WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 stycznia 2014r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący	SSO Katarzyna Antoniak
Protokolant	st. sekr. sądowy Marzena Mazurek

po rozpoznaniu w dniu 21 stycznia 2014 r. w Siedlcach na rozprawie

odwołania Z. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 17 stycznia 2013 r. Nr (...)

w sprawie Z. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do deputatu węglowego

oddala odwołanie

Sygn. akt: IV U 208/13 UZASADNIENIE

Decyzją z 16 stycznia 2013r. znak: (...)Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., działając na podstawie art.40, art.44 i art.184 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych odmówił Z. P. prawa do deputatu węglowego wskazując, że od 1 października 2012r. przyznano ubezpieczonemu emeryturę na podstawie art.184 w/w ustawy, przy czym do stażu pracy w szczególnych warunkach przyjęto zatrudnienie w wymiarze 15 lat, 10 miesięcy i 29 dni, w tym 12 lat, 10 miesięcy i 1 dzień pracy na kolei (wraz z okresem równorzędnym zatrudnienia na kolei) oraz 3 lata i 28 dni pracy poza koleją. Deputat węglowy w formie ekwiwalentu pieniężnego przysługuje byłym pracownikom kolejowym, pobierającym emeryturę przyznaną na podstawie art.184 ustawy emerytalnej z tytułu udowodnienia 15 lat okresów zatrudnienia na kolei łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia na kolei. Ubezpieczony nie odwodnił 15 lat pracy na kolei, dlatego nie nabył prawa do deputatu węglowego. Przedsiębiorstwo (...) zostało utworzone z dniem 31 grudnia 1968r. W dniu 1 lipca 1981r. zostało połączone z przedsiębiorstwem (...) i funkcjonowało jako jego zakład pod nazwą Zakład (...). Następnie od 1 października 1991r. zostało wydzielone ze struktur (...) i funkcjonowało jako Przedsiębiorstwo (...). Dlatego okres zatrudnienia od 1 lipca 1981r. do 30 września 1991r. jest okresem zatrudnienia na kolei w rozumieniu przepisów ustawy z 28 kwietnia 1983r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników kolejowych i ich rodzin, a okres od 1 lipca 1976r. do 30 czerwca 1981r. jest okresem równorzędnym z okresem zatrudnienia na kolei. Do okresu zatrudnienia na kolei nie można natomiast zaliczyć okresu do 4 listopada 1986r. do 13 marca 1989r. kiedy ubezpieczony przebywał na urlopie bezpłatnym w związku z wyjazdem na budowę eksportową do Kuwejtu.

Odwołanie od w/w decyzji złożył Z. P. wnosząc o jej zmianę i przyznanie mu prawa do deputatu węglowego. W uzasadnieniu stanowiska podniósł, że błędne jest twierdzenie organu rentowego, iż nie udowodnił 15 lat zatrudnienia na kolei. Wskazał, że w 1993r. przyznano mu rentę kolejową w trybie ustawy z 28 kwietnia 1983r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników kolejowych i ich rodzin, natomiast prawo do emerytury nabył na podstawie ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W czasie zatrudnienia pracodawca wypłacał mu deputat węglowy, a skoro tak to również jako emeryt powinien otrzymywać taki deputat. Ponadto zgodnie z art.44 pkt 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych za okres równorzędny z okresami zatrudnienia na kolei uważa się pobieranie renty chorobowej przyznanej przez właściwą kolejową jednostkę organizacyjną. Dlatego okres pobierania przez niego renty powinien być zaliczony do okresu pracy na kolei. W myśl zaś art.44 pkt 3 powyższej ustawy okresem równorzędnym z pracą na kolei jest wykonywanie przed dniem 1 stycznia 1975r. pracy w kolejowej jednostce organizacyjnej na podstawie umowy o naukę zawodu, przyuczenia do określonej pracy lub odbycia wstępnego stażu pracy. Sytuacja taka miała miejsce w przypadku ubezpieczonego. Całokształt powyższych okoliczności pokazuje, że twierdzenie organu rentowego o niewykazaniu 15 lat pracy na kolei jest nieporozumieniem, dlatego zaskarżona decyzja powinna być zmieniona (odwołanie k.2-4).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie powołując się na przepisy prawa i argumentację zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji (odpowiedź organu rentowego na odwołanie k.6).

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu (...). Z. P. ukończył 60-ty rok życia. W dniu 23 października 2012r. wystąpił do organu rentowego z wnioskiem o emeryturę. W dacie wystąpienia z wnioskiem o emeryturę ubezpieczony pobierał rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy znak: (...). Na podstawie dołączonych do wniosków dokumentów organ rentowy ustalił, że ubezpieczony udowodnił okresy składkowe w wymiarze 27 lat, 10 miesięcy i 17 dni oraz okresy nieskładkowe w wymiarze 5 dni i decyzją z 10 grudnia 2012r. przyznał ubezpieczonemu emeryturę na podstawie art.184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych poczynając od 1 października 2012r. ,tj. od pierwszego dnia miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o świadczenie. Jednocześnie poinformował ubezpieczonego, że nie przysługuje mu prawo do deputatu węglowego, gdyż nie udowodnił 15 lat pracy w szczególnych warunkach na kolei (decyzja z 10 grudnia 2012r. o przyznaniu emerytury k.44 akt emerytalnych za wnioskiem z 23 października 2012r.).

W dniu 3 stycznia 2013r. ubezpieczony wystąpił do organu rentowego z wnioskiem o przyznanie mu ekwiwalentu pieniężnego za deputat węglowy, gdyż na kolei pracował w okresie od 20 maja 1971r. do 31 marca 1993r. W tym czasie odbył służbę wojskową, która jest zaliczana do pracy na kolei (wniosek z 3 stycznia 2013r. k.46-48 akt emerytalnych). Zaskarżoną decyzją z 16 stycznia 2013r. organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do deputatu węglowego podtrzymując stanowisko, że ubezpieczony nie udowodnił 15 lat pracy na kolei (decyzja z 16 stycznia 2013r. k.51 akt emerytalnych za wnioskiem z 23 października 2012r.).

Zatrudnienie ubezpieczonego przebiegało następująco:

W okresie od 1 września 1967r. do 30 czerwca 1969r. ubezpieczony zatrudniony był jako uczeń w dawnym Przedsiębiorstwie (...) w W. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku ślusarza konstrukcji stalowych jako uczeń zawodu (świadectwo pracy z 1 sierpnia 2012r. k.11 akt emerytalnych za wnioskiem z 23 października 2012r.).

W okresie od 7 sierpnia 1969r. do 20 grudnia 1969r. ubezpieczony zatrudniony był w dawnym Przedsiębiorstwie (...) w W. w pełnym wymiarze czasu pracy jako uczeń stażysta (świadectwo pracy z 1 sierpnia 2012r. k.12 akt emerytalnych za wnioskiem z 23 października 2012r.).

W okresie od 20 maja 1971r. do 31 marca 1993r. ubezpieczony zatrudniony był w dawnym Przedsiębiorstwie (...) w W. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowiskach: monter sieci trakcyjnej, maszynista koparki i monter maszyn budowlanych (świadectwo pracy z 1 sierpnia 2012r. k.13 akt emerytalnych za wnioskiem z 23 października 2012r.). W okresie tego zatrudnienia ubezpieczony odbył służbę wojskową trwającą od 25 kwietnia 1972r. do 11 kwietnia 1974r. (książeczka wojskowa k.47-48 akt emerytalnych za wnioskiem z 23 października 2012r.). Ponadto w okresie tego zatrudnienia – od 4 listopada 1986r. do 13 marca 1989r., a zatem przez 2 lata, 4 miesiące i 10 dni ubezpieczony korzystał z urlopu bezpłatnego w związku z wyjazdem na budowę eksportową realizowaną w Kuwejcie przez Przedsiębiorstwo (...) w K. (pisma o udzieleniu urlopu bezpłatnego z 29 października 1986r. i 13 października 1987r. k.41 i 44 części B akt osobowych ubezpieczonego oraz pismo o zakończeniu budowy eksportowej k.45 części B akt osobowych ubezpieczonego). Z urlopu bezpłatnego ubezpieczony korzystał również w okresie od 12 września 1991r. do 31 grudnia 1991r. i od 20 lipca 1992r. do 30 września 1992r. (świadectwo pracy k.13 akt emerytalnych za wnioskiem z 23 października 2012r.).

Powyższy stosunek pracy ubezpieczonego ustał na mocy porozumienia stron w związku z nabyciem przez ubezpieczonego uprawnień do renty inwalidzkiej kolejowej. Rentę inwalidzką trzeciej grupy przyznano ubezpieczonemu i podjęto jej wypłatę poczynając od 1 marca 1993r. na mocy decyzji Centralnej Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych z 5 lipca 1993r. Renta przyznana została na podstawie ustawy z 28 kwietnia 1983r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników kolejowych i ich rodzin. Zgodnie z powyższą decyzją do okresów składkowych zaliczono okresy zatrudnienia na kolei od 1 lipca 1976r. do 11 września 1991r. w wymiarze 15 lat, 2 miesięcy i 11 dni oraz okresy zatrudnienia poza koleją w wymiarze 21 lat i 4 miesięcy (decyzja z 5 lipca 1993r. o przyznaniu kolejowej renty k.1-2 akt rentowych ubezpieczonego).

Przedsiębiorstwo (...) w W., w którym ubezpieczony zatrudniony był w okresie od 1 września 1967r. do 30 czerwca 1969r. oraz w okresie od 7 sierpnia 1969r. do 20 grudnia 1969r. w charakterze ucznia zawodu i ucznia stażysty nie stanowiło jednostki organizacyjnej przedsiębiorstwa (...). Przedsiębiorstwo (...) w W., w którym ubezpieczony zatrudniony był od 20 maja 1971r. do 31 marca 1993r., do dnia 30 czerwca 1981r. nie stanowiło jednostki organizacyjnej przedsiębiorstwa (...). Z dniem 1 lipca 1981r. na mocy zarządzenia nr 52 Ministra Komunikacji z 12 czerwca 1981r. przedmiotowe Przedsiębiorstwo (...) w W. zostało połączone z przedsiębiorstwem (...) i funkcjonowało jako zakład przedsiębiorstwa (...) pod nazwą Zakład (...). Stan taki istniał do 30 września 1991r., kiedy to na mocy zarządzenia nr 210 Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z 27 września 1991r. Zakład (...) został wydzielony z przedsiębiorstwa państwowego (...) i na mocy kolejnego zarządzenia tego samego Ministra – nr 214 z 27 września 1991r. na bazie tego Zakładu utworzone zostało oddzielne przedsiębiorstwo państwowe pod nazwą Przedsiębiorstwo (...) w W. (pismo (...)z 26 lipca 2012r. skierowane do ZUS Oddział w S. k.49 akt emerytalnych ubezpieczonego za wnioskiem z 23 października 2012r. oraz zaświadczenie z 30 stycznia 2013r. wystawione przez (...) Spółkę Akcyjną w W. stanowiące załącznik do odwołania ubezpieczonego - w kopercie na k.5 akt sprawy).

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie Z. P. podlegało oddaleniu.

Zgodnie z art.74 ust.1 ustawy z 8 września 2000r. o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego (...) (Dz.U. z 2000r. Nr 84, poz.948) byłemu pracownikowi kolejowemu pobierającemu emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy, przyznaną na podstawie przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników kolejowych i ich rodzin lub przepisów ustawy z 12 czerwca 1975r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych albo przepisów ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a także członkom rodziny tego pracownika pobierającym po nim rentę rodzinną przyznaną na podstawie wymienionych przepisów, przysługuje prawo do deputatu węglowego w ilości 1800 kg węgla kamiennego w formie ekwiwalentu pieniężnego. W myśl ust.3 powyższego przepisu deputat węglowy przysługuje również emerytowi lub renciście, który pobiera emeryturę lub rentę z tytułu zatrudnienia w okresach równorzędnych z okresami zatrudnienia na kolei, oraz osobie której przyznano kolejową emeryturę lub rentę w drodze wyjątku. Z kolei ustęp 10 powołanego przepisu stanowi, że emeryci i renciści nabywają prawo do ekwiwalentu pieniężnego z dniem przyznania prawa do emerytury lub renty.

Z powyższego uregulowania wynika, że prawo do deputatu węglowego w formie ekwiwalentu pieniężnego takiemu emerytowi lub renciście, będącemu byłym pracownikiem kolejowym, który nabył prawo do emerytury lub renty na podstawie zatrudnienia na kolei, przy czym prawo do deputatu węglowego powstaje na rzecz emeryta lub rencisty z chwilą przyznania mu prawa do emerytury lub renty i jest to prawo nowe ,tj. niezależnie od tego, że dana osoba otrzymywała deputat w trakcie zatrudnienia na kolei. Wniosek taki wynika wprost z przytoczonego wyżej przepisu art.74 ust.10 ustawy z 8 września 2000r. o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego (...). W tym miejscu wskazać należy na tezę wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 7 marca 2012r. w sprawie III AUa 1699/11 (Lex nr 1238743), w której Sąd ten stwierdził, że prawo do deputatu węglowego przysługuje byłym pracownikom kolejowym, którzy właśnie na podstawie tego zatrudnienia nabyli emeryturę lub rentę; tym samym nabycie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w oparciu o zatrudnienie wykonywane poza koleją, wyklucza skuteczne przyznanie prawa do deputatu węglowego i nie zmienia tego fakt wcześniejszego wykonywania pracy na kolei, czy też pobierania renty kolejowej, gdyż jak wynika z art.74 ust.11 ustawy z 2000r. o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego (...) wraz z ustaniem zatrudnienia na kolei, czy tez ustaniem prawa do renty kolejowej, ustaje prawo do deputatu węglowego. Zatem istotne jest ustalenie, czy przyznana renta w oparciu o przepisy ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych została ustalona na podstawie zatrudnienia kolejowego i wówczas prawo do deputatu węglowego przysługuje, czy też zatrudnienia poza koleją, co uniemożliwia nabycie prawa do tego świadczenia. Powyższe orzeczenie dotyczy osoby, która pobierała świadczenie w postaci renty z tytułu niezdolności do pracy, ale z uwagi na tożsamość uregulowania zachowuje ono aktualność również do osoby pobierającej emeryturę.

Odnosząc przedstawione wyżej uregulowania do okoliczności sprawy Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że organ rentowy prawidłowo ustalił, że ubezpieczony nie spełnia przesłanek do przyznania mu prawa do deputatu węglowego, gdyż emerytura, która nabył od 1 października 2012r. nie jest emeryturą z tytułu zatrudnienia na kolei. Jak wskazano w zaskarżonej decyzji z 16 stycznia 2013r. organ rentowy przyznając ubezpieczonemu emeryturę na podstawie art.184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, uwzględnił do stażu pracy w szczególnych warunkach okres zatrudnienia ubezpieczonego na kolei (tj. w ramach jednostki organizacyjnej przedsiębiorstwa państwowego (...), jaką w tym okresie był Zakład (...)) trwający od 1 lipca 1981r. do 30 września 1991r. (z wyłączeniem okresu pobytu na urlopie bezpłatnym od 4 listopada 1986r. do 13 marca 1989r. ,tj. przez 2 lata, 4 miesiące i 10 dni oraz od 12 września 1991r. do 30 września 1991r. ,tj. przez 19 dni - vide: wcześniejsze ustalenia) oraz okres równorzędny z okresem zatrudnienia na kolei od 1 lipca 1976r. do 30 czerwca 1981r. Jednakże okresy te wynoszące łącznie 12 lat, 10 miesięcy i 1 dzień nie uprawniały ubezpieczonego do nabycia kolejowej emerytury. W tym miejscu przywołać należy przepis art.40 w/w ustawy emerytalnej, zgodnie z którym kolejowa emerytura przysługuje pracownikowi kolejowemu spełniającemu łącznie warunki w postaci: osiągnięcia wieku emerytalnego wynoszącego w przypadku mężczyzn 60 lat oraz posiadania okresu składkowego i nieskładkowego wynoszącego w przypadku mężczyzny co najmniej 25 lat, w tym 15 lat zatrudnienia na kolei, łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia na kolei, o których mowa w art.44-45. W myśl art.42 ust.1 pkt 1 i 2 przedmiotowej ustawy pracownikami kolejowymi w rozumieniu ustawy są osoby pozostające w stosunku pracy w: jednostkach organizacyjnych przedsiębiorstwa „Polskie Koleje Państwowe”, z wyłączeniem biur projektów kolejowych oraz w innych jednostkach organizacyjnych, których pracownicy byli objęci dotychczasowymi przepisami o zaopatrzeniu pracowników kolejowych i ich rodzin. Zgodnie z ustępem 2 wskazanego przepisu art.42 zatrudnienie pracowników kolejowych w jednostkach organizacyjnych, określonych w ustępie 1, uważa się w rozumieniu ustawy za zatrudnienie na kolei. Stosownie do powyższego - skoro(...)w okresie od 1 lipca 1981r. do 30 września 1991r. (a zatem przez 10 lat i 3 miesiące) był jednostką organizacyjną PKP to zasadnie organ rentowy uznał ten okres - z wyłączeniem w/w okresów urlopów bezpłatnych trwających łącznie 2 lata, 4 miesiące i 29 dni – za okres zatrudnienia ubezpieczonego na kolei. Za okresy zatrudnienia na kolei nie mogą być natomiast uznane okresy pracy ubezpieczonego przed datą 30 lipca 1981r. i po dacie 30 września 1991r., gdyż działające w tym czasie Przedsiębiorstwo (...) w W. nie było jednostką organizacyjną przedsiębiorstwa państwowego (...). Przechodząc do okresów równorzędnych z okresami zatrudnienia na kolei wskazać należy, że do ubezpieczonego zastosowanie znajduje przepis art.44 pkt 6 ustawy o emeryturach i rentach, zgodnie z którym za okresy równorzędne z okresami zatrudnienia na kolei uważa się okresy zatrudnienia, jednak nie dłuższego niż 5 lat w jednostkach organizacyjnych resortu komunikacji niebędących kolejowymi jednostkami organizacyjnymi, jeżeli nastąpiła zmiana tego zatrudnienia na zatrudnienie na kolei. W przypadku ubezpieczonego uwzględniony przez organ rentowy okres równorzędny objął czas od 1 lipca 1976r. do 30 czerwca 1981r., czyli 5 lat zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w W. przypadające bezpośrednio przed „wejściem” tego Przedsiębiorstwa do struktur przedsiębiorstwa państwowego (...). Reasumując, okres pracy ubezpieczonego na kolei wynoszący 10 lat i 3 miesiące oraz okres równorzędny z okresem zatrudnienia na kolei wynoszący 5 lat stanowi łącznie 15 lat i 3 miesiące, a po odjęciu okresu w/w urlopów bezpłatnych (łącznie 2 lata, 4 miesiące i 29 dni), stanowi okres w wymiarze 12 lat, 10 miesięcy i 1 dzień. W tym miejscu wskazać należy, że tożsamy okres składkowy z tytułu zatrudnienia na kolei ,tj. od 1 lipca 1976r. do 11 września 1991r. (od 12 września 1991r. rozpoczął się urlop bezpłatny) przyjął w decyzji z 5 lipca 1993r. organ przyznający ubezpieczonemu kolejową rentę inwalidzką, z tym że organ ten błędnie nie odliczył wcześniejszego okresu urlopu bezpłatnego trwającego od 4 listopada 1986r. do 13 marca 1989r. (vide: decyzja z 7 lipca 1993r. o przyznaniu renty k.1-2 akt rentowych ubezpieczonego).

W ocenie Sądu za okres równorzędny z okresem zatrudnienia na kolei nie może być uznany okres zatrudnienia ubezpieczonego jako ucznia zawodu i ucznia stażysty, gdyż praca, którą wówczas wykonywał nie była pracą w kolejowej jednostce organizacyjnej – art.44 pkt 3 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Wreszcie za okres równorzędny z okresem zatrudnienia na kolei nie może być uznany okres pobierania przez ubezpieczonego renty inwalidzkiej od 1 marca 1993r., gdyż zgodnie z art.44 pkt 2 w/w ustawy za okres równorzędny z okresem zatrudnienia na kolei uważa się okres pobierania renty chorobowej przyznanej przez właściwą kolejową jednostkę organizacyjną. Tymczasem jak wskazano ubezpieczony pobierał nie rentę chorobową, ale kolejową rentę inwalidzką. Renta inwalidzka była odmiennym rodzajem świadczenia od renty chorobowej. Renta chorobowa wprowadzona została do systemu obowiązkowego zabezpieczenia społecznego – obok renty inwalidzkiej – w ustawie z 23 stycznia 1968r. o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U. Nr 3, poz.6 ze zm.) i zgodnie z art.29a tej ustawy przysługiwała pracownikowi, który po wyczerpaniu zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do podjęcia jakiejkolwiek pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja rokują odzyskanie zdolności do pracy. Renta ta przysługiwała przez okres niezbędny do przywrócenia zdolności do pracy, nie dłużej jednak niż przez 12 miesięcy, przy czym okoliczności dotyczące niezdolności do pracy i okres niezbędny do przywrócenia zdolności do pracy ustalały komisje lekarskie do spraw inwalidztwa i zatrudnienia.

Mając na uwadze całokształt powyższych okoliczności Sąd uznał, że odwołanie ubezpieczonego nie zasługuje na uwzględnienie i dlatego na podstawie art.477.14§1 kpc odwołanie to oddalił.