UZASADNIENIE

Powód wniósł o uzgodnienie stanu prawnego nieruchomości gruntowej, tj. działki nr (...) o powierzchni 20 m² zabudowanej garażem o powierzchni 18 m² położonej w O. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Olsztynie VI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...) z rzeczywistym stanem prawnym poprzez dokonanie w dziale II ww. księgi wieczystej w miejsce wpisu: „J. W. PESEL (...), S. W. PESEL: (...) na prawach wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej” wpisu: „C. Ż. s. I. i A., PESEL: (...)”. Uzasadniając swoje stanowisko powód wskazał, że w dniu 25 marca 2013r. przed notariuszem K. S. pomiędzy powodem a pozwanymi J. W. i S. W. zawarta została pozorna umowa sprzedaży nieruchomości gruntowej, tj. działki nr (...) o powierzchni 20 m² zabudowanej garażem o powierzchni 18 m², położonej w O. przy ul. (...) za cenę 8.000,-zł. W dalszej części powód podał, że co prawda w akcie notarialnym wskazano, że kupujący oświadczyli, iż cenę sprzedaży zapłacili sprzedającemu gotówką, jednakże cena sprzedaży nie została przez pozwanych uiszczona. Powód również wyjaśnił, że zawierając powyższą umowę sprzedaży jego wolą nie była sprzedaż nieruchomości pozwanym, a jedynie zabezpieczenie jego majątku przed roszczeniami byłej żony A. Ż., która wszczęła przeciwko powodowi postępowanie egzekucyjne. W celu uniknięcia egzekucji ze swojego majątku powód, za namową matki i teściowej pozwanych G. W., rozpoczął przepisywanie swojego majątku na G. W. i innych członków jej rodziny, tj. męża, córkę i zięcia. Zdaniem powoda wszystkie czynności dokonane przez niego miały charakter pozorny, a ich jedynym celem było niedopuszczenie do zaspokojenia wierzyciela – byłej żony powoda. Powód wyjaśnił w pozwie także, że G. W. przekonywała go, iż przepisanie składników majątkowych będzie tylko chwilowe, do czasu zakończenia postępowania sądowego z A. Ż.. Powód podkreślił, że pozwani nie posiadali środków finansowych na fikcyjne nabycie nieruchomości opisanej w pozwie oraz samochodu osobowego marki P. (...) od powoda. Tym samym, w ocenie powoda, pozwani podpisując w dniu 25 marca 2013r. umowę sprzedaży nieruchomości, byli świadomi, że czynność sprzedaży ma jedynie pozorny charakter. Ponadto powód podniósł, że pomimo zawartych umów (dotyczących samochodu P. (...) oraz garażu położonego w O. przy ul. (...)) w dalszym ciągu korzystał zarówno z garażu, jak i samochodu. Posiadał również dowód rejestracyjny i kluczyki do pojazdu.

Pozwani wnieśli o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz każdego z pozwanych kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych. Uzasadniając swoje stanowisko pozwani podali, że w ich ocenie stan prawny ujawniony w Dziale II księgi wieczystej nr (...) jest zgodny z rzeczywistym stanem prawnym. Ponadto pozwani podnieśli, że o ile powód przy transakcji sprzedaży
i darowizny działał pozornie, to im waloru pozorności przypisać nie można. Pozwani podali również, że nie wiedzieli o grożącym powodowi postępowaniu egzekucyjnym z wniosku A. Ż. i przy dochowaniu należytej staranności takiej wiedzy nie mogli mieć, ponieważ z odpisu księgi wieczystej nieruchomości nie wynikało, aby w stosunku do nieruchomości były prowadzone jakiekolwiek postępowania egzekucyjne. Według pozwanych, także powód nie udzielił pozwanym informacji o istnieniu tytułu wykonawczego przeciwko niemu. Poza tym pozwani podali, że zapłacili powodowi cenę sprzedaży za nieruchomość objętą pozwem, co potwierdził sam powód. Zdaniem pozwanych cena za nabytą nieruchomość oraz za samochód marki P. (...) były cenami rynkowymi, w związku z czym nie budziły po stronie pozwanych żadnych wątpliwości. Pozwani podnieśli również zarzut naruszenia przez powoda praw podmiotowych zgodnie z treścią art. 5 kc, bowiem powód został skazany prawomocnym wyrokiem sądu karnego za przestępstwo z art. 300 kk, a wytaczając powództwo przeciwko pozwanym chce
z tego przestępstwa odnieść korzyść.

Pismem z dnia 16 października 2017r. powód rozszerzył powództwo w ten sposób, że dodatkowo wniósł o sprostowanie wpisu w dziale II księgi wieczystej nr (...), prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Olsztynie VI Wydział Ksiąg Wieczystych dla nieruchomości gruntowej składającej się z działek nr (...) (uprzednio działka nr (...)) o powierzchni 238 m2 obręb 19-O., w miejsce wpisu, jako użytkownicy wieczyści w 1/7 udziału: „J. W. PESEL (...), S. W. PESEL: (...) na prawach wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej” wpisu: „C. Ż. s. I. i A., PESEL: (...)”. W uzasadnieniu tego żądania powód podał, że przedmiotowy udział w nieruchomości jest ściśle związany z garażem, ponieważ jest niezbędny do racjonalnej obsługi garażu. Darowizna tego udziału miała miejsce tym samym aktem notarialnym i towarzyszył jej ten sam zamiar stron.

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Olsztynie z dnia 24 października 2017r. nakazano usunąć niezgodność treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym w ten sposób, że w Dziale II księgi wieczystej nr (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Olsztynie VI Wydział Ksiąg Wieczystych dla nieruchomości gruntowej, tj. działki nr (...) o powierzchni 20 m^{(
2)} zabudowanej garażem o powierzchni 18 m^{(
2 )}położonej w O. przy ul. (...), województwo (...) w miejsce wpisu: „J. W. PESEL (...), S. W. PESEL: (...) na prawach wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej" wpisu: „C. Ż. s. I. i A., PESEL: (...)", oraz w Dziale II księgi wieczystej nr (...), prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Olsztynie VI Wydział Ksiąg Wieczystych dla nieruchomości gruntowej składającej się z działek nr (...) (uprzednio działka nr (...)) o powierzchni 238 m^{(
2)} obręb (...), w miejsce wpisu, jako użytkownicy wieczyści w 1/7 udziału: „J. W. PESEL (...), S. W. PESEL: (...) na prawach wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej" wpisu: „C. Ż. s. I. i A., PESEL: (...)". Ponadto Sąd ten zasądził od pozwanych na rzecz powoda kwotę 2.247,-zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd ten ustalił, że:

- od 1991r. powód wraz z żoną prowadzili w formie spółki cywilnej przedsiębiorstwo pod nazwą (...) Usługi (...) w O.. Do czasu, kiedy w spółce pozostawała żona powoda, to ona była odpowiedzialna za kontakt z urzędami, instytucjami, bankami itd.

- w 2004r. spółka cywilna została rozwiązana. Dnia 31 grudnia 2004r., została podjęta uchwała wspólników o podziale majątku spółki. Zgodnie z ustaleniami wspólników, majątek spółki został podzielony w ten sposób, że powód miał zapłacić wspólnikowi, a swojej żonie kwotę 345.505,41,-zł.

- w 2009r. powód i A. Ż. rozwiedli się,

- w 2010r. A. Ż. wystąpiła do sądu z wnioskiem o podział majątku wspólnego małżonków. Zgodnie z postanowieniem tut. Sądu z dnia 12 kwietnia 2012r. w sprawie I Ns 451/10 powód miał zapłacić A. Ż. kwotę 445.000,-zł w ciągu 6 miesięcy od uprawomocnienia się tego orzeczenia. Sąd II instancji oddalił apelację powoda postanowieniem z dnia 4 września 2012r.

- po wystąpieniu A. Ż. ze spółki, w grudniu 2009r., powód zatrudnił G. W. – matkę i teściową pozwanych, która nie tylko zajmowała się sprawami pracowniczymi, prowadziła księgowość zakładu, ale miała również pełnomocnictwa powoda do załatwiania wszelkich spraw min. w ZUS-ie, w Urzędzie Skarbowym, bankach, posiadała pełnomocnictwo do rachunku bankowego przedsiębiorstwa.

- po uprawomocnieniu się postanowienia o podziale majątku powód powierzył G. W. podjęcie starań o uzyskanie kredytu, by mógł dokonać spłaty na byłą żonę. G. W. przedłożyła powodowi pismo z banku z dnia 28 marca 2013r. o odmowie udzielenia kredytu, z którego wynikało, że powód nie uzyska kredytu z uwagi na swój wiek. W rzeczywistości G. W. nigdy nie zwróciła się do banku
z wnioskiem o udzielenie kredytu,

- w dniu 26 marca 2013r. A. Ż. wszczęła postępowanie egzekucyjne przeciwko powodowi. Na mocy postanowienia z dnia 27 marca 2013r. została skierowana egzekucja do rachunków bankowych powoda, nieruchomości, w tym przedmiotowej nieruchomości gruntowej zabudowanej garażem oraz ruchomości, w szczególności samochodów należących do powoda, w tym samochodu osobowego marki P. (...),

- kiedy powód otrzymał zawiadomienie o wszczęciu egzekucji, G. W. zaproponowała, a potem ponaglała, aby składniki majątku zostały przepisane na nią i jej męża, a w części na pozwanych, aby nie dopuścić do zaspokojenia wierzycielki – byłej żony powoda.

- w celu ochrony majątku powoda przed wszczętym postępowaniem egzekucyjnym powód dokonał szeregu pozornych czynności prawnych,

- w dniu 28 marca 2013r. powód zawarł z G. W. pozorną umowę kupna-sprzedaży samochodu M. (...) model V. nr rej. (...) na kwotę 20.000,-zł oraz samochodu osobowego nr rej. (...). Kwota ta nie została uiszczona. G. W. wystąpiła o zwolnienie pojazdów spod egzekucji i wystąpiła z powództwem ustalającym. Sprawa zawisła przed Sądem Okręgowym w Olsztynie Wydział I Cywilny pod sygn. akt I C 398/14. Wyrokiem z dnia 10 lutego 2015r. Sąd oddalił powództwo stwierdzając w uzasadnieniu wyroku, że ,,powódka nie wykazała w sposób niewątpliwy, że przysługuje jej tytuł własności”. Sąd II instancji oddalił w przedmiotowej sprawie apelację A. Ż..

- G. W. zainicjowała również zawarcie pozornej umowy sprzedaży nieruchomości gruntowej objętej niniejszym pozwem pomiędzy stronami,

- w dniu 25 marca 2013r. przed notariuszem K. S., C. Ż. zawarł z pozwanymi J. W. i S. W. w formie aktu notarialnego umowę sprzedaży i darowizny, działki nr (...) o powierzchni 20 m² zabudowanej garażem o powierzchni 18 m² położoną w O. przy ul. (...) objętą księgą wieczystą KW (...) za cenę 8.000 zł oraz rozporządzenie udziałem 1/7 w użytkowaniu wieczystym niezabudowanej działki nr (...) o powierzchni 238 m² obręb 10 O. objętej KW nr (...). W akcie notarialnym znalazł się zapis, zgodnie
z którym kupujący oświadczyli, że cenę sprzedaży zapłacili sprzedającemu gotówką. Cena sprzedaży mimo złożonego w tekście aktu notarialnego oświadczenia o dokonanej zapłacie, nie została uiszczona.

- w sierpniu 2013r. powód postanowił podarować samochód marki P. (...) swojemu wnukowi J. Ż., w związku z czym zwrócił się do G. W. o formalne „przepisanie” auta z powrotem na niego, jednakże G. W. nie zgodziła się. Pismem z 14 października 2013r. powód został wezwany przez do wydania rzeczy, tj. samochodu marki P. (...) o nr rej. (...),

- w dniu 31 października 2013r. powód wystosował do pozwanych pismo, w którym poinformował ich, że nie odda im swojej własności, tj. ww. samochodu oraz nieruchomości gruntowej objętej pozwem, tj. garażu położonego w O. przy ul. (...). Pozwani nigdy nie korzystali z pojazdu, ani z garażu.

- wyrokiem Sądu Rejonowego w Olsztynie II Wydziału Karnego z dnia 16 czerwca 2016r. w sprawie II K 605/14 powód, oskarżony o to, że w okresie od dnia 28 lutego 2013 r. do dnia 8 kwietnia 2013 r. w O., w Kancelarii Notarialnej notariusza K. S. przy ul. (...), w siedzibie przedsiębiorstwa (...) przy ul. (...) oraz w Kancelarii Notarialnej notariusz E. M. przy ul. (...), w których odstępach czasu, w wykonaniu
z góry powziętego zamiaru:

a) uszczuplił zaspokojenie wierzytelności A. Ż. w kwocie około 445.942,-zł wraz z odsetkami, w ten sposób, iż przeniósł na osoby trzecie następujące składniki majątku:

-: w dniu 28 lutego 2013r. za kwotę 50.000,-zł prawo własności pojazdu marki P. (...) o nr rej. (...),
-: w dniu 25 marca 2013r. za kwotę 8.000,-zł prawo własności działki nr (...) zabudowanej garażem, położonej przy ul. (...) w O. (nr KW (...)) oraz darował udział w prawie użytkowania niezabudowanej działki nr (...) (nr KW (...)),
-: w dniu 28 marca 2013r. za kwotę 10.000,-zł prawo użytkowania wieczystego niezabudowanej działki nr (...) położonej w O. przy ul. (...) wraz z prawem własności garażu stanowiącego odrębny od gruntu przedmiot własności (nr KW (...)) oraz darował udział we współwłasności działek pod drogą dojazdową (nr KW (...)),
-: w dniu 8 kwietnia 2013r. za kwotę 360.000,-zł prawo własności nieruchomości zabudowanej budynkiem usługowo-mieszkalnym, składającej się z działek o nr (...), położonej przy ul. (...) w O. (nr KW (...)),

b) a ponadto usiłował uszczuplić zaspokojenie wymienionej wierzytelności A. Ż. w kwocie około 445.942,-zł wraz z odsetkami, w ten sposób, iż przeniósł na osoby trzecie następujące składniki majątku:

-: w dniu 28 marca 2013r. za kwotę 300,-zł prawo własności pojazdu marki M. model (...)o nr rej. (...),
-: w dniu 28 marca 2013r. za kwotę 20.000,-zł prawo własności pojazdu marki M. (...) o nr rej. (...),
-: w dniu 4 kwietnia 2013r. za kwotę 18.900,-zł prawo własności pojazdu marki V. (...) (karawan) o nr rej. (...),
-: w dniu 4 kwietnia 2013r. za kwotę 25.500,-zł prawo własności pojazdu marki V. (...) (karawan) o nr rej. (...),
-: w dniu 4 kwietnia 2013 r. za kwotę 34.500,-zł prawo własności pojazdu marki V. (...) (karawan) o nr rej. (...),

a w konsekwencji usunął spod egzekucji wymienione w pkt a) składniki majątku zagrożone zajęciem komorniczym w postępowaniu egzekucyjnym o sygn. Km 482/13 oraz usiłował usunąć spod egzekucji wymienione w pkt b) składniki majątku zagrożone zajęciem komorniczym w postępowaniu egzekucyjnym o sygn. akt Km 482/13, które mimo sprzedaży zostały zajęte przez komornika, a które to działania podjął, w celu udaremnienia wykonania stanowiącego tytuł wykonawczy postanowienia Sądu Rejonowego w Olsztynie I Wydziału Cywilnego z dnia 12 kwietnia 2012r. (sygn. akt I Ns 451/10), tj. o przestępstwo z art. 300 § 2 kk i art. 13 § 1 kk w zw. z art. 300 § 2 kk zw. z art. 12 kk, uznano za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu i wymierzono karę 8 miesięcy pozbawienia wolności, którą wykonanie warunkowo zawieszono na okres próby na okres 2 lat,

- w dniu 25 marca 2013r. (umowa datowana na 28 lutego 2013r.) została zawarta pozorna umowa sprzedaży samochodu osobowego P. (...) o nr rej. (...), rok produkcji 2005, pomiędzy stronami za kwotę 50.000,-zł. Kwota ta nie została faktycznie uiszczona,

- powód po zawarciu wymienionych umów, tj. samochodu P. (...) oraz garażu w O. przy ul. (...), w dalszym ciągu korzystał zarówno z garażu, jak i samochodu. Posiadał również dowód rejestracyjny i kluczyki do pojazdu.

- pozwani wystąpili przeciwko powodowi z powództwem o wydanie auta, sprawa o sygn. akt I C 1678/13. W postępowaniu tym postanowieniem z dnia 8 marca 2016r. Sąd zawiesił postępowanie do czasu zakończenia postępowań karnych przeciwko powodowi (II K 605/14) oraz przeciwko matce i teściowej pozwanych, G. W. (II K 679/15).

- G. W. przygotowała również dokumenty umożliwiające wyrejestrowanie prowadzonej przez powoda działalności gospodarczej. W dniu 4 kwietnia 2013r. G. W. zarejestrowała swoją działalność gospodarczą pod nazwą (...) Usługi (...). Tego samego dnia, samodzielnie, jako księgowa wystawiła również fakturę nr (...)r, obejmującą pozorną umowę sprzedaży samochodu V. (...) karawan nr rej. (...) za kwotę 18.900,-zł, fakturę nr (...) obejmującą pozorną umowę sprzedaży samochodu V. (...) nr rej. (...) za kwotę 25.500,-zł, fakturę nr (...) obejmującą pozorną sprzedaż samochodu V. (...) karawan o nr rej. (...) za kwotę 34.500,-zł. Kwoty te nie zostały uiszczone przez G. W..

- G. W. od początku kwietnia 2013r. zajmowała się organizowaniem pogrzebów i uzyskiwała na swój rachunek bankowy zasiłki pogrzebowe z ZUS na podstawie upoważnienia rodzin osób zmarłych. G. W. nie posiadała jeszcze wtedy lokalu, w którym miała być prowadzona działalność usługowa organizująca pogrzeby. W dniu 6 maja 2013r. złożyła wniosek o wykreślenie działalności powoda, posługując się pisemnym pełnomocnictwem z dnia 28 grudnia 2009r. udzielonym przez powoda. Od dnia 4 maja 2013r. G. W. przybrała do firmy prowadzonej przez siebie działalności znak towarowy (...) i zaczęła prowadzić działalność pod firmą (...) Usługi (...),

- W dnia 8 kwietnia 2013r. przed notariuszem E. M. została zawarta pozorna umowa sprzedaży nieruchomości zabudowanej budynkiem usługowo-mieszkalnym o powierzchni użytkowej 160 m², położonej przy ul. (...) (...) w O., KW (...) – akt notarialny Rep. Nr (...)2013 r. – gdzie prowadzony był zakład (...), za cenę 360.000,-zł. W związku z powyższą pozorną czynnością prawną powód wytoczył przeciwko G. W. przed tut. Sądem powództwo o usunięcie niezgodności pomiędzy stanem prawnym ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym (sygn. akt X C 4075/15).

- pozostałe, mniej wartościowe składniki majątku, powód przepisał na swoich pracowników. Powód zawarł z panem S. R. umowę sprzedaży samochodu marki V., z panem R. umowę sprzedaży łódek, zaś z panem M. umowę sprzedaży samochodu marki V.. Były to fikcyjne umowy sprzedaży, powód nie otrzymał żadnych pieniędzy z tytułu zawarcia tych umów. Pracownicy powoda nie korzystali z otrzymanych ruchomości. To powód korzystał z samochodów i garaży, posiadał dowody rejestracyjne oraz kluczyki do samochodów, a także opłacał polisy ubezpieczeniowe. Pracownicy powoda zawarli następnie z powodem umowy, na podstawie których zwrócili mu otrzymane wcześniej ruchomości.

- nieruchomość gruntowa, tj. działka nr (...) o powierzchni 20 m² zabudowana garażem o powierzchni 18 m² położona przy ul. (...) w O. ujęta jest księdze wieczystej nr (...), w której jako właściciele wpisani są pozwani,

- przedmiotowa działka w rzeczywistości stanowi własność powoda.

Mając tak poczynione ustalenia Sąd I instancji uznał, że roszczenie powoda zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Dokonując powyższego rozstrzygnięcia Sąd I instancji oparł się na dokumentach przedłożonych przez strony, których prawdziwości nie kwestionowano, na dokumentach zawartych w aktach postępowania egzekucyjnego Km 482/13, aktach II K 1056/16, II K 605/14, II K 679/15, II Kp 819/15, I C 434/13, I Ns 541/10, I C 398/14 oraz aktach księgi wieczystej nr (...) oraz na zeznaniach przesłuchanych w sprawie świadków i powoda, które według tego Sądu były spójne, logiczne, korespondowały z powyższym materiałem dowodowym, a w bezpośrednim kontakcie brzmiały przekonująco. Sąd I instancji dostrzegł pewnych nieścisłości w zeznaniach powoda i świadków, które wskazane w pismach pełnomocnika pozwanych, jednakże biorąc pod uwagę już znaczny upływ czasu oraz ich nieistotność dla sprawy, nie osłabiają wiarygodności relacji powoda.

Sąd Rejonowy nie dał wiary zeznaniom pozwanych. Zdaniem tego Sądu zeznania te i opisywane w nich okoliczności, stoją w sprzeczności z zasadami logiki i doświadczenia życiowego, a ponadto ze zgromadzonym w przedmiotowej sprawie materiałem dowodowym. Sąd ten podkreślił, że pozwani nie przedstawili żadnego dowodu na tą okoliczność, w szczególności nie przedstawili żadnego dokumentu zawierającego potwierdzenie przekazania ceny za zakupiony garaż, ponadto z zeznań pozwanych wynika, że nie korzystali oni z zakupionego garażu, ani tym bardziej samochodu marki P. (...). W tym zakresie Sąd I instancji wskazał, że biorąc pod uwagę, iż wydali na ten pojazd, jak twierdzą, niemal całe swoje oszczędności, to sprzecznym z zasadami logiki jest, że z samochodu tego nadal korzystał powód. Równie niewiarygodne, zdaniem Sądu Rejonowego były zeznania świadka G. W.. Świadek ten jest zainteresowany w sprawie z uwagi na pokrewieństwo i powinowactwo z pozwanymi, ale również z uwago na podobne okoliczności nabycia przedmiotów majątkowych od powoda.

W ocenie Sądu I instancji, świadek w swoich zeznaniach nie wskazał w sposób wiarygodny źródeł pochodzenia majątku, który miał posłużyć na te transakcje.

W zakresie ceny dowodów Sąd Rejonowy zauważył, że przedmiotową transakcję należy traktować, jako jedną z, wielu jakie zawarł powód z różnymi osobami w marcu i kwietniu 2013r. Nie była to tylko rodzina W., ale również pracownicy powoda, którym również pozornie sprzedawał inne pojazdy i garaże. S. R. jednoznacznie opisał, w jaki sposób stał się właścicielem pojazdu i z powrotem przekazał go powodowi, przy czym ani on nie płacił za samochód powodowi, ani potem powód nie płacił świadkowi.

Odnośnie podstawy prawnej zgłoszonego żądania Sąd Rejonowy wskazał art. 10 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, który podaje, że w razie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym osoba, której prawo nie jest wpisane lub jest wpisane błędnie albo jest dotknięte wpisem nieistniejącego obciążenia lub ograniczenia, może żądać usunięcia niezgodności.

W tych warunkach Sąd ten przyjął, że podstawową przesłanką dla uwzględnienia powództwa o ustalenie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym było wykazanie przez powoda, że jego prawo nie zostało wpisane do księgi lub jest wpisane błędnie albo jest dotknięte wpisem

Zadaniem Sądu Rejonowego w postępowaniu o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym jest, więc ustalenie aktualnego stanu prawnego, następnie stwierdzenie czy stan ten odbiega od tego, jaki ujawniony jest w treści księgi wieczystej oraz ocena, czy w przypadku rozbieżności w tym zakresie sformułowane przez powoda żądanie umożliwia doprowadzenie do zgodności stanu prawnego wynikającego z księgi wieczystej objętej pozwem z rzeczywistym stanem prawnym.

W niniejszej sprawie powód domagał się uzgodnienia treści księgi wieczystej prowadzonej dla nieruchomości gruntowej, tj. działki nr (...) o powierzchni 20 m² zabudowanej garażem o powierzchni 18 m² położonej w O. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Olsztynie VI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...) poprzez dokonanie w dziale II ww. księgi wieczystej w miejsce wpisu: „J. W. PESEL (...), S. W. PESEL: (...) na prawach wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej” wpisu: „C. Ż. s. I. i A., PESEL: (...)”. Konieczność uregulowania stanu prawnego nieruchomości powód motywował nieważnością zawartej z pozwanymi umowy sprzedaży ww. nieruchomości w formie aktu notarialnego z dnia 25 marca 2013r. z uwagi na wadę oświadczenia woli w postaci pozorności złożonego oświadczenia woli.

Odnośnie tej kwestii Sąd Rejonowy podał, że wady oświadczenia woli zostały omówione w art. 82-88 kc, a jedną ze wskazanych w tych przepisach wad jest pozorność złożonego przez stronę oświadczenia woli. Zgodnie z treścią art. 83 § 1 kc nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Jeżeli oświadczenie takie zostało złożone dla ukrycia innej czynności prawnej, ważność oświadczenia ocenia się według właściwości tej czynności. W myśl § 2 tego przepisu pozorność oświadczenia woli nie ma wpływu na skuteczność odpłatnej czynności prawnej, dokonanej na podstawie pozornego oświadczenia, jeżeli wskutek tej czynności osoba trzecia nabywa prawo lub zostaje zwolniona od obowiązku, chyba że działała w złej wierze.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy oraz mając na uwadze całokształt okoliczności ustalonych w sprawie, zdaniem Sądu Rejonowego czynności dokonywane przez powoda, w tym zawarta z pozwanymi umowa sprzedaży nieruchomości gruntowej, tj. działki nr (...) o powierzchni 20 m^{(
2)} zabudowanej garażem o powierzchni 18 m^{(
2)} położonej
w O. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Olsztynie VI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...), wraz z powiązaną z nią darowizną 1/7 udziału we własności nieruchomości gruntowej składającej się z działek nr (...) (uprzednio działka nr (...)) o powierzchni 238 m2 obręb (...) dla której prowadzona jest księga wieczysta nr (...), prowadzona przez Sąd Rejonowy w Olsztynie VI Wydział Ksiąg Wieczystych, niewątpliwie nosiły znamiona pozorności.

Zdaniem Sądu Rejonowego ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego ustalonego, jak również w oparciu o dokumenty zgromadzone w aktach spraw cywilnych i karnych toczących się zarówno pomiędzy stronami, jak i pomiędzy powodem a G. W., jednoznacznie i bezsprzecznie wynika, że wolą powoda nie była sprzedaż nieruchomości pozwanym, a jedynie zabezpieczenie majątku przez powoda przed roszczeniami jego byłej żony A. Ż., która wszczęła przeciwko powodowi postępowanie egzekucyjne Km 482/13.

O pozorności umowy sprzedaży nieruchomości objętej pozwem, według Sądu I instancji, świadczy również okoliczność, że powód w tamtym czasie wyprowadził ze swojego majątku szereg jego składników i zawierał z wieloma różnymi osobami umowy sprzedaży o podobnym charakterze, jak umowa zawarta z pozwanymi, za co został skazany wyrokiem Sądu Rejonowego w Olsztynie II Wydziału Karnego w sprawie II K 605/14. Ponadto z zeznań przesłuchanych w przedmiotowym postępowaniu świadków, w tym S. R. wynikało, że powód zawierał pozorne umowy sprzedaży pojazdów, czy też łódki ze swoimi pracownikami, którzy później, na prośbę powoda zawierali z nim kolejne pozorne umowy sprzedaży, na podstawie których przenosili na powoda z powrotem własność uzyskanych od niego ruchomości.

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd Rejonowy doszedł do wniosku, że istniejący w księdze wieczystej nr (...) wpis nie odpowiadał rzeczywistemu stanowi prawnemu.

Tym samym, według Sądu Rejonowego, na podstawie art. 10 ustawy o księgach wieczystych i hipotece należało uzgodnić treść księgi wieczystej nr (...) poprzez wpis prawa własności w dziale II księgi wieczystej, jako właściciela w miejsce J. W. PESEL (...), S. W. PESEL: (...) na prawach wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej, C. Ż. s. I. i A., PESEL (...), oraz tożsamego wpisu w w dziale II księgi wieczystej nr (...), prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Olsztynie VI Wydział Ksiąg Wieczystych dla nieruchomości gruntowej składającej się z działek nr (...) (uprzednio działka nr (...)) o powierzchni 238 m²obręb 19-O., o czym orzeczono w pkt I wyroku.

O kosztach procesu Sąd ten rozstrzygnął zasadzie określonej w art. 98 § 1 kpc, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu.

Ponadto w oparciu o art. 113 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 98 § 1 kpc w pkt III wyroku orzeczono o obowiązku zwrotu tymczasowo poniesionych przez Skarb Państwa kosztów podróży świadka. W konsekwencji w punkcie III wyroku Sąd Rejonowy nakazał ściągnięcie solidarnie od pozwanych kwoty 36,-zł.

Apelację od tego wyroku złożyli pozwani, którzy zaskarżyli orzeczenie w całości.

Pozwani zarzucili zaskarżonemu wyrokowi:

I. naruszenie przepisów prawa procesowego, co miało istotny wpływ na wynik sprawy:

1. art. 233 § 1 kpc poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodu w postaci zeznań powoda oraz dokonanie wnioskowań sprzecznych z zasadami doświadczenia życiowego oraz logicznego rozumowania, które to naruszenie przejawiało się w uznaniu za wiarygodne zeznań powoda, podczas gdy:

a/ powód w ramach przesłuchania w charakterze strony wyjaśnił, że po otrzymaniu przez niego pisma komornika o zajęciu samochodów i nieruchomości, po rozmowie z G. W., podjął decyzję o przepisaniu składników majątku na inne osoby w celu udaremnienie egzekucji, przy czym egzekucja została wszczęta w dniu 27 marca 2013 roku, a czynności pomiędzy stronami niniejszego postępowania zostały zawarte w dniu 25 marca 2013 roku i 28 lutego 2013 roku, a więc przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego, o którym powód został zawiadomiony w jeszcze późniejszym terminie, i o którym w trakcie zawierania aktu notarialnego, do którego stanął wraz z pozwanymi, nie mógł mieć wiedzy, albowiem nie było ono wówczas w toku,

b/ powód zeznał, że w rozmowie z nim G. W. stwierdziła, że nie może przejąć garażu i samochodu, co wskazuje, że najpierw składniki majątku powoda miały być przeniesione na G. W., a dopiero później na inne osoby, w tym na pozwanych, przy czym takie stanowisko powoda w żadnej mierze nie odzwierciedla rzeczywistego przebiegu zdarzeń wynikającego z dokumentów, w tym dokumentów urzędowych sporządzonych z datą pewną,

c/ powód zeznał, że poza garażem sprzedanym pozwanym, który według jego stanowiska został nabyty przez pozwanych fikcyjnie i za który nie otrzymał ceny sprzedaży, sprzedał także dwa inne garaże, za które uzyskał środki pieniężne, co wskazuje na brak logiki w wersji zdarzeń forsowanej przez powoda,

d/ powód zeznał, że nie wydziedziczył swojego syna K. Ż., podczas gdy z testamentu negatywnego zawierającego wydziedziczenie, sporządzonego w formie aktu notarialnego z dnia 11 października 2012 roku wynika, że Powód wydziedziczył swoich synów: K. i M., córkę E., a także wnuka Ł.,

- co w konsekwencji doprowadziło do oparcia wydanego przez Sąd I instancji orzeczenia na niewiarygodnych, wewnętrznie sprzecznych i nieznajdujących odzwierciedlenia w dokumentach zebranych w sprawie, w tym dokumentach urzędowych, zeznaniach powoda, a co za tym idzie - uwzględnienia zgłoszonego przez niego powództwa,

2. art. 233 § 1 kpc poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodu w postaci zeznań powoda polegające na braku odniesienia się przez Sąd I instancji do nieścisłości w zeznaniach powoda i przyjęciu przez Sąd i instancji, że nieścisłości w jego zeznaniach są nieistotne dla niniejszej sprawy, podczas gdy powód zeznawał na temat kluczowych dla ustalenia chronologii i przebiegu zdarzeń okoliczności, w szczególności na temat:

a) momentu powzięcia przez niego informacji o wszczęciu i prowadzeniu przeciwko niemu postępowania egzekucyjnego z wniosku jego byłej żony A. Ż.,

b) momentu powstania u powoda zamiaru wyprowadzenia majątku spod egzekucji,

c) chronologii zdarzeń,

d) dokonywania przez niego sprzedaży innych składników majątku,

- co w konsekwencji doprowadziło do błędnego uznania przez Sąd I instancji zeznań Powoda za wiarygodne, w sytuacji istnienia w nich wewnętrznych sprzeczności, które zostały pominięte przez Sąd I instancji, a w konsekwencji do uznania wersji zdarzeń przedstawianej przez niego za prawdziwą, a co za tym idzie błędnego odtworzenia przez Sąd I instancji chronologii zdarzeń i uwzględnienia powództwa,

3. art. 233 § 1 kpc poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodu w postaci zeznań świadków E. Ż. i M. Ż., co przejawiało się w uznaniu tych zeznań za w pełni wiarygodne, podczas gdy wskazani świadkowie nie byli bezpośrednimi świadkami zdarzeń będących przedmiotem rozważań Sądu I instancji, w szczególności nie utrzymywali kontaktów z powodem, który zeznał, że w tym czasie nie rozmawiał ze swoim synem, a wiedzę na temat przebiegu zdarzeń posiadali od powoda, co w konsekwencji doprowadziło do przyjęcia za podstawę orzeczenia w niniejszej sprawie zeznań świadków z jednej strony niebędących bezpośrednimi uczestnikami zdarzeń, a z drugiej strony bezpośrednio zainteresowanych rozstrzygnięciem sprawy (również z finansowego punktu widzenia), a co za tym idzie do uwzględnienia powództwa,

4. art. 233 § 1 w zw. z art. 244 § 2 kpc w zw. z art. 6 kc poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodu w postaci aktu notarialnego sporządzonego przez notariusza K. S. w dniu 25 marca 2013 roku, repertorium A nr (...) i przyjęcie przez Sąd I instancji, że cena sprzedaży nie została zapłacona przez pozwanych, a pozwani nie przedstawili na tę okoliczność żadnego dowodu, w szczególności nie przedstawili żadnego dokumentu zawierającego potwierdzenie przekazania ceny za zakupiony garaż, podczas gdy z notarialnego wynika jednoznaczne oświadczenie powoda o otrzymaniu od pozwanych ceny sprzedaży za nieruchomość, w związku z czym pozwani nie mieli powodów, aby żądać od powoda dodatkowych pokwitowań, a ciężar dowodu w zakresie kwestionowania skwitowania ceny w akcie notarialnym leżał po stronie powoda, co w konsekwencji doprowadziło do przyjęcia przez Sąd I instancji, że umowa sprzedaży zawarta przez powoda z pozwanymi z uwagi na brak przekazania ceny sprzedaży była umową pozorną, a co za tym idzie do uwzględnienia powództwa.

II. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia polegający na przyjęciu przez Sąd I instancji, że po otrzymaniu przez powoda zawiadomienia o wszczęciu egzekucji przesłuchana w charakterze świadka G. W. zaproponowała, aby składniki jego majątku zostały przepisane w części na pozwanych, podczas gdy jak wynika z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie w postaci dokumentów z postępowania egzekucyjnego prowadzonego przeciwko powodowi, zawiadomienie o wszczęciu egzekucji odebrał on w dniu 30 marca 2013 roku, a więc po zawarciu z pozwanymi umowy sprzedaży i umowy darowizny,

III. naruszenie przepisów prawa materialnego:

1. art. 83 kc poprzez niewłaściwe zastosowanie i uznanie przez Sąd I instancji, iż umowa sprzedaży i darowizny zawarta przez powoda z pozwanymi były umowami pozornymi, podczas gdy w myśl powołanego przepisu prawa elementem przedmiotowo istotnym pozorności jest, poza brakiem woli wywołania skutków prawnych, także wiedza i zgoda obu stron czynności, że oświadczenie woli złożone zostało „dla pozoru", a w niniejszej sprawie nie wykazano, aby pozwani mieli wiedzę i świadomość „pozorności" zawieranych przez nich z powodem umów, w szczególności, co nawet przyznał sam powód, nie były czynione między stronami żadne ustalenia w zakresie zwrotu nieruchomości, co w konsekwencji uniemożliwiało uznanie czynności zawartej pomiędzy stronami za czynność pozorną,

2. art. 83 kc poprzez błędną wykładnię polegającą na przyjęciu przez Sąd I instancji, że brak przekazania ceny sprzedaży skutkuje automatycznie uznaniem umowy za pozorną, podczas gdy brak przekazania ceny sprzedaży, czemu pozwani zaprzeczają, nie skutkuje a limine pozornością zawartej przez nich z powodem umowy sprzedaży, a jedynie może stanowić niewykonanie zobowiązania przez kupującego.

Pozwani w apelacji podali również, że niezależnie od powyżej wskazanych zarzutów, niniejsza apelacja jest zasadna również i z tego względu, iż zdaniem pozwanych Sąd I instancji przyjął podejście na zasadzie iustitia est constans et perpetua voluntas ius suum cuique tribuendi i dokonując tak daleko posuniętej wykładni contra legem de facto „pomógł" powodowi przeforsować prezentowaną przez niego wersję zdarzeń, w sytuacji, kiedy treść dokumentów, w tym dokumentów urzędowych, których wiarygodności nie kwestionował ani powód, ani Sąd I instancji, wskazywała na zupełnie inny przebieg zdarzeń, daleki od tego prezentowanego przez powoda.

W tej sytuacji zaskarżony wyrok Sądu I instancji, w ocenie pozwanych, rażąco narusza porządek prawny. Stawia on bowiem pod dużym znakiem zapytania sens zawierania jakichkolwiek umów przed notariuszem, skoro jak miało to miejsce w niniejszym przypadku, zeznania powoda, siłą rzeczy najbardziej zainteresowanego pozytywnym dla niego rozstrzygnięciem sprawy, miały dla Sądu I instancji wyższą wartość dowodową niż dokument urzędowy w postaci umowy sprzedaży i umowy darowizny zawartych w formie aktu notarialnego. Według pozwanych, zeznania powoda, na których oparł się Sąd I instancji, zawierały szereg nieścisłości, co zresztą przyznał sam Sąd I instancji, przy czym nie stanowiło to żadnej przeszkody, aby uznać je za w pełni wiarygodne i oprzeć na nich rozstrzygnięcie niniejszej sprawy. W tych warunkach, zdaniem pozwanych wyrok wydany przez Sąd I instancji, pomijający kluczowe dla sprawy kwestie (chronologia zdarzeń) i kwestionujący treść dokumentów urzędowych i oświadczenia w nich zawarte, w żadnym zakresie nie odpowiada przepisom prawa i nie może się ostać.

Mając to na uwadze pozwani wnieśli o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa ewentualnie, „z ostrożności procesowej”, wnieśli o uchylenie zaskarżonego wyroku Sądu I instancji w całości i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest bezzasadna.

Sąd I instancji prawidłowo oraz dokładnie przeprowadził postępowanie dowodowe i orzekł na podstawie wszystkich zaoferowanych przez strony dowodów, dokonując trafnej ich oceny. Ocena wiarygodności i mocy dowodów została przeprowadzona w granicach przysługującej Sądowi I instancji z mocy art. 233 § 1 kpc swobody osądu.

Poczynione zostały na podstawie wszechstronnej analizy dowodów, których ocena nie wykazała błędów natury faktycznej, czy logicznej, znajdując swoje odzwierciedlenie w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia. Sąd Rejonowy wskazał, jakie fakty uznał za udowodnione, na czym oparł poszczególne ustalenia.

Sąd I instancji wskazał również wnioski, jakie wyprowadził z dokonanych ustaleń, opierając na nich swoje merytoryczne rozstrzygnięcie, co zostało zawarte w obszernych, dokładnych i logicznych wywodach uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia.

Wbrew stawianym zarzutom Sąd Rejonowy nie dopuścił się naruszenia powołanych w apelacji przepisów prawa materialnego oraz procesowego, ponieważ poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne, na podstawie, których wyciągnął właściwe wnioski, dające podstawę do podjęcia przedmiotowego rozstrzygnięcia. Ustalenia te i oceny Sąd Okręgowy przyjmuje za własne, zwracając uwagę, że nie ma wobec tego potrzeby procesowej przeprowadzania na nowo w uzasadnieniu tego orzeczenia oceny każdego ze zgromadzonych dowodów, a wystarczy odnieść się do tych ustaleń i ocen, które zostały zakwestionowane w apelacji /por. wyrok Sądu Najwyższego z 10 października 1998r., III CKN 650/98, OSNC 1999/3/60, wyrok Sądu Najwyższego z 4 kwietnia 2003r., III CKN 1217/00, niepublikowany i wyrok Sądu Najwyższego z 27 listopada 2003r., II UK 156/03, Lex nr 390069, wyrok Sądu Najwyższego z 27 kwietnia 2010r., II PK 312/09, LEX nr 602700, wyrok Sądu Najwyższego z 9 lutego 2012r., III CSK 179/11 , LEX nr 1165079, uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 13 stycznia 2016r., V CNP 34/15, Legalis nr 1406416/.

W niniejszej sprawie istotne jest to, że od momentu wydania wyroku przez Sąd I instancji i po wywiedzeniu apelacji przez pozwanych, upłynęło sporo czasu i sąd karny odwoławczy, w sprawie II Ka 1054/17 (Sąd Okręgowy w Olsztynie) utrzymał w mocy wyrok Sądu Rejonowego w Olsztynie z dnia 3 lipca 2017r., gdzie pozwani byli oskarżonymi o czyn z art. 18 § 3 w zw. z art. 300 § 2 w zw. z art. 12 kk.

W tych warunkach należy uznać, że ostatecznie pozwani zostali skazani prawomocnym wyrokiem karnym za to, że w okresie od dnia 28 lutego 2013r. do dnia 8 kwietnia 2013r. w O., w Kancelarii Notarialnej notariusza K. S. przy ul. (...), w siedzibie przedsiębiorstwa (...) przy ul. (...) oraz w Kancelarii Notarialnej notariusz E. M. przy ul. (...), w których odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w zamiarze, aby inna osoba dokonała czyny zabronionego polegającego na doprowadzeniu do usunięcia spod egzekucji składników majątku zagrożonych zajęciem komorniczym i swoim zachowaniem ułatwili popełnienie tego czynu zabronionego poprzez to, że:

- w dniu 28 lutego 2013r. w siedzibie przedsiębiorstwa (...) przy ul. (...) zawarli umowę przeniesienia z powoda na siebie prawa własności pojazdu marki P. (...) o nr rej. (...) oraz

- w dniu 25 marca 2013r. w Kancelarii Notarialnej notariusza K. S. przy ul. (...), zawarli umowę przeniesienia z powoda na siebie prawa własności działki nr (...) zabudowanej garażem, położonej przy ul. (...) w O. (nr KW (...)) oraz zawarli umowę przeniesienia z powoda na siebie udziału w prawie wieczystego użytkowania niezabudowanej działki nr (...) (nr KW (...)),

które to działania zostały podjęte przez powoda w celu udaremnienia wykonania tytułu wykonawczego – postanowienia Sądu Rejonowego w Olsztynie z dnia 12 kwietnia 2012r., sygn. akt I Ns 451/10.

W tym zakresie sąd cywilny jest związany ww. wyrokiem sądu karnego, co wynika z dyspozycji art. 11 kpc.

Istota związania sądu cywilnego skazującym wyrokiem karnym wyraża się w tym, że w skład podstawy faktycznej rozstrzygnięcia sądu cywilnego wchodzi czyn opisany w sentencji karnego wyroku skazującego, sąd cywilny jest, więc pozbawiony możliwości dokonywania ustaleń w tym zakresie. Ustalenia zawarte w wydanym w postępowaniu karnym prawomocnym wyroku skazującym za popełnienie przestępstwa wiążą sąd w postępowaniu cywilnym, co do faktu popełnienia przestępstwa.

Dokładne określenie w sentencji wyroku przypisanego oskarżonemu czynu obejmuje wszystkie okoliczności zarówno o charakterze ogólnym (dotyczące przestępstwa w ogóle), jak i szczególne (charakterystyczne dla danego rodzaju przestępstw). A zatem obejmuje: sprawcę przestępstwa, czas i miejsce popełnienia przez niego czynu, opis czynu zawierający wszystkie istotne elementy charakterystyczne dla danego przestępstwa, sposób popełnienia przestępstwa, przedmiot przestępstwa, stwierdzenie winy sprawcy, w tym jego poczytalności, bezprawności czynu oraz w przypadku przestępstw materialnych – skutek i związek przyczynowy (por. K. Piasecki, Wpływ postępowania i wyroku karnego na postępowanie i wyrok cywilny, Warszawa 1970, s. 119; I. Gromska-Szuster, [w:] Dolecki, Wiśniewski, Komentarz KPC, t. 1, 2011, s. 84; wyroki Sądu Najwyższego z 18 lipca 1972 r., I PR 343/71, Legalis nr 16395, z 10 lutego 2010r., V CSK 267/09, Legalis nr 350664; z 17 czerwca 2005r., III CK 642/04, Legalis nr 268767).

Powyższa okoliczność w sposób niebudzący wskazuje i rozwiewa ewentualne wątpliwości na pozorny charakter spornych czynności prawnych dokonanych pomiędzy stronami tych transakcji w rozumieniu art. 83 kc.

W konsekwencji należy uznać, że dokonana przez Sąd Rejonowy kwalifikacja cywilna zachowania się pozwanych w zakresie oceny żądania powoda jest w pełni prawidłowa i przekonująca, dlatego Sąd odwoławczy przyjmuje ją za własną. W tej sytuacji nie ma przesłanek do powielania treści oceny prawnej przedstawionej w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku.

Warto także podkreślić, że powiązanie ustaleń wyroku sądu karnego oraz zeznań powoda i świadków E. Ż. i M. Ż. jednoznacznie wskazuje na pozorność spornej umowy przeniesienia własności i udziału w prawie wieczystego użytkowania.

Same zeznania pozwanych również świadczą o tym, że nie weszli oni nawet w posiadanie rzekomo sprzedanej działki zabudowanej garażem. Pozwany zeznał, że do środka garażu nie wchodził. „prawdopodobnie jest tam prąd. Nie zwracałem się do powoda o garaż” (k. 720 odw.). Świadek G. W. też zeznała, że „z tego co wiem, to chyba był nieużytkowany przez nich ten garaż, bo zięć kupił motor to trzymał pod domem. Ma to znaczenie w tym kontekście, że osoba, która nie ma większych dochodów kupuje drogi samochód i garaż, a nie korzysta z tych dóbr. Pozwani rzekomo mieli nawet użyczyć samochód P. powodowi. Wydaje się to dziwne, co uwypuklił w motywach swojego orzeczenia Sąd I instancji.

Odnośnie wiarygodności zeznań pozwanych oraz G. W. należy mieć na uwadze ich sprawy karne co do czynów dokonanych wspólnie i porozumieniu z powodem, aby powód mógł uniknąć egzekucji komorniczej w celu ściągnięcia świadczeń na rzecz byłej żony powoda w wysokości kilkuset tysięcy złotych.

Wskazane przez Sąd Rejonowy zeznania pozostałych świadków S. R. i E. G. potwierdziły sposób działania powoda w ww. zakresie i „przepisywania” majątku na rzecz osób trzecich w celu uniemożliwienia prowadzenia postępowania egzekucyjnego.

Powoływana przez pozwanych w apelacji chronologia zdarzeń, a dotycząca formalnego wszczęcia egzekucji przez wierzyciela powoda i sporządzenie aktu notarialnego, nie mają istotnego znaczenia w kontekście tego, że strony tego postępowania oraz G. W. orientowali się co do możliwości wszczęcia postępowania egzekucyjnego przez byłą żonę powoda, co wynikało z treści postanowienia w sprawie o podział majątku powoda i jego byłej żony. Powód w tamtej sprawie został zobowiązany do spłaty udziału w majątku wspólnym po 6 miesiącach, licząc od 4 września 2012r., dlatego ustalenie terminu płatności tego świadczenia przez G. W., która prowadziła całą biurowość i księgowość, także prywatną, nie było zbyt trudne. Na podkreślenie należy przypomnieć, że jest ona matką pozwanej i teściową pozwanego.

W tej sytuacji, wszelkie inne szczegółowe analizy zeznań świadków i stron, co do zdarzeń sprzed kilku lat w apelacji są tylko dostosowaniem własnej wersji do przedstawianych relacji świadków i stron. Dlatego w tym zakresie ustalenia faktyczne zakwestionowane w punkcie II apelacji nie mają racji bytu.

Co do pozostałych zarzutów naruszenia procedury należy zauważyć, że co do zarzutu naruszenia przez Sąd Rejonowy zasady swobodnej oceny dowodów przewidzianej w art. 233 § 1 kpc wskazać należy, że do skutecznego postawienia tego zarzutu skarżący obowiązany jest wykazać, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, to bowiem jedynie może być przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Dopóki więc skarżący nie wykaże istotnych błędów logicznego rozumowania, sprzeczności oceny z doświadczeniem życiowym, braku wszechstronności, czy też bezzasadnego pominięcia dowodów, które prowadzą do wniosków odmiennych, dopóty nie można uznać, że sąd naruszył art. 233 § 1 kpc Sąd Najwyższy w uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 23 marca 1999r., III CZP 59/98 ( OSNC 1999, nr 7-8, poz. 124) podkreślił, że same nawet bardzo poważne wątpliwości, co do trafności oceny dokonanej przez Sąd pierwszej instancji, jeśli tylko nie wykroczyła ona poza granice zakreślone w art. 233 § 1 kpc nie powinny stwarzać podstawy do zajęcia przez Sąd drugiej instancji odmiennego stanowiska.

Należy w tym miejscu podkreślić, że strona, która chce podważyć swobodną ocenę dowodów nie może ograniczyć się do przedstawienia własnej oceny nawet, jeśli jest ona przekonywająca.

W tej sytuacji, zdaniem Sądu odwoławczego wszelkie zarzuty pozwanych w tym zakresie stanowią klasyczną polemikę ze stanowiskiem przyjętym przez Sąd pierwszej instancji. Treść zarzutów i ich rozwinięcie w uzasadnieniu apelacji świadczą jedynie o przekonaniu strony o innej niż przyjął sąd doniosłości dowodów i ich odmiennej ocenie niż ocena sądu.

Apelujący nie przedstawili argumentów przemawiających za uznaniem, że okoliczności podawane przez powoda były niezgodne z rzeczywistym stanem rzeczy. W ocenie Sądu odwoławczego wnioski, które Sąd I instancji wyprowadził z zebranego materiału dowodowego są logiczne i prawidłowe.

Wyrok karny skazujący potwierdza przyjęte ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd Rejonowy.

Odmienną natomiast kwestią są ewentualne braki w ustaleniach faktycznych, lecz uchybienie to nie jest objęte hipotezą art. 233 § 1 kpc (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 lutego 2006r., I CK 320/05, Legalis nr 326610).

W zakresie naruszenia prawa materialnego i sformułowanej treści zarzutów należy uznać, że te zarzuty nie są skuteczne.

Odnośnie tej części apelacji należy zwrócić uwagę, że pozwani formułują zarzuty naruszenia prawa materialnego i uzasadniają to naruszenie porównując własny - przez siebie ustalony - stan faktyczny z powołanymi przepisami prawnymi. Wskazują bowiem, że Sąd Rejonowy błędnie przyjął, że pozwani mieli świadomości pozorności zawieranej umowy oraz to, iż nie zapłacili ceny sprzedaży.. Jest to zabieg niedopuszczalny i nieskuteczny. Sąd Najwyższy wielokrotnie wskazywał, że naruszenie prawa materialnego nie może być uzasadniane błędami w zakresie ustaleń faktycznych oraz dokonanej oceny dowodów (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 stycznia 2010r., II CSK 352/09, Legalis numer 338396 i Małgorzata Manowska, Apelacja w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2013, s. 97).

Reasumując, rozstrzygnięcie Sądu I instancji jest prawidłowe i odpowiada prawu, jest także sprawiedliwe, dlatego na mocy art. 385 kpc, Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku.

Sprostowanie sentencji wyroku Sąd I instancji Sąd odwoławczy dokonał na podstawie art. 350 § 1 kpc, ponieważ Sąd tamten pominął jedno słowo, które było wskazane w pozwie, a było pominięte w przedmiotowym rozstrzygnięciu.

Na koniec należy wskazać, że także wniosek o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji nie spełnia wymogów z art. 386 § 2-4 kpc, ponieważ nie zawiera nawet w tej części żadnej argumentacji, która powinna być zawarta chociażby w uzasadnieniu apelacji.

O kosztach procesu zawartych w punkcie III wyroku Sąd Okręgowy rozstrzygnął w oparciu o zasadę określoną w art. 98 § 1 i 3 kpc, mając na względzie wynika postępowania.

W zakresie żądania interwenienta ubocznego zwrotu kosztów procesu Sąd II instancji przyjął, że udział tego interwenienta nastąpił dopiero na etapie postępowania apelacyjnego, dlatego nie obciąża pozwanych na rzecz interwenienta ubocznego kosztami za postępowanie odwoławcze (art. 107 kpc).

Jacek Barczewski Mirosław Wieczorkiewicz Agnieszka Żegarska

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE