Warszawa, dnia 20 grudnia 2018 r.
Sygn. akt VI Ka 163/18
Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie :
Przewodniczący: SSO Zenon Stankiewicz
Sędziowie: SO Remigiusz Pawłowski (spr.)
SR del. Michał Bukiewicz
protokolant: protokolant sądowy stażysta Paulina Sobota
przy udziale prokuratora Waldemara Węgrzyna
po rozpoznaniu dnia 20 grudnia 2018 r.
sprawy L. K., syna B. i M., ur. (...) w W.
oskarżonego o przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k., art. 286 § 1 k.k.
na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę
od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie
z dnia 26 września 2017 r. sygn. akt IV K 127/16
wyrok w zaskarżonej części zmienia w ten sposób, że uchyla rozstrzygnięcie o obowiązku naprawienia szkody na rzecz (...) SA; w pozostałej części wyrok utrzymuje w mocy; zwalania oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych w postępowaniu odwoławczym, przejmując wydatki na rachunek Skarbu Państwa; zasądza od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie na rzecz r.pr. P. F. kwotę 419,92 zł tytułem wynagrodzenia za obronę oskarżonego w instancji odwoławczej, w tym podatek VAT.
SSO Remigiusz Pawłowski SSO Zenon Stankiewicz SSR del. Michał Bukiewicz
Sygn. akt VI Ka 163/18
Apelacja obrońcy nie jest zasadna, co do istoty i nie może zostać uwzględniona, bowiem nie zawiera takich argumentów, które winny skutkować obniżeniem obowiązku naprawienia szkody na rzecz (...) S.A. Podniesione przez autora apelacji okoliczności takie, jak ograniczenie zysku oskarżonego do 10% wyrządzonej szkody, przymuszenie do czynu jego dramatyczną sytuacją finansową, iloraz inteligencji oskarżonego na poziomie dolnej normy, wykonywanie najłatwiejszej do zastąpienia roli i przeznaczenie pozyskanych środków na zabezpieczenie podstawowych potrzeb życiowych zostały wzięte pod uwagę przez Sąd pierwszej instancji tak na etapie wymierzania kary zasadniczej, jak i na etapie dostosowania wysokości orzeczonego obowiązku naprawienia szkody do stopnia winy i społecznej szkodliwości popełnionych czynów. Natomiast zarzut nieświadomości bezprawności czynów, czego świadectwem miała być zapowiedź żony oskarżonego, że zawiadomi Policję, jeśli nie dostaną obiecanych środków pieniężnych, jako wskazujący na istnienie okoliczności wyłączającej winę z art. 30 kk, jako chybiony nie zasługiwał na uwzględnienie.
Sąd Rejonowy zobowiązał oskarżonego do naprawienia szkody w części, a mianowicie w kwocie 23.144,48 zł, gdy szkoda wyrządzona z jego udziałem wyniosła w sumie 89.919,95 zł. Zasądzona suma wynosi około 25% całości szkody, a przy uwzględnieniu metodyki obliczeniowej przyjętej przez Sąd pierwszej instancji – 30%, czyli dokładnie tyle, o ile wnosił w głosach stron oskarżony. Sąd w pisemnym uzasadnieniu wykazał bardzo rzetelnie, jakie kryteria stosował przy określeniu wysokości szkody podlegającej naprawieniu przez oskarżonego, wskazując właśnie w przeważającej części na te okoliczności, o jakich była mowa w apelacji. Zwrócił jednak również uwagę na okoliczności obciążające, takie choćby jak istotny wpływ zachowania oskarżonego na osiągnięcie zamierzonego przestępczego celu. Z drugiej strony podkreślił, jaką wagę dla rzeczonego procederu miała aktywność osób zatrudnionych w pokrzywdzonych towarzystwach ubezpieczeniowych i słusznie skontestował, że choćby z tego powodu konieczne było obniżenie udziału oskarżonego w procesie naprawienia szkody. Motywacja sprawcy, a mianowicie przestępcze działanie w obliczu mocno trudnej sytuacji finansowej i zagrożenia eksmisją Sąd Rejonowy wziął pod uwagę przy wymiarze kary, jak też środka karnego i uznał za okoliczność wpływającą łagodząco. Podobnie rzecz się miała z podatnością oskarżonego na wpływy, jak i z wykorzystaniem przez M. W. jego trudnego położenia.
Zdaniem Sądu Okręgowego, zarzut nieświadomości bezprawności jest nieuzasadniony. 0skarżony wyjaśnił, że zarejestrował na siebie samochód, którego nie był właścicielem, następnie złożył oświadczenie o przebiegu kolizji, w której nie uczestniczył, a otrzymane z tego tytułu środki w całości przekazał M. W., otrzymując od niego jedynie nieznaczną kwotę. Okoliczności te w sposób jednoznaczny wskazują na jego świadomość bezprawności postępowania i o żadnym wyłączeniu winy nie może być mowy. Okoliczność, że żona oskarżonego miała motywować do zapłaty pieniędzy groźbą zawiadomienia Policji nie oznacza nic innego, jak determinację w zdobyciu środków pieniężnych. Skoro istniała świadomość, że sprawca kierowniczy może mieć kłopoty w razie zawiadomienia organów ścigania, to w oczywisty sposób te kłopoty mogły dotyczyć również i oskarżonego. Nie znajduje żadnego racjonalnego wytłumaczenia twierdzenie oskarżonego, że nie wiedział, że robi coś złego, że nikt mu tego nie powiedział. Stwierdzony przez psychiatrów poziom intelektualny oskarżonego nie uzasadnia takiego stanowiska i należy je uznać za przyjętą linię obrony, nie odpowiadającą prawdzie, a mającą jedynie poprawić sytuację procesową oskarżonego. Sugestywność i obniżony krytycyzm oskarżonego zostały przez Sąd Rejonowy dostrzeżone i w pisemnym uzasadnieniu przeanalizowane.
Zawarcie ugody między oskarżonym, a jednym z pokrzywdzonych towarzystw, a następnie jej realizacja, skutkowało koniecznością modyfikacji zaskarżonego wyroku. Ustalono bowiem, że oskarżony zobowiązał się do wpłaty na rachunek pokrzywdzonego kwotę 3.469,98 zł, co miało wyczerpać w całości wszelkie roszczenia (...) S.A. wobec L. K. z tytułu rzeczonego czynu zabronionego. Ponieważ w dniu 4 grudnia 2017r., zatem już wydaniu zaskarżonego orzeczenia, wskazana kwota została uiszczona, obowiązek naprawienia szkody na rzecz tego towarzystwa stracił podstawę, bowiem mocą wzajemnych ustaleń wyrządzona szkoda została w tym zakresie naprawiona w całości. Brak podobnych ustaleń między oskarżonym, a drugim pokrzywdzonym towarzystwem sprawił, że nie było podstaw do modyfikacji obowiązku naprawienia szkody w tej części. Jak wyżej przedstawiono, Sąd Okręgowy nie podzielił stanowiska, że ów środek karny miał charakter rażąco niewspółmiernie surowego.
Sąd Okręgowy, mając na uwadze stan majątkowy oskarżonego, jego wiek i stan zdrowia, jak również obciążenie finansowe w związku z wymierzonym środkiem, uznał za słuszne zwolnić go z obowiązku uiszczenia kosztów sądowych w postępowaniu odwoławczym. Zasądzona kwota dla obrońcy z tytułu świadczonej pomocy z urzędu stanowiła składową kwoty bazowej, powiększonej o dodatek z tytułu dwóch terminów rozprawy odwoławczej, pomniejszonej o kwotę, jaka według oświadczenia obrońcy została przez oskarżonego uiszczona.