UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 28 listopada 2016 r. Sąd Rejonowy w Tomaszowie Mazowieckim po rozpoznaniu sprawy z powództwa R. J. (2) przeciwko (...) w W. o zadośćuczynienie w kwocie 9.000 złotych i odszkodowanie w kwocie 1.792 złotych:

1.zasądził od strony pozwanej na rzecz powoda R. J. (2) kwotę 7.000 zł tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 5 grudnia 2015 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty i oddalił powództwo w pozostałej części;

2.zasądził od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 1.792 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 24 października 2016 roku do dnia zapłaty,

3.zasądził od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 170 zł tytułem odszkodowania;

4.zasądził od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 1.886,80 zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

5.nakazał pobrać od strony pozwanej na rzecz Skarbu Państwa kwotę 472,80 zł tytułem wydatków poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa od uwzględnionej części powództwa;

6.nakazał pobrać od powoda na rzecz Skarbu Państwa kwotę 118,20 zł tytułem wydatków poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa od oddalonej części powództwa.

Podstawę powyższego wyroku stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i zarazem rozważania Sądu Rejonowego:

W dniu 23 marca 2013 roku w T. na skrzyżowaniu ulic (...) doszło do wypadku komunikacyjnego, w wyniku którego poszkodowany został R. J. (2). Sprawca wypadku K. K. kierowała samochodem marki O. (...) i uderzył w samochód, którym kierował powód, który w wyniku wypadku doznał urazu głowy i złamania obojczyka lewego. K. K. została uznana za winną popełnienia czynu z art. 177 § 1 kk prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim z dnia 17 grudnia 2014 roku w sprawie II K 547/13.

K. K. w chwili zdarzenia posiadała zawartą ze stroną pozwaną umowę ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej.

Powstała szkoda została zgłoszona pozwanemu w dniu 4 listopada 2015 roku.

Strona pozwana po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego, uznając zasadę swojej odpowiedzialności wypłaciła powodowi kwotę 5.000 złotych tytułem zadośćuczynienia w związku z doznaną przez niego krzywdą na podstawie decyzji z dnia 4 grudnia 2015 roku.

W wyniku wypadku R. J. (2) doznał złamania wieloodłamowego obojczyka lewego bez istotnej dysfunkcji ruchowej. Powód leczony był ortopedycznie operacyjnie otwartą repozycją ze stabilizacją metalem jednym drutem K. śródszpikowo, zagiętym od strony mostka.

W następstwie złamania trzonu obojczyka lewego powód doznał trwałego uszczerbku na zdrowiu w wysokości 5% (wg pozycji 100), z uwagi na wygojone złamanie statycznie w nie w anatomicznym ustawieniu bez istotnej dysfunkcji ruchowej i powikłań naczyniowo-nerwowych. Przyjęcie wysokości trwałego uszczerbku na zdrowiu w dolnych granicach widełek wynika z faktu, że wynik czynnościowy jest dobry, natomiast złamanie zostało wygojone z minimalnym przemieszczeniem i to dla osoby dorosłej jest w ustawieniu do przyjęcia.

Powód odczuwa bóle przeciążeniowo-wysiłkowe obręczy barkowej lewej o charakterze subiektywnym bez istotnych odchyleń dynamicznych (ruchy w dobrym zakresie, bez zaników mięśniowych i obrzęków), dominują objawy wynikające z migracji drutu zespalającego, jego usunięcie definitywnie zakończy problem kucia druta.

Leczenie powoda zostało zakończone i nie wymaga on w przyszłości żadnego leczenia.

Powód specjalnej diety nie wymagał i nie wymaga.

Cierpienia powoda były średnie przez 6 tygodni, przez kolejne 4 tygodnie były umiarkowane, a przez kolejne 4 miesiące były nieznaczne. Po tym okresie nastąpiła znaczna poprawa.

Powód pomocy innych osób wymagał około 2 godzin przez około 1,5 miesiąca, przez kolejne 4 tygodnie pomocy potrzebował około 1 godziny dziennie. Po tym okresie stał się zdolny do samodzielnej egzystencji i do czynności życia codziennego.

Koszty leczenia obejmują koszt ortezy w wysokości 120 złotych oraz koszty leków przeciwbólowych z lekami osłonowymi w wysokości 50 złotych.

Usunięcie druta jest prostym zabiegiem zazwyczaj przeprowadzanym w ramach jednego dnia bez konieczności zwiększenia kosztów i opieki innych osób.

W okresie leczenia, w czasie gdy powód wymagał pomocy osób trzecich, pomoc tę sprawowała żona R. J. (2). Pomagała mu przy czynnościach życia codziennego: myciu, ubieraniu, przygotowywała posiłki.

Powód za pomoc tę nie płacił. Przed wypadkiem R. J. (2) nie doznawał żadnych ograniczeń w życiu codziennym ze względów zdrowotnych. Pomagał żonie w codziennych obowiązkach, aktywnie bawił się z dziećmi. Teraz obawia się czy przy jakimkolwiek upadku, ten drut może mu wyjść. Dokuczają mu kłucia tego druta, szczególnie przy podnoszeniu ręki. Powód nadal przyjmuje leki przeciwbólowe.

Odpłatność za jedną roboczogodzinę usług opiekuńczych świadczonych przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w T. wynosiła w 2013 roku - 16,00 zł.

Sąd Rejonowy zważył, iż w rozpoznawanej sprawie sama zasada odpowiedzialności pozwanego za skutki wypadku, w jakim uczestniczył powód R. J. (2) w dniu 23 marca 2013 roku nie była kwestionowana.

W ocenie Sądu kwota 13.000,00 zł jest odpowiednią sumą tytułem zadośćuczynienia za krzywdę doznaną przez powoda R. J. (2) w wyniku wypadku z dnia 23 marca 2013 roku. Uwzględnia rozległość i rodzaj następstw wypadku, ich trwałość, przebieg procesu leczenia oraz stopień i czas trwania cierpień fizycznych i psychicznych. W świetle dokonanych ustaleń faktycznych kwota ta nie jest nadmierna ani zbyt niska. Pamiętać trzeba, iż powód doznał jedynie 5 % trwałego uszczerbku na zdrowiu. Wysokość doznanego przez powoda trwałego uszczerbku na zdrowiu Sąd ustalił w oparciu o opinię biegłego ortopedy R. E., który posiłkował się w tym zakresie rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 roku (Dz. U. Nr 234, poz. 1974) w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustaleniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania, celem wyliczenia stopnia uszczerbku na zdrowiu.

Biegły ortopeda przyznał uszczerbek na zdrowiu z powodu złamania wieloodłamowego obojczyka lewego bez istotnej dysfunkcji ruchowej, mając na uwadze wygojone złamanie statycznie w nie w anatomicznym ustawieniu bez istotnej dysfunkcji ruchowej i powikłań, w myśl pozycji 100.

W ocenie Sądu opinia biegłego spełnia kryteria fachowej i rzetelnej, albowiem jest ona jasna, pełna i należycie uzasadniona. Strony do tych opinii nie podnosiły żadnych zarzutów. Jednocześnie na uwagę zasługuje fakt, iż doznane obrażenia ortopedyczne, nie spowodowały u powiodą cierpień zbyt dużego stopnia, bowiem tylko średniego stopnia przez okres pierwszych 6 tygodni , a przez kolejne 4 tygodnie - umiarkowanego.

Po uwzględnieniu wypłaconego już powodowi zadośćuczynienia w kwocie 5.000 zł, Sąd zasądził od (...) w W. na rzecz R. J. (2) tytułem dalszego zadośćuczynienia kwotę 7.000 zł, oddalając powództwo w pozostałej części. W ocenie Sądu przyznanie powodowi wyższej kwoty tytułem zadośćuczynienia byłoby nieadekwatne do stopnia stwierdzonego uszczerbku na zdrowiu, stopnia cierpień, intensywności dolegliwości bólowych, długotrwałości choroby. Podstawy do zasądzenia odsetek stanowił przepis art. 481 k.c. w zw. z art. 817 § 1 i 2 k.c. i art. 14 ust. 1 ustawy o obowiązkowych ubezpieczeniach. Odsetki od kwoty 7.000 złotych Sąd zasądził od dnia 5 grudnia 2015 roku, czyli upływu 30 dniowego terminu do wypłaty odszkodowania. Jednocześnie Sąd dokonał rozbicie odsetek na odsetki ustawowe do 31 grudnia 2015 roku od zasądzonej kwoty w wysokości określonej na podstawie poprzedniego brzmienia Kodeksu cywilnego z uwagi na treść art. 56 ustawy z dnia 9 października 2015 r. o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z dnia 9 listopada 2015r.) stanowiącego, że do odsetek należnych za okres kończący się przed dniem wyjścia w życie niniejszej ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe. W związku z tym, że na mocy powołanej wyżej ustawy od 1 stycznia 2016 r. nastąpiła zmiana ustawy Kodeks cywilny w zakresie art. 359 k.c. oraz 481 k.c. i wyprowadzono rozróżnienie na odsetki ustawowe oraz odsetki ustawowe za opóźnienie. Zmieniła się treść art. 481 § 2 k.c., w myśl którego, jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Obecnie art. 481 § 2 k.c. nie odsyła do regulacji odsetek ustawowych zawartych w art. 359 k.c., a w konsekwencji wysokość odsetek ustawowych (1,5% + 3,5%) i ustawowych za opóźnienie (1,5 % + 5,5 %) są różne. Z uwagi na to Sąd zasądził od 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty odsetki ustawowe za opóźnienie od zasądzonej kwoty.

Dlatego też powodowi należy się renta z tytułu zwiększonych potrzeb, określona w przepisie art. 444 § 2 k.c., mimo iż w piśmie procesowym została określona jako koszty sprawowania opieki przez osoby najbliższe.

Z opinii biegłego sądownego R. E. wynika, że powód wymagał opieki osób trzecich przez okres pierwszych 1,5 miesiąca w wymiarze 2 godzin na dobę , a przez kolejne 4 tygodnie w wymiarze 1 godziny na dobę. (42 dni x 2 godzin + 28 dni x 1 godzina =112 godzin). Powyższe daje łącznie 112 godzin pomocy świadczonej powodowi.

Do wyliczenia wyznaczonej renty z tytułu zwiększonych potrzeb Sąd przyjął stawkę 16 złotych, jak to wynika z pisma MOPS. Zatem łącznie powodowi należy się skapitalizowana renta w wysokości 1792 złotych (112 godzin x 16 złotych) i taką też kwotę należało zasądzić od pozwanego na rzecz powoda. W ocenie Sądu właśnie taka stawka winna mieć w sprawie zastosowanie a nie inna godzinowa wyliczona np. w oparciu o najniższe krajowe wynagrodzenie, jak to w wielości tego typu sprawach jest podnoszone.

Żądanie zasądzenia odsetek ustawowych od uwzględnionych roszczeń znajduje swoje uzasadnienie w treści art. 817 § 1 k.c. i z art. 481 § 1 i 2 k.c.

Odsetki od kwoty 1.792 złotych Sąd zasądził od dnia doręczenia pozwanemu odpisu pisma procesowego ze zmianą powództwa, w którym na etapie postępowania sądowego pojawiło się po raz pierwszy powyższe żądanie.

Obok powyższych kwot, powód domagał się również od strony pozwanej odszkodowania obejmującego zwrot kosztów leczenia. Żądanie to w całości zasługiwało na uwzględnienie.

Stosownie do treści art. 444 § 1 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty.

Jak wynika z przeprowadzonych dowodów, w tym opinii biegłego powód w związku z leczeniem zmuszony był zakupić ortezę, której koszt wynosi około 120 złotych oraz leki przeciwbólowe i osłonowe, których wartość biegły ocenił na kwotę 50 złotych. Mając na uwadze powyższe ustalenia biegłego, Sąd przyznał powodowi kwotę 170 złotych tytułem zwrotu kosztów leczenia.

Odsetki od kwoty 170 złotych Sąd winien zasądzić od dnia doręczenia pozwanemu odpisu pisma procesowego ze zmianą powództwa, w którym na etapie postępowania sądownego pojawiło się po raz pierwszy powyższe żądanie tj. od dnia 24 października 2016 roku, jednak z uwagi na oczywistą niedokładność, powyższe nie zostało zawarte w punkcie 3 wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c., zgodnie z którym w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowa rozdzielone.

W rozpoznawanej sprawie powód domagał się łącznie kwoty 11.000 zł. Powództwo uwzględniono natomiast do kwoty prawie 9.000 zł. Oznacza to, iż powód wygrał sprawę w 80 % a uległ w 20 %. Ogółem koszty procesu z jego powództwa wyniosły 5.401 zł, w tym po stronie powiodą w kwocie 2.967 zł (2.400zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika, 17 zł tytułem opłaty skarbowej od dokumentu pełnomocnictwa procesowego i 550 zł tytułem opłaty od pozwu), a po stronie pozwanej w kwocie 2.434 zł (2.400 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika, 34 zł tytułem opłaty skarbowej od dokumentu pełnomocnictwa procesowego i substytucji). Powoda, zgodnie z podaną zasadą, powinny obciążyć koszty w kwocie 1.080,20 zł (5.401 zł x 20%), skoro jednak faktycznie poniósł koszty w kwocie 2.967 zł, należy mu się zwrot kwoty 1.886,80 zł (2.967 zł – 1.080,20 zł), którą Sąd zasądził na jego rzecz od strony pozwanej, jak w punkcie 4 wyroku.

Ponadto w sprawie poniesiona została przez Skarb Państwa kwota 591 zł i obejmuje ona wydatki na opinię biegłego. Uwzględniając koszty obciążające strony zgodnie z art. 100 k.p.c. Sąd - na podstawie art. 113 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądownych w sprawcach cywilnych (tekst jednolity Dz. U. z 2014 r., poz. 1025) nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim kwotę 472,8 zł (591 zł x 80%) tytułem nieuiszczonych kosztów procesu od uwzględnionej części powództwa oraz nakazał pobrać od powoda kwotę 118,20 zł (591 zł x 20 %) - punkt 5 i 6 wyroku.

Powyższy wyrok w punktach: 1-ym, 3-cim oraz 4-ym i 6-ym, tj. w części oddalającej powództwo o zadośćuczynienie co do kwoty 2.000 złotych oraz o zasądzenie odsetek ustawowych za opóźnienie od zasądzonej kwoty 170 złotych a także rozstrzygającej o kosztach postępowania zaskarżył powód.

Apelacja wyrokowi w zaskarżonej części zarzuca:

1) naruszenie art. 445 § 1 k.c. poprzez przyjęcie, że kwota 7.000,00 zł zasądzona tytułem zadośćuczynienia odpowiada rozmiarowi i intensywności negatywnych doznań powoda jakie odczuwał on w związku z wypadkiem komunikacyjnym z dnia 23 marca 2013 r. podczas gdy doznane negatywne przeżycia w życiu powoda są czynnikiem wpływającym na wysokość zadośćuczynienia, którego wysokość powinna być na poziomie 9.000,00 zł;

2) naruszenie art. 481 §1 i 2 k.c. poprzez niezasądzenie odsetek od kwoty odszkodowania za okres od dnia doręczenia pozwanemu pisma zmieniającego powództwo, tj. od dnia 24 października 2016 r. do dnia zapłaty pomimo zasądzenia kwoty należności głównej tytułem odszkodowania;

Apelujący wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez podwyższenie zasądzonego zadośćuczynienia do kwoty 9.000,00 zł oraz zasądzenie odsetek ustawowych za opóźnienie od odszkodowania, a także kosztów procesu za I instancję od oddalonej części powództwa oraz za instancję odwoławczą wg norm przepisanych.

Pełnomocnik pozwanego wnosił o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów procesu za II instancję.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest częściowo zasadna.

Trafnie bowiem apelujący podnosi zarzut obrazy przepisów materialnego, tj. art. 445 § 1 k.c. przez zasądzenie zaniżonego zadośćuczynienia, choć nie można się zgodzić ze wskazaną w apelacji wysokością żądanej kwoty z tego tytułu oraz art. 481 § 1 i § 2 k.c. przez niezasądzenie ustawowych odsetek za opóźnienie od zasądzonej tytułem odszkodowania kwoty 170 zł.

Lektura materiału aktowego prowadzi do wniosku, iż Sąd Rejonowy dokonał trafnych ustaleń faktycznych, których apelacja nie kwestionuje, a które to pozwoliły mu na ocenę wysokości należnego powodowi zadośćuczynienia przy uwzględnieniu wszystkich przesłanek i kryteriów po myśli powołanego wyżej przepisu art. 445 § 1 k.c. w sposób prawidłowy na kwotę 13.000 zł.

Po zaliczeniu zatem na poczet powyższego zadośćuczynienia wypłaconej już powodowi przez pozwanego sumy 5.000 zł, co pozostaje poza sporem, Sąd winien był zasądzić na rzecz powoda tytułem uzupełniającego zadośćuczynienia kwotę 8.000 zł a nie wiadomo dlaczego zasądził jedynie kwotę 7.000 zł.

Powyższe uchybienie zdaje się być wynikiem błędu rachunkowego i wymagało korekty w granicach podniesionego w apelacji zarzutu obrazy wskazanego powyżej przepisu prawa materialnego.

Słusznie także zarzuca apelujący, iż Sąd Rejonowy uchybił przepisowi art. 481 k.c. nie zasądzając ustawowych odsetek za opóźnienie od zasądzonej z tytułu odszkodowania kwoty 170 zł, pomimo zgłoszonego przez powoda zasadnego żądania w tym zakresie.

Do powyższego uchybienia przyznał się sam Sąd I instancji w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia, traktując je jako omyłkę, i w tej zaskarżonej części orzeczenie polegało także korekcie przez Sąd II instancji.

Dlatego też, uwzględniając apelację w powyżej wskazanej części należało na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienić zaskarżone orzeczenie w tym zakresie i orzec jak w sentencji wyroku.

Zmiana zaskarżonych rozstrzygnięć w przedmiocie kosztów postępowania na podstawie art. 386 § 1 w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. jest konsekwencją ostatecznego wyniku sprawy i zastosowania za Sądem Rejonowym zasady stosunkowego rozdzielenia tychże kosztów między stronami, przy ustaleniu, że w ostatecznym wyniku powód wygrał proces w około 91 %.

Apelacja w pozostałym zakresie, tj. w części domagającej się podwyższenia zasądzonego zadośćuczynienia o kolejne 1000 zł ( tj. do kwoty 9.000 zł) podlegała oddaleniu jako nieuzasadniona na podstawie art. 385 k.p.c. ze względów wcześniej wskazanych.

O kosztach procesu między stronami za instancję odwoławczą orzeczono na zasadzie art. 100 k.p.c., mając na względzie wynik postępowania w tej instancji.

Mając na uwadze wszystkie powyższe rozważania oraz powołane w nich przepisy orzeczono jak w sentencji wyroku.

SSO Paweł Hochman

SSA w SO Grzegorz Ślęzak SSO Renata Lech

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE