UZASADNIENIE

Powodowie H. R. i S. R. kilkakrotnie precyzowali żądanie . Pismem jak na karcie 76-77 wnieśli o zobowiązanie pozwanej do naprawienia szkód które ujawniły się w 2011 r w budynku produkcyjnym hali hydrauliki położonym przy ul (...) w R. poprzez przywrócenie stanu poprzedniego przez wykonanie robót polegających na naprawie pęknięć ścian nośnych oraz posadzek , uszczelnieniu i pokryciu papą. Ewentualnie o zasądzenie od pozwanej na rzecz powodów kwoty 71.018,50 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wytoczenia powództwa tytułem odszkodowania za szkody wywołane eksploatacją górniczą .

Następnie pismem z dnia 12 marca 2015 r (karta 197-200) sprecyzowali że wnoszą o zasądzenie kwoty 80.000 zł tytułem odszkodowania za szkody w budynku przy ul (...) z ustawowymi odsetkami od dnia doręczenia odpisu pozwu ewentualnie zobowiązanie pozwanej do naprawienia szkód polegających na usunięciu pochylenia budynku przez wyprostowanie względnie wypoziomowanie posadzek , usunięcie szkód wtórnych pochylenia budynku, rozebranie i ponowne wykonanie posadzki betonowej , usunięcie pęknięć ścian tynków wewnętrznych i zewnętrznych , prace porządkowe i malarskie. Wychylenie budynku z pionu powoduje że suwnica podwieszona pod stropem nie może pracować bądź pracuje nieprawidłowo ( k 245). W wyniku zmiany żądania ze względu na podwyższenie wartości przedmiotu sporu postanowieniem z dnia 30 kwietnia 2015 r Sąd Rejonowy w Wodzisławiu Sl stwierdził swą niewłaściwość i sprawę przekazał do rozpoznania tut Sądu.

Na rozprawie w dniu 29 11 2018 r powód dodatkowo wniósł o zasądzenie kwoty 50.000 zl tytułem szkody handlowej . Wychylenie budynku z pionu powoduje utratę wartości handlowej budynku.

W uzasadnieniu powodowie podnieśli , że są właścicielami nieruchomości zabudowanej halą hydrauliki o pow 557,70 m2 . Szkody górnicze polegają na pęknięciach ścian nośnych budynku , naruszeniu konstrukcji podłoża , suwnic, pokrycia dachu. Pierwszy wniosek o naprawienie szkody powodowie zgłosili w 2011 r lecz go nie uwzględniono zarzucając brak eksploatacji w ostatnich latach.

Pozwana (...) SA w K. wniosła w odpowiedzi na pozew o oddalenie powództwa i zasądzenie zwrotu kosztów procesu podnosząc że szkody w budynku zostały wywołane czynnikami pozagórniczymi . Na wypadek uznania ,że szkody są związane z eksploatacją pozwanej podniosła zarzut przedawnienia roszczenia twierdząc, że ostatnia eksploatacja górnicza w rejonie nieruchomości powodów miała miejsce w latach 70 tych XX wieku. Oddziaływania eksploatacji zakończyły się w latach 80 tych. Od czasu zakończenia eksploatacji upłynął termin przedawnienia szkód. Poza tym budynek był remontowany w 2011 r i uszkodzenia mogły powstać w wyniku nieprawidłowo przeprowadzonego remontu. Drgania wywołane dawną eksploatacją nie osiągnęły takiej intensywności aby naruszyć konstrukcję budynku w stopniu takim jaki wynikałby z kosztorysu powodów. Zdaniem pozwanej w niniejszej sprawie zastosowanie znajdzie prawo geologiczne i górnicze z 4 02 1994 r a więc powodowie nie mają możliwości wyboru sposobu naprawienia szkody.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny

Powodowie we wspólności majątkowej małżeńskiej są współwłaścicielami nieruchomości opisanej w KW Nr (...) Sądu Rejonowego w Rybniku ( odpis księgi wieczystej karty 308-314 ). Budynek powstał w latach 50 tych .

Powodowie nabyli nieruchomość aktem notarialnym z dnia 10 01 2003 r . W dacie nabycia według twierdzeń powoda budynek nie posiadał żadnych widocznych uszkodzeń elementów konstrukcyjnych budynku. W opisie przedmiotu umowy podano jednak , że podlegający sprzedaży budynek hali hydrauliki składa się z kilkunastu pomieszczeń . Oddany do użytku w latach 50- tych , znajdujący się złym stanie technicznym , do remontu. ( dowód umowa sprzedaży karta 254-259)

Budynek hali w chwili przejęcia był w stanie katastrofalnym. Budynek był zdewastowany. Wcześniej przed zakupem powód prowadził tam działalność pod potrzeby górnictwa na podstawie umowy najmu . Przed nabyciem nieruchomości w roku 2000 w wyniku likwidacji kopalni nieruchomości były pozostawione bez nadzoru i podlegały dewastacji . ( dowód zeznania świadka Z. M.)

Hala powodów ma konstrukcję ceglaną posadowioną na fundamentach żelbetowych lub betonowych Konstrukcja dachu na dźwigarach stalowych . Obiekt jest jednokondygnacyjny z wyjątkiem części biurowej – segment dwukondygnacyjny. Powodowie wykonali remont budynku polegający na rozbudowie istniejącej hali położonej przy ul (...) o nowe zaplecze biurowo- magazynowe z częścią socjalną, nadbudowie części biurowej , ociepleniu ściany zewnętrznej od strony placu i części biurowej z wykonaniem nowego tynku, zmniejszono otwory okienne , wymieniono solarkę okienną . Budynek został rozbudowany także o dodatkową część konstrukcji stalowej obłożoną płytami warstwowymi. ( dowód decyzja Prezydenta Miasta R. o warunkach zabudowy i zagospodarowaniu terenu karta 260-263, dokumentacja k 316-332)Roboty rozpoczęto w sierpniu 2004 r ( dowód zawiadomienie o terminie rozpoczęcia robót karta 347). W trakcie przebudowy i rozbudowy budynku halowego oraz na części budynku wykonano izolację termiczną ze styropianu wraz z wykonaniem nowego tynku.

Szkody powodowie zaczęli zauważać w 2007 r jako pęknięcia posadzek. Wykonano nowe wylewki. Zaczęły się ujawniać minimalne pęknięcia ścian. W 2009 r ujawniły się większe pęknięcia ścian, pęknięcia pokrycia dachu . Jak stwierdził powód na rozprawie 5 11 2015 r ( k 244 odwrót) uznano pęknięcia ścian na tyle poważne, że stwierdzono że suwnica nie powinna być używana.

Wobec uzyskanych od powoda informacji co do poważnych zagrożeń związanych z pracą suwnicy w uszkodzonym budynku Sąd zawiadomił pismem z dnia 15 03 2016 r ( k 380) Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego celem rozważenia możliwości wszczęcia postępowania wyjaśniającego w trybie art 66 ust 1 ustawy Prawo budowlane. Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego przeprowadził kontrolę stanu technicznego ( k 437) w wyniku której nie stwierdzono bezpośredniego zagrożenia życia i zdrowia ludzi oraz bezpieczeństwa mienia . Stwierdzono nieprawidłowości i poinformowano o podjęciu czynności w celu doprowadzenia obiektu do właściwego stanu technicznego ( pismo k 447)

W opinii z marca 2014 r biegły sądowy z zakresu budownictwa i szkód górniczych R. M. stwierdził w budynku hali występują szkody górnicze polegające na : pęknięciach ścian, zarysowaniach tynków ścian, pęknięciach pionowych ścian w narożach budynku na styku narożnych filarów, pęknięciach posadzki cementowej w hali głównej. Budynek pozostawał w zasięgu wpływów górniczych w latach 1940-1978.Nie była zabezpieczony na wpływy eksploatacji co biegły ustalił na podstawie przedłożonej przez pozwaną dokumentacji .Zastrzegł że w sprawie powinna być wykonana opinia geologiczna i sejsmologiczna .( opinia biegłego sądowego R. M. k 87-93 , uzupełniająca k 130-131).

Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu górnictwa i geologii prof. dr hab. inż. górn. P. S. we współpracy z biegłym z zakresu sejsmologii doc dr. I.. P. K. na okoliczność ustalenia czy nieruchomość powodów znajduje się w obszarze wpływów eksploatacji , ewentualnie kiedy te wpływy ustały ,czy na nieruchomość oddziaływały wstrząsy wynikające z działalności górniczej i czy nastąpiła reaktywacja starych zrobów co mogłoby mieć wpływ na powstanie szkód. ( dowód opinie k 149-171) .

Nieruchomość powodów położona jest w filarze ochronnym wyznaczonym dla szybów głównych dlatego bezpośrednio pod nieruchomością nie była prowadzona eksploatacja górnicza .W rejonie obiektu roboty górnicze były prowadzone od roku 1959 .Ostatnia eksploatacja w rejonie obiektu miała miejsce w latach 2010- 2011 r. W pobliżu budynku pomiarów geodezyjnych nie prowadzono. Zdaniem biegłego ostatnia eksploatacja nie oddziaływała na budynek lub oddziaływała w niewielkim stopniu. Nieruchomość znajduje się także w strefie pomiędzy dwoma dużymi zaburzeniami tektonicznymi . Zdaniem biegłego nie można wykluczyć, że eksploatacja mogła aktywować uskok wywołując uszkodzenia budynku . Czas powstania szkód koreluje z okresem eksploatacji. Jednakże wstrząsy górnicze jakie występowały w okresie od 2003 r do 2014 r nie mogły wywołać uszkodzeń w obiekcie budowlanym powodów. ( opinia k 149-171).

Biegli wyjaśnili, że na skutek omyłki wyliczenia w opinii przeprowadzili w odniesieniu do budynku położonego przy ul (...) bo takie otrzymali parametry położenia budynku podczas gdy jak się później okazało opinia powinna była dotyczyć budynku położonego przy ul (...) . Wezwany na rozprawę biegli wyjaśnili, że opinia jest aktualna również w stosunku do nieruchomości zlokalizowanej przy ul (...) bowiem obie nieruchomości położone są od siebie zaledwie 300 m. Ostatecznie Sąd ustalił w oparciu o zawiadomienie prezydenta Miasta R. z dnia 4 02 2016 r ( dowód karta 315 ) że nieruchomości powodów nadano nowy numer administracyjny przy ul (...) : 23 K .

Wobec zarzutów złożonych przez obie strony co do opinii biegłego geologa i sejsmologa oraz wątpliwości co do wyliczeń dot innego budynku Sąd dopuścił dowód z opinii innego biegłego z zakresu górnictwa i geologii P. Litwy celem ustalenia istnienia związku przyczynowego pomiędzy ujawnionymi w budynku hali szkodami a ruchem zakładu górniczego a także ujemnymi wpływami wstrząsów pochodzenia górniczego , kategorii wpływów eksploatacji . W opinii z września 2016 r karta 464-500) wynika , że na terenie nieruchomości nie stwierdzono żadnych deformacji nieciągłych i nie wystąpiło zagrożenie powstania tego typu deformacji. Eksploatacja dokonana w rejonie nieruchomości powodów do 1983 r zaliczała rejon do II kategorii wpływów. Ostatnia eksploatacja która mogła mieć wpływ na budynek miała miejsce w latach 1961 - 1978 r . Brak podstaw do stwierdzenia istnienia związku przyczynowego pomiędzy szkodami wywołanymi deformacjami powierzchni a szkodami ujawnionymi w budynku po 1983 r. Deformacje terenu a w szczególności związane z nimi obniżenie , krzywizny powierzchni , wychylenie budynku mogą się powiększyć jedynie w granicach zbliżonych do naturalnych ruchów skorupy ziemskiej co sprawia że rejon ten należy uznać za uspokojony. Zmiany warunków hydrogeologicznych nie miały istotnego wpływu na powstanie uszkodzeń w obiekcie. Biegły wykluczył także powstanie zjawiska reaktywacji starych zrobów które dotyczą eksploatacji płytkiej. Nie dotyczy to rozpatrywanego rejonu z uwagi na znaczną głębokość i odległość poza zasięgiem wpływów po roku 1978. Biegły przeanalizował także wpływy wstrząsów górniczych na nieruchomość i stwierdził , że oddziaływanie tych wstrząsów mieściło się w I stopniu intensywności a więc było niewielkie. Drgania wywołane tylko 3 wstrząsami po dacie 1 01 2007 r spośród 138 wstrząsów mogły spowodować nieznaczne powiększenie już istniejących uszkodzeń elementów niekonstrukcyjnych budynku tj wydłużanie zarysowań i pęknięć , odpadanie niewielkich fragmentów odspojonych tynków oraz słabo przyklejonych płytek ceramicznych . Drgania te nie zagrażały konstrukcji samego budynku. Obecny stan budynku biegły ocenił jako średni. Jego odporność statyczna odpowiada I kategorii , a odporność dynamiczna przyspieszeniu drgań o amplitudzie 700 mm/s ².Dlatego zdaniem biegłego wpływy eksploatacji w rejonie nieruchomości powodów w latach 2018 – 2019 będą niewielkie i nie powinny negatywnie oddziaływać na nieruchomość.

Sąd dopuścił dowód z opinii kolejnego biegłego z zakresu budownictwa K. M. celem ustalenia zakresu szkód w budynku hali pozostających w związku przyczynowym z eksploatacją górniczą , okresu powstania tych szkód , czy budynek wychyla się z pionu a jeśli tak to czy ma to związek z eksploatacją . Biegły opracował opinię we współpracy z biegłym geodetą . Pomiary pionowości budynku wykazały , że maksymalne wychylenie w części istniejącej nie przekroczyło 10 promili a w części rozbudowanej 20 promili a zatem stopień uciążliwości części warsztatowej zakwalifikowany został uciążliwości nieodczuwalnej a części biurowo – socjalnej do uciążliwości średniej . Biegły stwierdził , że różnice odchyleń powstałe na przełomie lat 2009 – 2017 powinny być wzięte pod uwagę przy dopuszczalności dalszego użytkowania suwnicy . Zdaniem biegłego powinien w tej sprawie wypowiedzieć się biegły odpowiedniej specjalności . Biegły K. M. zinwentaryzował uszkodzenia występujące w budynku , są to :

- uszkodzenie ścian parteru i ścian fundamentowych

- spękanie posadzek w części produkcyjnej budynku

- zarysowania i pęknięcia w narożach sufitów podwieszonych części biurowo – socjalnej

- pęknięcia okładzin kartonowo gipsowych na części biurowo- socjalnej

- uszkodzenia nadproży okiennych w części hali oraz zapleczu produkcyjnym

-zarysowania w miejscach styku ścian poprzecznych z podłużnymi

- uszkodzenia tynków wewnętrznych w miejscach uszkodzonych wcześniej ścian oraz tynków zewnętrznych widoczne na elewacji ocieplonej styropianem w technologii lekka-mokra

-deformacje toru jezdnego suwnicy .

Biegły nie był w stanie określić daty powstania szkód . Szkody powstałe w elementach wykończeniowych musiały wystąpić po dacie remontu wykonanego w 2003 r .

Wychylenie budynku z pionu występuje w stopniu uciążliwości nieodczuwalnej lub średniej .

Uszkodzenia elementów konstrukcyjnych mogą mieć związek z eksploatacją bezpośrednia pod budynkiem z lat 1961- 1978.

Uszkodzenia budynku występujące w związku ze wstrząsami sejsmicznymi jakie oddziaływały na budynek po roku 2007 r to :

- zarysowania i pęknięcia w narożach sufitów podwieszonych części biurowo – socjalnej

- pęknięcia okładzin kartonowo gipsowych na części biurowo- socjalnej

- uszkodzenia tynków wewnętrznych w miejscach uszkodzonych wcześniej ścian oraz tynków zewnętrznych widoczne na elewacji ocieplonej styropianem w technologii lekka-mokra

Wartość robót naprawczych szkód pochodzenia górniczego biegły ocenił na kwotę 24.417,52 zl brutto.

(Dowód opinia biegłego K. M. k 760-827)

Postanowieniem z dnia 4 10 2017 r ( k 714) podjęto zawieszone wcześniej postępowanie z udziałem po stronie pozwanej Spółki (...) SA w B. wobec wykreślenia z dniem 29 06 2017 r (...) SA w K. z Krajowego Rejestru Sądowego której następcą prawnym po stronie pozwanej została (...) SA w B..

Decyzjami Prezesa Urzędu Dozoru (...) z dnia 1 02 2012 r , 27 02 2015 , 22 02 2017 r po przeprowadzeniu badania doraźnego – eksploatacyjnego zezwolono na eksploatację suwnicy przy ustaleniu dla urządzenia formy dozoru pełnego. ( dowód decyzja k 812 , 9122-921, 919-920 )

W hali wykonywano również przeglądy okresowe suwnicy . Ostatni w dniu 27 09 2018 r . Ocena konserwatora dobra ( karty 923-927)

Od 3 lat powodowie nie prowadzą już osobiście działalności produkcyjnej w hali. Wydzierżawili budynek swemu synowi który prowadzi tam działalność produkcyjną. Powód nie zamierza dokonywać sprzedaży budynku. Powód utrzymuje się z emerytury w wysokości 3.000 zl . Innych dochodów nie pozsiada. Powódka ma dochód 2.000 zl . Powodowie mieszkają w domu dwurodzinnym z synem i jego rodziną. Powodowie ponoszą następujące wydatki związane z utrzymaniem domu 2.500 zł miesięcznie- ogrzewanie gazowe. Prąd 700-800 zl miesięcznie.

Powód podał , że jest schorowany na leczenie wydaje 1.500 zl miesięcznie . Nie potrafił podać wysokości kosztów swego wyżywienia . Na papierosy wydaje 500 zl miesięcznie. ( zeznania powoda )

Sąd zważył :

Do spraw o naprawienie szkody wywołanej ruchem zakładu górniczego, w której zdarzenie wywołujące szkodę, jak i jej powstanie, miały miejsce przed dniem 1 stycznia 2012 r., stosuje się przepisy ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i górnicze (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 2013 r., sygn. akt III CZP 75/13).Powód twierdził że szkody w jego budynku zaczęły ujawniać się w 2007 r , a następnie 2009 r i 2011 r po przeprowadzonym przez niego remoncie budynku . Wcześniej zdaniem powodów kiedy nabywali budynek w 2003 nie było w nim żadnych uszkodzeń konstrukcyjnych . Tak przedstawiony stan faktyczny mógłby sugerować że zdarzenia wywołujące szkody miały miejsce przed 1 01 2012 r więc pod rządem wyżej cytowanej ustawy .

Postępowanie dowodowe wykazało, że w budynku powodów występują następujące uszkodzenia :

- uszkodzeniu ścian parteru i ścian fundamentowych

- spękaniu posadzek w części produkcyjnej budynku

- zarysowaniach i pęknięciach w narożach sufitów podwieszonych części biurowo – socjalnej

- pęknięciach okładzin kartonowo gipsowych na części biurowo- socjalnej

- uszkodzenia nadproży okiennych w części hali oraz zapleczu produkcyjnym

-zarysowania w miejscach styku ścian poprzecznych z podłużnymi

- uszkodzenia tynków wewnętrznych w miejscach uszkodzonych wcześniej ścian oraz tynków zewnętrznych widoczne na elewacji ocieplonej styropianem w technologii lekka-mokra

-deformacji toru jezdnego suwnicy

- nieodczuwalnym bądź odczuwalnym w stopniu średnim wychyleniu budynku z pionu

Uszkodzenia te jedynie częściowo powstały po roku 2007 r w wyniku ujemnych wpływów eksploatacji górniczej tj w wyniku trzech wstrząsów górniczych spośród 138 jakie wystąpiły w latach 2007 – 2016 i docierały do nieruchomości powodów . Są to wstrząsy z dnia :

8 03 2012 r , 28 02 2015 r , 21 06 2016 r . które spowodowały jedynie :

- zarysowania i pęknięcia w narożach sufitów podwieszonych części biurowo – socjalnej

- pęknięcia okładzin kartonowo gipsowych na części biurowo- socjalnej

- uszkodzenia tynków wewnętrznych w miejscach uszkodzonych wcześniej ścian oraz tynków zewnętrznych widoczne na elewacji ocieplonej styropianem w technologii lekka-mokra.

Pozostałe szkody nie mogły być wywołane przez wstrząsy górnicze z lat 2007 – 2016 r bowiem te trzy które miały wpływ na budynek mogły spowodować jedynie nieznaczne powiększenie już istniejących uszkodzeń elementów niekonstrukcyjnych budynku .Ani te trzy wstrząsy ani żaden z pozostałych nie mogły spowodować poważniejszych szkód w budynku w tym szkód w elementach konstrukcyjnych .

Wykluczone jest również aby szkody w postaci wychylenia budynku z pionu a co za tym idzie deformacja suwnicy były spowodowane eksploatacją górniczą po roku 1983 . Eksploatacja pokładów węgla oddziaływująca statycznie na budynek prowadzona była w latach 1961-1978 i mogła spowodować deformacje terenu które mogły ujawniać się do 1983 r. Biegły geolog P. Litwa zdecydowanie wykluczył aby jakiekolwiek deformacje terenu w rejonie nieruchomości powodów mogły wystąpić po roku 1983 .Tak więc wychylenie budynku z pionu o ile nastąpiło w wyniku szkód górniczych musiało nastąpić najpóźniej w 1983 r . Powód twierdził ,że kiedy nabywał budynek w 2003 r nie miał on żadnych uszkodzeń konstrukcyjnych a wychylenie budynku nastąpiło po nabyciu nieruchomości. Powód w roku 2003 r przeprowadził remont i modernizację budynku i szkody ujawniały się po tej dacie. Z przedstawionych przez powoda dokumentów dot modernizacji budynku nie wynika czy budynek był wówczas pochylony. Powód twierdził, że tory suwnicy miały wychylenia jednak w ostatnich latach uległy powiększeniu tak że istniały wątpliwości co do bezpiecznego jej użytkowania a ostatecznie została wyłączona z użytkowania. Wbrew twierdzeniom powoda suwnica działała i była w dobrym stanie technicznym skoro otrzymywała zgodę na jej użytkowanie decyzjami urzędu nadzoru technicznego. Ostania zgoda na użytkowanie obowiązywała do lutego 2019 r . Zgodnie z opiniami biegłych sądowych szkoda polegająca na wychyleniu budynku z pionu niewątpliwe istnieje . Jednak o ile ma ona związek z ujemnymi wpływami eksploatacji górniczej to roszczenie o naprawie tej szkody uległo przedawnieniu bowiem szkoda powstała nie później niż w 1983 r. Nie sposób ocenić dziś dokładnej daty powstania tej szkody . Budynek pochodzi z lat 50 tych XX wieku , w dacie zakupu był w złym stanie technicznym . Z zeznań świadka Z. M. wynika że w dacie zawarcia umowy sprzedaży budynek był w stanie wręcz katastrofalnym bowiem budynki po likwidacji kopalni w 2000 r ulegały dewastacji. Niewątpliwie po roku 1983 nie było takich wpływów eksploatacji które mogłyby wywołać obniżenie terenu i pochylenie budynku. W celu ustalenia zasadności założonego przez pozwaną zarzutu przedawnienia należało ustalić z jaką datą powodowie zauważyli przechył budynku. W orzecznictwie przyjmuje się, że szkoda polegająca na wychyleniu budynku zachodzi już wówczas, gdy doszło do tego rodzaju wychylenia obiektu, które staje się zauważalne dla korzystających z niego. Termin przedawnienia dochodzonego roszczenia odszkodowawczego rozpoczyna więc bieg, kiedy poszkodowany może zdać sobie sprawę z ujemnych następstw zdarzenia wyrządzającego szkodę w postaci pochylenia budynku, nie zaś wtedy, gdy ustanie ruch górotworu wywołany wpływami eksploatacji górniczej i w sposób ostateczny ustali się rozmiar szkody. Chwilę rozpoczęcia biegu terminu przedawnienia roszczenia ustawodawca określił w art. 442 ¹ § 1 k.c. zgodnie z którym roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat 3 od dnia w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Dla rozpoczęcia biegu terminu przedawnienia konieczne jest więc, żeby poszkodowany dowiedział się zarówno o szkodzie, jak i o osobie odpowiedzialnej za szkodę. Idzie przy tym o dowiedzenie się o samej szkodzie, nie zaś o jej rozmiarach i trwałości.( tak też wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 22 lutego 2013 r. sygn V ACa 741/12) . Biegły K. M. w opinii z maja 2018 r analizował stan wychylenia suwnicy w odniesieniu do pomiarów położenia elementów związanych z suwnicą przeprowadzonych w 2009 r . W 2009 r powodom znany był więc fakt odkształceń poziomych dla szyn belek podsuwnicowych co musiało się wiązać z wychyleniem budynku skoro elementy te są umocowane pod stropem . Zresztą z twierdzeń i zeznań powoda wynika że w okresie użytkowania suwnicy już po zakupie nieruchomości miał wątpliwości co do prawidłowości poruszania się suwnicy . W tej sytuacji należało przyjąć że trzyletni termin przedawnienia roszczenia o naprawienie szkód wywołanych przechyłem budynku rozpoczął swój bieg z dniem 31 12 2009 r . Roszczenie uległo więc przedawnieniu 31 12 2012 r . Pozew wniesiono we wrześniu 2013 r a wiec już po upływie terminu przedawnienia.

W opiniach biegły sądowy K. M. sugerował, że przyczyną szkody polegającej na wychyleniu budynku jest być może niewłaściwe podłoże na którym usytuowany został budynek. Sąd oddalił wniosek powodów o dopuszczenie dowodów z opinii biegłych którzy mieliby ten fakt ustalać. Rzeczą Sądu było bowiem ustalenie czy pozwana ponosi odpowiedzialność za szkodę wywołaną wpływami eksploatacji górniczej . Skoro postępowanie dowodowe wykazało , że pochylenia budynku nie mogły wywołać wpływy eksploatacji po 1983 r , a jeżeli wywołała ją eksploatacja prowadzona do 1978 r to roszczenie uległo przedawnieniu Sąd zwolniony jest z obowiązku ustalania co mogło być ewentualną przyczyną wywołania tej szkody, bowiem nie należy to do rozpoznania istoty sporu.

Biorąc pod uwagę daty powstania szkód koniecznym było ustalenie czy do rozstrzygnięcia sporu należało stosować przepisy nowego prawa geologicznego i górniczego – ustawa z dnia 9 czerwca 2011 roku (Dz.U.2011.163.981) czy też ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku prawo geologiczne i górnicze (Dz.U.2005.228.1947 j.t).

Stosownie do treścią art. 226 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 roku ustawa z dnia 4 lutego 1994 roku utraciła moc, z tym że w oparciu o treść art. 222 nowego prawa geologicznego i górniczego do postępowań wszczętych przed dniem wejścia w życie ustawy stosuje się dotychczasowe przepisy. Na pewno nowa ustawa prawo geologiczne i górnicze weszła w życie od 1 stycznia 2012 roku. Natomiast problem ten był już przedmiotem rozpoznania przez Sąd Najwyższy, który w uchwale z dnia 22 listopada 2013 roku w sprawie III CZP 75/13 orzekł, iż do spraw o naprawienie szkód wywołanych ruchem zakładu górniczego, w którym zdarzenie wywołujące szkodę, jak i jej powstanie, miały miejsce przed dniem 1 stycznia 2012 roku stosuje się przepisy ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku Prawo geologiczne i górnicze (jedn. Tekst: Dz.U.z 2005 r Nr 228, poz. 1947 z późniejszymi zmianami)

Nie ulega wątpliwości, iż zasadniczym źródłem uszkodzenia nieruchomości powodów były zdarzenia, które miały miejsce przed dniem 1 stycznia 2012 r a więc eksploatacja z lat 1961- 1978 i jej wpływy do 1983 r a następnie wstrząsy górnicze z lat 2012 – 2016 jednak wstrząsy te spowodowały w tych latach powiększenie szkód które istniały już przed tymi datami i najprawdopodobniej w większości przed datą 1 01 2012 r. Tak więc dla oceny szkody powodów zastosowanie miały przepisy Ustawy z 1994 r. – Prawo górnicze i geologiczne, które w rozpoznawanej sprawie zostały zastosowane.

Do roszczeń przewidzianych w art. 94 i 95 p.g.g. z 1994 r. stosuje się odpowiednio przepisy o naprawieniu szkody, czyli przepisy kodeksu cywilnego z modyfikacjami wynikającymi z p.g.g. z 1994 r. Do roszczeń tych stosuje się trzyletni termin przedawnienia przewidziany w art. 442[1] k.c.

Zgodnie z art. 94 ust.1 p.g.i.g. zasadą jest, że naprawienie szkody powinno nastąpić przez przywrócenie stanu poprzedniego. Stosownie do art. 95 ust.1 p.g.i.g. dopiero jeżeli nie jest możliwe przywrócenie stanu poprzedniego lub koszty tego przywrócenia rażąco przekraczałyby wielkość poniesionej szkody, naprawienie szkody następuje przez zapłatę odszkodowania.

Ze względu na pozbawienie poszkodowanego prawa wyboru sposobu naprawienia szkody wyrządzonej ruchem zakładu górniczego (art. 94 ust. 1 i 3 oraz art. 95 ust. 1 p.g.g. z 1994 r.) sąd nie jest związany żądaniem zapłaty odszkodowania, a spoczywa na nim obowiązek ustalenia sposobu, zgodnie z kolejnością wynikającą z tych przepisów. To szczególne uregulowanie stanowi wyjątek od przewidzianej w art. 321 § 1 k.p.c. zasady wyrokowania jedynie co do przedmiotu, który był objęty żądaniem. Stanowisko poszkodowanego, kwestionujące przyjęcie sposobu określonego w art. 94 ust. 1 p.g.g. z 1994 r. i domagające się zasądzenia odszkodowania, nie może prowadzić do oddalenia powództwa, jeśli wyrządzenie szkody było niewątpliwe i możliwe było przywrócenie stanu poprzedniego.

Innymi słowy, z uwagi na treść art. 94 i 95 p.g.g. z 1994 r. do roszczenia o naprawienie szkody wyrządzonej eksploatacją górniczą nie ma zastosowania art. 363 § 1 k.c., a zatem poszkodowany nie ma prawa do wyboru sposobu naprawienia szkody - poprzez przywrócenie stanu poprzedniego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej. Roszczenie o zapłatę odszkodowania staje się bowiem możliwe dopiero, jeśli spełnione zostaną negatywne przesłanki określone w art. 94 ust. 1 cytowanej ustawy, tj. jeśli przywrócenie stanu poprzedniego jest niemożliwe lub koszt przywrócenia jest rażąco wyższy od poniesionej szkody. Za zakresu wszystkich szkód występujących na nieruchomości powodów uwzględniona została jedynie część szkód w zakresie dotyczącym zarysowań tynków zewnętrznych i wewnętrznych , okładzin kartonowo gipsowych a więc szkód obejmujących elementy wykończeniowe budynku. Zasadnicze szkody dotyczące przechyłu budynku , toru jezdnego suwnicy , pęknięć ścian i fundamentów nie zostały uwzględnione a z pewnością powinny być wykonane przez powodów we własnym zakresie i to w pierwszej kolejności a dopiero później naprawa szkód objętych wyrokiem. Zobowiązanie pozwanej do naprawy elementów będących de facto pracami wykończeniowymi pozbawiona byłaby sensu skoro najpierw powód powinien wykonać zasadnicze prace jak poziomowanie podłóg , naprawa ścian , fundamentów. Dlatego Sąd w pkt 1 wyroku zasądził od pozwanego na rzecz powodów odszkodowanie wynoszące 24.417,52 zł wyliczone przez biegłego z zakresu budownictwa K. M. stanowiącego wartość prac naprawczych . Odsetki zasądzono od dnia 6 06 2018 r tj od dnia następnego po dniu doręczenia pozwanej odpisu opinii biegłego K. M. zwierającej wyliczenie zasądzonego odszkodowania. W pozostałym zakresie powództwo oddalono .

O kosztach orzeczono zgodnie z art. 100 kpc przyjmując, że strona powodowa utrzymała się ze swoimi roszczeniami w 30 % . W tym zakresie obciążono pozwaną kosztami procesu . Sąd nie obciążył powodów kosztami postępowania na podstawie art. 102 kc ze względu na szczególny charakter sprawy . Od pozwanego nakazano pobrać na rzecz Skarbu Państwa kwotę 12.942 zl jako udział pozwanego w należnej opłacie sądowej i wydatkach poczynionych tymczasowo przez Skarb Państwa.

SSO Marta Kucharczyk – Gemza

ZARZĄDZENIE

1 odnotować zwrot akt z uzasadnieniem

2 odnotować urlop s ref w dniach 20 12 2018 do 1 01 2019 r

3 odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć

Pełnomocnikowi powodów