Sygn. akt I Ca 75/19
Dnia 20 marca 2019 roku
Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny
w składzie:
Przewodniczący SSO Barbara Bojakowska
Sędziowie SSO Elżbieta Zalewska-Statuch
SSO Antoni Smus
Protokolant sekretarz sądowy Elwira Kosieniak
po rozpoznaniu w dniu 20 marca 2019 roku w Sieradzu
na rozprawie
sprawy z powództwa D. K.
przeciwko TUZ Towarzystwu (...) z siedzibą w W.
o zadośćuczynienie i odszkodowanie
na skutek apelacji pozwanego
od wyroku Sądu Rejonowego w Zduńskiej Woli
z dnia 18 października 2018 roku, sygnatura akt I C 458/17
I. zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 3 w ten sposób, że obniża kwotę zasądzoną na rzecz D. K. z 5917 złotych do (...) (cztery tysiące sto siedemnaście) złotych;
II. oddala apelację w pozostałej części;
III. zasądza od TUZ Towarzystwa (...) z siedziba w W. na rzecz D. K. 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.
Sygn. akt I Ca 75/19
Wyrokiem z 18 października 2018 r. Sąd Rejonowy w Zduńskiej Woli zasądził od pozwanego TUZ Towarzystwa (...) z siedzibą w W. na rzecz D. K. kwotę 74352,24 zł w tym 69800 zł tytułem zadośćuczynienia oraz 4552, 24 zł tytlem odszkodowania, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie naliczanymi od poszczególnych kwot : 50207,44 zł do 14 grudnia 2016 r. do dnia zapłaty, 2571,83 zł od 27 kwietnia 2017 r, do dna zapłaty, 745,55 zł od 5 września 2017 r. do dnia zapłaty i 20827,42 zł od 13 września 2018 r. do dnia zapłaty. Ponadto obciążył pozwanego kosztami procesu w łącznej wysokości 5917zł, w tym 5400zł tytułem zwrot kosztów zastępstwa prawnego oraz obowiązkiem zwrotu wydatków , które tymczasowo pokrył Skarb Państwa.
W uzasadnieniu swego rozstrzygnięcia w zakresie początkowej daty odsetek od odszkodowania zgłoszonego w pozwie oraz rozszerzanego w trakcie procesu żądania w części dotyczącej odszkodowania i zadośćuczynienia , Sąd Rejonowy powołał się na treść art. 481 § 1 k.c. wskazując, że odsetki od poszczególnych kwot, które zostały zgłoszone dopiero w trakcie procesu należą się od dnia następującego po dniu doręczaniu rozszerzonego żądania.
O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z at. 100 k.p.c. wskazując, że pozwany jest zobowiązany pokryć całość kosztów procesu, które poniósł powód, ponieważ przegrał on proces tylko w nieznacznej części.
Apelację od wyroku wywiódł pozwany zaskarżając go w części dotyczącej daty początkowej odsetek od zasądzonego odszkodowania i zadośćuczynienia w zakresie kwoty 151,73 zł., zaskarżając początkową datę odsetek od następujących kwot: 407,44 zł od 14 grudnia 2016 do 27 maja 2017 r, 2571,83 zł od 27 kwietnia 2017 r. do 27 maja 2017 r., od 20827,42 zł od 13 września 2018 r. do 13 października 2018 r. oraz w części rozstrzygającej o kosztach procesu.
W zakresie zaskarżonym wyroki zarzucił:
- naruszanie prawa materialnego, art. 14 ust 1 ustawy z 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych…, poprzez jego niezastosowanie w stosunku do nowo zgłoszonych roszczeń powoda;
- naruszenie § 19 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.
W konsekwencji zgłoszonych zarzutów pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w części zaskarżonej oraz o rozstrzygnięcie o kosztach procesu za obie instancje.
W odpowiedzi na apelację pełnomocnik powoda wniósł o jej oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.
Sąd Okręgowy zważył:
Apelacja w części dotyczącej naruszenia prawa materialnego jest bezzasadna i nie zasługuje na uwzględnienie. Nie można bowiem zgodzić się z poglądem zawartym w uzasadnieniu apelacji, że art. 14 ust.1 ustawy z 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych…, należy, w zakresie wymagalności roszczenia, stosować zawsze, także po wszczęciu procesu, jeżeli żądanie podlega rozszerzeniu.
Zgodnie z przepisem art. 481 k.c., odsetki należą się za samo opóźnienie, choćby wierzyciel nie poniósł żadnej szkody i choćby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
W tym ujęciu odsetki stanowią w zasadzie minimalną rekompensatę uszczerbku doznanego przez wierzyciela, wskutek pozbawienia go możliwości czerpania korzyści z należnego mu świadczenia pieniężnego. W razie bowiem zwłoki dłużnika, wierzyciel może żądać nadto naprawienia szkody na zasadach ogólnych - art. 481 § 3 k.c. Dłużnik popada w opóźnienie, jeżeli nie spełnia świadczenia pieniężnego w terminie, w którym świadczenie stało się wymagalne. Stosownie do przepisu art. 455 k.c., jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony, ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do jego wykonania. Zatem wobec braku innych danych, co do ustalenia terminu wymagalności świadczenia, termin ten określa jednostronnie wierzyciel. Wezwanie dłużnika do wykonania ma charakter oświadczenia woli, a jego złożenie uzupełnia treść istniejącego między stronami stosunku prawnego, przy czym zobowiązanie dotychczas bezterminowe staje się zobowiązaniem terminowym. W przypadku umów ubezpieczenia, termin spełnienia świadczenia jest uregulowany w art. 817 § 1 k.c., zgodnie z którym jeżeli nie umówiono się inaczej, zakład ubezpieczeń obowiązany jest spełnić świadczenie w terminie trzydziestu dni, licząc od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku. Uzupełnieniem regulacji kodeksowej jest art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2003 r. Nr 124, poz. 1152 z późn. zm.), który reguluje termin spełnienia świadczenia przez ubezpieczyciela i zgodnie z powołanym przepisem zasadą jest, że zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. Sfomułowanie to dotyczy postępowania likwidacyjnego.
Odnosząc się w pierwszym rzędzie do daty początkowej naliczania odsetek od kwoty 50207,44 zł złotych określonej w wyroku na dzień 14 grudnia 2016 r., należało podnieść, że odsetki mogły być naliczane od tej kwoty nie tylko co do zadośćuczynienia, ale też części odszkodowania w kwocie 407,44 zł , ponieważ powód w postepowaniu likwidacyjnym zgłosił nie tylko żądanie zadośćuczynienia, ale też zasadzenie odszkodowania. Kwota ta ustalona w oparciu o przedłożone do akt paragony, które dotyczyły wydatków, jeszcze przed datą zakończenia likwidacji szkody. Przy czym sformułowanie zawarte w uzasadnieniu Sądu Rejonowego odnośnie daty odsetek przy odszkodowaniu dotyczyło wydatków, które poniósł powód już po 13 grudnia 2016 r. Dalsza kwota zasądzonego zadośćuczynienia, tj. 20.000 złotych oraz odszkodowania ujęta w pozwie i pismach rozszerzających stawała się wymagalna niezwłocznie po wezwaniu, ponieważ sam fakt szkody został już ustalony, a zgłoszone żądania nie stanowiły nowej szkody, dla której miałby zastosowanie termin z art. 14 ust 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, a tylko koszty poniesione przez powoda związane z jej naprawieniem. Słusznie zatem Sąd Rejonowy ustalił początkową datę odsetek od zgłoszonych w trakcie procesu żądań od dnia następnego po dacie doręczenia pisma pozwanemu.
Trafny był natomiast zarzut naruszenia art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z § 19 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych. Przepis ten stanowi, że w razie zmiany w toku postępowania wartości stanowiącej podstawę obliczenia opłat, bierze się pod uwagę wartość zmienioną, poczynając od następnej instancji. W rozpoznawanej sprawie wartość przedmiotu sporu wynosiła w pozwie 12780 zł, stosownie więc do § 2 pkt 5 rozporządzenia stawka minimalna wynagrodzenia wynosiła 3600 zł, a nie jak przyjął Sąd Rejonowy 5400 zł. Oczywiście Sąd Rejonowy mógł stawkę tę podwyższyć, gdyby uważał, że z uwagi na charakter sprawy pełnomocnikowi powoda należy przyznać wyższe wynagrodzenie. Sąd jednak nie znalazł podstaw do jego podwyższenia, co wynika z uzasadnienia wytyku, a tylko zastosował błędną stawkę minimalną.
Dlatego też Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. dokonał korekty wysokości zwrotu kosztów procesu poniesionych przez powoda, poprzez obniżenie wynagrodzenia jego pełnomocnika z 5400 do 3600 zł, ustalając ostatecznie koszty na kwotę 4117 zł.
W pozostałych zakresie oddalił apelację na podstawie art. 385 k.p.c.
O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. obciążając pozwanego kosztami zastępowa procesowego, które poniósł powód w stawce minimalnej ustalonej na podstawie § 2 pkt 1 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych. Wprawdzie pozwany wygrał apelację w części dotyczącej kosztów procesu, ale przegrał ją co do zasady, którą wskazał wartość przedmiotu sporu, dlatego Sąd Okręgowy uznał, że powodowi należy się zwrot kosztów ustalonych stosownie do wskazanej wartość zaskarżenia.