UZASADNIENIE

C. B. złożyła w dniu 12 maja 2017 r. odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 28 kwietnia 2017 r. znak: (...). Odwołująca wniosła o uznanie kserokopii deklaracji PIT z lat 1994-1996 do przeliczenia emerytury. Wyjaśniła, że pracowała w Hotelu (...) na cały etat i są to jej jedyne dokumenty. Odwołująca wniosła o doliczenie jej tej pracy do emerytury (odwołanie k. 2 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 29 maja 2017 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o jego oddalenie na podstawie art. 477^{(
14)} § 1 k.p.c. Uzasadniając swoje stanowisko w sprawie organ rentowy wyjaśnił, że odwołująca pobiera
z (...) Oddziału ZUS emeryturę przyznaną w oparciu o art. 24 ustawy o emeryturach i rentach
z FUS. W dniu 17 marca 2017 r. odwołująca złożyła wniosek o doliczenie do emerytury okresu pracy w Hotelu (...) od 14 maja 1994 r. do 31 lipca 1996 r. i do wniosku załączyła dodatkowe dokumenty. W ocenie organu rentowego odwołująca za wskazany wyżej okres nie przedstawiła dokumentów wskazujących wysokość uzyskiwanego wynagrodzenia, przedłożyła jedynie deklaracje PIT, które nie stanowią środka dowodowego stwierdzającego wysokość wynagrodzenia w myśl przepisów rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe. Ponieważ odwołująca była w tym okresie zatrudniona na umowę zlecenie, do ustalenia wartości kapitało początkowego nie zostało przyjęte wynagrodzenie minimalne. Dodatkowo organ rentowy ustalił, że pracodawca odwołującej Hotel (...) w W. w ww. okresie składał
do ZUS deklaracje bezimienne, podając liczbę zatrudnionych pracownikiem ogółem
bez imiennego wykazu osób ubezpieczonych i informacji o składnikach wynagrodzenia tych osób. Z tych też względów organ rentowy wydał skarżoną decyzję (odpowiedź na odwołanie k. 3 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Odwołująca C. B. urodziła się w dniu (...) (okoliczność bezsporna – akta rentowe).

W okresie od 14 maja 1994 r. do 31 lipca 1996 r. C. B. była zatrudniana
na umowę zlecenie w Hotele (...) Sp. z o.o. w upadłości. Odwołująca była zatrudniona w Hotelu (...) położonym przy alei (...) w W.
w charakterze pracownika fizycznego – pokojowej, pracowała przez 8 godzin dziennie (zeznania świadek Z. D. k. 49 a.s., zeznania odwołującej k. 49 a.s., zaświadczenie z 30.07.1996 r. k. 15 a.r. – tom akt emerytalnych)

Na podstawie decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.
z dnia 21 listopada 2016 r. C. B. nabyła prawo do emerytury od 15 listopada 2016 r. Organ rentowy ustalił kapitał początkowy odwołującej w wysokości 126.915,25 zł, przyjmując podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 1.354,58 zł, okresy składkowe w wymiarze 17 lat, 4 miesiące i 18 dni oraz nieskładkowe w wymiarze 4 lata,
11 miesięcy i 32 dni, zaś do obliczenia wskaźnika wysokości podstaw wymiaru kapitału początkowego organ rentowy przyjął okres 10 kolejnych lat kalendarzowych z przedziału 1989-1998 r. ustalając wskaźnik podstawy wymiaru w wysokości 110,95%. Ponadto decyzją z dnia 29 grudnia 2016 r. ZUS (...) Oddział w W. w ustalił wysokość i podjął wypłatę emerytury odwołującej na jej wniosek od dnia 1 grudnia 2016 r. (decyzje ZUS: o przyznaniu emerytury k. 5-8 a.r., o ustaleniu wysokości i podjęciu wypłaty emerytury k. 12 a.r. – tom akt emerytalnych, o ponownym ustaleniu kapitału początkowego k.26-29 a.r. – tom akt kapitałowych).

W dniu 17 marca 2017 r. C. B. złożyła w organie rentowym wniosek
o doliczenie do emerytury okresu pracy w Hotelu (...) w latach od 14 maja 1994 r.
do 31 lipca 1996 r. Do wniosku odwołująca załączyła kserokopie deklaracji podatkowych PIT z 1994 roku, zaświadczenie pracodawcy o zatrudnieniu odwołującej na umowę zlecenie
z dnia 30 lipca 1996 r. oraz oświadczenie (...) S.A. o braku dokumentów dotyczących odwołującej w zasobach archiwalnych (wniosek z 17.03.2017 r. z załącznikami k. 14-18 a.r. – tom akt emerytalnych).

Po rozpoznaniu ww. wniosku ZUS (...) Oddział w W. decyzją z dnia 28 kwietnia 2017 r. znak: (...) odmówił odwołującej prawa do przeliczenia podstawy wymiaru świadczenia emerytury. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy powołał się na treść art. 21 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października
2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe wskazując,
że przedstawione przez odwołującą dokumenty nie mogą stanowić środka dowodowego
przy ustalaniu wysokości wynagrodzenia i wobec tego brak podstaw prawnych do ponownego przeliczenia podstawy wymiaru (decyzja ZUS z 28.04.2017 r. k. 33 a.r. – tom akt emerytalnych).

Sąd Okręgowy ustalił powyższy stan faktyczny w oparciu o wymienione wyżej dowody z dokumentów i przesłuchanych w sprawie osób. Sąd dał wiarę zebranym w sprawie dowodom w zakresie, w jakim były spójne, a ich treść nie budziła wątpliwości. Zeznaniom świadek Z. D. i odwołującej Sąd uznał za wiarygodne jedynie częściowo,
w zakresie, w jakim osoby te potwierdziły fakt zatrudnienia odwołującej w hotelu (...) w W.. Ani świadek, ani odwołująca nie posiadały jednak wiedzy o wynagrodzeniu odwołującej. Sąd nie dał wiary zeznaniom odwołującej w zakresie, w jakim wskazała, że była zatrudniona na podstawie umowy o pracę, gdyż treść załączonego do akt rentowych zaświadczenia z dnia 30 lipca 1996 r. wskazuje, że odwołująca w spornym okresie pracowała na umowie zlecenie.

Strony nie kwestionowały przedłożonych w sprawie dowodów i nie wnosiły
o uzupełnienie materiału dowodowego, toteż Sąd uznał zebrane w sprawie dowody
za wystarczające do rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie C. B., jako niezasadne, podlegało oddaleniu.

Spór w niniejszej sprawie koncentrował się wokół możliwości przeliczenia świadczenia emerytalnego pobieranego przez odwołującą. Zgodnie z art. 114 ust. 1 ustawy z dnia
17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 1270) w sprawie zakończonej prawomocną decyzją organ rentowy, na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, uchyla lub zmienia decyzję i ponownie ustala prawo
do świadczeń lub ich wysokość, jeżeli:

1) po uprawomocnieniu się decyzji zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono nowe okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość;

2) decyzja została wydana w wyniku przestępstwa;

3) dowody, na podstawie których ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe;

4) decyzja została wydana na skutek świadomego wprowadzenia w błąd organu rentowego przez osobę pobierającą świadczenie;

5) decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które zostało następnie uchylone, zmienione albo stwierdzono jego nieważność;

6) przyznanie świadczeń lub nieprawidłowe obliczenie ich wysokości nastąpiło na skutek błędu organ rentowego.

Nowe dowody w rozumieniu ww. przepisów to ujawnione dowody istniejące przed wydaniem decyzji, jak i dowody uzyskane po wydaniu decyzji pod warunkiem, że wynikają
z nich fakty uwzględniane w decyzji. Organ rentowy bez przedstawienia nowych dowodów nie ma prawa do zmiany decyzji pierwotnej, jedynie na podstawie odmiennej oceny dowodów. Natomiast przedstawienie nowych dowodów, aby mogło być skuteczne, to jest aby mogło doprowadzić do przyznania prawa do świadczenia, powinno prowadzić do zmiany ustalonych poprzednio ustaleń faktycznych. Na podstawie nowych dowodów powinno dojść do uzupełnienia okoliczności faktycznych o nowe nieprzedstawione-nierozważane uprzednio lub zmiany poprzednich ustaleń, poprzez ponowną ocenę dowodów. Wzruszenie poprzedniego rozstrzygnięcia może nastąpić w sytuacji przedstawienia nowych dowodów, podważających wiarygodność uprzednio zgromadzonego materiału dowodowego (zob. wyrok sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 26 kwietnia 2017 r., III AUa 488/16).

Regulacje określające dowody dopuszczalne przed Zakładem Ubezpieczeń Społecznych określa rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r.
w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. z 2011 r. nr 237,
poz. 1412). Zgodnie z § 21 ww. rozporządzenia środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia. Z kolei zgodnie
z § 22 ust. 1 rozporządzenia środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia
na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy
o pracę jest świadectwo pracy, zaświadczenie płatnika składek lub innego właściwego organu, wydane na podstawie posiadanych dokumentów lub inny dokument, w tym w szczególności:

1) legitymacja ubezpieczeniowa;

2) legitymacja służbowa, legitymacja związku zawodowego, umowa o pracę,
wpis w dowodzie osobistym oraz pisma kierowane przez pracodawcę do pracownika w czasie trwania zatrudnienia.

Zważyć przy tym należy, że w postępowaniu przed sądem ubezpieczeń społecznych
w sprawach o świadczenia emerytalno-rentowe prowadzenie dowodu z zeznań świadków
lub z przesłuchania stron nie podlega żadnym ograniczeniom. Według art. 473 § 1 k.p.c.
w postępowaniu w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych nie stosuje się przed sądem przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu z zeznań świadków
i z przesłuchania stron. Ten wyjątek od ogólnych zasad, wynikających z art. 247 k.p.c., sprawia, że każdy istotny fakt (np. taki, którego ustalenie jest niezbędne do przyznania ubezpieczonemu prawa do wcześniejszej emerytury), może być dowodzony wszelkimi środkami dowodowymi, które sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe
(zob. wyrok Sądu Najwyższego z 4 października 2007 r. I UK 111/07). Oznacza to,
że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być wprawdzie udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego, jednakże zaliczenie nieudokumentowanych okresów składkowych do uprawnień oraz wzrostu świadczeń emerytalno-rentowych wymaga dowodów nie budzących wątpliwości, spójnych
i precyzyjnych (zob. wyroki Sądu Najwyższego z 9 stycznia 1998 r. II UKN 440/97 i z 4 lipca 2007 r. I UK 36/07, wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 30 października 2013 r.,
III AUa 269/13).

C. B. domagała się przeliczenia przysługującego jej świadczenia
z uwzględnieniem okresu pracy w Hotelu (...) w W. w okresie od 14 maja 1994 r. do 31 lipca 1996 r. Wnosząc o przeliczenie emerytury przez ZUS odwołująca przedstawiła deklaracje PIT za poszczególne miesiące 1994 roku oraz za rok 1995. Na mocy skarżonej decyzji organ rentowy odmówił jej prawa do przeliczenia emerytury wskazując,
że załączone przez odwołującą do wniosku dokumenty nie stanowią środka dowodowego umożliwiającego dokonanie takiego przeliczenia.

W oparciu o przeprowadzone postępowanie dowodowe Sąd Okręgowy uznał stanowisko organu rentowego za zasadne. O ile w ocenie Sądu okoliczność zatrudnienia odwołującej przez Hotele (...) Sp. z o.o. w wymienionym wyżej okresie została potwierdzona – na co wskazują zarówno wystawione przez ten podmiot i załączone
do akt rentowych zaświadczenie z dnia 30 lipca 1996 r., jak również zeznania odwołującej
i świadek Z. D. – o tyle materiał dowodowy zebrany w sprawie nie zawiera żadnych informacji dających podstawy do poczynienia ustaleń w zakresie uzyskiwanego przez odwołującą w tym czasie wynagrodzenia. Sama odwołująca, prócz deklaracji podatkowych za sporne lata wykonywania umowy zlecenie, nie przedstawiła żadnych dowodów pozwalających na ustalenie w sposób bezsporny jej wynagrodzenia w tym czasie
i w konsekwencji zaliczenia go na poczet przeliczenia emerytury. Zdaniem Sądu nie było jednak możliwości aby do przeliczenia emerytury uwzględnić informacje wynikające
z przedmiotowych deklaracji. Przede wszystkim należało zwrócić uwagę na fakt,
że przedłożone przez odwołującą deklaracje PIT stanowiły nieuwierzytelnione kserokopie
i jako takie nie mogły stanowić dowodu z dokumentu tak przed organem rentowym,
jak i w toku niniejszego postępowania. W orzecznictwie wskazuje się również, że deklaracje podatkowe PIT nie odzwierciedlają składników wynagrodzenia od których są potrącane składki na ubezpieczenie społeczne i tym samym nie mogą stanowić autonomicznego dowodu na okoliczność uzyskiwanego przez emerytę wynagrodzenia (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 21 listopada 2013 r., III AUa 411/13; wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 20 czerwca 2016 r., III AUa 2000/15).

W toku postępowania Sąd w oparciu o udzielone przez odwołującą informacje podejmował próby odnalezienia dokumentacji kadrowo-finansowej z okresu jej zatrudnienia w Hotele (...) Sp. z o.o. w celu uzyskania danych o otrzymywanym przez nią wynagrodzeniu, próby te jednak okazały się nieskuteczne. W odpowiedzi
na zobowiązania Sądu o nadesłanie akt osobowych C. B. z okresu zatrudnienia
w ww. spółce Firma (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P. w piśmie z dnia 14 lutego 2018 r. wskazała, że nie jest dysponentem akt osobowych C. B.
(k. 36 a.s.). W aktach rentowych znajduje się również oświadczenie (...) S.A. z dnia 9 marca 2017 r., w którym wskazano, że w zasobach archiwalnych spółki brak jest jakichkolwiek dokumentów na nazwisko odwołującej (k. 16 a.r.), zaś z wyjaśnień odwołującej udzielonych na rozprawie w dniu 6 lutego 2018 r. (k. 30 a.s.) oraz 28 czerwca 2018 r. (k. 49 a.s.) wynika, że nie udało jej się uzyskać innej dokumentacji niż ta, która została już przedłożona do ZUS, jak również że nie posiada innych informacji odnośnie aktualnego dysponenta jej akt osobowych ze spornego okresu zatrudnienia.

W tych okolicznościach Sąd Okręgowy zważył, iż nie było podstaw do uwzględnienia odwołania i uwzględnienia wskazywanych przez C. B. okresów zatrudnienia przy przeliczeniu przysługującej jej emerytury zgodnie z jej wnioskiem. Ani w toku postępowania przed organem rentowym, ani tez w toku postępowania niniejszego, odwołująca nie przedłożyła dowodów które w sposób nie budzący wątpliwości obrazowałyby wynagrodzenie uzyskiwane przez nią w okresie zatrudnienia w Hotele (...) Sp. z o.o.
W konsekwencji powyższego skarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych,
który odmówił odwołującej prawa do przeliczenia świadczenia, należało uznać za prawidłową. W tych okolicznościach Sąd oddalił odwołanie C. B. na podstawie art. 477¹⁴ § 1 k.p.c., o czym orzekł jak w punkcie 1 sentencji wyroku.

Sąd odstąpił od obciążania odwołującej kosztami zastępstwa procesowego na podstawie art. 102 k.p.c., zgodnie z którym w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami.
W ocenie Sądu taki przypadek w niniejszej sprawie zachodzi. Sąd miał uwadze
w szczególności fakt, że odwołanie zostało oddalone w istocie z powodu braku możliwości przedłożenia przez odwołującą stosownych środków dowodowych, pozwalających
na skuteczne dochodzenie świadczenia, jak również niemożność ich uzyskania przez Sąd
w toku postępowania z tego względu, że podmiot zatrudniający odwołującą od kilku lat nie istnieje w obrocie gospodarczym. Zdaniem Sądu niezasadne byłoby obciążanie odwołującej kosztami postępowania w sytuacji, gdy dochodziła przeliczenia emerytury z uwzględnieniem przepracowanego okresu zatrudnienia na umowie zlecenie, zaś jej roszczenie okazało się niezasadne z przyczyn obiektywnych. Wobec powyższego Sąd orzekł na podstawie
art. 102 k.p.c. jak w punkcie 2 sentencji wyroku.

Zarządzenie: (...)

(...)

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE