W związku z zachowaniem pozwanego doszło do kilku interwencji Policji. Decyzją Wójta Gminy Z. z dnia 12 stycznia 2018 r. wymeldowano R. K. (1) z lokalu położonego w miejscowości T. 38B, gmina Z.. Wyrokiem Sądu Rejonowego w Zduńskiej Woli z dnia 26 kwietnia 2018 r. R. K. (1) został uznany winnym dokonania czynu polegającego na tym, że w czasie od września 2016 r. do dnia 21 października 2016 r. w Z. oraz w miejscowości T., gmina Z. działając w krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru wielokrotnie groził pozbawieniem życia oraz spaleniem domu swojemu synowi R. K. (2) oraz synowej K. K. słownie, przy czym groźby te wzbudziły u wyżej wymienionych pokrzywdzonych uzasadnioną obawę, że zostaną spełnione, to jest dokonania czyny z art. 190 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i za to na podstawie art. 190 § 1 k.k. w zw. z art. 59 k.k. odstąpił od wymierzenia kary i orzekł wobec oskarżonego na okres trzech lat środek karny w postaci zakazu kontaktowania się w jakikolwiek sposób z pokrzywdzonymi R. K. (2) i K. K. oraz w postaci zakazu zbliżania się do tych pokrzywdzonych na odległość mniejszą niż 50 metrów. Wyrok ten uprawomocnił się w dniu 19 października 2018 r. W związku z zaistniałą sytuacją R. K. (2) i K. K. zaproponowali R. K. (1) pozasądowe rozwiązanie sporu proponując mu rezygnację z nieodpłatnego, dożywotniego prawa korzystania z całego budynku mieszkalnego będącego przedmiotem umowy i oświadczając, że w zamian za to zawrą z nim umowę użyczenia lokalu mieszkalnego stanowiącego ich własność z prawem dokonywaniu najmu przedmiotowego lokalu. R. K. (1) nie przystał na propozycję pozwanych. Relacje między stronami nadal są złe, powód i pozwani nie odzywają się do siebie. Zdarza się że R. K. (1) widząc na ulicy (...) zaczepia ją i kieruje pod jej adresem obraźliwe słowa, (dowód: kserokopia notatek z interwencji k. 71, 72, zeznania R. K. (2)- protokół rozprawy z dnia 03 sierpnia 2017 r. 00:17:06-00:27:05 w zw. z k. 77v, zeznania R. K. (1)- protokół rozprawy z dnia 03 sierpnia 2017 r. 00:27:05-00:45:04 w zw. z k. 77v-78, zeznania świadka E. K.- protokół rozprawy z dnia 03 sierpnia 2017 r. 00:45:34-01:01:30 w zw. z k. 78-78v, zeznania świadka M. Ł.- protokół rozprawy z dnia 03 sierpnia 2017 r. 01:07:09-01:18:08 w zw. z k. 78v-79, zeznania świadka E. W.-protokół rozprawy z dnia 14 września 2017 r. 00:10:32-00:20:40, w zw. k. 88v, zeznania świadka K. C.- protokół rozprawy z dnia 14 września 2017 r. 00:20:40-00:29:24 w zw. z k. 88v w zw. z k. 88v, zeznania świadka N. K.-protokół rozprawy z dnia 14 września 2017 r. 00:29:24-00:51:53 w zw. z k. 88v-89, decyzja Wójta Gminy Z. k. 130-131, zeznania świadka E. M.- protokół rozprawy z dna 01 marca 2018 r. 00:02:49-00:18:08 w zw. z k. 132v-133, zeznania świadka H. F.- protokół rozprawy z dnia 19 kwietnia 2018 r. 00:06:40-00:20:13 w zw. z k. 182v, zeznania świadka D. Ł.- protokół rozprawy z dnia 19 kwietnia 2018 r. 00:20:13-00:44:19 w zw. z k. 182v, zeznania R. K. (1)- protokół rozprawy z dnia 08 października 2018 r. 00:04:51-00:15:26 w zw. z k. 224-224v, zeznania R. K. (2)- protokół rozprawy z dnia 08 października 2018 r. 00:15:26-00:35:34 w zw. z k. 224v-225, zeznania R. K. (1)- protokół rozprawy z dnia 06 grudnia 2018 r. 00:24:27-00:44:49 w zw. z k. 237-237v, zeznania R. K. (2)- protokół rozprawy z dnia 06 grudnia 2018 r. 00:44:49-00:57:43 w zw. z k. 237v, zeznania K. K.- protokół rozprawy z dnia 06 grudnia 2018 r. 00:57:43-01:05:21 w zw. z k. 237v-238).

Wysokość miesięcznej dożywotniej renty za rezygnację z prawa korzystania z całego przedmiotowego budynku mieszkalnego określona na podstawie wysokości stawek czynszu najmu lokali mieszkalnych wynosi 1.300 zł miesięcznie, (dowód: opinia biegłego do spraw wyceny nieruchomości k. 104-116, opinia uzupełniająca k. 134-143).

Opinia biegłego nie była kwestionowana przez żadną ze stron procesu. R. K. (2) i K. K. nie mieli zastrzeżeń co do sposobu wyliczenia renty i wyliczenia jej wysokości oraz ustaleń poczynionych przez biegłego na użytek sporządzonej opinii i dokonanych wyliczeń.

Ustalając stan faktyczny w sprawie Sąd oparł się na relacjach stron, zeznaniach świadków oraz złożonych dokumentach. Podstawą ustaleń faktycznych była także opinia biegłego do spraw szacowania nieruchomości. Opinie tą Sąd uznał za w pełni wiarygodną, albowiem jest jasna, wewnętrznie niesprzeczna oraz logicznie uzasadniona. Treść opinii oparta została na oględzinach nieruchomości, przy czym sporządzono ją z uwzględnieniem zasad fachowej wiedzy i doświadczenia.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Spośród wniesionych w niniejszej sprawie powództw to roszczenie K. K. i R. K. (2) co do zasady zasługiwało na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie R. K. (1) w swoim pozwie domagał się rozwiązania zawartej pomiędzy nim, a pozwanymi K. K. i R. K. (2) umowy dożywocia, zaś K. K. i R. K. (2) domagali się zmiany niektórych uprawnień objętych treścią prawa dożywocia przysługujących pozwanemu R. K. (1) w zakresie dostarczania pozwanemu nieodpłatnie i dożywotnio prawa korzystania z całego budynku mieszkalnego położonego we wsi T. nr (...) na dożywotnią rentę. Obie strony wywodziły swoje roszczenia z treści art. 913 k.c. Stosownie do art. 913 § 1 k.c. jeżeli z jakichkolwiek powodów wytworzą się pomiędzy dożywotnikiem, a zobowiązanym takie stosunki, że nie można wymagać od stron, żeby pozostawały nadal w bezpośredniej ze sobą styczności, Sąd na żądanie jednej z nich zmieni wszystkie lub niektóre uprawnienia objęte treścią prawa dożywocia na dożywotnią rentę odpowiadającą wartości tych uprawnień. Przepis art. 913 § 2 k.c. stanowi natomiast, że w wypadkach wyjątkowych Sąd może na żądanie zobowiązanego lub dożywotnika, jeśli dożywotnik jest zbywcą nieruchomości, rozwiązać umowę o dożywocie.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że ze względu na specyfikę umowy dożywocia i jej trwałą naturę możliwości jej rozwiązania, znacząco różnią się od tych, które charakteryzują typowe umowy wzajemne. Środki ochrony prawnej jakie przysługują dożywotnikowi są stopniowalne, w tym znaczeniu, że nie może on odwoływać się do środka dalej idącego, jeśli środek mniej daleko idący jest wystarczający do realizacji jej zapisów. Rozwiązanie dożywocia może nastąpić jedynie w sytuacjach wyjątkowych. Dla bytu umowy dożywocia nie ma więc znaczenia sam fakt nie wywiązywania się nabywcy z obowiązku świadczenia na rzecz dożywotnika, gdyż w takiej sytuacji może on wytoczyć powództwo o wykonanie obowiązków wynikających z umowy, względnie domagać się odszkodowania z tytułu nienależytego wykonania zobowiązania wynikającego z umowy dożywocia. Dopiero wytworzenie się między dożywotnikiem a zobowiązanym takich stosunków, że nie można wymagać od stron żeby pozostawały nadal ze sobą w bezpośredniej styczności, przysługuje mu uprawnienie do żądania zmiany uprawnień objętych dożywociem na rentę (art. 913 § 1 k.c.), a jeśli sytuację taką cechuje dodatkowo „wyjątkowość wypadku”, prawo żądania rozwiązania umowy (art. 913 § 2 k.c.). Innymi słowy do rozwiązania umowy dożywocia konieczne jest wystąpienie okoliczności z art. 913 § 1 k.c. a ponadto wyjątkowość zaistniałej sytuacji. Konieczne jest więc ustalenie, czy w wytworzonej sytuacji strony mogą pozostawać w bezpośredniej ze sobą styczności i czy zachodzi wypadek wyjątkowy. Zwrócić należy uwagę, że iż literalnie z treści art. 913 k.c. nie wynika, by zasadniczą podstawą do rozwiązania czy modyfikacji umowy dożywocia była przesłanka wokół której w zasadzie koncentrowała się argumentacja stron, a konkretnie – zdaniem R. K. (1)- nasilenie złej woli i krzywdy sprawianej dożywotnikowi przez syna i synową. Mowa jest tylko o wytworzeniu się sytuacji uniemożliwiającej stronom pozostawanie w bezpośredniej styczności. Niemniej element ten pojawia się w orzecznictwie sądowym. By móc żądać rozwiązania umowy o dożywocie, strona powodowa musiałaby wykazać stosownie do treści § 2 art. 913 k.c., że zaistniały okoliczności pozwalające na uznanie, że zachodzi „wypadek wyjątkowy”. Przepis ten nie precyzuje pojęcia wypadku wyjątkowego, niemniej orzecznictwo wytyczyło pewien kierunek rozumienia tego zwrotu. Przyjmuje się, że cechą wspólną wszystkich zaszłości, jakie kwalifikują wypadek z art. 913§ 2 k.c. jako „wyjątkowy” jest krzywdzenie dożywotnika, w szczególności naruszenie jego nietykalności, stosowanie w stosunku do niego przemocy, w tym również przemocy psychicznej, nadmierna agresja w stosunku do niego, niszczenie jego rzeczy a przede wszystkim zła wola po stronie samego zobowiązanego (tak SN w uzasadnieniu wyroków: z dnia 9 kwietnia 1997 roku, III CKN (...), LEX nr 30161; z dnia 15 lipca 2010 roku, IV CSK (...), LEX nr 885022). Ten kierunek wykładni kontynuowany jest w orzecznictwie sądów powszechnych. Przykładowo Sąd Apelacyjny w Gdańsku w uzasadnieniu wyroku z dnia 21 lutego 2014 roku wskazał, że „wypadek wyjątkowy” w rozumieniu art. 913 § 2 k.c. zachodzi wówczas, gdy dochodzi do krzywdzenia dożywotnika i złej woli kontrahenta-nabywcy nieruchomości. Samo uznanie, że stan stosunków między stronami umowy dożywocia jest taki, że można wymagać od nich, aby pozostawały nadal w bezpośredniej ze sobą styczności, nie stanowi wystarczającej przesłanki rozwiązania umowy z uwagi na wyjątkowy charakter tej umowy. Ten wyjątkowy charakter umowy wyłącza też możliwość rozwiązania umowy dożywocia gdy przyczyna złych stosunków między stronami leży w dużej części po stronie dożywotnika. Prócz powyższego podkreślić należy, że z uwagi na istotne konsekwencje, głównie natury ekonomicznej jakie niesie za sobą rozwiązanie umowy dożywocia, całkowicie wykluczonym jest opieranie rozstrzygnięcia w zakresie rozwiązania umowy dożywocia na sytuacjach, w których to dożywotnik zrywa czy nie chce kontaktu z nabywcą, odrzuca świadczenia z jego strony. W przeciwnym razie oznaczałoby to bowiem, iż dożywotnik mógłby jednostronnie w każdym czasie rozwiązać umowę dożywocia, co stoi w sprzeczności z ideą samej umowy i zasadą, że umów należy dotrzymywać. Odnosząc się do przywołanych wyżej wskazówek rozumienia „wyjątkowego wypadku”, nie można – w ocenie Sądu – uznać, iż wystąpił on w niniejszej sprawie.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe nie dało Sądowi podstaw do przypisania R. K. (2) i K. K. złej woli, celowego krzywdzenia czy działania przeciwko R. K. (1). Żadne niewłaściwe, a tym bardziej szczególnie naganne jak i nacechowane złą wolą zdarzenia ze strony K. K. i R. K. (2), nie miały miejsca w niniejszej sprawie. Co więcej za stan relacji między R. K. (1), a K. K. i R. K. (2), odpowiada wyłącznie pierwszy z wymienionych. Podkreślić w tym miejscu należy, że wyrokiem Sądu Rejonowego w Zduńskiej Woli z dnia 26 kwietnia 2018 r. R. K. (1) został uznany winnym dokonania czynu z art. 190 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i za to Sąd odstąpił od wymierzenia kary lecz orzekł wobec oskarżonego na okres trzech lat środek karny w postaci zakazu kontaktowania się w jakikolwiek sposób z pokrzywdzonymi R. K. (2) i K. K. oraz w postaci zakazu zbliżania się do tych pokrzywdzonych na odległość mniejszą niż 50 metrów. Wyrok ten uprawomocnił się w dniu 19 października 2018 r. Orzeczenie to dla rozpatrzenia niniejszej sprawy miało fundamentalne znaczenie. Zgodnie bowiem z brzmieniem art. 11 k.p.c., ustalenia wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego, co do popełnienia przestępstwa wiążą sąd w postępowaniu cywilnym. Zgodnie z tą zasadą sąd cywilny związany jest tylko ustaleniami, co do popełnienia przestępstwa. Oznacza to, iż w postępowaniu cywilnym pozwany nie może bronić się zarzutem, iż nie popełnił przestępstwa, za które wcześniej został skazany prawomocnym wyrokiem, wydanym w postępowaniu karnym. Istota związania sądu cywilnego ustaleniami wyroku karnego skazującego polega na wyłączeniu możliwości ustalenia w postępowaniu cywilnym, że prawomocny wyrok skazujący jest wadliwy. Sąd cywilny musi przyjąć, iż skazany popełnił przestępstwo przypisane mu wyrokiem karnym. (tak Sąd Najwyższy w wyroku z 14.4.1977 r., IV PR 63/77, L.), a zatem nie może samodzielnie dokonywać ustaleń i oceny, ale tylko, co do tych okoliczności (faktów), które wynikają z ustaleń zawartych w sentencji prawomocnego wyroku skazującego i przesądzają o popełnieniu przestępstwa [ K. P. , Niektóre aspekty, s. 245 i n.; W. S. , Stosunek postępowania, s. 21; K. C. , Ustalenia faktyczne, s. 54; T. E. , w: T. E. (red.), Kodeks, t. I, 2012, s. 167–168]. Okoliczności te nie mogą być więc przedmiotem postępowania dowodowego oraz wyłączają możliwość dowodzenia okoliczności sprzecznych z tymi, które ustalił sąd karny. Tym samym wyłączona jest możliwość podjęcia przez pozwanego skutecznej obrony sprzecznej z ustaleniami wyroku karnego, a zatem również podniesienia przez niego zarzutu pozbawienia go możliwości obrony swoich praw w tym zakresie. Mówiąc inaczej, ustalenia prawomocnego wyroku, co do popełnienia przestępstwa nie mogą być podważone w postępowaniu cywilnym (por. wyr. SN z 23.4.1968 r., II PR 399/67, L.). Generalnie związanie dotyczy ustalonych w sentencji wyroku: osoby sprawcy przestępstwa, opisu czynu zawierającego wszystkie istotne elementy charakterystyczne dla danego przestępstwa, sposobu jego popełnienia oraz okoliczności jego popełnienia; co do czasu, miejsca i poczytalności sprawcy itp. Mając na uwadze powołane stanowisko judykatury, powyższe rozważania i wynikającą z nich zasadę związania Sądu Cywilnego prawomocnym orzeczeniem Sądu Karnego, a także fakt, iż zgromadzony w sprawie materiał dowodowy potwierdził, że przyczyną obecnych relacji między stronami jest wyłącznie niewłaściwe, naganne a czasami wręcz przestępne zachowanie R. K. (1), stwierdzić należało, iż w niniejszej sprawie brak przesłanek ustawowych, które przesądzałyby o konieczności rozwiązania umowy dożywocia i tym samym stanowiły o oddaleniu powództwa R. K. (1)..

Przepisy normujące umowę dożywocia jak i orzecznictwo są konsekwentne co do tego, że „wypadek wyjątkowy” dający podstawę do rozwiązania umowy dożywocia zachodzi wówczas, gdy zachowanie się zobowiązanego wobec dożywotnika jest szczególnie naganne, a przewidziana możliwość zamiany świadczeń na rentę nie może przynieść zadawalającego rezultatu. Rozwiązanie umowy dożywocia jest więc ostatecznym środkiem. Podstawowym uprawnieniem stron w razie wytworzenia się między dożywotnikiem, a zobowiązanym takich stosunków, że nie można wymagać od stron by pozostawały nadal w bezpośredniej ze sobą styczności, lecz pozbawionych wyjątkowości, jest żądanie zamiany dożywocia na dożywotnią rentę. W świetle ustaleń poczynionych w niniejszej sprawie w ocenie Sądu zachodziły przesłanki z art. 913 § 1 k.c. dające podstawy do zamiany uprawnień przysługujących R. K. (1) zgodnie z treścią umowy dożywocia na dożywotnią rentę odpowiadającą wartości tych uprawnień i obciążenie nią K. K. i R. K. (2), albowiem pomiędzy stronami tej umowy wytworzyły się takie stosunki, że nie można wymagać od nich, aby pozostawały nadal w bezpośredniej ze sobą styczności. W przedmiotowej sprawie treść skazującego wyroku Sądu Rejonowego w Zduńskiej Woli II Wydziału Karnego i orzeczenie wobec R. K. (1) środka karnego w postaci zakazu kontaktowania się w jakikolwiek sposób z pokrzywdzonymi R. K. (2) i K. K. oraz w postaci zakazu zbliżania się do tych pokrzywdzonych na odległość mniejszą niż 50 metrów na okres trzech lat w zasadzie przesądziło o konieczności zamiany niektórych uprawnień przysługujących R. K. (1) na podstawie umowy dożywocia na dożywotnią rentę.

Ustalając równowartość powyższych uprawnień przewidzianych na rzecz R. K. (1) z tytułu umowy dożywocia Sąd posiłkował się dowodem w postaci opinii biegłego z zakresu wyceny nieruchomości, który dokonał oszacowania wartości poszczególnych elementów dożywocia według aktualnych cen i z uwzględnieniem przy tym podstawowych, niezbędnych do życia czynników dla R. K. (1) w skali miesięcznej. W ten sposób biegły ustalił wartość miesięcznej dożywotniej renty za rezygnację z prawa korzystania z całego przedmiotowego budynku mieszkalnego na kwotę 1.300 zł w skali miesięcznej. Mając na uwadze powyższe wnioski biegłego Sąd uznał, że sporządzone przez niego opinie zasługiwały na pełne podzielenie i uwzględnienie jako rzeczowe, fachowe oraz sporządzone w sposób jasny i logiczny.

Skład Sądu rozstrzygający niniejszą sprawę uznał również, że nie można było podzielić stanowiska R. K. (2) i K. K., iż w niniejszej sprawie niezbędne było poczynienie ustaleń w zakresie ich możliwości zarobkowych, aby móc ocenić czy są w stanie finansowo w ogóle świadczyć dożywotnią rentę. Po pierwsze warto podkreślić, iż to właśnie wymienieni wystąpili to Sądu o zamianę prawa dożywocia na dożywotnie świadczenie rentowe i z tego względu winni liczyć się z obowiązkiem zapłaty renty w wysokości ustalonej przez Sąd. Ponadto jak już wskazano z treści przepisu art. 913 § 1 k.c. jednoznacznie wynika, że wysokość świadczeń rentowych powinna ściśle odpowiadać wartości zamienianych na nie uprawnień przewidzianych w umowie – przy czym niewątpliwie chodzi tutaj o wartość rynkową takich uprawnień. Powszechnie w doktrynie i judykaturze natomiast wskazuje się na możliwość zmiany wysokości dożywotniej renty (zasądzonej w ramach art. 913 § 1 k.c.) na podstawie art. 907 § 2 k.c. na skutek zmiany stosunków (zob. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 18 maja 1978 r., sygn. akt III CZP 29/78, publ. OSNC 1979/1-2/22 – LEX nr 2283). Niezależnie od powyższego oczywistym jest, że R. K. (2) i K. K. w zamian za świadczenia z tytułu dożywocia otrzymali majątek trwały (zabudowaną nieruchomość) znacznej wartości, który bez problemu może posłużyć na zaspokojenie potrzeb R. K. (1) wynikających z tego prawa. Skoro R. K. (2) i K. K. przejawiają wolę kontynuowania łączącego ich z R. K. (1) stosunku dożywocia, a jednocześnie z uwagi na okoliczności życiowe w postaci niewłaściwych stosunków, co wyklucza pozostawanie z dożywotnikiem w bezpośredniej styczności, umowa ta nie może być kontynuowana na pierwotnych warunkach, przy jednoczesnym braku nasilenia złej woli, braku naruszania zasad współżycia społecznego, braku jakichkolwiek negatywnych zachowań z ich strony, nie ma podstaw do sięgnięcia po ostateczny środek jakim jest rozwiązanie tej umowy. Także sam fakt uciążliwości tej umowy, czy trudności z jej wykonaniem, nie może stanowić o konieczności zmniejszenia należnego uprawnionemu świadczenia rentowego. Nie można też pomijać, iż w sytuacji gdyby K. K. i R. K. (2) nie mieli możliwości płacić renty w wysokości ustalonej w niniejszej sprawie, inaczej rzecz ujmując, gdyby nie byli w stanie wykonywać w formie renty swoich obowiązków wynikających z umowy dożywocia, to mają oni możliwości zwrotu nieruchomości i rozliczenia poniesionych przez siebie nakładów w odrębnym postępowaniu.

Mając powyższe okoliczności na uwadze Sąd Okręgowy w Sieradzu oddalił powództwo o rozwiązanie umowy dożywocia, zaś z powództwa R. K. (2) i K. K. zamienił uprawnienia przysługujące R. K. (1) z mocy ustawy dożywocia zawartej w formie aktu notarialnego w dniu 29 lutego 2016 r. przed notariuszem R. B. w Kancelarii Notarialnej w Z. za nr rep. (...) w zakresie dostarczenia przez R. K. (2) i K. K. R. K. (1) nieodpłatnie i dożywotnio prawa korzystania z całego budynku mieszkalnego położonego we wsi T. nr(...) na rentę płatną solidarnie od powodów R. K. (2) i K. K. na rzecz pozwanego R. K. (1) w kwocie 1.300 zł miesięcznie, do rąk pozwanego R. K. (1), do dnia 15 każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia niniejszego wyroku. Sąd w pozostałym zakresie powództwo oddalił. Na podstawie art. 100 k.p.c. Sąd koszty procesu pomiędzy stronami wzajemnie zniósł. Sąd na podstawie art. 113 ust. 1 Ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych nakazał pobrać od R. K. (2) i K. K. na rzecz Skarbu Państwa-Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 728,77 zł tytułem zwrotu wydatków poniesionych w sprawie tymczasowo przez Skarb Państwa. R. K. (2) i K. K. spowodowali te wydatki wnosząc powództwo o zmianę umowy dożywocia na rentę w wysokości 200,00 zł miesięcznie. Zasądzona renta jest ponad sześć razy większa co oznacza, że na nich spoczywa obowiązek ich poniesienia.

WYROK ŁĄCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE