UZASADNIENIE

W. Z. (1) złożył do Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie w dniu 6 kwietnia 2016 roku odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W. z dnia 25 marca 2016 roku, znak: (...) odmawiającej mu prawa do wcześniejszej emerytury.

W uzasadnieniu odwołania ubezpieczony wskazał, że legitymuje się wymaganym
15-letnim okresem zatrudnienia w warunkach szczególnych i domaga się uznania za wykonywane w szczególnych warunkach okresów pracy:

- od 03.07.1973 r. do 15.12.1975 r. w Przedsiębiorstwie Budownictwa Rolniczego w E., jako spawacz ślusarz na budowach przy spawaniu detali konstrukcji stalowych;

- od 06.09.1979 r. do 30.04.1988 r. w (...) W. na stanowisku kierowca (...), J., L. o ładowności powyżej 3,5 tony;

- od 01.05.1988 r. do 30.08.1990 r. w firmie (...) stara M. i Zakład Produkcyjno-Usługowy (...) jako kierowca samochodu L. o ładowności powyżej 3,5 tony;

- od 01.10.1990 r. do 23.03.1993 r. w (...) w W. (ul. (...)) jako kierowca autobusu miejskiego;

- od 23.03.1993 r. do 30.11.1998 r. w firmie (...) w W.. (odwołanie z dnia 6 kwietnia 2016 roku – k. 2 a.s.)

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 477¹⁴ § 1 k.p.c.

W uzasadnieniu odpowiedzi na odwołanie organ rentowy podniósł, że ubezpieczony na dzień 1 stycznia 1999 r. nie spełnił przesłanki, co najmniej 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych oraz w dniu wydania skarżonej decyzji był członkiem otwartego funduszu emerytalnego i nie złożył wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku OFE na dochody budżetu państwa (stosowny wiosek został złożony w dniu 5 kwietnia 2016r.). Organ rentowy nie uznał za pracę w warunkach szczególnych okresów wskazanych w odwołaniu:

- od 03.07.1973 r. do 15.12.1975 r. w Przedsiębiorstwie Budownictwa Rolniczego;

- od 06.09.1979 r. do 30.04.1988 r. w Zakład (...);

- od 01.10.1990 r. do 23.03.1993 r. w Miejskie Zakładu (...) w W.;

- od 23.03.1993 r. do 30.11.1998 r. w Przedsiębiorstwie Handlu i Usług (...)

oraz w firmie (...), ponieważ odwołujący nie przedłożył stosownych świadectw pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze. Do wniosku o emeryturę ubezpieczony dołączył zeznania świadków, jednakże dowody te są dopuszczalne jedynie w postępowaniu odwoławczym. (odpowiedź na odwołanie z dnia 26 kwietnia 2016 roku – k. 3 – 3 verte a.s.)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W. Z. (1) urodzony (...) jest z zawodu tokarzem.

W latach od 03.07.1973 r. do 15.12.1975 r. pracował w Przedsiębiorstwie Budownictwa Rolniczego w E.. Następnie w Wojewódzkiej Spółdzielni (...) w S. Oddział w E. od 15.12.1975 r. do 27.10.1976 r. i od 02.11.1978 r. do 31.08.1979 r. Ubezpieczony wykonywał z tych zakładach prace spawalnicze jako podstawowe, które stanowiły ok. 75% czasu pracy, a pozostałe 25% czasu pracy wykonywał prace przygotowawcze - ślusarskie. Możliwość powierzania pracownikowi wykonywania prac spawalniczych uwarunkowana jest posiadaniem tzw. Książki spawacza. Aby ją uzyskać należy ukończyć specjalny kurs zawodowy i zdać egzamin przed komisją kwalifikacyjną. Odwołujący wykonywał prace spawalnicze mimo braku stosownych uprawnień, było to praktyką w zakładzie. Okazjonalne wykonywanie prac spawalniczych nie spełnia przesłanki, o której mowa w § 2 ust. 1 wymienionego rozporządzenia - wykonywania objętych Wykazem prac w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Okresy zatrudnienia od 15.12.1975 r. do 27.10.1976 r. i od 02.11.1978 r. do 31.08.1979 r. nie podlegają uznaniu za okresy wykonywania prac w szczególnych warunkach. Okres od 28.10.1976 r. do 01.11.1978 r., także nie podlega uznaniu za okresy wykonywania prac w szczególnych warunkach, w tym czasie ubezpieczony odbywał zasadniczą służbą wojskową i nie wykonywał prac w rozumieniu Kodeksu pracy. (zeznania świadka M. J. – k. 237 – 238 a.s., zeznania świadka E. P. (1) – k. 238 a.s., opinia główna biegłego sądowego z zakresu bhp W. M. – k. 314 – 333 a.s. oraz opinia uzupełniająca biegłego sądowego z zakresu bhp W. M. – k. 354 – 360)

W okresie od 06.09.1979 r. do 30.04.1988 r. odwołujący zatrudniony był w Zakładzie (...) w W., pracował na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowych o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony( jeździł samochodami takimi jak J., T. i S.), w pełnym wymiarze czasu pracy. Praca W. Z. (1) przestała spełniać przesłanki do uznania za wykonywane w szczególnych warunkach, kiedy zakres jego obowiązków uległ zmianie w okresie od dnia 01.12.1982 r. do 26.05.1986 r., i dodatkowo wykonywał odpowiednio: czynności załadowcze i wyładowcze, czynności spedycyjne. Spełniają przesłanki uznania za wykonywane w szczególnych warunkach prace odwołującego w okresach: od 06.09.1979 r. do 30.11.1982 r. oraz od 27.05.1986 r. do 30.04.1988 r.

W okresie od 01.05.1988 r. do 31.10.1989 r. ubezpieczony był zatrudniony w (...) Zespole (...), natomiast w okresie od 01.11.1989 r. do 31.08.1990 r. w Zakładzie Produkcyjno-Usługowym (...) S.A. w S.. Odwołujący w obu zakładach był zatrudniony na stanowisku kierowcy, jeździł samochodami ciężarowymi (cementowóz), w pełnym wymiarze czasu pracy, a także ponad ten wymiar. Wykonywał Tirem przewozy do Niemiec. W wymienionych okresach odwołujący stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał objęte wykazem prac w szczególnych warunkach, prace kierowcy samochodów ciężarowych o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony.

W. Z. (1) w okresie od 01.10.1990 r. do 30.04.1991 r. zatrudniony był w Miejskich Zakładach (...)-13 (...) w W. w tym: od 01.10/1990 r. do 13.11.1990 r. obywał kurs kierowców, a od 14.11.1990 r. do 30.04.1991 r. był kierowcą autobusu, jeździł autobusami (...) w pełnym wymiarze czasu pracy. W okresie od dnia od 14.11.1990 r. do 30.04.1991 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał objęte wykazem prac w szczególnych warunkach, prace kierowcy samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Okres zatrudnienia od 01.10.1990 r. do 13.11.1990 r. (kurs kierowców w ośrodku szkoleniowym) jako nie objęty wymienionym wykazem, nie podlega wliczeniu do okresu wykonywania prac w szczególnych warunkach.

Skarżący był zatrudniony także w Przedsiębiorstwie Produkcyjno-Handlowo-Usługowym (...) Sp. z o.o. w W. w okresie od 01.05.1991 r. do 23.03.1993 r. na stanowisku samodzielny referent do spraw zaopatrzenia w połączeniu z obowiązkami kierowcy pojazdu samochodowego, ten rodzaj prac wykonywanych przez odwołującego nie jest objęty wykazem prac w szczególnych warunkach.

W okresie od 23.03.1993 r. do 30.11.1998 r. ubezpieczony był zatrudniony w Przedsiębiorstwie Handlu i Usług (...) w W., pracował na stanowisku kierowca zaopatrzeniowiec tj. wykonywał przewozy towarów znacznej wartości oraz gotówki na terenie całego kraju i poza jego granicami. Z dniem 15.02.1994 r. został zatrudniony na stanowisku magazynier-kierowca, w Towarowym Magazynie (...) iw związku z tym został stroną umowy o wspólnej odpowiedzialności materialnej za mienie znajdujące się w Towarowym Magazynie (...). Z dniem 18.08.1996r. przyjął zakres obowiązków, uprawnień i odpowiedzialności na stanowisku brygadzista w Towarowym Magazynie (...) w W., do jego obowiązków należało przygotowywanie towarów do magazynu, ich rozmieszczanie, przekazywanie dokumentów, roliczanie i ewidencja paliwa. Następnie przyjął wypowiedzenie zmieniające ze skutkiem od 01.01.1997 r. ze stanowiska: brygadzisty w (...) 21 na stanowisko: mechanik serwisowy - kierowca w D. Serwisu i (...) w Oddziale w W., w dniu 02.01.1997 r. przyjął zakres obowiązków, uprawnień i odpowiedzialności na stanowisko: specjalista ds. technicznych który obejmował prowadzenie ewidencji przeglądów wózków, ewidencję napraw wózków, sporządzanie kalkulacji, ewidencję paliwa i części zamiennych, od 30.04.1997 r. był stroną umowy o wspólnej odpowiedzialności materialnej za mienie znajdujące się w Magazynie nr (...), magazyn serwisowo-remontowy w Oddziale (...) w W.. W. Z. (1) przyjął zakres obowiązków, uprawnień i odpowiedzialności sporządzony w dniu 02.05.1997 r. na stanowisku: specjalista ds. technicznych w dziale S. – Remontowym, rozszerzono jego dotychczasowy zakres obowiązków o rozliczanie i wystawianie faktur VAT oraz prowadzenie magazynu w tym: obsługa komputera, wystawianie dokumentów, sporządzanie raportu obrotu towarowego, pozyskiwanie klientów.

Skarżący od dnia 30.06.1997 r. został stroną umowy o wspólnej odpowiedzialności materialnej za mienie znajdujące się w Towarowym Magazynie (...), od dnia 01.07.1997 r. został oddelegowany do pracy w Magazynie (...). Z tytułu niewłaściwego prowadzenia magazynu wymierzono mu karę porządkową upomnienia, zaś on sam chciał rozwiązać z tego powodu stosunek pracy, prowadzenie magazynu sprawiało mu dużo trudności w opanowaniu stanu magazynowego. Ubezpieczony przyjął wypowiedzenie zmieniające ze skutkiem od 01.10.1997 r. ze stanowiska: mechanik serwisowy - kierowca w D. Serwisu i (...) w Oddziale w W. na stanowisko: Kierownik Magazynu (...). Odwołujący przemiennie wykonywał prace kierowcy i prace związane z zaopatrzeniem, magazynowaniem towarów, później został brygadzistą z dodatkiem funkcyjnym. Prace odwołującego w okresie od 23.03.1993 r. do 30.11.1998 r. nie spełniają przesłanki - wykonywania prac w szczególnych warunkach w szczególnych warunkach. (umowa o pracę z dnia 1.08.1988r. – k. 11 a.s.; powierzenie obowiązków z dnia 1.10.1984r. – k. 12 a.s.; powierzenie obowiązków z dnia 1.05.1985r. – k. 13 a.s.; aneks do umowy o pracę z dnia 28.03.1987r. –k. 14 a.s.; pismo z dnia 3.11.1990 r. – k. 15 a.s.; świadectwo ukończenia kursu szkolenia zawodowego kierowców – k. 18 a.s.; wypowiedzenie warunków umowy o pracę – k. 19 a.s.; umowa z dnia 1 grudnia 1982 r. – k. 28 a.o.;pismo z dnia 31 maja 1984 r. – k. 36 a.o.; umowa z dnia 1 czerwca 1984 r. – k. 37 a.o.; umowa z dnia 2 maja 1985 r. – k. 42a.o.; wniosek o przyznanie dodatku funkcyjnego – k. 43 a.o., umowa o pracę z dnia 23 marca 1993 r. – k. 15 a.o.; powierzenie obowiązków magazyniera – kierowcy w towarowym magazynie zaopatrzeniowym nr 40 z dnia 15 lutego 1995 r. – k. 45 a.o.; umowa o odpowiedzialności materialnej z dnia 15 lutego 1995 r. – k. 46 a.o.; powierzenie obowiązków brygadzisty w towarowym magazynie zaopatrzeniowym nr 40 z dnia 1 marca 1995 r. – k. 51 a.o.; upoważnienie W. Z. (1) do wystawiania faktur Vat – k. 53 a.o.; kara upomnienia z dnia 14 października 1997 r. – k. 100 a.o.; pismo W. Z. (1) zawierające wniosek o rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron –k. 113 a.o.; świadectwo pracy – k.118 a.o.; świadectwo pracy – k. 5 -11 a o.; zeznania świadka R. B. k. 105- 106 a.s.; zeznania świadka M. J. k. 106 a.s.; zeznania świadka E. P. (2) k. 106 a.s.; zeznania świadka G. T. k. 106 i 239 a.s.; zeznania świadka A. W. k. 107 i 240 a.s.; zeznania świadka W. Z. (2) k. 107 a.s.; zeznania odwołującego k. 107 -108; opinia biegłego z zakresu (...) – k. 314 – 333 a.s., zeznania świadka W. C. k. 309 a.s.; zeznania świadka A. Z. k. 309 – 310 a.s.)

W dniu 2 kwietnia 2015 r. ubezpieczony złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. wniosek o wcześniejszą emeryturę wraz z informacją dotyczącą okresów składkowych i nieskładkowych (wniosek wraz z załącznikiem, k. 3-18, tom II a.r.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W. w dniu 25 marca 2016 roku wydał decyzję znak: (...) w sprawie odmowy przyznania emerytury W. Z. (1). Na podstawie dowodów uzyskanych w wyniku przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego organ rentowy przyjął za udowodniony na dzień 1 stycznia 1999 r. ogólny staż pracy ubezpieczonego w wymiarze 25 lat, 3 miesiące i 20 dni okresów składkowych i nieskładkowych. Jednocześnie ustalił, że ubezpieczony nie spełnił warunków wynikających z art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015r., poz. 748) w zw. z § 4 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983r., Nr 8, poz. 43 ze zm.), ponieważ na dzień 1 stycznia 1999 r. nie udowodnił okresu, co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Zakład Ubezpieczeń Społecznych podkreślił, że nie zaliczył do ogólnego stażu pracy ubezpieczonego, okresu jego zatrudnienia od dnia 03.07.1973 r. do dnia 15.12.1975 r. w Przedsiębiorstwie Budownictwa Rolniczego, od dnia 06.09.1979 r. do dnia 30.04.1988 r. w Zakład (...), od dnia 01.10.1990 r. do dnia 23.03.1993 r. w Miejskie Zakładu (...) w W., od dnia 23.03.1993 r. do dnia 30.11.1998 r. w Przedsiębiorstwie Handlu i Usług (...) oraz w firmie (...), ponieważ odwołujący nie przedłożył stosownych świadectw pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze. (decyzja ZUS z dnia 25 marca 2016 roku, znak: (...) – k. 37 tom III a.r.)

Sąd Okręgowy ustalił stan faktyczny na podstawie powołanych dowodów z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, jak również aktach osobowych i rentowych W. Z. (1), a także w oparciu o zeznania ubezpieczonego (k. 107 – 108), oraz świadków: R. B. (k. 105 -106 a.s.), M. J. (k. 106 a.s.), E. P. (2) (k. 106 a.s.), G. T. (k. 106 i 239 a.s.), H. W. (k. 107 i 240 a.s.), W. Z. (2) (k. 107 a.s.), W. C. (k. 309 a.s.), A. Z. (k. 309 – 310 a.s.).

Zeznania strony i świadków zostały ocenione jako co do zasady wiarygodne.

Świadek M. J. pracował w Przedsiębiorstwie Budownictwa Rolniczego w E., znał ogólny zakres obowiązków odwołującego ale nie pracował z nim na jednej hali. Sąd dał wiarę w pełni jego zeznaniom odnośnie tego, że W. Z. (1) około dwie godziny poświęcał na prace ślusarskie, zaś pozostały czas spawał.

Świadek E. P. (2) także pracował jako ślusarz w Przedsiębiorstwie Budownictwa Rolniczego w E.. Sąd dał wiarę w pełni jego zeznaniom odnośnie tego, że W. Z. (1) około 75 % czasu poświęcał na prace spawalnicze, zaś pozostały czas w pracy wykonywał pracę ślusarza.

Świadek R. B. i W. Z. (2) pracowali z odwołującym w okresie od dnia 06.09.1979 r. do dnia 30.04.1988 r. w Zakładzie (...) gdzie ubezpieczony wykonywał prace kierowcy samochodów ciężarowych o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Świadkowie jednak nie mieli wiedzy na temat tego, że zakres obowiązków W. Z. (1) uległ zmianie w okresie od dnia 01.12.1982 r. do 26.05.1986 r., dlatego w tym zakresie Sąd oparł się na dowodach z dokumentów z akt osobowych ubezpieczonego oraz opinii głównej oraz uzupełniającej biegłego z zakresu bhp W. M..

Świadkowie G. T. i H. W. pracowały w okresie od 1993 r. do 1998 r. w Przedsiębiorstwie Handlu i Usług (...), znały odwołującego jako kierowcę samochodu ciężarowego powyżej 3.5 tony, ponieważ widywały go jak dostarczał towar do magazynu, natomiast nie znały szczegółowego zakresu obowiązków ubezpieczonego. Zeznania te, nie stanowiły znaczącego materiału dowodowego odnośnie okoliczności wykonywania przez odwołującego pracy w pełnym wymiarze czasu pracy w szczególnych warunkach.

Zeznania świadków W. C. i A. Z. Sąd uznał za wiarygodne w zakresie jakim świadkowie zgodnie twierdzili, że W. Z. (1) pracował jako kierowca samochodu ciężarowego powyżej 3.5 tony w Przedsiębiorstwie Handlu i Usług (...). W zakresie ich twierdzeń odnośnie wykonywania przez odwołującego innych obowiązków zeznania świadków różniły się w znacznej części, dlatego Sąd odmówił im wiary i w tym zakresie oparł się na opinii biegłego z zakresu bhp W. M..

Zeznaniom odwołującego Sąd dał wiarę w zakresie jakim wymienił on poszczególne okresy swego zatrudnienia, jednakże w zakresie dotyczącym oceny charakteru świadczonej pracy w warunkach szczególnych w spornych okresach Sąd odmówił wiary jego zeznaniom, gdyż były sprzeczne z zebranym w sprawie materiałem dowodowym w postaci dokumentów.

Sąd w toku sprawy dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych specjalistów z zakresu bhp J. P. i W. M.. Sąd postanowił pominąć dowód z opinii głównej i uzupełniających biegłego sądowego specjalisty z zakresu bhp J. P., ponieważ opinie te zawierały sprzeczne ze sobą ustalenia i nie mogły stanowić wiarygodnego materiału dowodowego. W celu ustalenia stanu faktycznego w sprawie Sąd oparł się w całości na opiniach głównej i uzupełniającej biegłego sądowego z zakresu bhp W. M., ponieważ zawierały jasne i logiczne wnioski nie budzące wątpliwości Sądu. Na podstawie opinii biegłego sądowego z zakresu bhp W. M. Sąd ustalił, że czynności wykonywane przez odwołującego w spornym okresie w znacznej części nie kwalifikują się do zaliczenia ich jako pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Sąd wziął pod uwagę fakt, że sporządzone przez biegłego sądowego z zakresu bhp W. M. opinie odnoszą się do rzeczywistego charakteru pracy odwołującego w spornym okresie i wykonywanych przez niego obowiązków, co zostało szczegółowo omówione.

Sąd zważył też, że strona odwołująca w toku sprawy zgłaszała zastrzeżenia i uwagi co do opinii biegłego bhp J. P.. Sąd uwzględnił wniosek pełnomocnika odwołującego o dopuszczenie dowodu z innego biegłego sądowego z zakresu bhp W. M., którego opinie główna oraz uzupełniająca były spójne, dlatego Sąd uznał je za przekonujące, rzeczowe i merytorycznie uzasadnione, a także zgodne z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym. Z tego też względu Sąd podzielił zawarte w opiniach biegłego sądowego z zakresu bhp W. M. wnioski oraz argumentację w zakresie dotyczącym ustalenia, czy odwołujący faktycznie wykonywał pracę w warunkach szczególnych.

Na rozprawie w dniu 2 sierpnia 2018 roku Sąd w świetle treści opinii biegłych sądowych z zakresu bhp dopuszczonych w sprawie nie uwzględnił wniosku pełnomocnika odwołującego o zobowiązanie biegłego sądowego z zakresu bhp W. M. do udzielenia odpowiedzi na pytania przedstawione w piśmie procesowym pełnomocnika odwołującego, uznając, że opinia biegłego jest czytelna i nie wymaga dodatkowego uzupełnienia.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 25 marca 2016 roku, znak: ENS/20/045101021 w sprawie odmowy przyznania emerytury W. Z. (1) jest niezasadne i podlega oddaleniu.

Zgodnie z art. 184 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2016 r. poz. 887 t.j.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. zgodnie z art.196 ustawy - w dniu 1 stycznia 1999 roku) osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 (tj. co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn).

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do Otwartego Funduszu Emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w Otwartym Funduszu Emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze są ściśle określone w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent inwalidzkich dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. 1983 nr 8 poz. 43 ze zm.). Aby daną pracę uznać za wykonywaną w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, pracownik musi ją wykonywać stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, obowiązującym na danym stanowisku pracy. Dodatkowo, zgodnie z powołanym rozporządzeniem, aby mężczyzna mógł nabyć prawo do emerytury powinien:

1. posiadać 25-letni okres zatrudnienia, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia);

2. wykonywać pracę wymienioną w wykazie A (Prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego), będącym załącznikiem do rozporządzenia;

3. osiągnąć wiek emerytalny wynoszący 60 lat (§ 4 ust. 1 pkt. 1 rozporządzenia) oraz

4. być zatrudnionym przez co najmniej 15 lat w szczególnych warunkach (§ 4 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia).

Okres wykonywania tego rodzaju zatrudnienia stwierdza zakład pracy w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w świadectwie pracy zgodnie z § 2 ust. 2 cytowanego rozporządzenia z 7 lutego 1983 roku. Tym samym zgodnie z przepisami § 2 rozporządzenia, tylko praca wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy może zostać uznana za pracę wykonywaną w warunkach szczególnych.

W świetle przepisów wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wyodrębnienie poszczególnych prac ma charakter stanowiskowo - branżowy. Pod pozycjami zamieszczonymi w kolejnych działach wykazu wymieniono bowiem konkretne stanowiska przypisane danym branżom, uznając je za prace w szczególnych warunkach uprawniające do niższego wieku emerytalnego. Taki sposób kwalifikacji prawnej tychże prac nie jest dziełem przypadku. Specyfika poszczególnych gałęzi przemysłu determinuje bowiem charakter świadczonych w nich prac i warunki, w jakich są one wykonywane, ich uciążliwość i szkodliwość dla zdrowia. Nie można zatem swobodnie czy wręcz dowolnie, z naruszeniem postanowień rozporządzenia, wiązać konkretnych stanowisk pracy z branżami, do których nie zostały one przypisane w tym akcie prawnym (wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 3 grudnia 2013 r., I UK 172/13; z dnia 19 marca 2012 r., II UK 166/11; z dnia 1 czerwca 2010 r., II UK 21/10).

Sąd zauważył, że w dacie wydania przez organ rentowy zaskarżonej decyzji możliwość dowodzenia była ściśle ograniczona przepisami Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. z 2011r., Nr 237, poz.1412). Z tego też powodu ubezpieczony ubiegając się o świadczenie obowiązany był do złożenia na etapie postępowania wyjaśniającego przed organem rentowym zgodnej z przepisami dokumentacji potwierdzającej jego zatrudnienie w warunkach szczególnych. Jednak jak wynika to z materiału dowodowego wnioskodawca nie otrzymał od pracodawcy świadectwa potwierdzającego zatrudnienie w warunkach szczególnych i w konsekwencji - wobec ograniczonej dopuszczalności zastosowania innych środków dowodowych w postępowaniu przed organem rentowym (np. zeznań świadków czy ogólnych wpisów w książeczce ubezpieczeniowej) – nie mógł nabyć prawa do świadczenia.

Sąd podzielił utrwalone i zachowujące dalszą aktualność stanowisko orzecznictwa (odnoszące się bezpośrednio do wcześniej obowiązującego aktu prawnego regulującego kwestię postępowania przed organami rentowymi tj. Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń - Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm., które zostało następnie zastąpione Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe - Dz. U. z 2011 r., Nr 237, poz.1412) – zgodnie z którym w razie wszczęcia postępowania sądowego, toczącego się wskutek odwołania ubezpieczonego od odmownej decyzji organu rentowego dopuszczalne jest przeprowadzanie wszelkich dowodów dla wykazania okoliczności, mających wpływ na prawo do świadczenia. W postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w treści Rozporządzenia w sprawie postępowania dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego 1996 roku, sygn. akt II URN 3/95). W postępowaniu sądowym w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych obowiązują odstępstwa od ogólnych zasad dowodzenia podyktowane dążeniem do pełnego i wszechstronnego rozstrzygnięcia wszystkich kwestii spornych. W praktyce oznacza to, że w postępowaniu tym dopuszczalne jest wykazanie wszelkimi dowodami okoliczności, od których zależą uprawnienia do świadczeń z ubezpieczenia społecznego, także wówczas, gdy z dokumentów wynika co innego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 września 1995 roku, sygn. akt II URN 23/95). W trakcie postępowania dowodowego w sprawach z ubezpieczenia społecznego, mogą być przeprowadzane wszelkie dowody przewidziane przepisami kodeksu postępowania cywilnego, w tym także dowód z zeznań świadków, w celu udowodnienia wysokości uzyskiwanego wynagrodzenia (odmiennie niż w trakcie postępowania przed organem rentowym), ale wiarygodność i moc wszystkich dowodów jest oceniana przez Sąd według jego przekonania na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 20 czerwca 2007 roku, sygn. akt III AUa 482/07, Apel.-W-wa 2008/1/154). W ocenie Sądu Okręgowego powołane powyżej tezy, wyrażone w orzecznictwie, w sposób jednoznaczny wskazują te okoliczności, których spełnienie jest niezbędne dla ustalenia prawa do świadczenia zgodnie z przepisami ustawy o Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a ponadto wskazują te uprawnienia strony, które umożliwiają dowodzenie swoich racji zarówno w postępowaniu administracyjnym, jak też w postępowaniu przed sądem powszechnym.

Przechodząc do meritum Sąd ustalił, że W. Z. (1) był w okresie:

- od 03.07.1973 r. do 15.12.1975 r. zatrudniony w Przedsiębiorstwie Budownictwa Rolniczego w E.,

- od 15.12.1975 r. do 27.10.1976 r. i od 02.11.1978 r. do 31.08.1979 r. zatrudniony w Wojewódzkiej Spółdzielni (...) w S. Oddział w E.,

- od 28.10.1976 r. do 01.11.1978 r. w trakcie odbywania zasadniczej służby wojskowej,

- od 01.12.1982 r. do 26.05.1986 r., zatrudniony w Zakładzie (...) w W.,

- od 01.10.1990 r. do 13.11.1990 r. w trakcie odbywania kursu kierowców w ośrodku szkoleniowym w czasie zatrudnienia w Miejskich Zakładach (...)-13 (...) w W.,

- od 01.05.1991 r. do 23.03.1993 r. zatrudniony w Przedsiębiorstwie Produkcyjno-Handlowo-Usługowym (...) Sp. z o.o. w W..

W powyżej wskazanych okresach odwołujący nie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu, pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Jak wynika z utrwalonego poglądu orzecznictwa - w świetle § 2 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43), warunkiem uznania danego okresu pracy za pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest to, aby była ona wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy (wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 3 września 2015 roku, sygn. akt III AUa 378/15). Jednocześnie jak zauważył to Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 22 stycznia 2015 roku ( sygn. akt III UK 82/15) - pracownik nie może się ubiegać o wcześniejszą emeryturę, jeśli nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach w pełnym wymiarze czasu pracy.

W ocenie Sądu Okręgowego biegły sądowy z zakresu bhp W. M. słusznie zauważył w swoich opiniach, że okazjonalne wykonywanie prac spawalniczych, bądź pracy kierowcy samochodów ciężarowych powyżej 3,5 tony nie spełnia przesłanki, o której mowa w § 2 ust. 1 wymienionego rozporządzenia - wykonywania objętych Wykazem prac w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Jak wynika z zebranego materiału dowodowego rzeczywisty zakres obowiązków odwołującego i charakter jego pracy w spornym okresie nie pozwala na zakwalifikowanie go zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego do pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Sąd w pełni podzielił stanowisko biegłego z zakresu bhp W. M., który w sporządzonych opiniach jasno wskazał, że błędne i niezasadne jest upatrywanie przez odwołującego szczególnych warunków w wykonywanej przez niego pracy w spornych okresach.

Stanowiskiem wykonywania pracy w szczególnych warunkach jest wyłącznie spawacza, spawacza elektryczno – gazowego i wycinacza, wykonywana stale, a więc bez najmniejszych nawet przerw poświęcanych na zajęcia objęte rodzajowo innymi pracami, stosownie do § 2 ust. 1 rozporządzenia z 7 lutego 1983 roku. Wbrew twierdzeniom ubezpieczonego do zakresu jego czynności wchodziły czynności tokarza i ślusarza, nie był on spawaczem wykonującym prace spawalnicze w sposób stały, a zatem okres zatrudnienia na stanowisku tokarza nie spełnia warunków uznania za okres świadczenia prac w szczególnych warunkach. Podobnie w przypadku wykonywania prac kierowcy samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, aby uznać to stanowisko za wykonywanie pracy w szczególnych warunkach musiałaby być to praca wykonywana stale, a więc bez przerw poświęcanych na inne zadania typu załadunek i rozładunek, spedycja, konwojowanie, dopełnianie odpraw celnych, referent, przyjmowanie towarów do magazynu, ich rozmieszczanie, przekazywanie dokumentów, rozliczanie i ewidencja paliwa, wystawianie faktur VAT, sporządzanie raportu obrotu towarowego, nadzór nad pracownikami, które wykonywał skarżący. Za brakiem możliwości doliczenia spornego okresu do stażu pracy w warunkach szczególnych przemawia również fakt, że praca wykonywana przez odwołującego w tym okresie nie została wymieniona w wykazach stanowiących załączniki do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego do pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie bowiem z utrwalonym orzecznictwem, wykonywanie pracy na stanowisku określonym w zarządzeniu resortowym, której nie wymieniono w wykazach A i B, stanowiących załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze nie uprawnia do uzyskania wcześniejszej emerytury ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 2012 r., II UK 166/11). W wykazie A w dziale XIV- Prace różne, pod poz. 12 wymieniono co prawda prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowowodorowym. Należy jednak podkreślić, że mowa tu tylko o pracy spawacza wykonywana stale, a więc bez najmniejszych nawet przerw poświęcanych na zajęcia objęte rodzajowo innymi pracami. Tak samo należy traktować wykonywanie prac kierowcy samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, aby uznać to stanowisko za wykonywanie pracy w szczególnych warunkach odpowiadających wymogom wykazu A działu VII, poz. 2 musiałaby być to praca wykonywana stale, a więc bez przerw poświęcanych na inne zadania.

Tym samym, niniejsze postępowanie wykazało, że ubezpieczony nie spełnia naczelnej przesłanki warunkującej prawo do wcześniejszej emerytury wynikającej z art. 184 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - a mianowicie nie legitymuje się wymaganym 15-letnim stażem pracy w warunkach szczególnych. Z tych przyczyn, jak zasadnie przyjął to organ rentowy w decyzji z 25 marca 2016 r., że ubezpieczony nie ma prawa do wcześniejszej emerytury. Tym samym decyzja organu rentowego okazała się słuszna i odpowiada ona prawu.

Z tych przyczyn Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477¹⁴ § 1 k.p.c., orzekł jak w pkt 1 sentencji wyroku.

Przewodniczący:	SSO Zbigniew Szczuka
Protokolant:	sekr. sądowy Aneta Rapacka

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE