Sygn. akt II K 640/18

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 listopada 2018 r.

Sąd Rejonowy Gdańsk - Południe w Gdańsku w II Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący SSR Magdalena Czaplińska

Protokolant Józef Wierzbicki

przy udziale Prokuratora Aleksandry Nafalskiej

po rozpoznaniu w dniach 05.09.2018 r., 28.11.2018 r. sprawy:

K. K. (1) , urodzonego (...) w K.,

syna F. i S. z domu K.

oskarżonego o to, że:

w dniu 3 marca 2005 r. w G. w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniem w łącznej kwocie 6 000 zł bank (...) SA II Oddział G. poprzez posłużenie się w celu uzyskania dla siebie pożyczki na kwotę 6 000 zł jako autentycznym podrobionym dokumentem w postaci zaświadczenia o zatrudnieniu i zarobkach w firmie (...)`S S. C., czym wprowadził pożyczkodawcę w błąd co do okoliczności mających istotne znaczenie dla uzyskania przedmiotowej pożyczki i co do zamiaru wywiązania się z zobowiązania, czym działał na szkodę (...) S. A.,

tj. o czyn z art. 286 § 1 k. k.

I.  przy zastosowaniu art. 4 § 1 k. k. oskarżonego K. K. (1) uznaje za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu, czyn ten kwalifikuje z art. 286 § 1 k. k. w zb. z art. 297 § 1 k. k. w zb. z art. 270 § 1 k. k. w zw. z art. 11 § 2 k. k. i za to przy zastosowaniu art. 11 § 3 k. k. na podstawie art. 286 § 1 k. k. w zw. z art. 33 § 1, 2 i 3 k. k. skazuje go na karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności oraz karę grzywny w wymiarze 50 (sześćdziesięciu) stawek dziennych po 10 (dziesięć) złotych każda;

II.  przy zastosowaniu art. 4 § 1 k. k. na podstawie art. 69 § 1 i 2 k. k. w zw. z art. 70 § 1 pkt 1 k. k. wykonanie orzeczonej wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesza na okres 2 (dwóch) lat tytułem próby;

III.  przy zastosowaniu art. 4 § 1 k. k. na podstawie art. 46 § 1 k. k. zobowiązuje oskarżonego K. K. (1) do naprawienia szkody w całości poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonego Banku (...) S. A. kwoty 6.000 (sześć tysięcy) złotych;

IV.  przy zastosowaniu art. 4 § 1 k. k. na podstawie art. 44 § 2 k. k. orzeka przepadek dowodów rzeczowych opisanych w wykazie dowodów rzeczowych nr I/80/06 pod pozycjami numer 1., 2., 4., 5.;

V.  na podstawie art. 626 § 1 k. p. k. oraz art. 624 k. p. k. zwalnia oskarżonego od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych, które przejmuje na rzecz Skarbu Państwa.

Sygn. akt II K 640/18

UZASADNIENIE

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 22 lutego 2005 roku K. K. (1) przyszedł do Banku (...) S.A. II Oddział w G. i do rąk pracownika banku (...) złożył wniosek na udzielenie pożyczki w wysokości 6.000 złotych. We wniosku wskazano, że dochód wnioskodawcy z ostatniego miesiąca wynosi 2250,00 zł brutto, a źródłem dochodu jest umowa o pracę. Wniosek został podpisany przez K. K. (1). Do wniosku dołączone zostało ponadto zaświadczenie o zatrudnieniu i wysokości zarobków, z treści którego wynika, że od dnia 03.03.2003 r. K. K. (1) jest zatrudniony w (...)’S S.C. z siedzibą przy ul. (...), (...)-(...) G., na stanowisku elektryka, ze średnim dochodem brutto, wyliczonym za okres ostatnich 3 miesięcy w wysokości 2250,00 zł. Pismo opatrzone zostało pieczęciami zakładu pracy (...)’S S.C., (...)-(...) G., ul. (...), NIP (...), tel. (...), a także pieczęciami imiennymi osób uprawnionych do reprezentacji pracodawcy, tj. „Główna księgowa A. D.” oraz Prezes (...). Pod pieczęciami imiennymi zamieszczono parafy. Dodatkowo pod adnotacją zamieszczoną na zaświadczeniu, że wnioskodawca wyraża zgodę na telefoniczne sprawdzenie danych zawartych w ww. zaświadczeniu, K. K. (1) umieścił swój podpis. Do wniosku K. K. (1) dołączył kartę informacyjną – załącznik do wniosku (wraz z oświadczeniem) z dnia 18.02.2005 r., które zostały przez niego własnoręcznie podpisane, a ponadto w oddziale banku sporządzono kserokopie książeczki wojskowej oraz dowodu osobistego oskarżonego.

Wniosek K. K. (1) został zweryfikowany pomyślnie, w związku z czym oskarżony stawił się w dniu 3 marca 2005 r. w tym samym oddziale banku i zawarł z pełnomocnikami banku (...) i A. K. umowę pożyczki nr (...) na kwotę 6.000 zł, na okres od dnia 03.03.2005 r. do dnia 30.03.2008 r. Ustalone raty miały być spłacane do 30. dnia każdego miesiąca.

Umowa została podpisana własnoręcznie przez K. K. (1). Ponadto oskarżony przedłożył polecenie przelewu wynagrodzenia z dnia 04.03.2005 r. na swój rachunek bankowy prowadzony w Banku (...) S.A. na którym to dokumencie również umieścił swój podpis.

Kwota z tytułu umowy pożyczki w wysokości 6.000 zł została przelana na ww. rachunek bankowy K. K. (1) w marcu 2005 r. Następnie kwota ta została wypłacona z ww. rachunku w całości. Do chwili obecnej nie została uregulowana żadna z rat pożyczki.

K. K. (1) w latach 2003-2005 nie pracował ani nie osiągał dochodów. Przedsiębiorstwo (...)’S S.C., z siedzibą przy ul. (...) w G. nie istnieje. Przedsiębiorstwo o podobnej nazwie funkcjonowało w P. i prowadzone było przez B. S. (1) i jej byłego męża S. S. (2). W czasie, gdy małżonkowie S. prowadzili działalność gospodarczą, nie zatrudniali w jej ramach żadnych osób. B. S. (1) nie są znane osoby : K. K. (1), A. D., A. Z.. Pieczęć odbita na zaświadczeniu o zatrudnieniu oskarżonego nie należy do firmy (...). S., firmie przypisany był inny nr NIP, inna była siedziba firmy i numer telefonu.

Dowód : zeznania świadków: M. T. – k. 503v., 23-24, B. S. (1) –k. 507-507v., S. S. –k. 185, informacja z ZUS –k. 122, 130, 220, 280, 351, 427, informacja z Urzędu Statystycznego w G. –k. 134-135, zaświadczenie wydane przez Prezydenta Miasta G. –k. 136, opinia biegłego z zakresu pisma ręcznego –k. 460-464, kopia dokumentacji pożyczkowej –k. 26-40

Oskarżony K. K. (1) nie był uprzednio karany sądownie.

Dowód : dane o karalności – k. 483, 505

Oskarżony K. K. (1) nie przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu i odmówił składania wyjaśnień.

wyjaśnienia oskarżonego – k. 480 - 481

Sąd zważył, co następuje :

Ustalając stan faktyczny w przedmiotowej sprawie Sąd oparł się o wiarygodny materiał dowodowy zgromadzony w toku postępowania, w szczególności w postaci zeznań świadków: M. T. (2), B. S. (1) i S. S. (2), a także dokumentacji pożyczkowej, opinii biegłego z zakresu badania pisma ręcznego, a także zebranych w sprawie dokumentów urzędowych.

W ocenie Sądu, nie było wątpliwości odnośnie wiarygodności zeznań świadków M. T. (2), B. S. (1) i S. S. (2). Dla wszystkich ww. wymienionych świadków osoba oskarżonego jest zupełnie obca, nikt z nich nie miał zatem powodów, by świadczyć nieprawdę na jego niekorzyść. M. T. (2) to pracownik pokrzywdzonego banku, który ze sprawą zetknął się w ramach wykonywanej pracy. B. S. (1) i S. S. (2) prowadzili zaś w przeszłości firmę (...)’S S.C., w której - wedle zaświadczenia - miał pracować oskarżony. Nie sposób było jednak odmówić wiarygodności zeznaniom tych świadków, że nigdy nie zatrudniali K. K. (1) w swojej firmie, nie znają jego ani osób wskazanych jako upoważnione do reprezentacji podmiotu na podrobionym zaświadczeniu. Zeznania świadków znajdują potwierdzenie chociażby w treści pism nadesłanych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, z których wynika, że K. K. (1) nie był zatrudniony i objęty ubezpieczeniem społecznym (k.122, 130, 220, 280, 351, 427). Potwierdzenie zeznań B. S., że to nie pieczątka jej firmy widnieje na podrobionych dokumentach, stanowi informacja dostarczona przez Urząd Statystyczny w G., gdzie jako siedziba wskazany jest P., inny niż na ww. pieczęci jest też nr NIP firmy należącej do B. S..

Za całkowicie niewiarygodne należało uznać wyjaśnienia K. K. (1). Odnosząc się do lakonicznych wyjaśnień oskarżonego, który wskazał, że to nie on złożył przedmiotowe dokumenty w banku (...) SA, a co za tym idzie, to nie on miał dokonać oszustwa, to, zdaniem Sądu, brak było podstaw, by dać wiarę twierdzeniom oskarżonego. Zauważyć należy, że w banku dokonano skserowania dowodu tożsamości i książeczki wojskowej K. K. (1), przez co zweryfikowano jego tożsamość. Co więcej - także biegły z zakresu badania pisma ręcznego nie miał wątpliwości, że podpisy o treści (...) na dokumentach przedłożonych w celu udzielenia pożyczki i na samej umowie pożyczki zostały nakreślone przez jedną i tą samą osobę – K. K. (1). Powyższe w sposób jednoznaczny przełamuje linię obrony oskarżonego.

Za rzetelną i godną uwzględnienia Sąd uznał opinię biegłego z zakresu badania pisma ręcznego. Została ona wydana przez osobę posiadającą niezbędne kwalifikacje i doświadczenie zawodowe w wymienionej dziedzinie nauki. W zakresie treści jest ona przejrzysta, spójna i formułuje jednoznaczne odpowiedzi na pytania postawione w postanowieniu o dopuszczeniu tego dowodu. W toku postępowania nie była kwestionowana przez żadną ze stron.

Sąd dał wiarę wszystkim dokumentom urzędowym przywołanym w ustaleniach faktycznych. Zostały one sporządzone przez uprawnione do tego osoby, w zakresie ich kompetencji i w prawem przepisanej formie. Ich autentyczność nie była przez żadną ze stron kwestionowana. Stanowią one obiektywne dowody zaświadczonych nimi okoliczności. Sąd nie znalazł żadnych podstaw dla umniejszenia ich wartości dowodowej. Tak samo należało też ocenić dokumenty prywatne.

Ponadto będące załącznikami do umowy pożyczki wnioski, zaświadczenie o zatrudnieniu itd. zawierające nieprawdziwe oświadczenia, były dla Sądu dowodem złożenia przez oskarżonych dokumentów o takiej treści.

Reasumując powyższe rozważania oraz mając na uwadze zgromadzone dowody, wina i okoliczności zarzucanego oskarżonemu czynu nie budziły wątpliwości Sądu. Ustalony stan faktyczny dawał podstawę do przypisania K. K. (1) czynu z art. 286 § 1 k. k. w zb. z art. 297 § 1 k. k. w zb. z art. 270 § 1 k. k. w zw. z art. 11 § 2 k. k. Brak jest wątpliwości co do tego, że zachowanie oskarżonego wypełniło znamiona określone w tych przepisach.

Dnia 22 lutego 2005 roku w G. w II Oddziale Banku (...) SA oskarżony złożył wniosek o udzielenie pożyczki, dążąc do zawarcia umowy na kwotę 6.000 złotych. Przedłożył wówczas nierzetelne, stwierdzające nieprawdę zaświadczenie o osiąganiu stałego dochodu w łącznej wysokości 2.250,00 złotych netto miesięcznie w związku z zatrudnieniem w firmie (...)’S S.C. Nie ma wątpliwości co do tego, iż informacje zawarte w treści podrobionego dokumentu, przedłożonego przez K. K. (1), były istotne z punktu widzenia decyzji o udzieleniu pożyczki. Dokument ten wskazywał, że oskarżony posiada i będzie posiadał w przyszłości składniki majątkowe mogące posłużyć zaspokojeniu roszczeń banku w przypadku nieuiszczenia rat pożyczki, co miało znaczenie w kontekście oceny ryzyka kredytowego. W ten sposób, u pracownika banku, a następnie u osób uruchamiających pożyczkę, wywołał on mylne przeświadczenie co do tego, że dysponuje możliwością spłaty zobowiązania (a zatem posiada zdolność kredytową). Jasne jest, że gdyby pożyczkodawca miał świadomość co do jego stanu majątkowego, pożyczka nie zostałaby przyznana.

W związku z pozytywną weryfikacją wniosku oskarżonego, w dniu 3 marca 2005 r. pracownik banku zawarł z K. K. (1) umowę pożyczki, na podstawie której wypłacono mu wnioskowaną kwotę, tj. 6.000 złotych. Oskarżony niewątpliwie zatem doprowadził bank (...) SA do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, poprzez udzielenie świadczenia osobie, która nie była w stanie zaspokoić roszczeń tego podmiotu.

Dowodowe zaświadczenia o zarobkach przedłożone w oddziale banku stwarzało pozory, że dokument ten został wystawiony przez osoby reprezentujące spółkę (...)’S S.C. Nie ulega zatem wątpliwości, że był to dokument podrobiony. Jasne jest również, że przedmiotowy falsyfikat został użyty jako autentyczny, gdyż został przekazany przez K. K. (1) do oddziału banku w trakcie składania wniosku o przyznanie pożyczki.

Wskazania w tym miejscu wymaga, przy przypisaniu oskarżonemu zarzucanego mu czynu Sąd uzupełnił jego kwalifikację poprzez dodanie, że czyn wyczerpał znamiona nie tylko przestępstwa wskazanego w przepisie art. 286 § 1 k.k. - jak wskazał Prokurator, ale także w art. 270 § 1 k. k. i 297 § 1 k. k. Zaznaczyć należy również, że w warunkach niniejszej sprawy nie ma podstaw do stwierdzenia przedawnienia karalności w powyższym zakresie. Zgodnie bowiem z Uchwałą Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego - Izba Karna z dnia 20 września 2018 r. sygn. I KZP 7/18: „ w wypadku czynu, wyczerpującego znamiona dwóch albo więcej przepisów ustawy karnej, który stanowi przestępstwo podlegające kumulatywnej kwalifikacji prawnej (art. 11 § 2 KK), termin przedawnienia jego karalności wyznaczany jest w myśl art. 101 KK w oparciu o wysokość kary grożącej za to przestępstwo określonej na podstawie art. 11 § 3 KK albo inne przesłanki wymienione w przepisach dotyczących terminu przedawnienia, a stosuje się go do całego kumulatywnie kwalifikowanego przestępstwa”. Konkludując, przedmiotem przedawnienia jest czyn, a nie jego kwalifikacja prawna, wobec czego należało rozszerzyć kwalifikację zarzucanego oskarżonemu czynu, tak jak zostało to uczynione przez Sąd.

W czasie popełnienia przez oskarżonego przypisanego mu czynu nie zachodziła żadna okoliczność wyłączająca jego kryminalną bezprawność. Nie zachodziły również żadne okoliczności wyłączające winę K. K. (1). Nie był on w szczególności ograniczony w możliwości rozpoznania znaczenia i konsekwencji swojego czynu przez chorobę psychiczną, niedorozwój umysłowy lub czasowe zaburzenie czynności psychicznych.

Stopień szkodliwości społecznej czynu K. K. (1) należy określić jako niemały. Oskarżony ugodził w dobra o istotnym znaczeniu społecznym w postaci prawidłowego funkcjonowania obrotu gospodarczego, mienia i wiarygodności dokumentów. Szkoda wyrządzona pokrzywdzonemu nie osiągnęła wprawdzie znacznych rozmiarów, jednakże oskarżony działał z premedytacją oraz z niskich pobudek, tj. z chęci łatwego i szybkiego zysku.

W toku postępowania ustalono, że z rachunku bankowego, na który przelano pożyczkę, cała kwota uzyskana z tytułu pożyczki została wypłacona. Stąd należało przyjąć, że na dzień wydania wyroku, szkoda wyrządzona (...) SA wynosiła 6.000,00 złotych.

Konfrontując ustalony stan faktyczny z przepisami ustawy, Sąd stwierdził, iż, w przedmiotowej sprawie, zachodzą przesłanki do wydania wyroku skazującego.

W punkcie I. wyroku za czyn z art. 286 § 1 k. k. w zb. z art. 297 § 1 k. k. w zb. z art. 270 § 1 k .k. w zw. z art. 11 § 2 k. k. Sąd skazał K. K. (1) na karę 1 roku pozbawienia wolności, a z uwagi, na to, że ww. czynu dopuścił on się w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, obok kary pozbawienia wolności, Sąd wymierzył oskarżonemu karę grzywny w wysokości 50 stawek dziennych przy ustaleniu wysokości jednej stawki dziennej na kwotę 10 zł.

Na niekorzyść oskarżonego przemawiają okoliczności wskazane przy ocenie społecznej szkodliwości czynu, w tym postać zamiaru.

Na korzyć oskarżonego Sąd poczytał jego uprzednią niekaralność.

Sąd uznał, iż orzeczenie wobec K. K. (1) kary pozbawienia wolności z warunkowym jej zawieszeniem (punkt II. sentencji wyroku) sprawi, iż zostaną osiągnięte cele kary. Zdaniem Sądu, samo zagrożenie w postaci możliwości zarządzenia wykonania kary i osadzenia oskarżonego w zakładzie karnym, wzbudzi w nim postawę praworządną i zapobiegnie powrotowi do przestępstwa. Wpływ na decyzję Sądu miała charakterystyka oskarżonego, który nie jest osobą zdemoralizowaną, o czym świadczy w szczególności jego uprzednia niekaralność. Powyższe pozwala sądzić, że zachowanie oskarżonego miało charakter incydentalny i było jedynie efektem nieroztropnej decyzji. W świetle opisanych wyżej okoliczności można mieć zatem nadzieję, że K. K. (1) nie popełni ponownie przestępstwa.

Biorąc pod uwagę pozytywną prognozę kryminologiczną, stopień społecznej szkodliwości czynu oraz całokształt okoliczności łagodzących, Sąd doszedł do przekonania, że orzeczenie kary pozbawienia wolności o charakterze bezwzględnym stanowiłoby sankcję nieadekwatnie surową i dolegliwą. Dwuletni okres próby jest, zdaniem Sądu, wystarczający dla zweryfikowania postawy oskarżonego.

Ponadto, orzeczenie względem K. K. dodatkowo kary grzywny zapobiegnie wywołaniu u niego poczucia bezkarności i uczyni zadość społecznemu poczuciu sprawiedliwości, zwłaszcza, że jest to kara podlegająca realnemu wykonaniu. Liczba stawek dziennych kary grzywny jest adekwatna do stopnia społecznej szkodliwości przypisanego oskarżonemu czynu, a stawka dzienna odpowiada jego możliwościom zarobkowym. Orzeczonej kary grzywny nie sposób uznać za nadmiernie surową.

Orzekając w niniejszej sprawie, Sąd – zgodnie z dyspozycją art. 4 § 1 k. k. - zastosował przepisy w brzmieniu obowiązującym przed 1 lipca 2015 roku, gdyż były one względniejsze dla oskarżonego. W obecnym stanie prawnym Sąd warunkowo zawieszając wykonanie kary pozbawienia wolności, jeżeli nie orzeka jednocześnie środka karnego, jest zobowiązany do orzeczenia któregoś z obowiązków wymienionych w art. 72 § 1 k. k.

Celem urzeczywistnienia funkcji kompensacyjnej prawa karnego, w punkcie III. sentencji wyroku orzeczono wobec oskarżonego obowiązek naprawienia szkody wyrządzonej przypisanym mu czynem. Stosując ten środek Sąd miał również na względzie cele wychowawcze.

W punkcie IV. sentencji wyroku Sąd orzekł przepadek dokumentów, które posłużyły oskarżonemu do popełnienia przestępstwa.

W oparciu o powołane w punkcie V. sentencji wyroku przepisy, uznając, iż sytuacja majątkowa oskarżonego nie pozwala mu na uiszczenie kosztów postępowania, Sąd zwolnił oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych, przejmując je na rzecz Skarbu Państwa.