UZASADNIENIE

Powód Bank (...) S.A. we W. (obecnie (...) Bank (...) S.A. w W.), pozwem wniesionym w dniu 14 czerwca 2017 r., domagał się zasądzenia na swoją rzecz od pozwanego A. K. kwoty 21.702,58 zł - jako spłaty zadłużenia zaciągniętego przez pozwanego z tytułu przyznanego limitu kredytowego - wraz odsetkami od kwoty zaległego kapitału, wynoszącej 21.274,04 zł, i kosztami procesu.

Pozwany, wnosząc o oddalenie powództwa w całości na koszt powoda, kwestionował wysokość i wymagalność dochodzonego roszczenia oraz twierdził w szczególności, iż wypowiedzenie umowy podpisane zostało przez osobę nieuprawnioną do składania oświadczeń w imieniu powodowego banku, wobec czego jest ono nieskuteczne.

S ą d ustali ł nast ę puj ą cy stan faktyczny:

W dniu 11 czerwca 2003 r. poprzednik prawny powoda i pozwany zawarli umowę o prowadzenie rachunku (...), zgodnie z którą A. K. zobowiązał się do systematycznych, comiesięcznych wpłat na przedmiotowy rachunek w wysokości. 1.001,-zł. Powód udzielił pozwanemu limitu kredytowego w przedmiotowym rachunku osobistym. W dniu 11 sierpnia 2014 r. strony zawarły, z mocą od 27 października 2014 r., aneks do łączącej je umowy o limit kredytowy. Na mocy przedmiotowego aneksu bank zobowiązał się udostępnić A. K. środki pieniężne w kwocie 20.000,-zł w ramach limitu kredytowego w jego koncie osobistym. W okresie obowiązywania limitu kredytowego pozwany zobowiązał się do utrzymywania regularnych miesięcznych wpływów na konto osobiste w wysokości nie niższej niż 3.333,33 zł.

/niesporne; nadto: umowa rachunku; aneks do umowy o limit kredytowy - k. 32-34/

Oprocentowanie wykorzystanego limitu kredytowego ustalone zostało na poziomie stopy referencyjnej NBP powiększonej o 13,50 punktów procentowych, zaś w razie, gdy tak ustalone oprocentowanie przekroczy czterokrotność stopy kredytu lombardowego NBP, należne odsetki równe są czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP. Opłaty i prowizje związane z udzieleniem i obsługą kredytu oraz prowadzeniem rachunku, w ramach którego został udzielony limit, miały być pobierane zgodnie z obowiązującą w dniu dokonywania czynności taryfą. Odsetki od kwoty wykorzystanego limitu miały być naliczane za każdy dzień korzystania z limitu i miały być one pobierane z konta w ostatnim dniu miesiąca. W przypadku braku środków własnych na koncie osobistym, odsetki, opłaty i prowizje miały być pobierane z przyznanego limitu, powodując jego wykorzystanie. Strony nadto ustaliły, iż w przypadku wykorzystania pełnej kwoty limitu kredytowego, pobrane odsetki i należne powodowi opłaty i prowizje powodują powstanie na koncie osobistym niedozwolonego salda debetowego oraz że wpływy na konto przeznaczane są w pierwszej kolejności na spłatę niedozwolonego salda debetowego, a następnie na spłatę pozostałego zadłużenia. Pozwany zobowiązał się do niezwłocznego uregulowana wszelkich przekroczeń kwoty przyznanego limitu kredytowego wraz z należnymi odsetkami i wszelkimi innymi kosztami.

/ dowody: aneks do umowy o limit kredytowy - k. 32-34; taryfa opłat i prowizji - k. 46-69v./

Niespłacone w terminie należności z tytułu kredytu lub odsetek stawały się wymagalne w dniu płatności. Od tego dnia od niespłaconej kwoty naliczane miało być oprocentowanie od zadłużenia przeterminowanego, równe czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP ( §8 ust. 8 aneksu). Odsetki w wysokości jak dla należności przeterminowanych, określonej w umowie, przysługują powodowi zarówno od niespłaconych w terminie należności, jak i od należności wypowiedzianych.

/ dowód: aneks do umowy o limit kredytowy - k. 32-34; regulamin kredytowania - k. 44-45/

W związku z niewykonaniem zobowiązań z umowy o limit kredytowy, pozwany zobowiązał się ponieść w szczególności koszty monitów oraz wysyłanych do niego wezwań, w wysokości określonej w taryfie.

/ dowody: aneks do umowy o limit kredytowy - k. 32-34; taryfa opłat i prowizji - k. 46-69v./

Pismem z dnia 30 listopada 2016 r. powód wystosował do pozwanego wezwanie do uregulowania całego zadłużenia przeterminowanego z tytułu przyznanego limitu.

/ dowód: ostateczne wezwanie do zapłaty - k. 36/

W związku z brakiem spłaty, pismem z dnia 30 stycznia 2017 r., w dniu 14 lutego 2017 r. ,powód wypowiedział A. K. umowę i wezwał go do zapłaty kwoty 20.778,23 zł z tytułu przekroczenia limitu i kwoty 170.78 zł z tytułu odsetek.

/ dowody: wypowiedzenie umowy - k. 37; potwierdzenie odbioru - k. 38-38v./

Zadłużenie A. K. z tytułu kapitału w związku z niespłaceniem przyznanego na podstawie aneksu z dnia 11 sierpnia 2014 r. i przekroczeniem limitu kredytowego, wyniosło 15.359,63 zł.

/ dowód: wykaz wpłat - k. 34-35/

S ą d zwa ż y ł , co nast ę puje:

Stosownie do art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe, przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Pozwany, kwestionując roszczenie co do wysokości, nie zaoferował jednak żadnych dowodów pozwalających na zakwestionowanie przedstawionego przez powoda wykazu wpłat. Nie złożył żadnych dowodów potwierdzających wygaśnięcie, czy też częściowe wygaśnięcie zobowiązania na skutek spłaty. Skoro zaś niesporne między stronami było, iż A. K. udzielony został limit kredytowy w kwocie 20.000,-zł oraz że z limitu tego pozwany korzystał, przy czym nie zdołał on skutecznie zakwestionować przywołanego wykazu w zakresie wynikającej z niego należności głównej, to należało w konsekwencji przyjąć, iż saldo z tego tytułu jest takie, jak uwidocznione w przedmiotowym dokumencie - i wynosi ono 15.359,63 zł.

Przy ustalaniu wysokości zadłużenia pominięto wskazane w powołanym dokumencie: opłaty za pakiet, pobrane odsetki od salda ujemnego i koszty upomnień; kwota 15.359,63 zł stanowi różnicę kwoty 21.274,04 zł i powołanych opłat za pakiet, pobranych odsetek od salda ujemnego i kosztów upomnień.

Pozwany kwestionował roszczenie co do wysokości, wobec czego na powodzie spoczywał ciężar wykazania (art. 6 k.c.) odpowiednimi dowodami (art. 232 zd. 1 k.p.c.) jego zasadności w pełnym zakresie.

Tym samym winien on udowodnić, że istniały podstawy do pobierania opłat za pakiet, w jakich konkretnie odstępach czasu pozwany obowiązany był opłaty te uiszczać oraz za jaki konkretnie pakiet/jakie konkretnie pakiety, opłaty te były pobierane. Zadaniu temu powodowy bank nie sprostał.

Powód obowiązany był również wykazać sposób naliczania odsetek. Nie jest w tym zakresie wystarczające przedłożenie dokumentu zatytułowanego „Historia naliczania odsetek” ( k. 41), jako że nie wskazano tam ani kwot, ani okresów czasu, za jakie przedmiotowe odsetki były naliczane. Poszczególnych kwot, ani okresów czasu, za jaki naliczone zostały odsetki wskazane na wykazie wpłat pod pozycjami „pobrane odsetki od salda ujemnego” powód nie przedstawił również w żadnym z pism procesowych ani w jakimkolwiek innym niż powołana historia naliczania odsetek złożonym do akt sprawy dokumencie. Powód, pomimo kwestionowania przez pozwanego wysokości dochodzonej w niniejszym postępowaniu kwoty, nie wniósł też o powołanie właściwego biegłego celem wykazania poprawności naliczenia objętych żądaniem pozwu, wliczonych do kapitału, odsetek. W tym stanie rzeczy nie jest możliwa weryfikacja prawidłowości naliczania i ustalenia wysokości przedmiotowych należności ubocznych. Dla przyjęcia wysokości tych odsetek nie jest też miarodajny wyciąg z ksiąg rachunkowych powodowego banku, albowiem, jako dokument prywatny, ma on ograniczoną stosownie do art. 245 k.p.c. moc dowodową (i nie stanowi dowodu istnienia ani wysokości określonych w nim kwot).

Co się zaś tyczy przyjętych w powołanym wykazie kosztów upomnień, powód nie wykazał, z jakim konkretnie upomnieniem zostały one naliczone. Zaakcentowania w tym kontekście wymaga, iż złożone do akt sprawy wezwania ( k. 36-37 i k. 39) pochodzą z lat 2016-2017, podczas gdy koszty upomnień naliczone zostały - jak wynika z powoływanego wykazu - w maju 2015 r.

Brak było też podstaw pozwalających na uwzględnienie żądania powoda w zakresie dochodzonej przezeń kwoty 0,44 zł, albowiem nie zostało ono w przedmiotowym zakresie udowodnione. W pozwie należność ta została określona jako „kwota kosztów”. Na podstawie twierdzeń pozwu nie wiadomo jednakże jakiego rodzaju są to koszty i by zachodziły podstawy pozwalające na obciążenie nimi pozwanego. W złożonym do akt wyciągu z ksiąg rachunkowych banku kwota ta oznaczona została jako koszty wezwań i upomnień, jednakże powód nie wykazał, z jakimi konkretnie wezwaniami i upomnieniami koszt ten się wiąże. Sam zaś wyciąg, jako dokument o ograniczonej mocy dowodowej, nie jest dowodem potwierdzającym obowiązek poniesienia ich przez A. K., w tym we wskazanej wysokości.

Powód dochodził jednak również - jako części należności głównej - odsetek od kwoty zaległego kapitału: kapitałowych za okres od dnia 1 kwietnia 2017 r. do dnia 26 kwietnia 2017 r., wyliczonych według stawki 10%, w kwocie 148,74 zł i, z tytułu opóźnienia - od dnia 27 kwietnia 2017 r. do dnia 13 czerwca 2017 r., w wysokości 279,36 zł (zob. pozew - k. 29v. oraz „Historia naliczania odsetek” - k. 41). Należne od kwoty 15.359,63 zł odsetki za pierwszy ze wskazanych okresów czasu wynoszą 109,41 zł, zaś za drugi z nich 201,99 zł - biorąc pod uwagę fakt, iż w całym okresie, za jaki powód dochodził tych odsetek, stopa referencyjna Narodowego Banku Polskiego wynosiła 1,50, a stopa lombardowa NBP 2,50 (na takim poziomie wskazane stopy utrzymują się od 5 marca 2015 r., co jest faktem notoryjnym). Przysługują one powodowi stosownie do przywołanych w poprzedniej części niniejszego uzasadnienia postanowień umownych, przy uwzględnieniu art. 359 k.c. i art. 481 k.c. Podlegająca zasądzeniu na rzecz powoda kwota wynosi w konsekwencji łącznie 15.671,03 zł.

Dalszych odsetek powód domagał się wyłącznie od salda kapitału. Wynosi ono 15.359,63 zł (popełniona w tym zakresie w wyroku oczywista omyłka wymaga sprostowania). Wnosił o zasądzenie ich od dnia 14 czerwca 2017 r., to jest od daty wytoczenia powództwa, do dnia zapłaty. Po myśli art. 482 § 1 k.c. od zaległych odsetek można żądać odsetek co do zasady nie wcześniej niż od dnia wytoczenia o nie powództwa. Biorąc pod uwagę, iż od zadłużenia przeterminowanego powodowi należą się odsetki równe czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP, w takiej też wysokości należało zasądzić je od kwoty 14.359,63 zł - za okres od dnia 14 czerwca 2017 r., przy uwzględnieniu wszakże, iż po myśli art. 481 § 2¹k.c. maksymalna wysokość odsetek za opóźnienie nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie (odsetki maksymalne za opóźnienie).

Odnosząc się do podniesionego przez pozwanego zarzutu dotyczącego braku skutecznego wypowiedzenia umowy, wskazania wymaga, iż Sąd podziela argumentację pozwanego ( przedstawioną w piśmie procesowym datowanym na 11 maja 2018 r. - k. 98-98v.) dotyczącą zarówno dorozumianego pełnomocnictwa udzielonego przez osobę prawną jej pracownikom, jak i niewątpliwego w świetle faktu wytoczenia powództwa potwierdzenia przez powoda, dokonanego pismem z dnia 30 stycznia 2017 r. (doręczonym w dniu 14 lutego 2017 r.), wypowiedzenia umowy. Pamiętać przy tym należy, iż zgodnie z art. 104 k.c. jednostronna czynność prawna polegająca na złożeniu oświadczenia woli bez umocowania lub z przekroczeniem jego zakresu jest nieważna, jednak gdy ten, komu zostało złożone oświadczenie woli w cudzym imieniu, godzi się na działanie bez umocowania, stosuje się odpowiednio przepisy o zawarciu umowy bez umocowania. Zgoda taka może być dokonana także w sposób dorozumiany, a okoliczności sprawy – w szczególności fakt, że pozwany zakwestionował umocowanie do podpisania oświadczenia o wypowiedzeniu dopiero po wytoczeniu powództwa (w piśmie procesowym z dnia 21 marca 2018 r.), a więc w przeszło rok po doręczeniu mu przedmiotowego pisma – pozwalają przyjąć, że uprzednio bez zastrzeżeń akceptował kwestionowaną obecnie formę otrzymanych wezwań i oświadczeń i obojętne było mu to, że podpisane pod kierowanymi do niego pismami osoby nie wykazały równocześnie swego upoważnienia do działania w imieniu banku. Skoro w takiej sytuacji należy stosować przepisy o zawarciu umowy bez umocowania, to wskazania wymaga, iż po myśli art. 103 § 1 k.c. jeżeli zawierający umowę jako pełnomocnik nie ma umocowania albo przekroczy jego zakres, ważność umowy zależy od jej potwierdzenia przez osobę, w której imieniu umowa została zawarta i przyjąć trzeba, że wytaczając powództwo w sprawie niniejszej, bank jako wierzyciel potwierdził w ten sposób ex post oświadczenie o wypowiedzeniu umowy, choćby nawet osoba pod nim podpisana rzeczywiście nie była należycie umocowana do jego złożenia w imieniu powoda.

Dodatkowo wymaga wskazania, iż zgodnie z przywołaną w poprzedniej części niniejszego uzasadnienia regulacją umowną niespłacone w terminie należności z tytułu kredytu lub odsetek stawały się wymagalne w dniu płatności. Od tego dnia od niespłaconej kwoty naliczane miało być oprocentowanie od zadłużenia przeterminowanego, równe czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP.

W tym stanie rzeczy o skuteczności stawianego przez pozwanego zarzutu niewymagalności roszczenia nie może być mowy.

W tym stanie rzeczy, działając na mocy art. 69 ust. 1 Prawa bankowego w zw. z art. 481 § 1 k.c. i art. 482 § 1 k.c., uwzględniając przywołane w niniejszym uzasadnieniu relewantne postanowienia umowne dotyczące odsetek, orzeczono jak w punkcie I wyroku, zaś w punkcie II wyroku - z omówionych już przyczyn - dalej idące powództwo zostało oddalone.

O kosztach procesu orzeczono w punkcie III wyroku na podstawie art. 100 zd. 1 in fine k.p.c., dokonując ich stosunkowego rozdzielenia stosownie do stopnia uwzględnienia żądań stron. Na koszty powoda składają się: opłata sądowa od pozwu, wynosząca 272,-zł, opłata skarbowa od pełnomocnictw - w kwocie 34,-zł, prowizja e-C. - w wysokości 2,72 zł oraz wynagrodzenie reprezentującego stronę powodową zawodowego pełnomocnika będącego radcą prawnym, ustalone na kwotę 3.600,-zł stosownie do § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2018 r., poz. 265). Z kolei pozwany nie wykazał poniesienia w toku niniejszego postępowania jakichkolwiek kosztów procesu. Powód, jako wygrywający sprawę w 72,21% (żądanie uwzględnione w zakresie kwoty 15.671,03 zł, a dochodzone w kwocie 21.702,58 zł), obowiązany jest ponieść koszty procesu w 27,79%, pozwany zaś, przegrywając sprawę w 72,21% - w takim właśnie zakresie, co daje kwotę 2.822,49 zł (72,21% z 3.908,72 zł).

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE