Decyzją z dnia 21 czerwca 2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. zobowiązał ubezpieczonego R. O. do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia rehabilitacyjnego za okres od 1 września 2013 r. do 31 stycznia 2014 r. wraz z odsetkami w łącznej kwocie 27.528,94 zł.
W uzasadnieniu powyższej decyzji wskazał, iż ubezpieczony między 3 lipca 2013 r. i 27 czerwca 2014 r. pobierał świadczenie rehabilitacyjne. W tym czasie ubezpieczony wykonywał pracę na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Z. w ramach umowy zlecenia. Dlatego wypłacone świadczenie rehabilitacyjne było nienależne.
Ubezpieczony odwołał się od powyższej decyzji. Wskazał, że pozbawiono go możliwości zapoznania się z materiałem dowodowym. W jego ocenie umowa z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w Z. miała charakter pozorny. Ubezpieczonego poproszono o przeszkolenie pracownika w dniu 1 września 2013 r., co też uczynił. Żadnych innych czynności nie wykonywał. Nie miał też świadomości, że poprzez zawarcie umowy zlecenia utraci prawo do świadczenia rehabilitacyjnego. Podniósł też, że organ dopiero po upływie czterech lat wydał zaskarżoną decyzję, czym naraził go na konieczność zapłaty odsetek. Ocenił to jako naruszenie zasad sprawiedliwości społecznej i słuszności.
W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Podtrzymał przy tym swoją argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji.
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
Decyzją z dnia 25 czerwca 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. przyznał ubezpieczonemu R. O. prawo do świadczenia rehabilitacyjnego na okres od 3 lipca 2013 r. do 29 grudnia 2013 r. Następnie, decyzją z 4 grudnia 2013 r. przedłużył okres pobierania świadczenia do 27 czerwca 2014 r.
Okoliczności bezsporne.
R. O. podlegał obowiązkowemu ubezpieczeniu chorobowemu z tytułu zatrudnienia w (...) Spółce Akcyjnej w Z..
W okresie pobierania świadczenia rehabilitacyjnego, a dokładnie od września 2013 r. do stycznia 2014 r. ubezpieczony podjął współpracę w ramach umowy zlecenia z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w Z. i uzyskiwał z tego tytułu wynagrodzenie.
Dowód:
- pismo z 17.04.18 r. w aktach organu
Sąd zważył, co następuje:
Odwołanie okazało się uzasadnione .
Stan faktyczny sprawy ustalony został w oparciu o dowody z dokumentów, w szczególności decyzji przyznających ubezpieczonemu świadczenie rehabilitacyjne oraz pisma płatnika (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w Z. z dnia 17 kwietnia 2018 r. Wynika z nich, iż ubezpieczony w okresie pobierania w/w świadczenia trudnił się pracą zarobkową i otrzymywał z tego tytułu wynagrodzenie.
Sąd nie dał wiary przesłuchaniu ubezpieczonego co do tego, że między wrześniem 2013 r. i styczniem 2014 r. faktycznie nie wykonywał żadnych prac dla (...). Zastępował go natomiast W. B., który niedawno zmarł. Ubezpieczony nie wspomniał o tych okolicznościach w swoim odwołaniu. Wskazał natomiast, że umowa z (...) miała charakter pozorny, bo w związku ze swoją chorobą nie wykonywał on pracy. Tylko raz, w dniu 1 września 2013 r. przeprowadził szkolenie pracownika w/w spółki. Zdaniem Sądu ta niekonsekwencja uniemożliwia uznanie relacji ubezpieczonego za wiarygodną. Najpewniej wersję o zastępstwie W. B. ubezpieczony stworzył na poczekaniu podczas przesłuchania, gdy dowiedział się o piśmie (...) z 17 kwietnia 2018 r. Podczas próby uzyskania od ubezpieczonego danych adresowych W. B. ubezpieczony oznajmił, że ten niedawno zmarł. Ubezpieczony nie potrafił też racjonalnie wytłumaczyć, dlaczego aż do przesłuchania nie wspomniał o osobie, która miała go zastępować.
Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jednolity – Dz. U. z 2010 r. nr 77, poz. 512 z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą zasiłkową” świadczenia pieniężne na warunkach i w wysokości określonych ustawą przysługują osobom objętym ubezpieczeniem społecznym w razie choroby i macierzyństwa określonym w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity – Dz. U. z 2009 r. nr 205, poz. 1585 z późn. zm. – ustawy systemowej), zwanym dalej „ubezpieczonymi”. Z kolei zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy zasiłkowej stanowi, że świadczenie rehabilitacyjne przysługuje ubezpieczonemu, który po wyczerpaniu zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy.
Przepis art. 17 ust. 1 ustawy zasiłkowej stanowi, że ubezpieczony wykonujący w okresie orzeczonej niezdolności do pracy pracę zarobkową lub wykorzystujący zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia. Z mocy art. 22 ustawy zasiłkowej przepis ten ma odpowiednie zastosowanie do świadczenia rehabilitacyjnego.
W ustalonym stanie faktycznym Sąd stwierdził istnienie przesłanki uzasadniającej zwrot świadczenia rehabilitacyjnego przez ubezpieczonego. Była nią praca zarobkowa w ramach umowy zlecenia ze spółką (...) w okresie od września 2013 r. do stycznia 2014 r.
Nie mniej jednak zaskarżona decyzja nie mogła się ostać, albowiem organ wydając ją naruszył normę art. 83 ust. 3 ustawy systemowej.
W brzmieniu obowiązującym na dzień wydania zaskarżonej decyzji przepis ten stanowił, że nie można żądać zwrotu kwot nienależnie pobranych świadczeń z ubezpieczeń społecznych za okres dłuższy niż ostatnie 12 miesięcy, jeżeli osoba pobierająca świadczenia zawiadomiła organ wypłacający świadczenia o zajściu okoliczności powodujących ustanie prawa do świadczeń albo wstrzymanie ich wypłaty, a mimo to świadczenia były nadal wypłacane, a w pozostałych przypadkach - za okres dłuższy niż ostatnie 3 lata.
Ubezpieczony pobierał świadczenie rehabilitacyjne łącznie od 3 lipca 2013 r. do 27 czerwca 2014 r. Ostatnim dniem, w którym można było domagać się zwrotu całego świadczenia (nie tylko od 1 września 2013 r. do 31 stycznia 2014 r.) był dzień 27 czerwca 2017 r. Tymczasem organ wydał zaskarżoną decyzję prawie rok po upływie tego terminu (21 czerwca 2018 r.).
Powoływanie się przez organ w odpowiedzi na odwołanie na art. 84 ust. 7 i 7a ustawy systemowej określające terminy przedawnienia należności z tytułu nienależnie pobranych świadczeń dowodzi niezrozumienia znaczenia tychże przepisów. Mają one zastosowanie tylko w przypadku uprawomocnienia się decyzji ustalającej nienależnie pobrane świadczenia i wyłącznie określają przedział czasowy, w którym organ ma prawo egzekwować wydaną przez siebie prawomocną decyzję.
W tym stanie rzeczy, na podstawie całości materiału dowodowego Sąd stwierdził, że zaskarżona decyzja nie jest prawidłowa i na podstawie art. 477 14 § 2 k.p.c. dokonał jej zmiany poprzez ustalenie, że ubezpieczony nie jest zobowiązany do zwrotu pobranego świadczenia rehabilitacyjnego.
1. (...)
2. (...)
3. (...)