UZASADNIENIE

Decyzją z 16.06.2018 r. nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. na podstawie 83a ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 1778 ze zm.) w związku z art. 5 ust. 2
rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września
2009 r. dotyczącego wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji
systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE serii L nr 284 z dnia 30 października
2009 r., s. 1 z późn. zm) oraz art. 11 ust. 3 lit. a) Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i
Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów
zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE serii L nr 166 z dnia 30 kwietnia 2004 r., s. 1, Dz.
Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 5, t. 5, str. 72, z późn. zm.) wycofał zaświadczenia A1 potwierdzające, że w okresach: od 02.01.2016 r. do 13.10.2016 r. oraz od 7.11.2016 r. do 15.07.2017 r. do A. K. znajduje zastosowanie ustawodawstwo polskie i stwierdził, że jako osoba prowadząca działalność na własny rachunek nie podlega
ustawodawstwu polskiemu od 2.01.2016 r. do 15.07.2017 r.

Odwołanie od tej decyzji wniósł A. K.. Nie zgodził się z nią w całości i zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 12 ust. 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29.04.2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego oraz art. 14 ust 3 i 4 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego dotyczące wykonania rozporządzenia nr 883/2004 poprzez ich niezastosowanie i uznanie, że ubezpieczony nie spełnia kryteriów podlegania ustawodawstwu polskiemu. Wnosił o uznanie, że w spornym okresie podlegał ustawodawstwu polskiemu.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o jego oddalenie i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Podtrzymał podstawy zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił, co następuje:

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. poświadczył 15.07.2013 r. A. K. formularz A1 o zastosowaniu ustawodawstwa polskiego od 2.07.2013 r. do 31.05.2014 r. w trybie art. 13 ust. 1 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE serii L nr 166 z dnia 30 kwietnia 2004 r., s. 1, Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 5, t. 5, str. 72, z późn. zm.) z tytułu wykonywania pracy najemnej w ramach umowy zawartej z „(...)" z siedzibą, (...) B. R. (...) L., W. B.z miejscem wykonywania pracy w Belgii na rzecz firmy (...) - R. (...)oraz w Polsce na rzecz firmy (...)z siedzibą na C. (...), (...) N.. W wyniku przeprowadzonego postępowania ustalono, że praca wykonywana na terenie Polski miała charakter marginalny w stosunku do pracy wykonanej na terenie Belgii.

Pismem z 18.02.2014 r. organ rentowy wskazał, że właściwym od 2.07.2013 r. do 30.06.2014 r. będzie ustawodawstwo belgijskie, zgodnie z art. 11 ust. 3a Rozporządzenia 883/2004. Formularz A1 z 15.07.2013 r. został anulowany. O powyższym została poinformowana instytucja belgijska (...)

W dniu 23.06.2015 r. do organu rentowego wpłynęła prośba estońskiej instytucji (...)
S. o ustalenie A. K. ustawodawstwa właściwego od 6.05.2015 r. do 5.05.2016 r. z tytułu wykonywania aktywności zawodowej na terenie Estonii i Belgii w związku z zatrudnieniem w firmie (...) z siedzibą: (...)
T., (...) E.. Po przeprowadzeniu postępowania ustalono, że A. K.
wykonywał swoją pracę od 6.04.2015 r. do 30.06 2015 r. na rzecz tego pracodawcy wyłącznie
na terenie Belgii. Pismem z 29.09.2015 r. ubezpieczony został poinformowany, że podlega
ustawodawstwu belgijskiemu zgodnie z art. 11 ust. 3a Rozporządzenia 883/2004. Te
informacje organ rentowy przekazał instytucji estońskiej.

Według Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej A. K.
zarejestrował działalność na własny rachunek z siedzibą w S., Osiedle (...) (...)
od 7.09.2015 r. w zakresie wykonywania robót budowlanych. Od tej daty zgłosił się do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych oraz dobrowolnego zdrowotnego.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. poświadczył A. K. następujące formularze A1 o zastosowaniu polskiego ustawodawstwa na podstawie artykułu 13 ust. 2 Rozporządzenia 883/2004 w związku z wykonywaniem działalności na własny rachunek na terenie Polski i Belgii oraz na podstawie art. 12 ust. 2 z tytułu delegowania działalności na własny rachunek na teren Belgii:

1. wydane 15.09.2015 r. na okres 14.09.2015 r. do 18.12.2015 r.

2. wydane 28.12.2015 r. na okres 2.01.2016 r. do 23.12.2016 r., które anulowano 4.11.2016 r. i poświadczono formularz na okres 2.01.2016 r. do 13.10.2016 r. – oba dotyczyły kontrahenta P. V.;

3. wydane 4.11.2016 r. na okres 7.11.2016 r. do 8.09.2017 r., które anulowano 21.07.2017 r. i poświadczono formularz na okres 7.11.2016 r. do 15.07.2017 r.;

4. wydane 5.09.2017 r. na okres 16.09.2017 r. do 30.09.2018 r. - oba dotyczyły kontrahenta P.;

Z ustaleń organu rentowego wynika, że Oddział ZUS w P. poświadczył A. K. zaświadczenie A1 od 28.08.2014 r. do 28.08.2015 r. z tytułu zatrudnienia w firmie (...) Sp. z o.o. NIP (...) na podstawie art. 13 ust. 2 Rozporządzenia 883/2004. Następnie formularz anulowano i poświadczono nowy od 28.08.2014 r. do 17.12.2014 r.

Oddział ZUS we W. pismem z 31.05.2016 r. ustalił A. K. od 13.08.2014 r. do 27.08.2014 r. ustawodawstwo belgijskie na podstawie art. 11 ust. 3 lit. a z tytułu zatrudnienia w firmie (...) sp. z o.o. NIP : (...).

Ponadto w Oddziale w ZUS w L. toczy się postępowanie wyjaśniające odnośnie
zasadności zgłoszenia do obowiązkowych ubezpieczeń z tytułu zatrudnienia A. K. w firmie (...) sp. z o.o. NIP: (...) celem weryfikacji na podstawie umowy o pracę A. K. w okresie od 28.04.2014 r. do 11.08.2014 r.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. poświadczył pierwszy formularz A1 na podstawie prognozowanych danych wskazanych we wniosku: obrót/dochód w Polsce - 25%, w Belgii 75%; czas pracy w Polsce 60%, w Belgii 40% oraz liczbę świadczonych usług: 7 w Polsce i 1 w Belgii. Wnioskodawca oświadczył, że centrum zainteresowania prowadzonej przez niego działalności oraz miejscem zamieszkania jest polski adres: S., (...).

A. K. przedłożył faktury za okres działalności prowadzonej w okresie
obowiązywania powyższego formularza A1 wystawione:

- 9.09.2015 r. na kwotę 246 zł. / nabywca D. S.

- 10.09.2015 r. na kwotę 350zł. / nabywca B. W.

- 18.09.2015 r. na kwotę 560€/2355,65 zł. / nabywca (...) V. B.

- 24.09.2015 r. na kwotę 1000€/4270zł. / nabywca (...) V. B.

- 28.09.2015 r. na kwotę 250 zł. / nabywca E. K.

- 30.09.2015 r. na kwotę 790 zł. / nabywca M. N.

- 05.10.2015 r. na kwotę 1531,01 zł. / nabywca S. N.

- 08.10.2015 r. na kwotę 534 zł. / nabywca S. N.

- 24.10.2015 r. na kwotę 1500€/6378 zł. / nabywca (...) V. B.

- 24.10.2015 r. na kwotę 1072,5€/4560,27zł. / nabywca (...) V. B.

- 27.10.2015 r.na kwotę 508 zł. / nabywca D. B.

- 29.10.2015 r. na kwotę 227,01 zł. / nabywca M. Ł. (1)

- 20.11.2015 r. na kwotę 2242,5€/9525,47zł. / nabywca (...) V. B.

- 27.11.2015 r. na kwotę 2760 zł. / nabywca W. S..

Analiza dokumentacji podatkowej A. K. wykazała przychody oraz ilość faktur za okres formularza A1 od 14.09.2015 r. do 18.12.2015 r. na poziomie: w Polsce 9 faktur, łączny przychód 7.196,02 zł., w Belgii 5 faktur, łączny przychód 27.020 zł. Porównanie uzyskanych przychodów wskazuje, że osiągnięte w Polsce stanowią 21 % a w Belgii - 79% ogółem osiągniętych przychodów za ten okres.

Na podstawie wniosków złożonych przez A. K. w dniach: 22.12.2015 r., 31.10.2016 r., 17.07.2017 r. i 28.08.2017 r. oraz złożonej dokumentacji organ rentowy poświadczył, formularze A1 w trybie art. 12 ust. 2 Rozporządzenia Nr 883/2004 z tytułu delegowania działalności do Belgii. Wnioskodawca wskazywał, że od 7.09.2015 r. prowadzi działalność na własny rachunek w Polsce w zakresie stolarki budowlanej oraz, że podczas przejściowego wykonywania pracy za granicą w Polsce zostanie zachowana wszelka infrastruktura niezbędna do kontynuacji działalności po zakończeniu pracy za granicą, jak również, że działalność na własny rachunek będzie kontynuowana w Polsce po zakończeniu pracy za granicą i nie zostanie zawieszona.

W dniu 28.12.2015 r. organ rentowy poświadczył A. K. formularz A1 w trybie art. 12 ust. 2 Rozporządzenia Nr 883/2004 z tytułu delegowania działalności do Belgii w okresie od 2.01.2016 r. do 23.12.2016 r. Formularz został poświadczony na podstawie załączonego do wniosku kontraktu z 2.09.2015 r. zawartego z firmą (...), aneksów z 19.12.2015 r. i 28.12.2015 r. oraz analizy faktur wystawionych w okresie obowiązywania poprzedniego formularza A1 z 15.09.2015 r. Na wniosek A. K., 04.11.2016 r. powyższy formularz został anulowany, a w jego miejsce wydano nowy na okres od 2.01.2016 r. do 13.10.2016 r.

W dniu 4.11.2016 r. poświadczono kolejny formularz A1 z tytułu delegowania
działalności na teren Belgii od 7.11.2016 r. do 8.09.2017 r. na podstawie kontraktu
zawartego z firmą (...): (...). Formularz został anulowany 21.07.2017 r., a w jego miejsce wystawiono zaświadczenie A1 na właściwy okres od 7.11.2016 r. do 15.07.2017r.

A. K. 28.08.2017 r. złożył kolejny wniosek o poświadczenie formularza A1. Na potwierdzenie prowadzenia działalności w Polsce przed delegowaniem na teren Belgii, przedłożył kontrakt zawarty z firmą (...): (...) oraz faktury za prace budowlane: z 25.07.2017 r. na kwotę 1288,01 zł. i z 7.08.2017 r. na kwotę 870 zł.
na rzecz W. S.; z 18.08.2017 r. na kwotę 350 zł. na rzecz O. J., z 25.08.2017 r. na kwotę 560,01 zł. na rzecz W. S. oraz z 5.09.2017 r. na kwotę 320 zł. wystawione na rzecz D. S..

W dniu 2.10.2017 r. belgijska instytucja (...) przesłała do ZUS (...)w B. pismo, w którym poinformowała, że A. K. prowadzi równocześnie działalność w Polsce i Belgii oraz, że na kilka lat przed otwarciem własnej firmy wyjechał do Belgii do pracy, jako osoba samozatrudniona na rzecz (...). Instytucja belgijska zwróciła się z prośbą o ustalenie A. K. ustawodawstwa właściwego od 3.07.2013 r. do 3.08.2013 r.

W dniu 22.12.2017 r. do ZUS (...) w B. wpłynęło pismo belgijskiej instytucji (...), która zwróciła się z prośbą o weryfikację poświadczonych A. K. formularzy A1 oraz ustalenie ustawodawstwa właściwego. Organ rentowy wysłał zapytanie do Urzędu Skarbowego w S. oraz zawiadomienie o wszczęciu postępowania do A. K., którego wezwał do przedstawienia dokumentów dotyczących wykonywania aktywności zawodowej na terytorium Polski i Belgii, a także skierował wezwania do polskich kontrahentów wnioskodawcy.

Urząd Skarbowy w S. poinformował, że A. K. złożył zeznanie
podatkowe PIT-36 za lata 2015-2017, w których wykazał w roku 2015 przychód
z wynagrodzenia ze stosunku pracy w wysokości 6.306,28 zł., przychód z działalności
gospodarczej w kwocie 39.830,26 zł. oraz dochód uzyskany za granicą w wysokości
5.212,11 zł. W roku 2016 r. wykazał przychód z działalności gospodarczej w kwocie
93.631,86 zł., natomiast w roku 2017 r. w kwocie 117.134,89 zł. W zeznaniach nie wykazywał odrębnie przychodów uzyskanych w kraju i za granicą; w załączniku PIT/B jako miejsce prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej wskazał: S., (...)
(...)

A. K. złożył wyjaśniania, w których oświadczył, że od 7.09.2015 r. w ramach działalności prowadzonej na własny rachunek wykonywał usługi na terenie Polski i Belgii. Adresem stałego zamieszkana jego rodziny (żony i syna) oraz siedzibą firmy, miejscem przechowywania dokumentacji jest adres: ul. (...), S.. Natomiast do celów magazynowania narządzi i sprzętu związanych z prowadzaniem działalności wynajmowane są dwa pomieszczenia garażowe. W Polsce A. K. opłaca podatki i ponosi koszty związane z działalnością, zaopatruje się w sprzęt i materiały niezbędne do wykonywania zawodu. Na terenie Belgii przebywa tylko w czasie wykonywania prac na rzecz belgijskiego kontrahenta. Na potwierdzenie tego przekazał kopie wystawionych na jego nazwisko dokumentów tj.: faktury z 13.03.2018 r. za usługi księgowe za m-c 03/2018; przelewu opłaty za prąd z 12.02.2018 r., rachunku za telefon z 19.03.2018 r., przelewu opłaty za fundusz remontowy z 12.02.2018 r., przelewu opłaty za czynsz z 12.02.2018 r. za m-c luty 2018 r., przelewu opłaty za polisę na samochód z 12.04.2018 r., przelewu opłaty za podatek od nieruchomości za rok 2018 z 13.03.2018 r.

Ponadto, z przedłożonych podatkowych ksiąg rozchodów i przychodów za lata 2015-2017 wynika, że A. K. w Polsce dokonuje zakupu m.in. narzędzi, środków czystości, materiałów do wykonywania usług, opłaca czynsz za wynajem garażu oraz dokonuje opłat związanych z prowadzeniem działalności.

Przedłożona została też dokumentacja finansowo-księgowa dotycząca prowadzonej
działalności za lata 2015-2017 m. in. PIT-36, faktury za wykonane usługi z podsumowaniem oraz księgi przychodów i rozchodów.

Z przedłożonych faktur wynika, że A. K. wykonywał na terenie Belgii prace na rzecz kontrahentów: (...) oraz (...)BE: (...). Faktury za prace wykonane na terenie Polski zostały wystawione na E. K., M. Ł. (1), B. W., D. B., D. S., S. N., O. J., W. S. oraz M. N..

W sprawie działalności prowadzonej przez A. K. na terenie Polski, wyjaśnienia złożyli wszyscy kontrahenci (oprócz M. N., który nie zareagował na wezwanie) oraz potwierdzili wykonywanie prac na podstawie wystawionych faktur. D. B., D. S., M. Ł. (2) oraz W. S. oświadczyli, że są w stosunku do A. K. osobami obcymi, pozostałe osoby nie udzieliły takiej informacji.

Ponownie przedłożona dokumentacja podatkowa za rok 2015 wykazała, że działalność była prowadzona jednocześnie na terenie Polski i Belgii. Przychód uzyskany za prace wykonane na terenie Polski stanowił 15% ogólnego przychodu, za prace wykonane na terenie Belgii -85%. Analiza faktur wykazała, że A. K. wykonywał działalność naprzemiennie na terenie Polski i Belgii. Liczba świadczonych usług na terenie Polski wyniosła około 62,25 % a Belgii 37,25%, natomiast czas pracy, według oświadczenia, stanowił po 50% na terenie Polski i Belgii.

W roku 2016 A. K. wystawił 11 faktur za usługi budowlane wykonane na terenie Belgii, a przychody z działalności według faktur wyniosły w Belgii – 93.631,86 zł. Natomiast w roku 2017 wystawił 17 faktur (nr (...) za prace na terenie Polski, faktury (...) za prace w Belgii). Przychód w roku 2017 w Belgii wyniósł -114.079,59 zł, a w Polsce – 3.055,30 zł.

Wg przedłożonych kopii PIT-28 przychody A. K. za rok 2015 wyniosły39.830,26 zł, za rok 2016 – 93.631,86 zł, natomiast za rok 2017 – 11.7134,89 zł. Kwoty przychodu wykazane w PIT-28 za lata 2015-2017 zgadzają się z sumą kwot wykazanych w fakturach oraz informacją złożoną w Urzędzie Skarbowym, przy czym faktury wystawione za prace na terenie Polski zostały ujęte w zeznaniach bez podatku.

Analiza dokumentacji wykazała, że w Polsce znajduje się centrum zainteresowania działalności A. K., podatki są płacone w kraju, dokumentacja podatkowa również znajduje się w Polsce. W Polsce znajduje się zatem centrum interesów życiowych. Tym samym spełnia warunki do podlegania polskiemu ustawodawstwu podstawie art. 13 ust. 2 Rozporządzenia nr 883/2004 od 14.09.2015r. do 18.12.2015r. oraz na podstawie art. 12
ust. 2 od 14.09.2015 r. do 18.12.2015 r. oraz od 16.09.2017 r. do 30.09.2018 r. z uwagi na
udokumentowanie prowadzenia działalności w Polce od 16.07.2017 r. do 15.09.2017 r.
Zatem, formularze A1 o zastosowaniu polskiego ustawodawstwa poświadczone przez
organ rentowy w tych okresach zachowują swoją ważność.

Jednakże, A. K., składając wniosek z 22.12.2015 r. o poświadczenie
formularza A1 na podstawie art. 12 ust. 2 nie przedłożył faktury nr (...) z 16.12.2015 r., którą wystawił za prace wykonywane na terenie Belgii na rzecz firmy
P. V.. Powyższe wskazuje, że nie prowadził on działalności na
terenie Polski bezpośrednio dwa miesiące przed delegowaniem jej do Belgii tj. od
2.01.2016 r. i nie spełnia warunków do podlegania polskiemu ustawodawstwu na
podstawie art. 12 ust. 2 Rozporządzenia Nr 883/2004 od 2.01.2016 r. do 13.10.2016 r.
oraz od 7.11.2016 r. do 15.07.2017 r. Formularze A1 zostały wydane na te okresy bezpodstawnie.

W związku z tym, organ rentowy wydał decyzję o wycofaniu formularzy A1 o zastosowaniu ustawodawstwa polskiego poświadczonych od 2.01.2016 r. do 13.10.2016 r. i od 7.11.2016 r. do 15.07.2017 r. oraz o niepodleganiu polskiemu ustawodawstwu.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie A. K. nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z zasadą ogólną określoną w art. 11 ust. 3 a Rozporządzenia Parlamentu
Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004r. (Dz. Urz. UE L 166 z dnia 30.04.2004., str. 1 z późn. zm.) w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia
społecznego, osoba wykonująca w państwie członkowskim pracę najemną lub pracę na
własny rachunek podlega ustawodawstwu tego państwa członkowskiego. Od zasady tej są
jednak w rozporządzeniu nr 883/2004 określone zasady szczególne. Jedna z nich, zawarta w
art. 12 ust. 2 rozporządzenia stanowi, że osoba, która normalnie wykonuje działalność jako
osoba pracująca na własny rachunek w państwie członkowskim, a która udaje się, by
wykonywać podobną działalność w innym państwie członkowskim, nadal podlega
ustawodawstwu pierwszego państwa członkowskiego, pod warunkiem, że przewidywany czas takiej pracy nie przekracza 24 miesięcy.

W myśl art. 14 ust. 3 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE)
nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 dotyczącego wykonywania rozporządzenia (WE)
nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UEL
284 z 30.10.2009r., str. 1, z późn. zm.) do celów stosowania art. 12 ust. 2 rozporządzenia
podstawowego określenie "która normalnie wykonuje działalność, jako osoba pracująca na
własny rachunek" odnosi się do osoby, która zwykle prowadzi znaczną część działalności na
terytorium państwa członkowskiego, w którym ma swoją siedzibę. W szczególności osoba
taka musi już prowadzić działalność od pewnego czasu przed dniem, od którego zamierza
skorzystać z przepisów tego artykułu, oraz w każdym okresie prowadzenia tymczasowej
działalności w innym państwie członkowskim, musi nadal spełniać w państwie
członkowskim, w którym ma siedzibę, wymogi konieczne do prowadzenia działalności
pozwalające na jej ponowne podjęcie po powrocie. W wydanej przez Komisję
Administracyjną ds. Koordynacji Systemów Zabezpieczenia Społecznego Decyzji A2 z dnia
12 czerwca 2009 (Dz. Urz. UE C 106 z 24.04.2010r., str.5) wskazano, że wymóg, do którego
odnoszą się słowa "od pewnego czasu przed dniem, od którego zamierza skorzystać z
przepisów tego artykułu", można uważać za spełniony, jeśli dana osoba prowadzi swą
działalność przez co najmniej dwa miesiące.

Na podstawie art. 19 ust. 2 Rozporządzenia nr 987/2009 na wniosek zainteresowanego
lub pracodawcy instytucja właściwa państwa członkowskiego, którego ustawodawstwo ma
zastosowanie, zgodnie z przepisami tytułu II rozporządzenia podstawowego poświadcza, że to ustawodawstwo ma zastosowanie oraz w stosownych przypadkach wskazuje, jak długo i na jakich warunkach ma ono zastosowanie.

Zgodnie z art. 5 ust. 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE)
nr 987/2009 w razie pojawienia się wątpliwości, co do ważności dokumentu lub dokładności
przedstawienia okoliczności, na których opierają się informacje zawarte w tym dokumencie, instytucja państwa członkowskiego, która otrzymuje dokument zwraca się do instytucji, która ten dokument wydała o niezbędne wyjaśnienia oraz, w stosownych przypadkach o wycofanie tego dokumentu. Instytucja wydająca dokument ponownie rozpatruje podstawy jego wystawienia i w stosownych przypadkach wycofuje go.

We wnioskach o poświadczenie formularzy A1 A. K. wskazywał, że od 7.09.2015 r. prowadzi działalność na własny rachunek w Polsce w zakresie stolarki budowlanej oraz, że podczas przejściowego wykonywania pracy za granicą w Polsce zostanie zachowana wszelka infrastruktura niezbędna do kontynuacji działalności po zakończeniu pracy za granicą, jak również, że działalność na własny rachunek będzie kontynuowana w Polsce po zakończeniu pracy za granicą i nie zostanie zawieszona.

Organ rentowy poświadczył odwołującemu formularz A1 o zastosowaniu polskiego
ustawodawstwa od 14.09.2015 r. do 18.12.2015 r. w związku z wykonywaniem działalności
na własny rachunek na terenie Polski i Belgii w trybie artykułu 13 ust. 2 Rozporządzenia
883/2004. Analiza dokumentacji podatkowej po przebytym okresie wykazała przychód:
Polska – 21 %, Belgia – 79 %.

Na podstawie składanych wniosków poświadczono kolejne formularze A1:
od 2.01.2016 r. do 13.10.2016 r., od 7.11.2016 r. do 15.07.2017 r. oraz od 16.09.2017 r. do
30.09.2018 r. w związku z czasowym przeniesieniem działalności na terytorium Belgii w
trybie artykułu 12ust. 2 Rozporządzenia nr 883/2004.

W dniu 20.12.2017 r. wpłynęło pismo belgijskiej instytucji (...), która zwróciła się z
prośbą o weryfikację poświadczonych formularzy A1 oraz ustalenie odwołującemu A. K. właściwego ustawodawstwa. Ponownie przedłożona dokumentacja podatkowa za rok 2015 wykazała, że działalność była prowadzona jednocześnie na terenie Polski i Belgii. Przychód uzyskany za prace wykonane na terenie Polski stanowił 15% ogólnego przychodu, za prace wykonane na terenie Belgii - 85%. Analiza faktur wykazała, że wnioskodawca wykonywał działalność naprzemiennie na terenie Polski i Belgii.

Składając 22.12.2015 r. wniosek o poświadczenie formularza A1 na podstawie art. 12 ust. 2 odwołujący nie przedłożył jednak faktury nr (...) z 16.12.2015 r., którą wystawił za prace wykonywane na terenie Belgii na rzecz firmy (...). Faktura ta wskazuje na wykonanie usługi – montaż stolarki budowlanej – a wartość usługi netto została wyceniona na 1.515€. Powyższe wskazuje, że nie prowadził działalności na terenie Polski bezpośrednio dwa miesiące przed delegowaniem jej do Belgii tj. od 2.01.2016 r. i nie spełnia warunków do podlegania polskiemu ustawodawstwu na podstawie art. 12 ust. 2 Rozporządzenia Nr 883/2004 od 2.01.2016 r. do 13.10.2016 r. oraz od 7.11.2016 r. do 15.07.2017 r.

W tych okolicznościach decyzja organu rentowego jest prawidłowa. Z ustalonego stanu faktycznego w sprawie nie wynika, aby wnioskodawca w styczniu 2016 r. był osobą, która normalnie wykonywała działalność, jako osoba pracująca na własny rachunek w Polsce, która udała się, by wykonywać podobną działalność w innym państwie członkowskim tj. Belgii.

Zgodnie z art. 83a ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń
społecznych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1778) prawo lub zobowiązanie stwierdzone decyzją ostateczną Zakładu ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem decyzji, które mają wpływ na to prawo lub zobowiązanie.

W art. 83a ustawy systemowej przewidziana jest ponowna ocena prawna przedmiotu ostatecznej decyzji ze względu na ujawnienie istotnych okoliczności istniejących przed wydaniem wcześniejszej decyzji. W niniejszej sprawie organ rentowy mógł wydać decyzję usuwającą wcześniej ustalone podleganie ustawodawstwu polskiemu, nie dlatego, że nastąpiła zmiana w stanie faktycznym lub prawnym, ale dlatego, że ujawnione zostały istotne okoliczności istniejące przed wydaniem wcześniejszej decyzji, które od początku stanowiły przeszkodę do podlegania wnioskodawcy ustawodawstwu polskiemu w spornych okresach.

Wątpliwości, co do mocy wiążącej decyzji, błędnie potwierdzającej fakt pozostawania przez jej podmiot w ubezpieczeniu, zostały rozstrzygnięte na gruncie prawa ubezpieczeń społecznych przez przyjęcie jako najwłaściwszego poglądu, że decyzje takie oddziałują do czasu jej uchylenia, które następuje ex nunc (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 11 maja 2005 r., III UK 28/05, OSNP 2005 nr 23, poz. 380, z dnia 23 lutego 2010 r., II UK 187/09, OSNP 2011 nr 15-16, poz. 216 oraz glosę K. Ślebzaka do wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 22 lutego 2005 r., III AUA 307/04, OSP 2005 nr 10, poz. 122).

W związku tym, że wskazany przepis ustawy systemowej narusza ogólną zasadę pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa, wyrażoną w art. 8 k.p.a., trafnie dostrzeżono w doktrynie, że zasada ta nie może być transponowana na przypadki, w których osoba bezpodstawnie objęta ubezpieczeniem nie może powoływać się na tego rodzaju zaufanie. Chodzi o wypadki ujawnienia podstępnego wprowadzenia w błąd instytucji ubezpieczeniowej w fazie obejmowania jej ubezpieczeniem. Prowadzi to do konkluzji, że błędna decyzja organu rentowego, wydana w takich okolicznościach, nie powoduje powstania gwarancyjnego stosunku ubezpieczenia społecznego (por. glosę J. Jankowiaka do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 11 maja 2005 r., III UK 28/05, OSP 2006 nr 5, poz. 60 oraz także K. Ślebzaka do wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 22 lutego 2005 r., III AUA 307/04). W takich wypadkach usunięcie skutków decyzji powinno nastąpić od chwili błędnego stwierdzenia istnienia tytułu ubezpieczenia, czyli ex tunc.

Znaczeniem wydania zaświadczenia A1 przez właściwą instytucję zabezpieczenia społecznego zajmował się Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej między innymi w wyroku z 6.09.2018 r. w sprawie C-527/16. Wyrok ten zawiera następujące konkluzje, które należy ocenić jako mające zastosowanie w niniejszej sprawie, chociaż dotyczą innego stanu faktycznego:

1. Zaświadczenie A1, wydane przez instytucję właściwą państwa członkowskiego na podstawie art. 12 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.Urz.UE.L z 2004 r., Nr 166, s. 1), wiąże nie tylko instytucje państwa członkowskiego, w którym wykonywana jest praca, ale również sądy tego państwa członkowskiego.

2. Zaświadczenie A1, wydane przez instytucję właściwą państwa członkowskiego na podstawie art. 12 ust. 1 rozporządzenia nr 883/2004, wiąże zarówno instytucje zabezpieczenia społecznego państwa członkowskiego, w którym wykonywana jest praca, jak i sądy tego państwa członkowskiego dopóty, dopóki zaświadczenie to nie zostanie wycofane lub uznane za nieważne przez państwo członkowskie, w którym zostało ono wydane, nawet jeśli właściwe władze tego ostatniego państwa członkowskiego i państwa członkowskiego, w którym wykonywana jest praca, przedstawiły sprawę Komisji Administracyjnej ds. Koordynacji Systemów Zabezpieczenia Społecznego, która uznała, że zaświadczenie to zostało wydane nieprawidłowo i że powinno zostać wycofane.

3. Zaświadczenie A1, wydane przez instytucję właściwą państwa członkowskiego na podstawie art. 12 ust. 1 rozporządzenia nr 883/2004 wiąże zarówno instytucje zabezpieczenia społecznego państwa członkowskiego, w którym wykonywana jest praca, jak i sądy tego państwa członkowskiego, w stosownych przypadkach ze skutkiem wstecznym, nawet jeśli zaświadczenie to zostało wydane dopiero po stwierdzeniu przez wspomniane państwo członkowskie obowiązkowego ubezpieczenia danego pracownika na podstawie jego ustawodawstwa.

Cytowany wyrok jednoznacznie wskazuje na możliwość weryfikacji, we właściwym trybie danego państwa członkowskiego, wydanego zaświadczenia A1, co kwestionował odwołujący.

Istotna w niniejszej sprawie jest też ocena, czy odwołujący wykonywał znaczną część pracy wykonywanej na własny rachunek w państwie członkowskim, w którym ma miejsce zamieszkania. Przedstawiona analiza dokumentów nie prowadzi do takich wniosków. Wskazuje na to zwłaszcza porównanie dochodów uzyskiwanych w Belgii i w Polsce. Należy uznać za niemiarodajne wskaźniki, dotyczące liczby faktur – wykonanych usług, gdyż na terenie Polski odwołujący wykonywał przede wszystkim drobne usługi. Natomiast czas pracy był określony przez organ rentowy na podstawie oświadczenia wnioskodawcy. Wskazanie, że na terenie obu krajów usługi świadczył w takim samym wymiarze czasu jest niewiarygodne, biorąc pod uwagę pracochłonność wyrażającą się między innymi wysokością wynagrodzenia. A wysokość otrzymanego wynagrodzenia wyraźnie wskazuje, że znaczna część działalności prowadzona była na terenie Belgii.

Zatem prawidłowa jest zaskarżona decyzja wycofująca zaświadczenia A1 potwierdzające, że w okresach: od 2.01.2016 r. do 13.10.2016 r. oraz od 7.11.2016 r. do 15.07.2017 r. zastosowanie znajduje ustawodawstwo polskie oraz stwierdzająca, że A. K., jako osoba prowadząca działalność na własny rachunek nie podlega ustawodawstwu polskiemu od 2.01.2016 r. do 15.07.2017 r.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 477¹⁴§ 1 k.p.c. należało orzec jak w pkt. 1 wyroku.

Zgodnie z treścią art. 98 § 1 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez fachowego pełnomocnika zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe i koszty nakazanego przez Sąd osobistego stawiennictwa (§ 3 art. 98 k.p.c.). Wysokość stawki minimalnej w sprawach dotyczących podleganiu ubezpieczeniom społecznym, zgodnie z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz.265) wynosi 180 zł., o czym orzeczono w pkt. 2 wyroku.

Przewodniczący:	SSO Danuta Poniatowska
Protokolant:	asystent sędziego Monika Tyczkowska

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE