UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 11 lipca 2017 r. znak: (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., działając na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przeliczył J. P. emeryturę od dnia 11 kwietnia 2017 r. i ustalił jej wysokość na kwotę 1766,54 zł brutto wraz ze zwiększeniem rolnym z tytułu opłacania składek na (...) w wysokości 57,62 zł.

Odwołanie od w/w decyzji złożyła ubezpieczona J. P. wnosząc o jej zmianę i zaliczenie jej do wysokości kapitału początkowego i emerytury tzw. „13-stej” pensji w latach 1978-1982, okresu zasiłku wychowawczego w 1982 r. oraz okresu zatrudnienia w wymiarze ½ etatu w GS (...) od 11.03.1982 r. jako pracy dodatkowej. Ponadto, ubezpieczona kwestionowała przyjęcie minimalnego wynagrodzenia jako podstawę wymiaru składek za okres zasiłku macierzyńskiego oraz zasiłków chorobowych, na których przebywała w trakcie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...), a także wysokość przyznanego do emerytury zwiększenia z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników (odwołanie ubezpieczonej wraz załącznikami, k. 1-8v).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, wskazując, że w dniu 7 lipca 2017 r. wydał decyzję o ponownym ustaleniu wysokości kapitału początkowego na dzień 01.01.1999 r. i poinformował ubezpieczoną, że w podstawie wymiaru nie zostały uwzględnione kwoty tzw. „13-stej” pensji w latach 1980-1982, gdyż od tych kwot nie było wówczas obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne. Organ rentowy podkreślił, iż zgodnie z §4 ust. 1 i 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 kwietnia 1985 r. w sprawie szczególnych zasad ustalania podstawy wymiaru emerytur i rent do ustalenia podstawy wymiaru dla pracowników uspołecznionych zakładów pracy nie przyjmuje się tych składników wynagrodzenia w gotówce i w naturze z tytułu wykonywania pracy w ramach stosunku pracy, od których nie ma obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne. Ponadto organ rentowy wskazał, że za okresy zasiłków chorobowych i zasiłku macierzyńskiego w trakcie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...), tj. w okresie od 06.02.1978 r. do 20.03.1984 r. przyjęto kwoty minimalnego wynagrodzenia, z uwagi na nieudokumentowanie kwot wypłaconych zasiłków. Zarówno w zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z 30.08.2005 r. jak również w potwierdzeniu ubezpieczenia pracowników i innych ubezpieczonych z 19.06.2017 r. nie zostały wskazane kwoty wypłaconych ubezpieczonej świadczeń. Organ rentowy wyjaśnił, iż w myśl art. 15 w/w ustawy kwoty zasiłków wychowawczych nie są uwzględniane w podstawie wymiaru kapitału początkowego. Podniesiono, iż okres zatrudnienia ubezpieczonej w wymiarze ½ etatu w GS (...) od 11.05.1982 r. do 30.04.1984 r. został uwzględniony w wysokości kapitału początkowego jako okres składkowy, a uzyskane z tego tytułu wynagrodzenie udokumentowane w zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z 03.03.2016 r. w podstawie wymiaru kapitału początkowego. Natomiast, zwiększenie z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników za lata 1989-1986 zostało obliczone prawidłowo i zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa (odpowiedź na odwołanie, k. 9-11).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Ubezpieczona J. P., ur. (...), od 11 kwietnia 2017 r. uprawniona jest do emerytury w wysokości 1682,04 zł (decyzja z 24.04.2017r. k.1 akt emerytalnych).

W dniu 29 maja 2017 r. J. P. złożyła do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. z wniosek o ponowne obliczenie świadczenia emerytalnego z uwzględnieniem tzw. „13-stej” pensji w latach 1978-1982, okresów zasiłków chorobowych i zasiłku macierzyńskiego. Do wniosku załączone zostało m.in. zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z 03.03.2006 r., korekta zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z 19.05.2017 r., deklaracje rozliczeniowe za kwiecień 1981 r., grudzień 1981 r., od stycznia 1982 r. do maja 1982 r. oraz za grudzień 1982 r. (wniosek ubezpieczonej wraz z załącznikami k.10-20 akt emerytalnych).

Decyzją z 7 lipca 2017 r. organ rentowy ponownie ustalił ubezpieczonej kapitał początkowy na dzień 1 stycznia 1999 r. w wysokości 115 144,37 zł. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego został ustalony z 10 lat od 1976 r. do 1985 r. i wyniósł 75,13%. Organ rentowy nie uwzględnił ubezpieczonej tzw. „13-stej” pensji za rok 1980 w wysokości 7 607 zł, za rok 1981 – 9 129 zł oraz za rok 1982 – 3 776 zł, gdyż od tego składnika wynagrodzenia nie było wówczas obowiązku odprowadzenia składek na ubezpieczenie społeczne. Ponadto poinformowano ubezpieczoną, iż za okresy zasiłków chorobowych i zasiłku macierzyńskiego w trakcie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) przyjęto kwoty minimalnego wynagrodzenia (decyzja z 7.07.2017 r. k.57-58 akt dot. kapitału początkowego).

Decyzją z 11 lipca 2017 r. organ rentowy przeliczył J. P. emeryturę od dnia 11 kwietnia 2017 r. i ustalił jej wysokość na kwotę 1766,54 zł wraz ze zwiększeniem rolnym z tytułu opłacania składek na (...) w wysokości 57,62 zł (decyzja z 11.07.2017 r. k.27 akt emerytalnych).

Ubezpieczona w okresie od 6 lutego 1978 r. do 20 marca 1984 r. była zatrudniona w zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) na stanowisku pracownika fizycznego i magazyniera (kopia świadectwa pracy k.26 akt emerytalnych). Zakład pracy dnia 19.05.2017 r. wystawił ubezpieczonej korektę zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (k.13 akt emerytalnych). W korekcie wskazano wynagrodzenie ubezpieczonej za rok 1978 w wysokości 56 573 zł, za rok 1979 – 89 866 zł, za rok 1980 - 64 633 zł (wraz z „13-stą pensją” w kwocie 7 607 zł), za rok 1981 – 119 517 („13-sta” pensja – 9 129 zł) oraz za rok 1982 – 56 009 zł („13-sta” pensja – 3 776 zł oraz rekompensata – 5 800 zł). Na podstawie dokumentacji pracowniczej w postaci list płac i karty wynagrodzeń dołączonej przez pracodawcę do akt sprawy ustalono faktyczne wynagrodzenie ubezpieczonej w okresach, kiedy korzystała z zasiłków chorobowych oraz macierzyńskiego. Ponadto z powyższej dokumentacji wynika, iż kwota wskazana jako wynagrodzenie ubezpieczonej za rok 1978, tj. 56 573 zł, również obejmuje „13-stą” pensję w kwocie 4 883 zł (dokumentacja pracownicza złożona w kopercie wraz z pismem na karcie k.71).

Uwzględniając wartości faktycznie uzyskiwanego przez ubezpieczoną wynagrodzenia za okresy zasiłków chorobowych oraz zasiłku macierzyńskiego - wynikające z list płac oraz kart wynagrodzeń z okresu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) z wyłączeniem kwoty „13-stej” pensji za rok 1978, tj. 4 883 zł - wykazaną przez pracodawcę w korekcie zaświadczenia Rp-7 z 19 maja 2017 r. w pozycji stałe wynagrodzenie - wysokość kapitału początkowego ubezpieczonej obliczonego na dzień 1 stycznia 1999 r. wynosi 118 145,61 zł, a wysokość emerytury od dnia 11 kwietnia 2017 r. - 1750,03 zł brutto plus zwiększenie rolne z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników w kwocie 57,62 zł, czyli łącznie 1807,65 zł brutto (opinia główna biegłej z zakresu księgowości A. D. z 26.11.2017 r. I wariant k. 22-27 oraz opinia uzupełniająca tej samej biegłej z 11.12.2018 r. I wariant k.134-136).

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonej J. P. częściowo okazało się zasadne i podlegało uwzględnieniu.

W okolicznościach niniejszej sprawy sporna pozostawała jedynie kwestia podstaw wymiaru składek za okres zatrudnienia ubezpieczonej w Przedsiębiorstwie (...) od 6 lutego 1978 r. do 20 marca 1984 r. Ubezpieczona podważyła wysokość przyznanego jej świadczenia emerytalnego i wnosiła o zaliczenie do wysokości kapitału początkowego i emerytury tzw. „13-stej” pensji w latach 1978-1982 oraz przyjęcie faktycznie uzyskiwanego wynagrodzenia za okresy zasiłków chorobowych i macierzyńskiego w miejsce przyjętego przez organ rentowy minimalnego wynagrodzenia.

Sąd przyjął za podstawę rozstrzygnięcia sporu opinię uzupełniającą biegłej z zakresu księgowości A. D. z 11 grudnia 2018 r. i ustalił ubezpieczonej wysokość emerytury zgodnie z wyliczeniami biegłej według pierwszego wariantu, czyli uwzględniając wartość wynagrodzenia za okresy zasiłków chorobowych i macierzyńskiego, które ubezpieczona faktycznie uzyskiwała w trakcie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...), jednocześnie nie uwzględniając żadnej z „13-stych” pensji, w tym również „13-stej” pensji za rok 1978 w kwocie 4 883 zł, którą zakład pracy błędnie zaliczył do stałego wynagrodzenia wykazując w korekcie zaświadczenia Rp-7 z 19.05.2017r. (opinia uzupełniająca biegłej z zakresu księgowości A. D. z 11.12.2018 r. - wyliczenia wg. I wariantu k.134-136).

Na etapie postępowania sądowego zakład pracy na żądanie Sądu złożył dokumentację pracowniczą w postaci list płac i kart wynagrodzeń (k.71), które pozwoliły na ustalenie, że kwota 4 883 zł, czyli „13-sta” pensja za rok 1978 została wadliwie zaliczona przez zakład pracy do stałego wynagrodzenia ubezpieczonej (korekta zaświadczenia Rp-7 k.13 akt emerytalnych). Sąd nie podzielił stanowiska ubezpieczonej, iż do wysokości podstawy składek powinny zostać uwzględnione kwoty „13-stych” pensji za lata 1978-1982 i przyjął wyliczenia biegłej z zakresu księgowości według pierwszego wariantu, ponieważ w myśl § 4 ust. 1 i 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 kwietnia 1985 r. w sprawie szczególnych zasad ustalania podstawy wymiaru emerytur i rent (Dz.U. 1985 nr 18 poz. 77) do ustalenia podstawy wymiaru dla pracowników uspołecznionych zakładów pracy nie przyjmuje się tych składników wynagrodzenia w gotówce i w naturze z tytułu wykonywania pracy w ramach stosunku pracy, od których nie ma obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne, z uwzględnieniem ust. 2-5. Nie ulega wątpliwości, iż - jak ustaliła biegła z zakresu księgowości - Przedsiębiorstwo (...) odprowadzało składki na ubezpieczenia społeczne od „13-stych” pensji. Zdaniem Sądu powyższa okoliczność nie powoduje jednak, że kwoty „13-tych pensji” podlegają zaliczeniu do podstawy wymiaru składek. Błędne naliczanie składek od tych kwot przez zakład pracy nie uprawnia do zaliczenia ich do podstawy wymiaru składek skoro przepisy obowiązujące przed 1 października 1990 r. tego nie przewidywały. W związku z powyższym Sąd nie uwzględnił odwołania ubezpieczonej w zakresie zaliczenia do podstawy wymiaru składek uzyskanych przez nią „13-tych” pensji za lata 1978 – 1982.

Odnosząc się do kwestii wysokości wynagrodzenia za okresy zasiłków chorobowych i urlopu macierzyńskiego podkreślić należy, iż na podstawie dokumentacji źródłowej uzyskanej z Przedsiębiorstwa (...) ustalono wysokość faktycznie otrzymywanego przez J. P. wynagrodzenia za powyższe okresy, które uwzględnione zostały przez biegłą księgową przy obliczeniu wysokości emerytury. Na podstawie powyższej dokumentacji biegła z zakresu księgowości A. D. ustaliła J. P. od 11 kwietnia 2017 r. emeryturę na kwotę 1807,65 zł brutto obejmującą zwiększenie rolne z tytułu opłacania składek na (...) w kwocie 57,62 zł. Kwota ta jest wyższa od wskazanej przez organ rentowy w zaskarżonej decyzji. Nadto zauważyć należy, iż kwota z tytułu zwiększenia rolnego została przez organ rentowy obliczona prawidłowo, gdyż w całości odpowiada wyliczeniom biegłej z zakresu księgowości, która w podstawowej opinii wyliczała wysokość zwiększenia z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników (k.27). Na podstawie art. 26a ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS zwiększenie to ustala się według zasad wymiaru części składkowej emerytury rolniczej przewidzianych w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników na podstawie zaświadczenia Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego o okresach opłacania składek. Zgodnie zaś z art. 25 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników część składkową ustala się przyjmując po 1% emerytury podstawowej za każdy rok podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu. Ubezpieczona udowodniła 6 lat i 6 miesięcy opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników, wartość najniższej podstawy emerytury na dzień nabycia prawa do emerytury tj. na 11.04.2017r. wynosiła 886,44 zł, a zatem zwiększenie z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników wynosi 57,62 zł (tj. 886,44 zł x 6,5%).

Wyliczenia biegłej A. D. i organu rentowego w tym zakresie są spójne i odpowiadają przepisom prawa. Sąd analizując opinie biegłej z zakresu księgowości przyjęte za podstawę rozstrzygnięcia sporu uznał je jako prawidłowe, spójne, logiczne i należycie uzasadnione (k.22-27 oraz k. 134-136).

Sąd oddalił wniosek organu rentowego o dopuszczenie dowodu z opinii uzupełniającej biegłej z zakresu księgowości mając na uwadze fakt, iż wszystkie kwestionowane wyliczenia zostały przez biegłą z zakresu księgowości A. D. wyjaśnione w opinii ustnej złożonej na rozprawie w dniu 12 grudnia 2018 r. (protokół rozprawy k.139-140v). Biegła wyjaśniła, że stosunek procentowy wynagrodzenia za rok 1978 r. do przeciętnego rocznego wynagrodzenia za ten rok wyliczony został prawidłowo w wariancie I na 113,68 i w wariancie II na 113,65 w opinii na k. 78-86 oraz na 104,60 według wariantu bez żadnych 13-tych pensji (k. 134-138), gdyż został obliczony proporcjonalnie do okresu zatrudnienia, czyli za 11 miesięcy, gdyż ubezpieczona w okresie od 20.02.1977 r. do 05.02.1978 r. przebywała na urlopie bezpłatnym.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc zmienił zaskarżoną decyzję ustalając ubezpieczonej J. P. wysokość emerytury od 11 kwietnia 2017 r. na kwotę 1807,65 zł obejmującą zwiększenie z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników w kwocie 57,62 zł. W pozostałym zakresie natomiast Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 kpc oddalił odwołanie wobec bezzasadności podniesionych w nim zarzutów.

Mając na uwadze okoliczność, iż odwołanie ubezpieczonej zostało uwzględnione w niepełnym zakresie, a w toku postępowania obie strony reprezentowane były przez profesjonalnych pełnomocników i wystąpiły o zwrot kosztów zastępstwa procesowego rozstrzygnięcie o kosztach Sąd oparł na podstawie art. 100 kpc, znosząc między stronami koszty zastępstwa procesowego.

Mając powyższe na uwadze Sąd orzekł jak w wyroku.