UZASADNIENIE

Powód K. H. wniósł przeciwko pozwanej (...) S.A. pozew o zadośćuczynienie w kwocie 20 000,00 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 15 maja 2016 roku oraz o zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów procesu. W uzasadnieniu wskazał, że podczas pracy pod ziemią w Kopalni (...) uległ wypadkowi. Na jego skutek doznał złamania trzonów obu kości podudzia prawego i do dnia dzisiejszego kontynuuje leczenie. Konsekwencją było też poczucie krzywdy wywołanej bólem fizycznym i cierpieniem psychicznym. Powód wciąż odczuwa trudności w trakcie chodzenia, musiał zrezygnować zjazdy na nartach, która była jego pasją. (vide k. 2-7)

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów procesu. Podała, że powód przyczynił się do zdarzenia. Co więcej, doznał uszczerbku długotrwałego, a nie jak wskazuje stałego. Niezależnie od tego zakwestionowała także wysokość dochodzonych roszczeń. (vide k. 58-61)

Sąd ustalił, co następuje:

Powód K. H., będąc zatrudnionym w (...) S.A. Oddziale KWK (...) na stanowisku górnika, dnia 20 listopada 2014 roku został wyznaczony do pełnienia funkcji przodowego. Wraz z brygadą miał wykonywać zabezpieczenie stropu. Po wykonaniu robót zasadniczych brygada ze sztygarem przeszła w inne miejsce, gdzie sztygar wraz z powodem podjęli decyzję, by w tym rejonie także zabezpieczyć strop. Powód rozebrał zaporę z drzewa na ociosie i przystąpił do wykonywania kilofem obrywki czoła ściany spod sekcji. Po wykonaniu obrywki powód chciał skontrolować strop, lecz w momencie, gdy znajdował się pod sekcją ze stropu posypały się bryły kamienia, z których jedna spadając uderzyła powoda w prawą nogę dociskając ją do przenośnika i powodując jej uraz. Zdarzenie zostało uznane za wypadek przy pracy.

Dowód: protokół nr (...) k. 9-11.

Podczas zdarzenia z dnia 20 listopada 2014 roku powód swym zachowaniem nie naruszył przepisów bhp. Na miejscu pracy miał ze sobą wszystkie wymagane narzędzia (zarówno łom półtorametrowy jak i kilof). Jako przodowy miał prawo wyboru, którego z narzędzi użyć. Zdecydował, by użyć kilofa, co nie naruszało przepisów. Co więcej, do wypadku nie doszło w czasie wykonywanej obrywki, lecz już po jej zakończeniu – w trakcie kontroli stropu. Bez względu na to, jakiego narzędzia do obrywki użyłby powód, w czasie kontroli stałby w tym samym miejscu , pod niezabudowanym stropem, co w tej sytuacji było konieczne, niezbędne i zgodne z przepisami. Dodatkowo, powód pracował na odcinku ściany, na którym występowały trudne warunku geologiczne, co oznacza, że prawdopodobieństwo niekontrolowanego opadu skał było znacznie wyższe niż w warunkach normalnych.

Dowód: dokumentacja wypadkowa k. 183-196, opinia biegłego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy A. S.k. 201-204.

Powód na skutek wypadku cierpi na stan po wysokoenergetycznym urazie prawego podudzia ze złamaniem trzonów obu kości, przemieszczonym, leczonym operacyjnie, wygojonym z utrwaloną deformacją struktury anatomicznej i mineralizacji kości, deformacją osi długiej podudzia, obecnością zmian zwyrodnieniowych powodujących ograniczenie ruchomości stawu skokowego, zaburzenia chodu oraz przewlekły zespół bólowy. Powyższe obrażenia spowodował powstanie stałego uszczerbku na zdrowiu w wysokości 20%. Powód odczuwa i będzie odczuwał sutki wypadku do końca życia. Dolegliwości bólowe o istotnym stopniu nasilenia mogły być odczuwane przez prawie 10 miesięcy – przez pierwsze 3 miesiące miały charakter znaczny, później dotkliwy, stopniowo malejący. W lipcu 2017 roku miały charakter utrwalony i były raczej niewielkie, jednak mogły ulegać zaostrzeniom i powód w tym czasie wymagał stosowania leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych oraz zabiegów fizjoterapeutycznych. W przyszłości dolegliwości i ograniczenie ruchomości mogą się nasilić z uwagi na wyraźną progresję zmian zwyrodnieniowych będących bezpośrednim następstwem wypadku. Nie jest możliwy powrót do stanu zdrowia sprzed wypadku ani też odzyskanie pełnej, zadowalającej sprawności prawej kończyny dolnej. Wszystkie dolegliwości i dysfunkcje dotyczące prawego podudzia powoda stanowią następstwo wypadku.

Dowód: dokumentacja medyczna k. 12-40, 107-108, opinia i opinia uzupełniająca biegłego z zakresu ortopedii R. H. k. 127-128 i 160, zeznania świadka S. H. k. 102v, przesłuchanie powoda K. H. k. 102v-103.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. przyznał powodowi jednorazowe odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy w kwocie 7570,00 zł odpowiadającej 10% długotrwałego uszczerbku na zdrowiu.

Dowód: decyzja ZUS z 10 marca 2016 roku, znak (...) k. 41.

Powód otrzymał z ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków, za które składkę opłaca pozwany, kwotę 1200,00 zł. Posiadał także ubezpieczenie na wypadek trwałego uszczerbku na zdrowiu, za które składki opłacał samodzielnie. Z tej polisy otrzymał odszkodowanie w wysokości 10 200 zł (=15% x 680 zł).

Dowód: polisa ubezpieczenia OC pozwanego k. 62-66, okoliczności bezsporne.

Pismem z dnia 28 kwietnia 2016 roku powód wzywał pozwaną do zapłaty kwoty 20 000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę w związku z wypadkiem przy pracy z dnia 20 listopada 2014 roku w terminie do 14 maja 2016 roku. Pozwana odebrała wezwanie 4 maja 2016 roku.

Dowód: wezwanie do zapłaty z potwierdzeniem nadania i zpo k. 43-47.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w postaci ww. dokumentów, których prawdziwości strony nie kwestionowały, w oparciu o dowód z zeznań świadka S. H. oraz z przesłuchania powoda a także w oparciu o opinię i opinię uzupełniającą biegłego z zakresu ortopedii R. H. oraz opinię biegłego z zakresu bhp A. S.. Wskazane dowody wzajemnie ze sobą korelują tworząc spójny i logiczny obraz przedstawiający stan faktyczny sprawy.

Sąd zważył, co następuje:

Bezsporny w niniejszej sprawie był fakt, że powód uległ wypadkowi w wyniku którego doznał obrażeń prawego podudzia. Kwestią wymagającą ustalenia był fakt przyczynienia się (bądź nie) powoda do wypadku oraz wysokość należnego zadośćuczynienia.

Zgodnie z art. 435§ 1 kc prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody (pary, gazu, elektryczności, paliw płynnych itp.) ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego kopalnię, zakład górniczy lub przedsiębiorstwo górnicze uznaje się za przedsiębiorstwo (zakład) wprawiane w ruch za pomocą sił przyrody (zob. np. wyrok SN z 10 maja 1962 r., 3 CR 941/61, z 20 września 1984 r., IV CR 337/84, z 28 lutego.2007 r., V CK 11/06).

Jak stanowi art. 444 § 1 kc w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu.

W myśl art. 445 § 1 kc w wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzającym sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego.

Przesłanką zasądzenia zadośćuczynienia na podstawie art. 445 kc jest wyrządzenie krzywdy w postaci: uszkodzenia ciała, wywołania rozstroju zdrowia, naruszenia wolności lub integralności seksualnej czynem niedozwolonym. Krzywda może mieć charakter cierpień fizycznych lub moralnych (wyrok Sądu Najwyższego z 4 lipca 1969 r., sygn. I PR 178/69, z 3 lutego 2000 r., sygn. I CKN 969/98).

Zgodnie z art. 361 § 1 kc zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Ponadto przepis art. 362 kc stanowi, iż obowiązek naprawienia szkody ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron, jeżeli poszkodowany przyczynił się do zwiększenia lub zmniejszenia szkody.

Wykładnia systemowa przemawia za przyjęciem, że art. 361 § 1 kc i 362 kc znajdują zastosowanie także do określenia krzywd, za które sprawca ponosić może odpowiedzialność na podstawie art. 445 kc (podobnie wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 25 marca 2015 r., sygn. I ACa 1077/14).

Odpowiedzialność pozwanej, jako przedsiębiorstwa wprawianego w ruch za pomocą sił przyrody, wynika z przepisu art. 435 kc.

Na podstawie dowodu z opinii biegłego z zakresu bhp A. S. ustalono, iż powód swym zachowaniem nie naruszył przepisów bhp a tym samym nie przyczynił się do powstania wypadku przy pracy. Z kolei przy pomocy dowodu z opinii i opinii uzupełniającej biegłego z zakresu ortopedii R. H. powód wykazał, iż wszystkie dolegliwości i dysfunkcje dotyczące jego prawego podudzia stanowią następstwo wypadku. Wnioskując, obowiązek zadośćuczynienia za powstałą krzywdę w całości obciąża pozwaną.

Zaznaczyć należy, iż do opinii uzupełniającej biegłego z zakresu ortopedii strony nie wnosiły żadnych zastrzeżeń a zastrzeżenia do opinii biegłego z zakresu bhp pozwana wniosła zastrzeżenia już po upływie terminu (mimo, iż został wydłużony o 14 dni), więc pismo te trybie art. 207 § 7 kpc zostało pozwanej zwrócone.

Orzecznictwo wskazuje , iż przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia należy mieć na względzie:

a) wiek poszkodowanego (zwykle większą krzywdą jest np. kalectwo u młodej osoby),

b) rodzaj i rozmiar doznanych obrażeń,

c) stopień i rodzaj cierpień fizycznych i psychicznych,

d) intensywność (natężenie, nasilenie) i czas trwania tych cierpień, ewentualnie stopień kalectwa,

e) nieodwracalność następstw uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia (kalectwo, oszpecenie),

f) skutki uszczerbku w zdrowiu na przyszłość (np. niemożność wykonywania ulubionego zawodu, uprawiania sportów, pracy artystycznej, rozwijania swoich zainteresowań i pasji, zawarcia związku małżeńskiego, posiadania dzieci, utrata kontaktów towarzyskich, utrata możliwości chodzenia do teatru, kina, wyjazdu na wycieczki),

g) rodzaj dotychczas wykonywanej pracy przez poszkodowanego, który powoduje niemożność dalszego jej kontynuowania,

h) szanse na przyszłość, związane np. z możliwością kontynuowania nauki, z wykonywaniem wyuczonego zawodu, życiem osobistym,

i) poczucie nieprzydatności społecznej i bezradność życiowa powstałe na skutek zdarzenia, wywołującego obrażenia ciała,

j) konieczność korzystania ze wsparcia innych, w tym najbliższych, przy prostych czynnościach życia codziennego – oraz szereg innych czynników podobnej natury do wyżej wskazanych (wyrok SN z dnia 9 listopada 2007 r., V CSK 245/07; wyrok SN z dnia 8 października 2008 r., IV CSK 243/08; wyrok SN z dnia 4 lutego 2008 r., III KK 349/07; wyrok SN z dnia 12 kwietnia 1972 r., II CR 57/72; wyrok SN z dnia 17 września 2010 r., II CSK 94/10; wyrok SN z dnia 29 września 2004 r., II CK 531/03; wyrok SN z dnia 18 kwietnia 2002 r., II CKN 605/00).

Dodatkowo, jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 21 października 2003 r., sygn. I CK 410/02 „jednorazowe odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy (wypadku w drodze do i z pracy) wypłacone przez pracodawcę nie podlega odliczeniu od zadośćuczynienia pieniężnego przysługującemu poszkodowanemu na podstawie art. 445 § 1 KC; odszkodowanie to powinno natomiast być wzięte pod uwagę przy określeniu wysokości zadośćuczynienia, co nie jest jednoznaczne z mechanicznym zmniejszeniem sumy zadośćuczynienia o kwotę tego odszkodowania”.

W doktrynie i judykaturze przyjmuje się, iż do cierpień fizycznych zalicza się przede wszystkim ból i podobne do niego dolegliwości. Cierpieniem psychicznym są natomiast ujemne uczucia przeżywane w związku z cierpieniami fizycznymi lub następstwami uszkodzenia ciała albo rozstroju zdrowia w postaci np. zeszpecenia, konieczności zmiany sposobu życia czy nawet wyłączenia z normalnego życia (por. wyrok SN z dnia 3 lutego 2000 r., I CKN 969/98). Zaś celem zadośćuczynienia pieniężnego jest złagodzenie cierpień fizycznych i psychicznych – dlatego zadośćuczynienie powinno obejmować wszystkie cierpienia fizyczne i psychiczne poszkodowanego, zarówno już doznane, jak i te, które wystąpią w przyszłości.

Wskazano także, iż zadośćuczynienie winno mieć charakter całościowy i obejmować zarówno cierpienia fizyczne i psychiczne już doznane, czas ich trwania, jak i te, które zapewne wystąpią w przyszłości, a więc prognozy na przyszłość (wyrok SN z dnia 18 maja 2004 r., IV CK 357/03). Natomiast na pojęcie krzywdy składają się nie tylko trwałe, lecz także przemijające zaburzenia w funkcjonowaniu organizmu, polegające na znoszeniu cierpień psychicznych (wyrok SN z dnia 20 marca 2002 r., V CKN 909/00).

Ponadto zadośćuczynienia, ma charakter kompensacyjny, a więc przedstawiać ekonomicznie odczuwalną wartość. W piśmiennictwie uznaje się, że wysokość przyznawanej kwoty zadośćuczynienia tak powinna być ukształtowana, by stanowić „ekwiwalent wycierpianego bólu” (por. F. Zoll, Zobowiązania w zarysie według polskiego Kodeksu zobowiązań, podręcznik poddany rewizji i wykończony przy współudziale S. Kosińskiego i J. Skąpskiego, wyd. II, Warszawa 1948, s. 122). Kwota zadośćuczynienia ma być więc pochodną wielkości doznanej krzywdy. Orzecznictwo wskazuje, że uwzględniając przy ustalaniu zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę potrzebę utrzymania wysokości zadośćuczynienia w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa, nie można podważać kompensacyjnej funkcji zadośćuczynienia (wyrok SN z dnia 30 stycznia 2004 r., I CK 131/2003). Nie może jednak zarazem kwota zadośćuczynienia stanowić źródła wzbogacenia, a jedynym kryterium dla oceny wysokości zasądzonego zadośćuczynienia jest rozmiar krzywdy powoda (wyrok SA w Lublinie z dnia 12 października 2004 r., I ACa 530/04). Zadośćuczynienie nie może także spełniać celów represyjnych, bowiem jest sposobem naprawienia krzywdy wyrządzonej jako cierpienia fizyczne oraz cierpienia psychiczne związane z uszkodzeniami ciała lub rozstrojem zdrowia (wyrok SN z dnia 3 lutego 2000 r., I CKN 969/98).

Sąd uznał, iż kwota 20 000,00 zł jest odpowiednia do rozmiaru doznanej przez powoda krzywdy i stanowi dla niego ekonomicznie odczuwalną wartość.

Przy ocenie kwoty zadośćuczynienia Sąd miał na uwadze wyżej przytoczone stanowiska Sądu Najwyższego oraz doktryny co do okoliczności, które winny mieć wpływ na wysokość zadośćuczynienia.

W szczególności Sąd miał na uwadze charakter doznanych przez powoda obrażeń i rozmiar cierpień, trwałe skutki wypadku, ich wpływ na aktualne życie powoda i jego funkcjonowanie a także fakt, iż w przyszłości dolegliwości i ograniczenie ruchomości mogą się nasilić z uwagi na wyraźną progresję zmian zwyrodnieniowych. Nie jest możliwy powrót do stanu zdrowia sprzed wypadku ani też odzyskanie pełnej, zadowalającej sprawności prawej kończyny dolnej. Co więcej, leczenie zaś było trudne i bolesne, dodatkowo nie zostało jeszcze zakończone. Przebyty uraz spowodował nie tylko cierpienia fizyczne, ale miał także aspekt psychiczny.

Ustalenia faktyczne wskazują, iż z pewnością uraz jakiego powód doznał w związku z wypadkiem przy pracy przewartościował dotychczasowe życie powoda, na pewien czas uniemożliwił osiąganie dochodów prowadzonej dotychczas działalności gospodarczej oraz wykonywanie obowiązków domowych. Sprawił, że powód był częściowo uzależniony od pomocy osób trzecich. Uraz uniemożliwił także korzystanie z dotychczasowych rozrywek i uprawianiu ulubionych sportów, a podkreślić należy, iż powód jest jeszcze osobą młodą. Wszelkie wskazane wyżej okoliczności mogły spowodować u powoda poczucie, że jest on balastem dla najbliższych.

Przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia Sąd miał na uwadze świadczenia jakie powód już uzyskał w związku z wypadkiem przy pracy z innych źródeł.

Przepis nie rozstrzyga jednoznacznie, kiedy roszczenie o zadośćuczynienie staje się wymagalne. Ponieważ termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony i nie wynika z właściwości zobowiązania, zastosowanie znajduje ogólna reguła wyrażona w art. 455 kc, co oznacza, że roszczenie staje się wymagalne po wezwaniu dłużnika do spełnienia świadczenia (tak trafnie Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyroku z 6 maja 2015 r., sygn. I ACa 245/15).

Pozwana odebrała wezwanie do zapłaty 4 maja 2016 roku. Termin zapłaty został określony na 14 maja 2016 roku, świadczenie było więc wymagalne 15 maja 2016 roku.

W związku z powyższym, na podstawie przytoczonych przepisów, Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 20 000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w związku z wypadkiem przy pracy z dnia 20 listopada 2014 roku z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 15 maja 2016 roku.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 kpc, § 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804) oraz art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28 lipca 2005 r. (Dz. U. z 1 września 2005r. nr 167 poz. 1398) w brzmieniu obowiązującym w dacie wszczęcia postępowania zasądzając od pozwanej na rzecz powoda kwotę 4800,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego oraz nakazując pobranie od pozwanej kwoty łącznie 2478,58 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych (w tym 1000,00 zł tytułem opłaty od pozwu, od której wniesienia zwolniony był powód oraz łącznie 1478,58 zł tytułem wydatków poniesionych na wynagrodzenie biegłych).

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE