UZASADNIENIE

W dniu 12 marca 2018 roku (data prezentaty) powód K. C. złożył do Wydziału III tutejszego Sądu Rejonowego w Legionowie pozew o uchylenie jego obowiązku alimentacyjnego zasądzonego na rzecz jego byłej żony Z. C. wyrokiem Sądu Rejonowego w Legionowie z dnia 4 kwietnia 2012 roku w sprawie o sygnaturze akt III RC 35/11 w kwocie 200 złotych miesięcznie z dniem wniesienia pozwu oraz zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów sądowych. W uzasadnieniu wskazał, że z uwagi na wiek powoda, jego możliwości majątkowe oraz stan zdrowia, nie jest w stanie spełniać obowiązku alimentacyjnego. Z uwagi na choroby powoda zwiększyły się koszty jego utrzymania. W dodatku powstała okoliczność wyłączająca możliwość podjęcia dodatkowego zatrudnienia. W 2017 roku powód doznał złamania kręgu odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Od czasu wypadku powód ma ograniczone możliwości ruchowe, poddany jest rehabilitacji, a także zmuszony do oszczędnego trybu życia. Wskutek tego wypadku, powód doznał złamania barku lewego. Ponadto jest pacjentem poradni psychiatrycznej. Powód z trudem ponosi koszty własnego utrzymania, a więc nie może w dalszym ciągu uiszczać alimentów na rzecz pozwanej. (dowód: pozew k. 3 – 11) Miesięczny koszt swojego utrzymania oszacował na kwotę 1500 złotych, na co składa się przede wszystkim: czynsz za mieszkanie łącznie z opłatą za wodę w kwocie 220 złotych miesięcznie, opłata za telewizję kablową w kwocie 25 złotych miesięcznie, abonament telefoniczny w kwocie 30 złotych miesięcznie, spłata raty pożyczki w kwocie 370 złotych miesięcznie, wyżywienie w kwocie 200 złotych miesięcznie, środki czystości w kwocie 100 złotych miesięcznie, opłata za świadczenia zdrowotne i leki w kwocie 200 złotych miesięcznie, inne bieżące potrzeby w kwocie około 100 złotych miesięcznie oraz alimenty na rzecz byłej żony w kwocie 200 złotych miesięcznie. Na rozprawie w dniu 10 października 2018 roku oraz na rozprawie w dniu 19 grudnia 2018 roku, powód popierał powództwo. (k. 176, k. 206 oraz k. 207 – verte)

Pozwana Z. C., reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika, wniosła o oddalenie powództwa zarówno na rozprawie w dniu 10 października 2018 roku jak i na rozprawie w dniu 19 grudnia 2018 roku. (k. 176, k. 206 oraz k. 207 – verte) Ponadto na rozprawie w dniu 10 października 2018 roku zeznała, że chciałaby aby pozwany dopłacał jej jeszcze kwotę 100 złotych miesięcznie, albowiem musi ona naprawiać wszystko to, co powód K. C. zniszczy. Na poparcie swoich twierdzeń, pozwana złożyła do akt niniejszej sprawy liczne potwierdzenia wpłat oraz faktury VAT.

Na podstawie całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Strony pozostawały w związku małżeńskim od dnia 11 lipca 1985 roku. Następnie wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 11 lipca 2007 roku w sprawie o sygnaturze akt XXV C 2403/05 orzeczono rozwód związku małżeńskiego pomiędzy stronami z winy obu stron. W punkcie drugim wyroku, oddalono żądanie w przedmiocie zasądzenia alimentów na rzecz żony Z. C. od powoda K. C.. W punkcie trzecim wyroku ustalono również sposób korzystania ze wspólnego mieszkania stron położonego w L. przy ulicy (...) w ten sposób, że powodowi K. C. przyznano do wyłącznego użytku pokój mniejszy, natomiast pozwanej Z. C. pokój większy, pozostawiając pozostałe pomieszczenia do wspólnego użytkowania przez strony. Wysokość alimentów należnych od powoda K. C. na rzecz byłej żony Z. C. została ustalona wyrokiem Sądu Rejonowego w Legionowie z dnia 4 kwietnia 2012 roku w sprawie o sygnaturze akt III RC 35/11 na kwotę 200 złotych miesięcznie poczynając od dnia 1 lutego 2011 roku. (dowód: wyrok Sądu Rejonowego w Legionowie z dnia 4 kwietnia 2012 roku k. 199 akt o sygnaturze III RC 35/11)

Powód K. C. w chwili orzekania alimentów na rzecz byłej żony w sprawie o sygnaturze III RC 35/11 pozostawał w nieformalnym związku. Mieszkał wraz z konkubiną w domu, stanowiącym własność jej córki, w związku z czym przekazywał środki finansowe na jego utrzymanie w kwocie 550 złotych miesięcznie. K. C. miał wówczas 63 lata, był emerytem i otrzymywał świadczenie emerytalne w kwocie 1356,46 złotych miesięcznie. (dowód: kopia decyzji k. 61 akt o sygnaturze III RC 35/11) W okresie tym, powód podejmował jeszcze dodatkowe zatrudnienie na podstawie umowy zlecenia i umowy o pracę w ochronie. W okresie od dnia 4 sierpnia 2008 roku do dnia 6 marca 2009 roku zatrudniony był w (...) Sp. z o.o., a nadto w okresie od dnia 19 sierpnia 2009 roku do dnia 31 marca 2011 roku w Grupie (...) Sp. z o.o. W 2010 roku uzyskał dochód z wynagrodzenia za pracę w kwocie 15 491,84 złoty, dochód z emerytury w kwocie 18 745,28 złotych oraz dochód z działalności wykonywanej osobiście w kwocie 10 377,33 złotych. Ponosił również opłaty w kwocie 200 złotych miesięcznie tytułem czynszu za lokal nr (...) znajdujący się przy ulicy (...) w L., w którym w tym okresie przebywał jedynie sporadycznie. Spłacał kredyt konsolidacyjny w kwocie 369,32 złotych. Już wówczas leczył się na cukrzycę oraz prostatę. Był pod opieką psychiatry oraz przygotowywał się do zabiegu na oko. (dowód: skierowanie oraz wyniki badań k. 157 i 158 akt sprawy o sygnaturze III RC 35/11) Na zakup lekarstw przeznaczał wówczas kwotę około 150 złotych miesięcznie. (dowód: zeznania K. C. k. 129 i 195 akt sprawy o sygnaturze III RC 35/11)

Pozwana Z. C. w chwili orzekania alimentów na swoją rzecz, była rozwódką, nie wstąpiła ponownie w związek małżeński. Mieszkała w mieszkaniu przy ulicy (...) w L.. Z. C. miała wówczas 73 lata, była rencistką II grupy i otrzymywała świadczenie w kwocie 634,64 złotych miesięcznie. (dowód: zaświadczenie k. 44 akt sprawy o sygnaturze III RC 35/11) W 2010 roku uzyskała dochód z rent krajowych w kwocie 8 413,10 złotych. Ponosiła opłaty w kwocie 272 złote miesięcznie tytułem czynszu za lokal nr (...) znajdujący się przy ulicy (...) w L.. (dowód: kopie potwierdzeń wykonania przelewu k. 123 – 126) Uiszczała też opłaty za media. W okresie od dnia 19 września 2007 roku do dnia 14 listopada 2008 roku leczyła się z powodu organicznych zaburzeń nastroju. (dowód: kopia zaświadczenia lekarskiego k. 12 akt sprawy o sygnaturze III RC 35/11) Następnie w okresie od dnia 12 maja 2011 roku do dnia 26 maja 2011 roku przebywała w Szpitalu (...) w C. (dowód: zaświadczenie k. 170 akt sprawy o sygnaturze III RC 35/11) oraz od dnia 19 grudnia 2011 roku do dnia 2 stycznia 2012 roku przebywała na turnusie rehabilitacyjnym w (...). W okresie tym miała zmiany zwyrodnieniowe kości śródstopia i stępu obu stóp, ostrogi dolne kości piętowych, osteoporozę oraz cierpiała na bóle nóg. (dowód: wyniki badań k 171 akt sprawy o sygnaturze III RC 35/11) Przyjmowała również lekarstwa na nerki, osteoporozę, stosowała maści na nogi oraz zażywała leki uspakajające. Na zakup lekarstw przeznaczała wówczas kwotę około 60 złotych miesięcznie. (dowód: zeznania Z. C. k. 128 – 129 i 194 – 195 akt sprawy o sygnaturze III RC 35/11)

Obecnie powód K. C. ma 69 lat. Wraz z byłą żoną zamieszkuje w lokalu o powierzchni 42 m² położnym przy ulicy (...) w L.. Mieszkanie składa się z dwóch pokoi. Do mieszkania powrócił po 8 latach nieobecności, wówczas mieszkanie było zadłużone oraz brakowało w nim mebli. Spłacił zadłużenie oraz zakupił meble. Wcześniejsze zadłużenie za mieszkanie zostało spłacone przez syna pozwanej. K. C. ponosi część kosztów czynszu za mieszkanie w kwocie 220 złotych miesięcznie, w tym opłata za wodę w kwocie 20 zł miesięcznie, opłatę za telewizję kablową w kwocie 25 złotych miesięcznie oraz opłaca abonament telefoniczny w kwocie 30 złotych miesięcznie. (dowód: potwierdzenia wpłat k. 43 – 44, faktura VAT nr (...) k. 48 oraz faktura VAT nr (...) k. 49 – verte) Nie ponosi kosztów opłaty za energię elektryczną, albowiem w mieszkaniu stron energia elektryczna jest na doładowanie, który pozwana miesięcznie wykupuje za kwotę 20 zł. (dowód: kopia pisma do (...) Oddział (...), Rejon Energetyczny L. k. 51 i 53 oraz kopie odpowiedzi z (...) Oddział (...), Rejon Energetyczny L. k. 52, 54 i 55) Ponadto opłacał okresowo podatek od nieruchomości za działkę położoną w miejscowości U. w gminie M. wchodzącą w skład majątku wspólnego stron. W miesiącu maju 2016 roku uiścił podatek w kwocie 200 złotych, w miesiącu sierpniu 2016 roku podatek w kwocie 160 złotych oraz kwotę 358,50 złotych. (dowód: potwierdzenia wpłat k. 37 – 39) Wymiar podatku od nieruchomości znajdującej się w miejscowości U. za 2017 rok został ustalony na podstawie decyzji w sprawie ustalenia wymiaru podatku od nieruchomości z dnia 23 stycznia 2017 roku. Na podstawie tej decyzji, ustalono zobowiązanie podatkowe w kwocie 738 złotych, płatne w czterech terminach ratalnych, przy czym zadłużenie z tytułu niezapłaconego podatku za ubiegłe lata wyniosło kwotę 486 złotych plus należne odsetki. (dowód: kopia decyzji w sprawie ustalenia wymiaru podatku od nieruchomości za 2017 rok k. 40 – verte) Powód spłaca również pożyczkę zaciągniętą w (...) Banku S. A. na podstawie umowy o numerze (...), zaciągniętej w kwocie 17389,16 złotych, której miesięczna rata wynosi 370,40 złotych i której prognozowany termin spłaty został przewidziany na dzień 12 września 2022 roku. (dowód: kopia prognozowanego harmonogramu spłaty pożyczki k. 41 – verte) Ponadto zaciągnął pożyczkę w (...) S.A. na kwotę 1000 złotych na usługi stomatologiczne. (dowód: kopia zawarcia umowy pożyczki numer (...) z dnia 29 maja 2018 roku k. 171, faktura Vat Nr (...) k. 168) Zadłużony jest dodatkowo u rodziny i, jak podał, dług ten będzie spłacał w bieżącym roku. Nie posiada żadnych oszczędności. Nie posiada również samochodu. Powód K. C. utrzymuje się z emerytury wojskowej w kwocie 1345,60 złotych miesięcznie. (dowód: decyzja o waloryzacji emerytury wojskowej z dnia 9 marca 2018 roku k. 186). W decyzji tej uwzględniono potrącenie z tytułów wykonawczych w kwocie 230,50 złotych. Nadto z emerytury potrącona była jednorazowo kwota 224,03 złotych, a następnie przekazywana na konto Urzędu Skarbowego w L.. (dowód: zawiadomienie EWU – 21788/1 z dnia 26 lutego 2018 roku k. 170) W 2016 roku powód osiągnął przychód w kwocie 23 553,48, zaś dochód w kwocie 23 268,66 złotych. (dowód: kopia PIT – 37 k. 34 – 35) Następnie w 2017 roku powód uzyskał przychód w kwocie 22 057,36 złotych. (dowód: kopia PIT – 40A/11A k. 36) W połowie 2018 roku pracował dorywczo za kolegę w ochronie w firmie (...) Sp. z o.o., za co otrzymał przychód w łącznej kwocie 3123,60 złotych. (dowód: kopia karty podatkowej przychodów z umów cywilnoprawnych k. 201 – 202, pismo Naczelnika Urzędu Skarbowego w L. k. 189 - 192) Na mocy orzeczenia Wojskowej Komisji Lekarskiej Instytucji Centralnych MON z dnia 22 stycznia 1998 roku K. C. jest inwalidą I grupy inwalidztwa. (dowód: kopia legitymacji emeryta-rencisty wojskowego serii (...) k. 50) Stwierdzono u niego niezdolność do służby wojskowej z powodu przewlekłej nerwicy neurastenicznej. (dowód: kopia orzeczenia nr 154/I./98 z dnia 22 stycznia 1998 roku k. 187) Od chwili zasądzenia obowiązku alimentacyjnego na rzecz byłej żony w kwocie po 200 złotych miesięcznie, powód zapadł na choroby przewlekłe, co w znacznym stopniu pogorszyło jego stan zdrowia. Powód K. C. cierpi na cukrzycę insulinoniezależną z nieokreślonymi powikłaniami, w związku z czym konieczne jest prowadzenie oszczędnego trybu życia oraz przestrzeganie specjalnej diety (dowód: kopia skierowania do poradni i informacji dla lekarza kierującego/poz z (...) Zespołu Publicznych Zakładów (...) w W. k. 16 i 18 oraz dokument przekazania glukometru k. 17) Na cukrzycę choruje od ponad 4 lat, natomiast leczenie podjął ponad rok temu. Ponadto K. C. w 2017 roku uległ wypadkowi, spadł z drabiny, w wyniku czego nastąpiło u niego złamanie kręgu odcinka lędźwiowego kręgosłupa oraz doznał złamania barku lewego. (dowód: kopia karty informacyjnej z (...) Sp. z o.o. w W. oraz kopia historii zdrowia i choroby k. 20 – 28) K. C. leczył się również stomatologicznie i za usługi stomatologiczne zapłacił kwotę 4440 złotych. (dowód: kopie faktury nr (...) z dnia 5 lipca 2018 roku k. 173 i faktury nr (...) z dnia 31 sierpnia 2018 roku k. 168) Ponadto za badanie okulistyczne oraz okulary zapłacił kwotę 310 złotych. (dowód: kopia zaświadczenia (...) Salon (...) z dnia 18 maja 2018 roku k. 173). Dodatkowo od 1980 roku leczy się psychiatrycznie. Jeśli w domu panuje spokój, to nie korzysta z pomocy psychiatry, jednakże gdy czuje taką potrzebę, to chodzi do psychiatry, aby móc z kimś porozmawiać. (dowód: kopia zaświadczenia o stanie zdrowa z (...) Przychodni (...) z dnia 20 listopada 2018 roku k. 203 – 204 oraz kopia skierowania do pracowni diagnostycznej tomografii komputerowej z (...) ZOZ z dnia 14 grudnia 2018 roku k. 205) Choruje również na prostatę od 10 lat. W związku z licznymi chorobami, powód ponosi koszty związane z zakupem lekarstw, które oszacował na kwotę 120 złotych. (dowód: kopia recepty (...) i potwierdzenie płatności k. 30, kopie recept (...) i (...) i potwierdzenie płatności k. 31 oraz kopia faktury numer (...) k. 169, przesłuchanie K. C. k. 176 – 176 – verte, k. 206 – verte - 207)

Aktualnie pozwana Z. C. ma 81 lat. Wraz z byłym mężem zamieszkuje w mieszkaniu położnym przy ulicy (...) w L.. Z. C. ponosi koszty czynszu za mieszkanie w kwocie 270 zł miesięcznie. (dowód: potwierdzenia wykonania przelewu k. 123 – 126) Uiszcza też koszty związane z opłatą za energię elektryczną w kwocie około 30 złotych miesięcznie (dowód: potwierdzenia wpłat k. 83 – 90), opłaty za gaz w kwocie około 30 złotych miesięcznie. (dowód: potwierdzenia wpłat k. 127 – 132) Nadto opłaca abonament telefoniczny w kwocie około 35 złotych miesięcznie. (dowód: kopie potwierdzeń wpłat k. 94 – 98) Dodatkowo zatrudnia panią do sprzątania, której płaci kwotę 50 zł za jedną wizytę w tygodniu. Ponadto opłaca podatek od nieruchomości za działkę położoną w miejscowości U. w gminie M.. W 2017 roku uiściła podatek w kwocie 723,21 złotych oraz w roku 2018 podatek w kwocie 578,73 złote (dowód: kopia wykazu wpłat pozycji podatkowej (...) – U. gmina M. od Burmistrza Gminy i Miasta M. k. 134) Pozwana spłaca również kredyt zaciągnięty na remont domku letniskowego w U. w kwocie 294, 60 złotych miesięcznie. (dowód: potwierdzenia wpłat k. 79 – 82) Z. C. utrzymuje się z emerytury w wysokości 1093,96 złotych netto, w tym dodatku pielęgnacyjnego w kwocie 215,84 złote oraz alimentów w kwocie 200 złotych miesięcznie otrzymywanych od byłego męża. (dowód: decyzja o waloryzacji emerytury z dnia 5 marca 2018 roku o znaku (...) k. 183 – 183 - verte oraz odpis wyroku Sądu Rejonowego w Legionowie z dnia 4 kwietnia 2012 roku w sprawie sygnaturze III RC 35/11 k. 15, pisma ZUS k. 148 - 152) W 2016 roku osiągnęła dochód w kwocie 10 586,50 złotych (dowód: kopia Pit – 37 k. 143), zaś w 2017 roku w kwocie 10 690,72 złotych (dowód: kopia Pit – 37 k. 139 – 140) Pozwana ma udokumentowane 14 lat pracy, w tym okres, podczas którego przebywała na urlopie macierzyńskim. (dowód: skan pisma Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddziału w W., Inspektora w L. z dnia 9 grudnia 2014 roku k. 175) Choruje na zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa szyjnego i lędźwiowego. Ma bóle kolana i biodra lewego z uwagi na zmiany zwyrodnieniowe. Pozostaje pod stałą opieką w przychodni specjalistycznej i wymaga okresowej rehabilitacji. Ma również ograniczenia w chodzeniu, wymaga opieki osoby drugiej, natomiast w przeszłości będzie wymagała leczenia operacyjnego – endoprotezoplastyki. (dowód: zaświadczenia lekarskie z (...) ZOZ w L. z dnia 16 lipca 2018 roku k. 91, kopia zaświadczenia lekarskiego z (...) ZOZ w L. z dnia 12 października 2018 roku k. 181) Jest kwalifikowana do leczenia operacyjnego stawów kolanowych z powodu rozpoznania pierwotnej obustronnej gonartrozy. (dowód: kopie skierowania na zabiegi fizjoterapeutyczne z (...) w L. z dnia 4 stycznia 2018 roku wraz z terminarzem planowanych zabiegów rehabilitacyjnych pacjenta k. 99 – 100, skierowania do poradni specjalistycznej ortopedycznej przyszpitalnej z (...) w L. z dnia 26 marca 2018 roku k. 182) Ponadto leczy się z powodu licznych chorób przewlekłych wymagających stałej polifarmakoterapii. (dowód: zaświadczenie lekarskie z ZOZ (...) Sp. z o.o. k. 92) Ma nadciśnienie, torbiele na nerkach i wątrobie, boli ją kręgosłup, w związku z czym nie może dźwigać ani się schylać. Pozostaje pod stałą kontrolą lekarzy, mierzy ciśnienie oraz wykonuje USG jamy brzusznej. Leczy się w szpitalu na B., natomiast w ostatnim okresie przebywała również przez okres trzech dni w szpitalu na B. z uwagi na boleści nerek. W związku z licznymi chorobami, Z. C. ponosi koszty związane z zakupem lekarstw, jak oszacowała, w kwocie ponad 200 złotych miesięcznie. (dowód: faktura VAT nr (...) k. 101, faktura VAT nr (...) k. 102, faktura VAT nr (...) k. 103 – 104, faktura VAT nr (...) k. 105 – 106, faktura VAT nr (...) k. 107, faktura VAT nr (...) k. 108, faktura VAT nr (...) k. 109, faktura VAT nr (...) k. 110, faktura VAT nr (...) k. 111, faktura VAT nr (...) k. 112, faktura VAT nr (...) k. 113 – 114, faktura VAT nr (...) k. 115, faktura VAT nr (...) k. 116, faktura VAT nr (...) k. 117, faktura VAT nr (...) k. 118, faktura VAT nr (...) k. 119 oraz faktura VAT nr (...) k. 120) Pozwana, jak podała, nie posiada oszczędności ani majątku ruchomego. Posiada natomiast książeczkę oszczędnościową założoną w Banku (...) w N., na której zgromadzone zostały środki finansowe w kwocie 25 000 złotych oraz samochód osobowy marki O. (...). Kupuje do domu niezbędne środki czystości. Zakupiła do domu kuchenkę gazową od koleżanki, lodówkę, zlewozmywak oraz muszlę klozetową. Dokonała również wymiany gumolitu. Wyjednała wymianę okien w mieszkaniu stron dzięki pomocy instytucji statutowo do tego przeznaczonych. (dowód: przesłuchanie Z. C. k. 177, k. 207 – 207 – verte)

Sądowi z urzędu wiadome jest również, że pomiędzy stronami w I Wydziale Cywilnym tutejszego Sądu toczyła się sprawa o sygnaturze akt I Ns 534/10 z wniosku Z. C. z udziałem K. C. o podział majątku. Sprawa została zarejestrowana w dniu 6 września 2010 roku, natomiast wyrok w tej sprawie został wydany w dniu 26 września 2018 roku. Orzeczenie nie jest jednak prawomocne, z uwagi na apelację złożoną przez Z. C..

Bezspornym w sprawie pozostaje również fakt, iż strony pozostają w nieustannym konflikcie. W żaden sposób nie potrafią dojść ze sobą do porozumienia, co więcej, wzajemnie oskarżają się o wiele sytuacji, typu kradzież jedzenia a ich wypowiedzi względem siebie mogą jedynie świadczyć o eskalacji tego konfliktu. Pozwana Z. C. zeznała, że były mąż znęca się nad nią. Zarówno powód, jak i pozwana wzajemnie oskarżają się o prowadzenie rozrywkowego trybu życia.

Powyższy stan faktyczny, sąd ustalił na podstawie dowodu z przesłuchania powoda K. C. k. 176 – 176 verte i k. 206 verte, z przesłuchania pozwanej Z. C. k, 177 i k. 207 – 207 – verte, powołanych powyżej dowodów z dokumentów oraz dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy tutejszego Sądu o sygnaturze III RC 35/11.

W ocenie Sądu Rejonowego, na wiarę zasługuje dowód z przesłuchania powoda K. C. oraz pozwanej Z. C., bowiem ich wyjaśnienia w istotnych aspektach sprawy korespondują ze sobą. Bezspornym pozostaje również okoliczność chorób powoda i pozwanej oraz ich złej sytuacji finansowej. Sąd nie dał wiary twierdzeniom pozwanej, iż powód aktualnie nadal pracuje, bowiem pozwana nie wykazała tej okoliczności żadnymi dowodami, a nadto z dokumentów dotyczących rozliczeń podatkowych powoda także nic takiego nie wynika. W przedmiotowej sprawie, Sąd może brać pod uwagę okoliczności, które zaistniały po uprawomocnieniu się orzeczenia ustalającego obowiązek alimentacyjny powoda K. C. wobec pozwanej Z. C. po raz ostatni, a więc po 2011 roku.

W ocenie Sądu Rejonowego uznać należy za wiarygodne dowody z dokumentów złożone do akt sprawy, bowiem ich wiarygodności i autentyczności w toku całego postępowania, nikt nie kwestionował.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługuje na uwzględnienie. Obowiązek alimentacyjny powoda K. C. na rzecz pozwanej Z. C. wynika z art. 60 § 1 k.r.o., zgodnie z którym małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego. Ustawodawca wprowadził zatem możliwość wystąpienia z roszczeniem małżonka rozwiedzionego, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku, do drugiego małżonka rozwiedzionego o dostarczanie środków utrzymania. Roszczenie to, ma ten sam charakter, co alimenty przewidziane w art. 128 i następne k.r.o. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 czerwca 1976 r. w sprawie sygnatury akt III CRN 88/76, LEX nr 2027) Główną, zatem, przesłanką roszczeń alimentacyjnych rozwiedzionego małżonka jest stan niedostatku, w którym pozostaje. Należy przyjąć, iż niedostatek występuje wtedy, gdy uprawniony nie jest w stanie zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb w całości, czy też chociażby w części własnymi siłami. Stan ten musi istnieć w chwili orzeczenia rozwodu lub wtedy, gdy uprawniony do alimentacji małżonek znalazł się w niedostatku i miało to miejsce już po orzeczeniu rozwodu pomiędzy stronami. Spośród przyczyn powstania niedostatku, charakterystycznych dla stosunków pomiędzy rozwiedzionymi małżonkami, należy wymienić przede wszystkim stan zdrowia, brak kwalifikacji zawodowych do wykonywania pracy odpowiedniej do wieku i posiadanych umiejętności oraz niemożność podjęcia pracy wskutek konieczności zajmowania się utrzymaniem i wychowaniem małoletnich dzieci. Jeżeli natomiast alimentów żąda małżonek, który może podjąć naukę potrzebną do zdobycia odpowiednich kwalifikacji zawodowych, to świadczenie alimentacyjne przysługuje mu tylko przez czas niezbędny do uzyskania takich kwalifikacji. (uzasadnienie tezy III wytycznych uchwały Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 1987 roku w sprawie sygnatury akt III CZP 91/86, OSNC 1988/4/42)

Zgodnie art. 61 k. r. o. z zastrzeżeniem przepisu artykułu poprzedzającego do obowiązku dostarczania środków utrzymania przez jednego z małżonków rozwiedzionych drugiemu stosuje się odpowiednio przepisy o obowiązku alimentacyjnego pomiędzy krewnymi.

W myśl zaś art. 138 k. r. o. w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Przez zmianę stosunków rozumie się przede wszystkim istotne zmniejszenie lub zwiększenie się usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, które jest on w stanie zaspokoić własnymi siłami oraz istotne zwiększenie możliwości zarobkowych i majątkowych osoby zobowiązanej do alimentacji. Podstawą powództwa z art. 138 k.r.o. może być tylko zmiana stosunków, która nastąpiła nie wcześniej niż po uprawomocnieniu się wyroku zasądzającego alimenty. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 maja 1999 r. w sprawie sygnatury akt I CKN 274/99, LexPolonica nr 1932374) Wynika z tego, że rozstrzygnięcie wymaga porównania stanu istniejącego w dacie uprawomocnienia się wyroku zasądzającego alimenty ze stanem istniejącym w dacie orzekania o ich obniżeniu lub podwyższeniu. Na wysokość alimentów składają się usprawiedliwione potrzeby uprawionego i zarobkowe oraz majątkowe możliwości zobowiązanego. Powództwo o uchylenie alimentów nie może zmierzać zatem do weryfikacji prawomocnego orzeczenia sądu dotyczącego obowiązku alimentacyjnego. Przesłanką tego powództwa bowiem jest zmiana stosunków, o której mowa w art. 138 k.r.o. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 lipca 1999 r. w sprawie sygnatury akt I CKN 687/98, niepubl.) Ponadto zmiana wyroku lub umowy, którą ma na względzie art. 138 k.r.o., może m.in. polegać na stwierdzeniu ustania obowiązku alimentacyjnego wobec odpadnięcia którejś z przesłanek uzasadniających ten obowiązek, czy to po stronie uprawnionej, czy to po stronie zobowiązanej. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 stycznia 1999 r. w sprawie sygnatury akt I CKN 1292/98, LEX nr 327911)

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 11 lipca 2007 roku w sprawie o sygnaturze akt XXV C 2403/05 orzeczono rozwód związku małżeńskiego pomiędzy stronami z winy obu stron. W wyroku tym, oddalono pozew w przedmiocie alimentów na rzecz Z. C. od K. C.. Następnie pozwem wniesionym w dniu 29 października 2008 roku w sprawie sygnatury akt III RC 378/08 powódka Z. C. wystąpiła przeciwko pozwanemu K. C. o alimenty. W sprawie tej na mocy wyroku tutejszego Sądu z dnia 9 lipca 2009 roku powództwo oddalono. Pozwem wniesionym w dniu 27 stycznia 2011 roku w sprawie sygnatury akt III RC 35/11 po raz kolejny powódka Z. C. wystąpiła przeciwko pozwanemu K. C. o alimenty. W sprawie tej na mocy wyroku tutejszego Sądu z dnia 4 kwietnia 2012 roku zasądzono od K. C. na rzecz Z. C. alimenty w kwocie 200 (dwieście) złotych miesięcznie płatne do jej rąk do dnia 10–go każdego miesiąca z góry z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat poczynając od dnia 1 lutego 2011 roku, oddalając tym samym powództwo w pozostałej części.

Zarówno w czasie orzekania o alimentach, jak i obecnie powód K. C. utrzymywał się z emerytury. W okresie ustalania wysokości alimentów była to kwota 1356,46 złotych miesięcznie, natomiast teraz jest to kwota 1345,60 złotych miesięcznie. Z emerytury potrącana jest kwota 224,03 złotych. W 2011 roku i w latach następnych, K. C. podejmował dodatkowe zatrudnienia na podstawie umowy zlecenia oraz umowy o pracę, pracując w ochronie. Sytuacja ta zmieniła się w 2017 roku, kiedy to powód uległ wypadkowi, podczas którego doszło do złamania kręgu odcinka lędźwiowego kręgosłupa oraz złamania lewego barku. Tym samym jego możliwości zarobkowe znacznie zmniejszyły się. W 2017 roku uzyskał dochód w kwocie 22 057,36 złotych. Od tego czasu, pracował jedynie w zastępstwie za kolegę w okresie od lipca do września 2018 roku. Ponadto oprócz wypadku, który miał miejsce w 2017 roku, stan zdrowia powoda znacznie pogorszył się, co w konsekwencji spowodowało konieczność zakupu przez powoda większej ilości leków. Powód K. C. ponosi koszty czynszu za mieszkanie wraz z wodą w kwocie 220 zł miesięcznie, opłatę za telewizję kablową w kwocie 25 złotych miesięcznie oraz opłaca abonament telefoniczny w kwocie 30 złotych miesięcznie. Ponadto spłaca pożyczkę w miesięcznej racie 370,40 złotych miesięcznie, pożyczkę zaciągniętą w (...) S.A. oraz zadłużony jest również u rodziny, który to dług, jak podał, będzie spłacał w bieżącym roku. Ponosi również koszty związane z własnym wyżywieniem, zakupem środków czystości, lekarstw oraz opłacenia świadczeń lekarskich, innych bieżących potrzeb oraz jest obciążony obowiązkiem alimentacyjnym na rzecz byłej żony w kwocie 200 złotych miesięcznie. Powód leczył się stomatologicznie, cierpi na cukrzycę insulinoniezależną z nieokreślonymi powikłaniami, korzystał z usług okulistycznych oraz leczy się psychiatrycznie.

Pozwana Z. C. zarówno w czasie orzekania alimentów, jak i obecnie również utrzymywała się z emerytury. Wówczas była to kwota 634,64 złotych miesięcznie, natomiast teraz jest to kwota 1093,60 złotych miesięcznie oraz alimenty na swoją rzecz od byłego męża w kwocie 200 złotych miesięcznie. Posiada samochód marki O. (...), choć, jak twierdzi, jest to samochód jej syna, oraz książeczkę oszczędnościową, na której zgromadzono środki finansowe w kwocie 25 000 złotych. Z. C. ponosi koszty czynszu za mieszkanie w kwocie 270 zł miesięcznie, opłaty w postaci podatku za działkę letniskową w U. w gminie M., opłatę za prąd w kwocie 30 złotych miesięcznie, opłatę za gaz w kwocie 30 zł miesięcznie oraz opłaca abonament telefoniczny w kwocie 35 złotych miesięcznie. Ponadto spłaca pożyczkę w miesięcznej racie 294,60 złotych oraz zatrudnia pomoc w postaci sprzątaczki, która sprząta w domu stron raz w tygodniu i otrzymuje z tego tytułu wynagrodzenie w kwocie 50 złotych, miesięcznie w kwocie 200 złotych. Ponosi również koszty związane z własnym wyżywieniem, zakupem środków czystości, lekarstw oraz innych niezbędnych rzeczy potrzebnych w gospodarstwie domowym. Z. C. choruje na zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa szyjnego i lędźwiowego, ma nadciśnienie, bóle kolana oraz biodra lewego. Ma torbiele na nerkach i wątrobie, boli ją kręgosłup oraz ma ograniczenia w chodzeniu. Ponadto rozpoznano i niej pierwotną obustronną gonartrozę oraz leczy się z powodu licznych chorób przewlekłych wymagających stałej polifarmakoterapii.

W niniejszej sprawie w ocenie Sądu Rejonowego doszło do zmiany stosunków zarówno po stronie powodowej jak i pozwanej w rozumieniu art. 138 k.r.o. uzasadniającego uchylenie obowiązku alimentacyjnego. Poza sporem pozostaje okoliczność, iż w czasie orzekania alimentów od powoda K. C. na rzecz pozwanej Z. C. pozwana utrzymywała się z emerytury, jak podała, w kwocie 634,64 złote miesięcznie. Pozwana zamieszkiwała samodzielnie, a powód ponosił część kosztów utrzymania mieszkania. Aktualnie, zdaniem Sądu Rejonowego, przyjąć należy, iż pozwana Z. C. nie znajduje się w stanie niedostatku uzasadniającym pozostawienie obowiązku alimentacyjnego powoda na jej rzecz, bowiem zaspokaja swoje potrzeby własnymi siłami. Dodatkowo ponosi koszty sprzątania mieszkania wynajmując w tym celu inną osobę, której płaci kwotę 200 złotych miesięcznie. Posiada do dyspozycji samochód osobowy, który jest w stanie utrzymać. Jej świadczenie emerytalne wzrosło o kwotę około 400 złotych miesięcznie, choć nadal nie należy do wysokich. Pozwana Z. C. nie wykazała, aby obecnie pozostawała w niedostatku. Stan niedostatku zachodzi bowiem wtedy, gdy uprawniony nie ma możliwości zarobkowych i majątkowych pozwalających na pełne zaspokojenie jego usprawiedliwionych potrzeb, a jeżeli uprawniony jest chory, to do tych potrzeb należą lekarstwa. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 maja 1975 r. w sprawie sygnatury akt III CRN 55/75, OSN CP 1976, nr 6, poz.133)

Z kolei powód w czasie orzekania o jego obowiązku alimentacyjnym na rzecz pozwanej utrzymywał się z emerytury oraz podejmował dodatkowe zatrudnienie. Aktualnie utrzymuje się jedynie z emerytury, a dodatkowo jego stan zdrowia uległ znacznemu pogorszeniu. Dochody powoda od czasu ustalenia jego obowiązku alimentacyjnego zmniejszyły się dwukrotnie. Ponadto nie posiada on majątku, z którego mógłby zaspokajać swoje usprawiedliwione potrzeby oraz wykonywać obowiązek alimentacyjny względem byłej żony. Ciążą na nim zobowiązania finansowe w postaci pożyczek ratalnych oraz zadłużenia u rodziny, które to środki finansowe przeznaczone zostały na opiekę stomatologiczną. Z uwagi na wiek powoda, a przede wszystkim jego stan zdrowia, nie sposób przyjąć, iż jest on w stanie podjąć jakąkolwiek pracę w celu poprawy swojej sytuacji zarobkowej, a tym samym byłej żony. Sytuacja zarobkowa powoda uległa znacznemu pogorszeniu od daty orzekania o obowiązku alimentacyjnym, co uzasadnia przekonanie, iż kwota alimentów w wysokości 200 złotych miesięcznie na rzecz byłej żony pozostaje poza zasięgiem możliwości finansowych powoda.

Pozwana utrzymuje się z emerytury w podobnej wysokości do emerytury powoda. Sąd Rejonowy podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 16 maja 2000 roku w sprawie o sygnaturze akt IV CKN 1222/00, zgodnie z którym istotne znaczenie dla ustalenia obowiązku alimentacyjnego w stosunku do małżonka ma nie tylko sytuacja uprawnionego, ale także sytuacja zobowiązanego. Nie sposób bowiem przyjąć istnienia obowiązku alimentacyjnego w sytuacji, gdy poziom życia obojga rozwiedzionych małżonków jest zbliżony. Okoliczność, że poziom ten jest w odniesieniu do obu stron niesatysfakcjonujący, nie oznacza powstania obowiązku alimentacyjnego w stosunku do małżonka, który czuje się pokrzywdzony.

Stąd Sąd Rejonowy uwzględnił powództwo K. C. przeciwko Z. C. o uchylenie obowiązku alimentacyjnego. W powyższym stanie rzeczy, w ocenie Sądu Rejonowego należało uwzględnić sytuację powoda oraz pozwanej, która zaistniała po dniu 4 kwietnia 2012 roku i dlatego Sąd Rejonowy orzekł jak w punkcie I wyroku uchylając obowiązek alimentacyjny powoda K. C. nałożony wyrokiem Sądu Rejonowego w Legionowie z dnia 4 kwietnia 2012 roku w sprawie o sygnaturze akt III RC 35/11 na rzecz Z. C. z dniem 12 marca 2018 roku, a więc z dniem złożenia pozwu.

Sąd Rejonowy nie orzekał o kosztach procesu, bowiem żadna ze stron postępowania o to nie wnosiła.

Sąd Rejonowy odstąpił od obciążenia pozwanej kosztami sądowymi zgodnie z art. 113 ust.1 i 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych uznając, że zachodzi przypadek szczególnie uzasadniony z uwagi na okoliczność, iż strony utrzymują się z relatywnie niskich emerytur, są osobami w podeszłym wieku oraz w dodatku osobami schorowanymi.

Jako że adwokat J. B. reprezentowała pozwaną Z. C. w niniejszej sprawie z urzędu, Sąd Rejonowy zasądził z sum Skarbu Państwa na jej rzecz wynagrodzenie za udzielenie pomocy prawnej z urzędu na podstawie § 10 ust. 1 pkt 4 w zw. z § 8 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu. (Dz. U. z dnia 18 października 2016 r.)

WYROK

UZASADNIENIE

ZARZĄDZENIE