Sygn. akt: II AKa 114/18
Dnia 24 września 2018 r.
Sąd Apelacyjny w Katowicach w II Wydziale Karnym w składzie:
|
Przewodniczący |
SSA Beata Basiura |
|
Sędziowie |
SSA Piotr Filipiak SSO del. Arkadiusz Cichocki (spr.) |
|
Protokolant |
Agnieszka Przewoźnik |
przy udziale Prokuratora Prokuratury Regionalnej w Katowicach del. do Prokuratury Krajowej Pawła Leksa
po rozpoznaniu w dniach 12 lipca i 24 września 2018 r. sprawy
1. S. M. s. B. i K., ur. (...) w C.
oskarżonego z art. 59 ust. 1 ustawy z 29.07.2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 12 kk, przy zast. art. 64§1 kk i art. 65§1 kk
2. A. W. (1) s. K. i D., ur. (...) w C.
oskarżonego z art. 57 ust. 2 i art. 62 ust. 2 ustawy z 29.07.2005r.
o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 11§2 kk
3. A. B. s. H. i M., ur. (...) w Żytnie
oskarżonego z art. 59 ust. 1 ustawy z 29.07.2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 12 kk
na skutek apelacji prokuratora co do oskarżonego S. M. i obrońców oskarżonych
od wyroku Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 28 listopada 2017 roku
sygn. akt II K 70/15
I. zmienia zaskarżony wyrok w odniesieniu do oskarżonego S. M. w ten sposób, że:
1) w punkcie 1.:
zastępuje sformułowanie „w celu osiągnięcia korzyści osobistej” sformułowaniem „w celu osiągnięcia korzyści majątkowej”,
zastępuje sformułowanie „60 gramów amfetaminy i 1.080 tabletek ecstasy o łącznej wartości co najmniej 7.980 złotych” sformułowaniem „60 gramów amfetaminy i 280 tabletek ecstasy o łącznej wartości co najmniej 2.780 zł”,
2) w punkcie 5. przyjmuje, że podstawą orzeczenia grzywny wobec oskarżonego S. M. jest art. 33 § 2 k.k.;
3) na mocy art. 45 § 1 k.k. orzeka wobec oskarżonego S. M. przepadek na rzecz Skarbu Państwa równowartości korzyści majątkowej osiągniętej z przypisanego mu w pkt 1. przestępstwa w kwocie 840 (osiemset czterdzieści) zł;
II. zmienia zaskarżony wyrok w odniesieniu do oskarżonego A. W. (1) w ten sposób, że:
1) w punkcie 2. przyjmuje, że czyn przypisany stanowił przestępstwo z art. 62 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii w brzmieniu obowiązującym do dnia 8 grudnia 2011 r. przy zast. art. 4 § 1 k.k. i przyjmując te przepisy za podstawę wymiaru kary łagodzi orzeczoną karę do 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;
2) uchyla pkt 4 zaskarżonego wyroku w odniesieniu do oskarżonego A. W. (1) i w to miejsce na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k., art. 70 § 1 pkt 1 k.k. oraz art. 73 § 1 k.k. według stanu prawnego obowiązującego do dnia 8 grudnia 2011 r. przy zast. art. 4 § 1 k.k. wykonanie orzeczonej w pkt II.1 niniejszego wyroku kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesza temu oskarżonemu na okres próby 3 (trzech) lat i oddaje go w okresie próby pod dozór kuratora;
III. w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;
IV. zasądza od Skarbu Państwa (Sąd Okręgowy w Częstochowie) na rzecz adw. S. K. – Kancelaria Adwokacka w C. i na rzecz adw. A. W. (2) – Kancelaria Adwokacka w C. kwoty po 885,60 (osiemset osiemdziesiąt pięć, sześćdziesiąt) złotych, w tym 23 % VAT tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu oskarżonym S. M. i A. B. w postępowaniu odwoławczym;
V. zwalnia oskarżonych S. M., A. B. i A. W. (1) od ponoszenia kosztów sądowych postępowania odwoławczego, obciążając nimi Skarb Państwa.
SSO del. Arkadiusz Cichocki SSA Beata Basiura SSA Piotr Filipiak
Sygn. akt II AKa 114/18
Wniosek o uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 24 września 2018 r. złożył wyłącznie obrońca oskarżonego A. W. (1), wobec czego ograniczono sporządzenie uzasadnienia do rozstrzygnięć dotyczących tego oskarżonego (art. 423 § 1a k.p.k. w zw. z art. 457 § 2 k.p.k.).
A. W. (1) został oskarżony o to, że w okresie od października do połowy grudnia 2006 r. w C., działając wbrew przepisom ustawy, czynił przygotowania do udziału w obrocie znacznymi ilościami środków odurzających w postaci 200 gram marihuany, w ten sposób, że po przywiezieniu do C. przez M. N. (1) 1 kilograma tego narkotyku, nabył od niej dwa pakunki zawierające po 100 gram tego narkotyku, po czym odebrał je i przez nieustalony czas posiadał je z zamiarem wprowadzenia do obrotu, tj. o czyn z art. 57 ust. 2 i art. 62 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 11 § 2 kk.
Sąd Okręgowy w Częstochowie wyrokiem z dnia 28 listopada 2017 r., sygn. akt II K 70/15 orzekł w odniesieniu do A. W. (1), co następuje:
1. (…)
2. Oskarżonego A. W. (1) , w miejsce czynu opisanego w punkcie II części wstępnej wyroku, uznaje za winnego tego, że w grudniu 2006 roku w C., wbrew przepisom ustawy, posiadał znaczną ilość środka odurzającego w postaci 200 gramów marihuany o wartości 3.000 złotych, który nabył od ustalonej osoby, wobec której toczy się odrębne postępowanie, czym wypełnił dyspozycję art.62 ust. 2 ustawy z dn. 29.07.2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz.U.2017.783) i za to na podstawie art.62 ust. 2 cytowanej ustawy wymierza mu karę 1 (jeden) rok pozbawienia wolności;
3. (…)
4. Na podstawie art. 69 § 1 i 2 kk (w brzmieniu obowiązującym do dnia 30.06.2015 r.), art. 70 § 1 pkt l kk (w brzmieniu obowiązującym do dnia 30.06.2015 r.) i art. 73 § 1 kk w zw. z art. 4 § 1 kk wykonanie kar pozbawienia wolności orzeczonych wobec oskarżonych S. M., A. W. (1) i A. B. warunkowo zawiesza na okres 4 (czterech) lat próby, oddając ich w tym czasie pod dozór kuratora sądowego;
5. Na podstawie art. 71 § 1 kk orzeka wobec oskarżonych S. M. i A. W. (1) karę grzywny w wymiarze po 100 (sto) stawek dziennych, przyjmując, że wysokość jednej stawki wynosi 50 (pięćdziesiąt) złotych;
6. (…)
7. Na podstawie art.70 ust.4 ustawy z dnia 29.07.2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz.U. 2017.783) orzeka wobec oskarżonych S. M. i A. W. (1) nawiązki w kwocie po 500 (pięćset) złotych na rzecz (...) w C.;
8. (…)
9. (…)
10. Zwalnia oskarżonych od kosztów postępowania, przejmując je na rachunek Skarbu Państwa.
Obrońca oskarżonego A. W. (1) zaskarżył wyrok w całości. Zarzucił:
a) błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za jego podstawę, a mających wpływ na treść wyroku poprzez ustalenie na podstawie nieprawidłowej oceny dowodów, że oskarżony A. W. (1) dopuścił się czynu polegającego na tym, że w grudniu 2006 r. w C. wbrew przepisom ustawy, posiadał znaczną ilość środka odurzającego w postaci 200 gramów marihuany o wartości 3.000 zł, który nabył od ustalonej osoby, wobec której toczy się odrębne postępowanie, czym wypełnił dyspozycje art. 62 ust. 2 ustawy z dnia 29.07.2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii, podczas gdy z zebranego w sprawie materiału dowodowego nie wynika, aby oskarżony dopuścił się jego popełnienia,
b) obrazę przepisów postępowania, mających wpływ na treść orzeczenia, a to : art. 5 § 2 k.p.k. poprzez naruszenie zasady domniemania niewinności, ponieważ nie dające się usunąć wątpliwości, które powstały podczas oceny materiału dowodowego nie zostały rozstrzygnięte na korzyść oskarżonego, równocześnie przy ocenie dowodów nie uwzględniono wszystkich okoliczności sprawy, które budzą uzasadnioną wątpliwość,
c) obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść orzeczenia, a to: art. 4 k.p.k., art. 5 § 2 k.p.k. i art. 7 k.p.k, polegającą na przekroczeniu przez Sąd I instancji zasady swobodnej oceny dowodów, zasad doświadczenia życiowego oraz obiektywizmu przy ocenie materiału dowodowego, dając bezkrytycznie wiarę zeznaniom świadka koronnego P. Z., który dla poprawy własnej sytuacji prawnej podał nieprawdziwe informacje dot. osoby oskarżonego A. W. (1).
W konsekwencji podniesionych zarzutów obrońca wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego A. W. (1) od zarzucanego mu czynu, ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania.
Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.
Apelacja obrońcy oskarżonego A. W. (1) odniosła ten tylko skutek, że doprowadziła do poprawienia błędnej kwalifikacji prawnej czynu przypisanego, co z kolei skłoniło Sąd Odwoławczy do złagodzenia rozstrzygnięcia o karze. W pozostałym zakresie apelacja okazała się bezzasadna.
Chybione są zarzuty skarżącego odnoszące się do poczynionych przez Sąd Okręgowy ustaleń faktycznych. W przekonującym i wyczerpującym wywodzie Sąd ten umotywował, dlaczego zgromadzony w sprawie i ujawniony na rozprawie głównej materiał dowodowy uzasadniał przypisanie A. W. (1) występku posiadania znacznej ilości marihuany. Trafnie wskazano, że wyjaśnienia i zeznania świadka koronnego P. Z. (zwłaszcza znajdujące się na k. 306c, k. 493 i k. 924-926) świadczą o popełnieniu przez oskarżonego przestępstwa polegającego na posiadaniu 200 gramów marihuany nabytej od M. N. (1). Ocena wyjaśnień i zeznań świadka koronnego jest wnikliwa i konkretna. Opiera się na kryteriach zobiektywizowanych i nie cechuje się dowolnością. Jak trafnie zauważył Sąd I instancji, świadek rozpoznał wizerunek A. W. na tablicach poglądowych (k. 494 – dot. zdjęcia nr 221) i zidentyfikował go jako młodszego brata O. W., co faktycznie było prawdą. Słusznie zwraca uwagę Sąd Okręgowy na to, że sam A. W. nie neguje faktu zażywania marihuany, swojej znajomości z M. N. i P. N. ani tego, że bywał u nich w domu w czasie, którego dotyczy postawiony zarzut. Kontakty te potwierdziła także M. N. (k. 621v). Relacja P. Z. nie miała charakteru odosobnionego. Jego wersja znalazła potwierdzenie w innych dowodach (w szczególności wyjaśnieniach M. T.) odnoszących się do zdarzenia, kiedy to M. N. przywiozła z Holandii do Polski 1 kg marihuany, która okazała się być bardzo słabej jakości. To z kolei warunkowało potrzebę poszukiwania innej osoby, która byłaby zainteresowana nabyciem marihuany – choć w części, by zminimalizować straty. Obecność A. W. w kraju potwierdza dokumentacja ze Straży Granicznej, z której wynika, że wylatywał on z Polski w dniu 19 stycznia 2007 r. Krótkotrwały wyjazd M. N. za granicę znalazł natomiast potwierdzenie w dokumentacji Placówki Straży Granicznej w O., z której wynika, że M. N. wyjechała z Polski 16 grudnia 2006 r.
Wbrew twierdzeniom skarżącego ocena wyjaśnień A. W. i sprzecznej z nimi relacji świadka koronnego P. Z. została przeprowadzona wnikliwie i z poszanowaniem reguł wyrażonych w art. 4 k.p.k., art. 5 § 2 k.p.k. i art. 7 k.p.k. Sąd Okręgowy wziął pod uwagę wszystkie istotne okoliczności odnoszące się do postawionego oskarżonemu zarzutu i poddał szczegółowej analizie każdy z dowodów związanych z tym czynem. Nie naruszył przy tym zasad logicznego rozumowania, wiedzy ani doświadczenia życiowego. Wbrew temu, co sugeruje skarżący, nie doszło w tej sprawie do powzięcia przez Sąd I instancji nieusuwalnych wątpliwości a tylko w takiej sytuacji miałaby zastosowanie reguła ich rozstrzygania wynikająca z art. 5 § 2 k.p.k. Relacja świadka koronnego była oceniana z należytym krytycyzmem. Wzięto pod uwagę zarówno informacje dotyczące opisywanych przez świadka zdarzeń, jak i te, które odnosiły się do samych cech osobistych świadka. Skorzystano z opinii biegłych psychiatrów i biegłego psychologa (k. 366-375, 1446-1449, 1453), odnoszących się do różnych aspektów psychicznego funkcjonowania P. Z., co zostało poprzedzone uzyskaniem stosownej dokumentacji medycznej a także szczegółowym przesłuchaniem tej osoby co do tych kwestii (k. 294-295).
Oceny wyrażone przez Sąd Okręgowy nie cechują się dowolnością. Dowody świadczące o sprawstwie oskarżonego (choć w zakresie istotnie zredukowanym w stosunku do treści zarzutu postawionego oskarżonemu w akcie oskarżenia) zostały ocenione wnikliwie i z poszanowaniem reguł wynikających z art. 7 k.p.k. Wbrew twierdzeniom skarżącego Sąd I instancji nie popełnił błędu w ustaleniach faktycznych ani nie naruszył przepisów postępowania wymienionych w zarzutach apelacji. Z tego względu apelacja obrońcy w zakresie kwestionującym sprawstwo i winę oskarżonego nie mogła zostać uwzględniona.
Niezależnie od podniesionych przez obrońcę zarzutów konieczna stała się natomiast korekta zaskarżonego wyroku w zakresie odnoszącym się do kwalifikacji prawnej przypisanego czynu. Umknęło uwadze Sądu I instancji, że w czasie popełnienia czynu przypisanego (grudzień 2006 r.) czyn realizujący znamiona art. 62 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii był zagrożony niższą karą, aniżeli w dacie orzekania. W sytuacji orzeczenia wobec oskarżonego najniższego wymiaru kary (według stanu prawnego w dacie orzekania) nabierało to szczególnego znaczenia w kontekście ustalenia, czy ustawa obowiązująca poprzednio nie była względniejsza. Skoro trafnie dostrzeżono (o czym dalej), że w przypadku A. W. zasadne jest orzeczenie kary w dolnej granicy ustawowego zagrożenia, to zmiana normatywna dokonana z dniem 9 grudnia 2011 r. (podwyższenie ustawowego zagrożenia w art. 62 ust. 2 ustawy) skutkuje koniecznością uznania wcześniejszego stanu prawnego za względniejszy.
Dlatego Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok w odniesieniu do A. W. (1) w ten sposób, że przyjął , iż czyn przypisany stanowił przestępstwo z art. 62 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii w brzmieniu obowiązującym do dnia 8 grudnia 2011 r. przy zast. art. 4 § 1 k.k.
Konsekwencją tej zmiany jest korekta rozstrzygnięcia o karze. Przyjmując wskazane wyżej przepisy za podstawę wymiaru kary należało w stosownym stopniu dostosować orzeczoną karę do obowiązujących in concreto granic ustawowego zagrożenia. Czyn przypisany A. W. miał charakter incydentalny a jego działanie nie było ukierunkowane na osiągnięcie korzyści majątkowej. Pomimo upływu kilkunastu lat od czasu jego dokonania, oskarżony nie popełnił innych przestępstw. Zdarzenie nie było poprzedzone żadnymi przygotowaniami a dostarczona przez M. N. marihuana nabyta w Holandii miała być pierwotnie przeznaczona dla innego odbiorcy. Dopiero jej zła jakość spowodowała, że pojawiła się możliwość nabycia jakiejś porcji marihuany właśnie przez A. W. (wówczas W.). Nie bez znaczenia jest również wspomniana już okoliczność, że marihuana była słabej jakości a co za tym idzie, możliwości odurzenia się nią były mniejsze aniżeli w przypadku marihuany o jakości przeciętnej, spotykanej wówczas w nielegalnym obrocie narkotykowym. Zestawienie tych okoliczności pozwala uznać, że karą adekwatną za przypisany oskarżonemu czyn jest 6 miesięcy pozbawienia wolności, co w realiach sprawy stanowi ustawowe minimum. Przyjęcie za podstawę prawną rozstrzygnięcia stanu prawnego obowiązującego do dnia 8 grudnia 2011 r. skutkowało ponadto korektą rozstrzygnięcia o charakterze probacyjnym, związanego z warunkowym zawieszeniem wykonania kary i oddaniem pod dozór. W przypadku niekaranego dotąd oskarżonego, który nie wykazuje przejawów demoralizacji, wystarczające było wyznaczenie trzyletniego okresu próby.
Mając na uwadze całość powyższych rozważań, opierając się na dyspozycji art. 437 § 2 k.p.k., Sąd Apelacyjny zaskarżony wyrok zmienił w odniesieniu do oskarżonego A. W. (1) w sposób opisany w pkt II wyroku, w pozostałym zakresie utrzymując go w mocy. Taka treść rozstrzygnięcia świadczy o tym, że apelacja co do winy wniesiona na korzyść oskarżonego została uwzględniona tylko w niewielkiej części. Konsekwencją tego było rozstrzygnięcie o kosztach procesu na podstawie art. 636 § 1 i 2 k.p.k. Oskarżonego zwolniono od ponoszenia kosztów sądowych postępowania odwoławczego uznając, że ich poniesienie (zwłaszcza w kontekście ciążących na nim obowiązków finansowych wynikających z orzeczenia grzywny i nawiązki) byłoby nadmiernie uciążliwe.
SSO del. Arkadiusz Cichocki SSA Beata Basiura SSA Piotr Filipiak