UZASADNIENIE

Powód R. S. w pozwie skierowanym przeciwko pozwanej K. M. wnosił o zobowiązanie pozwanej do opublikowania
w (...) wydaniu Gazety (...), na pierwszej stronie, przeprosin o treści wskazanej w pozwie oraz o zasądzenie od pozwanej na jego rzecz zadośćuczynienia w kwocie 10.000 złotych.

Uzasadniając żądanie pozwu podał, że pozwana jako komornik sądowy skierowała do niego korespondencję zawierającą wyrok sądowy, zaadresowaną
w nieprawidłowy sposób, co skutkowało tym, że jej doręczenie spowodowało konieczność otwarcia przesyłki przez funkcjonariuszu służby więziennej,
a w konsekwencji do naruszenia prawa powoda do zachowania w tajemnicy treści korespondencji.

Pozwana wnosiła o oddalenie powództwa i o zasądzenie kosztów podając, że korespondencję do powoda skierowała zgodnie z wymogami wynikającymi
z przepisu art. 137 §2 k.p.c., a co za tym idzie jej działanie nie było bezprawne.

Wyrokiem z dnia 30 listopada 2017r. Sąd Okręgowy w Częstochowie zobowiązał pozwaną do przesłania powodowi w terminie 30 dni od uprawomocnienia się wyroku oświadczenia następującej treści:

„ K. M. pełniąc funkcję Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w C. przeprasza Pana R. S. z powodu naruszenia jego dobra osobistego poprzez nieprecyzyjne zaadresowanie listu kierowanego do Niego, a tym samym spowodowanie możliwości zapoznania się z jego treścią przez pracowników Zakładu Karnego, co spowodowało naruszenie tajemnicy korespondencji” (pkt 1.). W pozostałym zakresie Sąd powództwo oddalił (pkt 2.), orzekł o wynagrodzeniu pełnomocnika powoda z urzędu (pkt 3.) i wzajemnie zniósł między stronami koszty procesu (pkt 4.).

Wyrok Sądu pierwszej instancji został oparty na następujących ustaleniach faktycznych.

Powód odbywa (...) w Zakładzie Karnym nr (...) w S.. Przeciwko powodowi wszczęte zostało na wniosek Skarbu Państwa
– Sądu Rejonowego w P. postępowanie egzekucyjne. Postępowanie to prowadzone jest przez pozwaną jako komornika sądowego.

W dniu 21 marca 2016 r i 10 maja 2016 r pozwana przesłała na adres Zakładu Karnego nr (...) w S. korespondencję, która zawierała wyrok Sądu Rejonowego w P. z dnia 20 sierpnia 2015 r sygn. akt
I C 1272/17, wraz z wyrokiem Sądu Okręgowego w P.
z dnia 2 listopada 2015 r. sygn. akt II Ca 705/15, zawiadomienie komornika K. M. z dnia 25 lutego 2016r. o wszczęciu egzekucji, zajęcie wynagrodzenia za prace z dnia 25 lutego 2016r., żądanie udzielenia wyjaśnień skierowane do powoda z dnia 25 lutego 2016r., oraz pismo przewodnie adresowane na R. S..

Obie korespondencje adresowane na Zakład Zakładu Karnego nr (...)
w S. zostały otwarte przez pracowników zakładu w celu identyfikacji adresata. Po dokonaniu identyfikacji adresat funkcjonariusz działu ewidencji doręczył osadzonemu kierowaną do niego korespondencje.

Mając na względzie powyższe ustalenia Sąd Okręgowy uznał, że doszło do naruszenia dobra osobistego powoda w postaci tajemnicy korespondencji. Sąd podkreślił, że prawo do ochrony tajemnicy korespondencji wynika z art.
49 Konstytucji RP i jest wymienione jako jedno z przykładowych dóbr osobistych w przepisie art. 23 k.c. oraz art. 102 pkt 11 k.k.w.

Korespondencja prowadzona z organami wymiaru sprawiedliwości nie podlega cenzurze. Komornik jest funkcjonariuszem publicznym. Korespondencja kierowana przez pozwaną do powoda miała charakter publiczny i nie podlegała cenzurze.

Zdaniem Sądu pierwszej instancji pozwana, mimo brzmienia przepisu art.
137 §2 k.p.c., nakazującego doręczenie pism osobom pozbawionym wolności przez zarząd odpowiedniego zakładu, powinna tak doręczać korespondencję przeznaczoną wyłącznie dla powoda aby niemożliwe było zapoznanie się z jej treścią przez osoby postronne.

Skoro pozwana nie dochował tego wymogu podniesiony w pozwie zarzut naruszenia dobra osobistego powoda należało uznać za zasadny.

W ocenie Sądu nie daje to jednak podstaw do uwzględnienia żądań powoda dotyczących zobowiązania pozwanej do opublikowania przeprosin w „ Gazecie (...) w C.” czy zasądzenia zadośćuczynienia w kwocie
10.000 złotych. Żądania te są nieadekwatne do charakteru i rodzaju naruszonego dobra osobistego.

Sąd podkreślił, że przy ocenie czy zachodzą przesłanki do udzielenia ochrony prawnej w oparciu o art. 23 i 24 §1 k.c., należy brać pod uwagę przesłanki obiektywne, a nie subiektywne, związane z indywidualnym odczuciem danej osoby.

Dlatego Sąd uznał, że wystarczającym dla usunięcia skutków naruszenia dobra osobistego powoda będzie przesłanie przez pozwaną powodowi pisemnych przeprosin wyrażających ubolewanie z tego tytułu. Ze zbyt daleko idące Sąd uznał żądanie zapłaty zadośćuczynienia podkreślając, że zachowanie pozwanej nie wynikało z jej złej woli, a krzywda powoda nie był znaczna.

Jako podstawę rozstrzygnięcia o kosztach procesu Sąd wskazał przepis art.
100 k.p.c.

Wyrok został zaskarżony przez powoda w części oddalającej powództwo
o zobowiązanie pozwanej do opublikowania żądanych przeprosin w Gazecie (...) w C. oraz o zapłatę zadośćuczynienia w kwocie 10.000 złotych.

Skarżący zarzucił naruszenie przepisu art. 233 §1 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnych, sprzecznych z zasadami doświadczenia życiowego, ustaleń w zakresie:

– uznania, że żądanie opublikowania przeprosin o treści i w formie wskazanej
w pozwie jest nieadekwatne do charakteru i rodzaju naruszonego dobra osobistego,

– uznanie, że zachowanie pozwanej, polegające na nieprecyzyjnym zaadresowaniu korespondencji kierowanej do powoda nie wywołało, poza subiektywnymi odczuciami, negatywnych skutków dla powoda,

– uznanie, iż zachowanie pozwanej oraz jego konsekwencje w sferze prawnej powoda nie stanowiły o aktualizacji przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej.

W apelacji zarzucono też naruszenie przepisu art. 448 k.c. przez jego niezastosowanie mimo, że prawidłowa analiza stanu sprawy i zgromadzonego materiału dowodowego przemawiały za zasądzeniem na rzecz powoda żądanego zadośćuczynienia.

Powołując się na powyższe powód wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku
i o uwzględnienie powództwa w całości, ewentualnie o jego uchylenie
i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania,
a nadto o zasądzenie kosztów procesu.

Pozwana wniosła o oddalenie apelacji i o zasądzenie od powoda na jej rzecz kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny w Katowicach zważył, co następuje:

Apelacja powoda nie jest zasadna.

Zarzucane w niej naruszenie przez Sąd Okręgowy przepisu art. 223 §1 k.p.c.
w istocie nie odnosi się do błędnego ustalenia faktów lecz niewłaściwego zastosowania przepisów art. 24 §1 k.c. i 448 k.c. Wadliwości ustaleń faktycznych dotyczy jedynie ta część zarzutów, która odnosi się do tego czy, poza przykrymi odczuciami powoda wynikającymi z naruszenia tajemnicy kierowanej do niego korespondencji, skarżący doznał jakiejś krzywdy innego rodzaju. Nawet jeśli poza funkcjonariuszem służby więziennej zapoznającym się z korespondencją kierowaną do zakładu karnego z treścią przesyłki dla powoda mógł się zapoznać także funkcjonariusz ochrony, który doręczył ją powodowi, to nie uzasadnia to twierdzeń apelacji, że skarżący stał się adresatem niepochlebnych komentarzy
z tej przyczyny. W sprawie nie zostało to wykazane poza twierdzeniami powoda.

Ponadto zdarzenie będące przyczyna powództwa dotyczyło ograniczonego kręgu osób w zakładzie karnym. Brak podstaw do uznania, że naprawienie krzywdy doznanej przez powoda z tej przyczyny wymaga prasowego opublikowania przeprosin i zapoznania z nimi czytelników gazety nie mających żadnej wiedzy na temat zajścia.

Wymóg uwzględnienia także subiektywnych odczuć poszkodowanego, o jakich mowa w orzeczeniu Sądu Najwyższego przytoczonym przez skarżącego w apelacji, został uwzględniony. Wszak Sąd Okręgowy uznał, że pozwana naruszyła dobro osobiste powoda i nakazał przeproszenie skarżącego.

Sąd Apelacyjny podziela stanowisko Sądu Okręgowego, że treść i forma przepisu jest adekwatna do sposobu i stopnia naruszenia dobra osobistego powoda
i stanowi wystarczającą, w rozumieniu przepisu art. 24 §1 k.c., czynność potrzebną do usunięcia jego skutków.

Nie zachodzi też potrzeba prewencyjnego nakładania na pozwaną obowiązku zapłaty powodowi zadośćuczynienia w kwocie 10.000 złotych albowiem bezprawne zachowanie komornika nie było zamierzone lecz wynikało
z niewłaściwej interpretacji przepisu art. 137 §2 k.p.c. i nie jest już kontynuowane.

Fakt, iż powód przebywa w zakładzie karnym nie daje podstaw do tego, aby jego dobra osobiste były chronione bardziej niż w przypadku osób przebywających na wolności.

Trudno zaś byłoby uznać za zasadne żądanie opublikowanie przeprosin w prasie
i zapłaty 10.000 złotych skierowane np. w stosunku do listonosza, który na skutek błędu wrzucił przesyłkę sądową do innej skrzynki pocztowej umożliwiając zapoznanie się z jej treścią sąsiadowi adresata. Tego rodzaju niezamierzony błąd mimo naruszenia cudzych dóbr osobistych wymaga przeprosin z przekazaniem wyrazów ubolewania nie daje natomiast podstaw do uwzględnienia tak daleko idących żądań jak tego oczekuje skarżący.

Dlatego apelacja powoda została oddalona jako pozbawiona uzasadnionych podstaw.

O kosztach orzeczono na mocy art. 98 k.p.c.

Wynagrodzenie pełnomocnika powoda z urzędu, ze względu na wynik postępowania apelacyjnego, przyznano na podstawie §14 ust. 1 pkt 2, § 8 ust. 4
i § 4 ust.3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016r.
w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokat z urzędu.

SSO del. Tomasz Tatarczyk SSA Roman Sugier SSA Lucyna Świderska-Pilis

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE