UZASADNIENIE

Decyzjami z 14 i 15 kwietnia 2016 r. nr (...), nr (...), nr (...) nr (...), nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W. na podstawie art. 83 ust 1, art. 38 ust 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z (...)., poz. 121, z późn. zm.) art. 13 ust. 1, art. 13 ust. 2 lit.a), art. 14 ust 2 lit. B) rozporządzenia Rady (EWG) nr 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971 r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników, osób pracujących na własny rachunek i członków ich rodzin przemieszczających się w obrębie Wspólnoty (Dz. Urz. nr L 149 z 5 lipca 1971 r., s.2 i nast. z późn.zm) zwanego rozporządzeniem nr 1408/71 stwierdził, że T. M. w okresie od 8 maja 2008 r. do 12 stycznia 2009 r., Z. G. w okresie od 16 kwietnia 2008 r. do 21 marca 2009 r., T. B. w okresie od 24 kwietnia 2008 r. do 10 lutego 2009 r. J. S. w okresie od 3 lipca 2008 r. do 16 marca 2009 r. i J. K. w okresie od 1 kwietnia 2008 r. do 16 marca 2009 r. jako pracownicy firmy (...) Sp. z o.o. nie podlegali polskiemu ustawodawstwu w zakresie zabezpieczenia społecznego.

W analogicznych uzasadnieniach decyzji organ rentowy wskazał, iż zgodnie z art. 2 ust. 1 rozporządzenia nr 1408/71 niniejsze rozporządzenie stosuje się do pracowników najemnych lub do osób prowadzących działalność na własny rachunek, lub do studentów, którzy podlegają lub podlegali ustawodawstwu jednego lub kilku Państw Członkowskich i są obywatelami jednego z Państw Członkowskich. W myśl art. 13 ust. 1 rozporządzenia nr 1408/71 osoby, do których stosuje się niniejsze rozporządzenie, podlegają ustawodawstwu tylko jednego Państwa Członkowskiego. Zgodnie z art. 13 ust. 2 lit. a) rozporządzenia nr 1408/71 pracownik najemny zatrudniony na terytorium jednego Państwa Członkowskiego podlega ustawodawstwu tego państwa, nawet jeśli zamieszkuje na terytorium innego Państwa Członkowskiego, z zastrzeżeniem przepisów art. 14-17. W myśl art. 14 ust. 2 lit. b) rozporządzenia 1408/71 osoba zwykle zatrudniona na terytorium dwóch lub więcej państw członkowskich inna niż określona w lit. a), podlega: ustawodawstwu państwa członkowskiego, na terytorium którego zamieszkuje, jeżeli wykonuje część swojej działalności na tym terytorium lub jeżeli jest związana z kilkoma przedsiębiorstwami lub kilkoma pracodawcami mającymi zarejestrowaną siedzibę lub miejsce prowadzenia działalności na terytorium różnych państw członkowskich, lub ustawodawstwu państwa członkowskiego, na terytorium którego przedsiębiorstwo lub pracodawca, który ją zatrudnia, ma zarejestrowaną siedzibę lub miejsce prowadzenia działalności, jeżeli nie zamieszkuje na terytorium jednego z państw członkowskich, gdzie wykonuje swoją działalność. Organ rentowy wskazał, że przez „zwykłe zatrudnienie”, o którym mowa w art. 14 ust. 2 lit. b) rozporządzenia 1408/71 należy rozumieć sytuację, w której pracownik zasadniczo, a nie przejściowo czy hipotetycznie (w „prognozach”) świadczy pracę na terytorium dwóch lub więcej państw członkowskich.

Organ rentowy podniósł, iż wnioskiem z dnia 28 maja 2008 r. firma (...) wystąpiła do I Oddziału ZUS w W. o wydanie dla ubezpieczonych pracowników T. M., Z. G., T. B., J. S. i J. K. zaświadczeń na formularzu E101 potwierdzających, że w wyznaczonych okresach z tytułu pracy wykonywanej w innych niż Polska państwach członkowskich Unii Europejskiej, tj. Finlandia, Wielka Brytania, Niemcy, Francja, Irlandia, podlegają polskiemu systemowi zabezpieczenia społecznego na podstawie art. 14 ust. 2 lit. b) rozporządzenia nr 1408/71. Do wniosku Spółka dołączyła kopię dokumentu (...) (zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych), zawarte z ubezpieczonymi kopie umów o pracę. Pismem z dnia 5 czerwca 2008 r. organ rentowy wezwał firmę (...) do sprecyzowania wskazanego miejsca i okresu świadczenia pracy przez ubezpieczonych w ramach okresu na jaki firma wnioskowała w dokument E 101 oraz przedłożenia dokumentów, z których będzie wynikało, że świadczyli pracę na terytorium wszystkich państw wymienionych w przedmiotowym wniosku. Do pisma organ rentowy załączył tabelę z uwzględnieniem pracowników firmy, w tym ubezpieczonych, wobec których stwierdzono brak niezbędnych informacji i dokumentów umożliwiających podjęcie decyzji o poświadczeniu formularzy E101. Powyższe pismo pozostało bez odpowiedzi firmy (...), w związku z czym stosownie do art. 64 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2016 r. poz. 23) wniosek z dnia 28.05.2008r. pozostał bez rozpoznania, a dane te były niezbędne w celu podjęcia decyzji o ewentualnym poświadczeniu formularza E101 lub wydania decyzji administracyjnej w przedmiotowej sprawie o odmowie wydania żądanego zaświadczenia.

Organ rentowy przytoczył wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 kwietnia 1985 r. (sygn. I PR 19/85), zgodnie z którym miejsce wykonywania pracy powinno być określone w sposób precyzyjny. Miejsce pracy nie może być określane zbyt ogólnie np. przez wskazanie w umowie o pracę jako miejsca pracy na terytorium całego kraju, czy wskazanie terytorium kilku państw. Takie określenie nie spełnia wymagań kodeksowych zawartych w art. 29 ustawy z dnia ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 2014r. poz. 1502). W przypadku stałego zatrudnienia pracownika w innej miejscowości niż siedziba pracodawcy należy określić tę miejscowość wprost. W odniesieniu do pracowników zatrudnionych przy pracach wymagających dużej mobilności, przemieszczania się przy wykonywaniu zadań, dopuszczalne jest określenie miejsca wykonywania pracy poprzez wskazanie obszaru większego niż miejscowość, na którym praca ma być wykonywana. Przy takim określeniu miejsca wykonywania pracy należy jednak precyzyjnie oznaczyć obszar jej wykonywania. Taką interpretację Sąd Najwyższy przedstawił w uzasadnieniu do wyroku z 11 kwietnia 2001 r., sygn. I PKN 350/00, podkreślając, że miejsce wykonywania pracy jest najściślej związane z jej rodzajem. Na podstawie sposobu, w jaki określono miejsca świadczenia pracy w umowie o pracę pomiędzy firmą (...) a ubezpieczonymi (tj. „zgodnie z poleceniem pracodawcy”) organ rentowy nie był w stanie stwierdzić, czy we wskazanych okresach ubezpieczeni świadczyli pracę w Polsce i na terytorium państw Unii Europejskiej jak Finlandia, Francja, Niemcy, Wielka Brytania oraz Irlandia. Przed wydaniem zaświadczenia na formularzu E 101, w trybie art. 14 ust. 2 lit. b) rozporządzenia nr 1408/71 organ rentowy musiał mieć pewność, że pracownik jest zwykle zatrudniony na terytorium tych państw, do których wydaje zaświadczenie.

Organ rentowy wskazał na wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z dnia 4 października 2012 r. w sprawie (...) mającej za przedmiot wniosek o wydanie na podstawie art. 267 (...) orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczącego wykładni art. 14 ust. 2 lit. b) rozporządzenia nr 1408/71, złożony przez Sąd Apelacyjny - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie w postępowaniu (...) Sp. z o.o. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych, pismem z dnia 12 kwietnia 2013 r. organ rentowy zwrócił się z prośbą do firmy (...) o niezwłoczne przekazanie niezbędnej dokumentacji dotyczącej spraw z zakresu ustalenia właściwego ustawodawstwa osób pozostających bez rozpoznania w 2008 r. (z uwagi na brak informacji uzupełniających wnioski o wydanie zaświadczenia E 101) celem zakończenia sprawy.

Organ rentowy ustalił, iż pełnomocnik występujący z ramienia firmy (...) poinformował, że Spółka dokonuje analizy zatrudnienia wszystkich pracowników kierowanych do pracy na budowach zagranicznych uwzględniając wyrok ETS z dnia 4 października 2012 r. Po zakończeniu weryfikacji firma zobowiązała się do przedstawienia danych umożliwiających jak najszybsze rozstrzygnięcia spraw.

Zgodnie z tezą powołanego wyżej orzeczenia Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości art. 14 ust. 2 lit. b) Rozporządzenia nr 1408/71 należy interpretować w ten sposób, że w okolicznościach takich jak w sprawie przed sądem krajowym osoba, która na podstawie kolejnych umów o pracę wskazujących jako miejsce jej świadczenia terytorium kilku państw członkowskich pracuje w rzeczywistości w okresie obowiązywania każdej z tych umów w jednym czasie wyłącznie na terytorium jednego z tych państw, nie może być objęta zakresem pojęcia „osoby zwykle zatrudnionej na terytorium dwóch lub więcej państw członkowskich” w rozumieniu tego przepisu.

Wymaga podkreślenia, że spółka znając sytuację faktyczną dotyczącą miejsc wykonywania pracy przez wszystkich pracowników firmy oraz uwzględniając przytoczony wyrok ETS w lipcu, sierpniu oraz październiku 2013 r. dokonała wyrejestrowania pracowników z polskiego systemu ubezpieczeń społecznych w stosunku do których w 2008 r. wnioskowała o formularze E 101 PL, a tym samym uznała, że pracownicy ci w spornym okresie nie podlegają polskiemu ustawodawstwu.

W dniu 3 czerwca 2015 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w W. wpłynęła kopia decyzji fińskiej instytucji (...) z dnia 7 maja 2015 r. dotycząca przymusowego ubezpieczenia społecznego wobec pracowników Spółki (...) wykonujących pracę na terytorium Finlandii. W dołączonej liście uwzględniono ubezpieczonych.

Organ rentowy ustalił, iż pismem z dnia 30 czerwca 2015 r., a następnie z dnia 30 lipca 2015r. oraz z dnia 18 sierpnia 2015r. kierowanym do organu rentowego Prezes Zarządu firmy (...) wystąpił z żądaniem „o wydanie decyzji ustalającej, że status pracowników wymienionych w decyzji (...) podlega rozpatrzeniu zgodnie z polskim ustawodawstwem na podstawie art. 14 ust. 2 lit. b) (ii) Rozporządzenia Rady (EWG) nr 1408/71”. Instytucje ubezpieczeniowe, tj. fińska oraz polska w kwestii właściwego ustawodawstwa dla pracowników firmy (...), którzy wykonywali pracę w Finlandii ustaliły, iż pracownicy ww. firmy, którzy wykonywali pracę na terytorium Finlandii i nie posiadali potwierdzonych formularzy E 101 potwierdzających polskie ustawodawstwo, podlegają ustawodawstwu fińskiemu na podstawie art. 13 ust. 2 lit. a) rozporządzenia nr (...).

Organ rentowy w nawiązaniu do pism Spółki z dnia 30 czerwca 2015 r., 30 lipca 2015 r. oraz 18 sierpnia 2015 r. dotyczących żądania wydania decyzji ustalających polskie ustawodawstwo wobec 66 pracowników wymienionych w decyzji (...), poinformował firmę (...), że w sprawie pracowników firmy, wobec których w 2008 r. wnioski o poświadczenie właściwego ustawodawstwa pozostały bez rozstrzygnięcia, w tym sprawy ubezpieczonych, zwrócił się z prośbą o uzupełnienie i doprecyzowanie wniosku Spółki poprzez wskazanie adresów wykonywania pracy pracowników oraz ram czasowych wskazanego żądania. Firma (...) nie ustosunkowała się do powyższego i nie uzupełniła informacji.

Organ rentowy w dniu 15 lutego 2016 r. zawiadomił T. M. o wszczęciu postępowania z urzędu na okoliczność ustalenia właściwego wobec ww. ustawodawstwa w spornym okresie, tj. w latach 2008-2009, w związku z działalnością zawodową wykonywaną w dwóch lub więcej państwach członkowskich Unii Europejskiej. Działając na podstawie art. 123 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w związku z art. 50 § 1 k.p.a. organ rentowy zobowiązał ubezpieczonych do przedstawienia świadectwa pracy wystawionego przez (...) oraz wszelkich innych dokumentów i informacji potwierdzających miejsca i daty faktycznego wykonywania pracy na terytorium państw członkowskich, w których faktycznie praca ta była świadczona począwszy od 8 maja 2008r.

Ponadto, pismem z dnia 22 lutego 2016 roku I Oddział poinformował także Spółkę o wszczęciu postępowania z urzędu na okoliczność ustalenia wobec 26 pracowników firmy, w tym dla ubezpieczonych, właściwego ustawodawstwa w latach 2008-2009. Dodatkowo organ rentowy zobowiązał firmę do przedstawienia zawartych z pracownikami umów o pracę, świadectw pracy, dokumentacji potwierdzającej faktyczne świadczenie pracy na terytorium kilku państw członkowskich UE, co zostało wykonane prze firmę. Do organu rentowego wpłynęły żądane dokumenty na podstawie, których możliwe było do ustalenia, iż ubezpieczeni wykonywali pracę wyłącznie w Finlandii. Organ rentowy uwzględnił również, iż w danych zaewidencjonowanych w systemie informatycznym ZUS wynika, że ubezpieczeni pierwotnie zostali zgłoszeni do ubezpieczeń pracowniczych przez firmę (...) we wskazanych okresach, następnie Spółka składała korekty dokumentu (...) (tj. wyrejestrowanie z ubezpieczeń społecznych). Po korektach dokumentów zgłoszeniowych oraz rozliczeniowych złożonych przez (...) w 2013 r. ubezpieczeni nie figurowali jako zgłoszeni do ubezpieczeń społecznych w polskim systemie ubezpieczeń społecznych, natomiast dokumenty rozliczeniowe zostały wyzerowane, a składki zwrócone na wniosek firmy.

Zatem ubezpieczeni nie byli pracownikami zwykle zatrudnionym na terytorium kilku państw członkowskich UE/ (...), B. przepisy art. 14 ust. 2 lit. b) rozporządzenia nr (...) wyraźnie wskazują na to, że nie ma on zastosowania do pracownika, który tylko w prognozach będzie świadczyć pracę na terytorium kilku państw członkowskich UE, lecz ma zastosowanie do pracownika, który zwykle zatrudniony jest na terytorium kilku państw. Ponadto w formularzach E 101 dotyczących ubezpieczonych organ rentowy miał poświadczyć do pięciu państw, natomiast ze zgromadzonej dokumentacji w sprawie wynika, że w okresie na jaki Spółka wnioskowała o zaświadczenia na formularzu E 101 ubezpieczeni wykonywali pracę wyłącznie na terytorium Finlandii. Wszystkie przedstawione okoliczności wskazują na to, że umowa o pracę przedstawiona przez ww. firmę w zakresie określenia miejsca świadczenia pracy niewiele miała wspólnego z faktycznym miejscem wykonywania pracy przez ubezpieczonych lecz formułowana była w celu uzyskania formularza E 101 w trybie art. 14 ust. 2 lit. b) rozporządzenia nr (...). Na podstawie powyższych dokumentów firma (...) pomimo deklaracji zatrudnienia w spornych okresach ubezpieczonych na terenie więcej niż jednego z państw członkowskich UE/ (...), faktycznie zatrudniała ich jedynie na terenie Finlandii. Wobec powyższego ubezpieczeni jako pracownicy firmy (...) we wskazanych okresach nie podlegali polskiemu ustawodawstwu w zakresie zabezpieczenia społecznego na podstawie art. 14 ust. 2 lit. b) rozporządzenia nr (...) (k. nienumerowane, decyzje).

Odwołania o analogicznej treści od powyższych decyzji złożył pełnomocnik profesjonalny Spółki (...) Sp. z o.o., zaskarżając decyzje w całości i wnosząc o „uchylenie tej decyzji ze stwierdzeniem jej nieważności”. W uzasadnieniach podniósł, że pismem z 22 lutego 2016 r. organ rentowy poinformował (...), że „w nawiązaniu do pism Spółki z dnia 30 czerwca 2015 r., 30 lipca 2015 r. oraz 18 sierpnia 2015 r.” zostało wszczęte z urzędu postępowanie administracyjne wyjaśniające na okoliczność ustalenia właściwego ustawodawstwa w związku z działalnością zawodową wykonywaną w dwóch lub więcej państwach członkowskich Unii Europejskiej w latach 2008-2009 wobec 26 pracowników firmy (...), w tym wobec ubezpieczonych. Organ rentowy w dniu 14 i 15 kwietnia 2016 r. wydał decyzje stwierdzające, że we wskazanych okresach ubezpieczeni jako pracownicy (...) nie podlegają polskiemu ustawodawstwu w zakresie zabezpieczenia społecznego. Ponadto (...) nie była wnioskodawcą żadnego wniosku w tym przedmiocie kierowanego do organu rentowego, nie składał takiego wniosku również ubezpieczony. Strona odwołująca wskazała na art. 61 § 1 i 2 k.p.a. w związku z art. 123 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, na podstawie których organ rentowy do wszczęcia postępowania obowiązany jest uzyskać zgodę strony w toku postępowania, a w razie nieuzyskania zgody - postępowanie umorzyć. Przedmiot postępowania niewątpliwie wymaga wniosku, a już na pewno zgody strony, których I Oddział ZUS w W. nie posiada. Wobec dotknięcia postępowania i decyzji z powodów formalnych wadą rażącego naruszenia prawa, a zatem wadą nieważności, wydane decyzje powinna być w konsekwencji uchylone ze stwierdzaniem ich nieważności (k. 2 – 3 akt XIV U 1263/16, akt XIV U 1288/16, akt XIV U 1347/16, akt XIV U 1281/16, akt XIV U 1295/16, odwołania).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W. w analogicznych odpowiedziach na odwołania wniósł o ich oddalenie oraz zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Organ rentowy podniósł, że zarzuty podniesione w odwołaniu płatnika składek (...) Sp. z o.o. nie są zasadne. Pismem z dnia 30 czerwca 2015 r., 30 lipca 2015 r., 18 sierpnia 2015 r. spółka (...) Sp. z o.o. wystąpiła do organu rentowego z żądaniem wydania decyzji ustalającej, że status 66 pracowników wymienionych w decyzji fińskiej instytucji właściwej ds. zabezpieczenia społecznego, tj. (...) podlega rozpatrzeniu zgodnie z polskim ustawodawstwem na podstawie art. 14 ust 2 lit b (ii) rozporządzenia Rady (EWG) nr 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971 r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników, osób pracujących na własny rachunek i członków ich rodzin przemieszczających się w obrębie Wspólnoty (Dz. Urz. UE nr L 149 z 05.07.1971 r., s. 2 i nast. ze zm.). Organ rentowy wyjaśniła, że obowiązujące przepisy prawa nie przewidują instytucji żądania wydania przez organ decyzji określonej treści, w związku z czym ww. pisma zostały potraktowane jak każdy inny wniosek inicjujący postępowanie w sprawie. Podnoszony zarzut, iż organ rentowy nie posiadał stosownego wniosku, a tym bardziej zgody stron będących podmiotem postępowania jest bezzasadne. Organ rentowy podniósł, iż wskazany przez pełnomocnika płatnika przepis art. 61 § 1 i § 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2016 r., poz. 26) w tym stanie faktycznym nie ma zastosowania, gdyż nie ulega wątpliwości, że ww. przedmiotowe pisma dotyczą żądania strony wydania decyzji administracyjnej, nie zaś wszczęcia z urzędu postępowania administracyjnego przez organ administracyjny ze względu na szczególnie ważny interes strony. Ponadto Spółka oraz ubezpieczeni jako strony postępowania czynnie uczestniczyli w prowadzonym postępowaniu wyjaśniającym wszczętym pismem z dnia 22 kwietnia 2016 r. Strony ustosunkowały się do żądań zawartych ww. zawiadomieniu dołączając jednocześnie posiadaną dokumentację. Zarzut pełnomocnika, iż postępowanie i zaskarżone decyzje dotknięte są z powodów formalnych wadą rażącego naruszenia prawa a zatem wadą nieważności co powinno doprowadzić w konsekwencji do uchylenia zaskarżonych decyzji w ocenie organu rentowego jest co najmniej bezprzedmiotowe. Organ rentowy wskazał, iż (...) Sp. z o.o. znając sytuację faktyczną dotyczącą miejsc wykonywania pracy przez wszystkich pracowników oraz uwzględniając wyrok ETS z dnia 4 października 2012 r. w sprawie C-115/11 dokonała wyrejestrowania pracowników oraz otrzymała zwrot wpłaconych składek zgodnie ze sporządzonymi korektami dokumentów ubezpieczeniowych. Pracownicy Spółki nie podlegają ubezpieczeniom w Polsce, to z tytułu wykonywania pracy na terytorium innego państwa członkowskiego podlegają zabezpieczeniu społecznemu w tym właśnie państwie, zgodnie z zasadą lex loci laboris wyrażoną w art. 13 ust 2 lit a) Rozporządzenia nr 1408/71 (k. 8 – 9 akt XIV U 1263/16, akt XIV U 1288/16, akt XIV U 1347/16, akt XIV U 1281/16, akt XIV U 1295/16, odpowiedzi na odwołania).

Zarządzeniami z dnia 29 czerwca 2016 r. Sąd na podstawie art. 219 k.p.c. połączył sprawy o sygn. akt XIV U 1288/16, akt XIV U 1347/16, akt XIV U 1281/16, akt XIV U 1295/16 do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy oraz prowadził je pod sygnaturą XIV U 1263/16 (k. 11, akt XIV U 1469/16, akt XIV U 1487/16, akt XIV U 1540/16).

Wyrokiem z 5 grudnia 2016 r. Sąd Okręgowy w Warszawie XIV Wydział Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołania (...) Spółki z o. o. w W. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W. z 14 kwietnia 2016 r., nr (...) oraz od decyzji z 15 kwietnia 2016 r., nr (...), nr (...), nr (...) i nr (...) (pkt 1) i zasądził od (...) Spółki z o. o. w W. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W. koszty zastępstwa procesowego pozostawiając szczegółowe ich wyliczenie referendarzowi sądowemu (pkt 2).

Sąd Okręgowy ustalił, że odwołująca się (...) Sp. z o.o. w W. została wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego 13 stycznia 2004 r. pod numerem KRS (...). Przedmiotem działalności Spółki jest m.in. przygotowanie terenu pod budowę, wznoszenie kompletnych obiektów budowlanych lub ich części, inżynieria lądowa i wodna, wykonywanie instalacji budowlanych, wykonywanie robót budowlanych wykończeniowych (k. 17 – 19v., odpis z KRS).

Pismami z 30 czerwca 2015 r., 30 lipca 2015 r. oraz 18 sierpnia 2015 r. odwołująca się Spółka wystąpiła do organu rentowego z żądaniem wydania decyzji ustalającej, że status pracowników wymienionych w decyzji (...) podlega rozpatrzeniu zgodnie z polskim ustawodawstwem na podstawie art. 14 ust. 2 lit b) rozporządzeniu Rady (EWG) nr 1408/71 w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie (pisma w a.r.).

Organ rentowy pismem z 22 grudnia 2015 r. w nawiązaniu do pism z 30 czerwca 2015 r., 30 lipca 2015 r. i 18 sierpnia 2015 r. dotyczących żądania wydania decyzji ustalających, że status 66 pracowników firmy (...) Sp. z o.o. wymienionych w decyzji (...) podlega rozpatrzeniu zgodnie z polskim ustawodawstwem na podstawie art. 14 ust. 2 lit b) rozporządzenia Rady (EWG) nr 1408/71 z 14 czerwca 1971 r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie poinformował, że: co do 5 osób organ rentowy zajął już stanowisko w 2007 r., wydając formularze E101 potwierdzające zastosowanie ustawodawstwa polskiego na podstawie art. 14.2.b Rozporządzenia Rady (EWG) nr 1408/71; w sprawie 33 osób, dla których wydano decyzje o odmowie potwierdzenia zaświadczeń E 101, firma (...) złożyła odwołania do właściwego Sądu, jednakże po wydaniu przez ETS wyroku w sprawie C-115/11, 30 z nich zostało wycofanych, w związku z czym decyzje te stały się prawomocne (3 sprawy dotyczące odwołania firmy (...) od decyzji dotyczących odmowy wydania zaświadczeń E 101 są nadal zawieszone w Sądzie Apelacyjnym). Ponadto osoby, których dotyczyły wyżej wspomniane decyzje zostały wyrejestrowane z systemu ubezpieczeń społecznych zgodnie z korektami dokumentów ubezpieczeniowych sporządzonych przez (...). Do pozostałych 28 pracowników (...), wobec których nie zostały podjęte kroki prawne, organ rentowy zwrócił się o uzupełnienie i doprecyzowanie wniosku Spółki poprzez wskazanie adresów wymienionych pracowników oraz ram czasowych wskazanego żądania (k. nienumerowane a.r., pismo).

W dniu 15 lutego 2016 r. i 4 marca 2016 r. organ rentowy zawiadomił ubezpieczonych T. M., Z. G., T. B., J. S. i J. K., iż zostało wszczęte postępowanie z urzędu wyjaśniające na okoliczność ustalenia wobec każdego z nich właściwego ustawodawstwa w związku z działalnością zawodową wykonywaną w dwóch lub więcej państwach członkowskich Unii Europejskiej i zobowiązał ubezpieczonych do złożenia wyjaśnień odnośnie aktywności zawodowej oraz przedstawienia świadectwa pracy wystawionego przez odwołującą się oraz wszelkich innych dokumentów i informacji potwierdzających miejsce i daty faktycznego wykonywania pracy na terytorium państw członkowskich, w których faktycznie praca ta była świadczona począwszy od dat wskazanych w umowach (k. nienumerowane a.r., pismo).

22 lutego 2016 r. organ rentowy zawiadomił o wszczęciu postępowania administracyjnego odwołującą Spółkę oraz zobowiązał Spółkę do przedstawienia zawartych z pracownikami umów o pracę, świadectw pracy, dokumentacji potwierdzającej faktyczne świadczenie pracy na terytorium kilku państw członkowskich UE oraz wszelkiej informacji mających istotne znaczenie w przedmiotowym postępowaniu (pismo w a.r.).

W dniu 7 maja 2008 r. T. M. zawarł z (...) Sp. z o.o. w W. umowę o pracę na czas określony od 8 maja 2008 r. do 31 grudnia 2009 r. określając rodzaj pracy jako prace budowlane i miejsce wykonywania pracy jako zakłady i budowy w Polsce i na terytorium Unii Europejskiej (Irlandia, Francja, Wielka Brytania, Niemcy, Finlandia) – (k. nienumerowane a.r., umowa o pracę). T. M. pracę świadczył na terenie Finlandii w okresie od 8 maja 2008 r. do 12 stycznia 2009 r. na stanowisku ślusarza (k. nienumerowane a.r., umowa o pracę, k. nienumerowane a.r., świadectwo pracy).

Z. G. w dniu 4 kwietnia 2008 r. zawarł z (...) Sp. z o.o. w W. umowę o pracę na czas określony od 16 kwietnia 2008 r. do 31 grudnia 2009 r. określając rodzaj pracy jako prace budowlane i miejsce wykonywania pracy jako zakłady i budowy w Polsce i na terytorium Unii Europejskiej (Irlandia, Francja, Wielka Brytania, Niemcy, Finlandia) – (k. nienumerowane a.r., umowa o pracę). Z. G. pracę świadczył na terenie Finlandii w okresie od 16 kwietnia 2008 r. do 21 marca 2009 r. na stanowisku zbrojarza (k. nienumerowane a.r., umowa o pracę, k. nienumerowane a.r., świadectwo pracy, k. nienumerowane a.r., zaświadczenie).

W dniu 14 kwietnia 2008 r. T. B. zawarł z (...) Sp. z o.o. w W. umowę o pracę na czas określony od 24 kwietnia 2009 r. do 31 grudnia 2009 r. określając rodzaj pracy jako prace budowlane i miejsce wykonywania pracy jako zakłady i budowy w Polsce i na terytorium Unii Europejskiej (Irlandia, Francja, Wielka Brytania, Niemcy, Finlandia) – (k. nienumerowane a.r., umowa o pracę). T. B. pracę świadczył na terenie Finlandii w okresie od 24 kwietnia 2008 r. do 10 lutego 2009 r. na stanowisku zbrojarza (k. nienumerowane a.r., umowa o pracę, k. nienumerowane a.r., świadectwo pracy, k. nienumerowane a.r., oświadczenie).

J. S. w dniu 17 czerwca 2008 r. zawarł z (...) Sp. z o.o. w W. umowę o pracę na czas określony od 26 czerwca 2008 r. do 31 grudnia 2009 r. określając rodzaj pracy jako prace budowlane i miejsce wykonywania pracy jako zakłady i budowy w Polsce i na terytorium Unii Europejskiej (Irlandia, Francja, Wielka Brytania, Niemcy, Finlandia) – (k. nienumerowane a.r., umowa o pracę). J. S. pracę świadczył na terenie Finlandii w okresie od 3 lipca 2008 r. 16 marca 2009 r. na stanowisku zbrojarza (k. nienumerowane a.r., umowa o pracę, k. nienumerowane a.r., świadectwo pracy).

W dniu 1 kwietnia 2008 r. J. K. zawarł z (...) Sp. z o.o. w W. umowę o pracę na czas określony od 1 kwietnia 2008 r. do 31 grudnia 2009 r. określając rodzaj pracy jako prace budowlane i miejsce wykonywania pracy jako zakłady i budowy w Polsce i na terytorium Unii Europejskiej (Irlandia, Francja, Wielka Brytania, Niemcy, Finlandia) – (k. nienumerowane a.r., umowa o pracę). J. K. pracę świadczył na terenie Finlandii w okresie od 1 kwietnia 2008 r. do 21 października 2008 r. na stanowisku kierownika budowlanego, a od 22 października 2008 r. do 16 marca 2009 r. przebywał na urlopie bezpłatnym (k. nienumerowane a.r., umowa o pracę, k. nienumerowane a.r., świadectwo pracy, k. nienumerowane a.r., oświadczenie).

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy zważył, że odwołania nie zasługują na uwzględnienie. Wskazał, że spór pomiędzy stronami dotyczy ustawodawstwa właściwego w rozumieniu przepisów rozporządzenia 1408/71 Rady. Przypomniał, że pełnomocnik odwołującej Spółki w odwołaniach podnosił, że Spółka nie składała żadnych wniosków w przedmiocie wydania decyzji i odwoływał się do dyspozycji art. 61 § 1 i 2 k.p.a. w zw. z art. 123 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, które stanowią, że postępowanie wszczyna się na żądanie strony lub z urzędu. Organ może tylko ze względu na szczególnie ważny interes wszcząć z urzędu postępowanie także w sprawie, w której przepis prawa wymaga wniosku strony. Organ obowiązany jest uzyskać na to zgodę strony w toku postępowania, a w razie nieuzyskania zgody – postępowanie umorzyć.

Dokonując oceny tej argumentacji Sąd I instancji wskazał, że w jego ocenie z pism odwołującej Spółki z 30 czerwca 2015 r., 30 lipca 2015 r. i 18 sierpnia 2015 r. jednoznacznie wynika, że wystąpiła ona do organu rentowego z żądaniem wydania decyzji ustalającej, że status 66 pracowników wymienionych w decyzji fińskiej instytucji właściwej do spraw zabezpieczenia społecznego, tj. (...), podlega rozpatrzeniu zgodnie z polskim ustawodawstwem na podstawie art. 14 ust. 2 lit b rozporządzenia Rady (EWG) nr 1408/71 w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników, osób pracujących na własny rachunek i członków ich rodzin przemieszczających się w obrębie Wspólnoty (Dz. Urz. UE nr L 149 z 5 lipca 1971 r., s. 2 i nast. ze zm.). Zatem, organ rentowy prawidłowo pisma odwołującej Spółki z 30 czerwca 2015 r., 30 lipca 2015 r. i 18 sierpnia 2015 r. potraktował jako wniosek o wydanie decyzji administracyjnej. Nadto Sąd wskazał, że jak wynika z uzasadnień decyzji, pismem z 22 grudnia 2015 r. organ poinformował odwołującą Spółkę, że w związku z żądaniem zawartym w ww. pismach wydane w 2008 r. decyzje odmawiające ustalenia polskiego ustawodawstwa na podstawie art. 14 ust. 1 oraz art. 14 ust. 2 rozporządzenia nr 1408/71 dla 30 pracowników firmy, pracujących na terytorium innych niż Polska państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego, w tym dla ubezpieczonych A. K. , S. F., Z. K. i A. B. stały się prawomocne. Zgodnie z art. 61 a § 1 k.p.a., gdy żądanie, o którym mowa w art. 61, zostało wniesione przez osobę niebędącą stroną lub z innych uzasadnionych przyczyn postępowanie nie może być wszczęte, organ administracji publicznej wydaje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania.

Sąd Okręgowy wskazał, że w orzecznictwie sądów administracyjnych powszechny jest pogląd, że przez inne uzasadnione przyczyny, o których mowa w art. 61a § 1 k.p.a., należy rozumieć takie sytuacje, które w sposób oczywisty stanowią przeszkodę do wszczęcia postępowania, np. gdy w tej samej sprawie postępowanie administracyjne już się toczy albo w sprawie takiej zapadło już rozstrzygnięcie lub gdy w przepisach prawa brak jest podstawy materialnoprawnej do rozpatrzenia żądania w trybie administracyjnym (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z 14 lipca 2016 r., sygn. akt III SA/Lu 1638/15; wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 7 lutego 2014 r., sygn. akt I OSK 2159/12 oraz wyroki wojewódzkich Sądów Administracyjnych w Warszawie z 14 kwietnia 2014 r., sygn. akt VII SA/Wa 65/14 i z 10 września 2014 r., sygn. akt VII SA/Wa 141/14).

Ponadto Sąd I instancji podkreślił, że żądanie przez profesjonalnego pełnomocnika „uchylenia” decyzji jest pozbawione podstawy prawnej. Analogicznie należy ocenić żądanie zmiany w całości decyzji organu rentowego z 21 i 22 kwietnia 2016 r. przez stwierdzenie ich nieważności wobec nieistnienia podstaw do wydania decyzji z powodu wszczęcia postępowania przy braku wniosku lub zgody odwołującej Spółki i ubezpieczonych. Zgodnie bowiem z art. 477¹⁴ § 1 k.p.c. sąd oddala odwołanie, jeżeli nie ma podstaw do jego uwzględnienia, zaś § 2 k.p.c. stanowi, iż w razie uwzględnienia odwołania sąd zmienia zaskarżoną decyzję w całości lub w części i orzeka co do istoty sprawy.

Sąd Okręgowy wskazał, że omawiany przepis normuje wyczerpująco katalog rozstrzygnięć sądu odwoławczego rozpoznającego w pierwszej instancji odwołania od decyzji organów rentowych lub orzeczeń wojewódzkich zespołów do spraw orzekania o niepełnosprawności w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych. Sąd pierwszej instancji, wydając rozstrzygnięcie merytoryczne, może albo uwzględnić odwołanie (§ 2 i 3), albo je oddalić (§ 1) (por. wyrok SN z 23 listopada 2004 r., I UK 15/04; wyrok SN z 2 października 2008 r., I UK 88/08; postanowienie SN z 16 października 2009 r., I UK 116/09; wyrok SN z 27 kwietnia 2010 r., II UK 336/09). Uwzględniając odwołanie, sąd może zmienić zaskarżoną decyzję lub orzeczenie w całości lub w części (oddalając odwołanie w pozostałym zakresie), orzekając zarazem co do istoty sprawy (§ 2) albo - w przypadku niewydania decyzji przez organ rentowy lub orzeczenia przez wojewódzki zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności - zobowiązać organ do wydania decyzji lub orzeczenia w określonym terminie, zawiadamiając o tym organ nadrzędny, albo też samodzielnie rozstrzygnąć sprawę, orzekając co do istoty sprawy (§ 3).

Konkludując, Sąd I instancji podkreślił, że biorąc pod uwagę lakoniczne stanowisko pełnomocnika odwołującej Spółki (ograniczone do żądania uchylenia decyzji ze stwierdzeniem jej nieważności) przy jednoczesnym braku jakiejkolwiek merytorycznej polemiki z zaskarżonymi decyzjami, na podstawie art. 477¹⁴ § 1 k.p.c., orzekł jak w punkcie pierwszym sentencji wyroku.

Kosztami procesu na podstawie art. 98 k.p.c. obciążona została odwołująca spółka zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, przy czym Sąd Okręgowy zaznaczył, że pozostawił, na mocy art. 108 § 1 k.p.c., szczegółowe wyliczenie tych kosztów referendarzowi sądowemu.

Od powyższego wyroku apelację wniósł pełnomocnik odwołującej się, skarżąc wyrok w całości. Zarzucił, że Sąd Okręgowy:

- zaakceptował wydanie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W. decyzji z 14 kwietnia 2016 r. i z 15 kwietnia 2016 r. bez wniosków płatnika lub ubezpieczonych;

- ustalił niezgodnie z prawdziwym stanem, w tym z dokumentami sprawy XIV U 3268/15 (obecnie XIV U 2420/16), treści najistotniejszych dla rozstrzygnięcia sprawy dokumentów – pism (...) Sp. z o.o. z 30 czerwca 2015 r., 30 lipca 2015 r. i 18 sierpnia 2015 r., adresowanych do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych – Centrali;

- z rażącym naruszeniem art. 217 w związku z 227 k.p.c. nie uwzględnił wniosku płatnika z 7 października 2016 r. r. i nie przeprowadził dowodu z dokumentów akt sprawy Sądu Okręgowego w Warszawie XIV U 3268/15;

- naruszył art. 477¹⁴ § 1 k.p.c. przez jego wadliwe zastosowanie i art. 477¹⁴ § 2 k.p.c. przez jego niezastosowanie.

Skarżący wniósł o przeprowadzenie dowodów z akt i dokumentów sprawy z powództwa (...) Sp. z o.o. przeciwko Centrali Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w W., zawisłej przed Sądem Okręgowym w Warszawie XIV U 2420/16 (poprzednio XIV U 3268/15): pozwu z 15 października 2015 r. z załącznikami, postanowienia Sądu Okręgowego z 13 listopada 2015 r., zażalenia (...) Sp. z o.o. z 25 listopada 2015 r. i postanowienia Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 8 kwietnia 2016 r. z uzasadnieniem, sygn. III AUz 19/16 – dla potwierdzenia, że (...) Sp. z o.o. skierował roszczenia, o którym mowa w pismach z 30 czerwca 2015r., 30 lipca 2015 r. i 18 sierpnia 2015 r. do Centrali Zakładu Ubezpieczeń Społecznych a nie do I Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w W. i że są one przedmiotem rozpoznania w powołanej sprawie XIV U 2420/16 (XIV U 3268/15).

Pełnomocnik odwołującej się spółki wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku Sądu Okręgowego i:

1/ uchylenie decyzji I Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w W. z 14 i 15 kwietnia 2016 r.: nr (...), nr (...), nr (...), nr (...), nr (...);

2/ zasądzenie od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w W. na rzecz (...) Sp. z o.o. w W. kosztów procesu za obie instancje według norm przepisanych.

W uzasadnieniu podniesiono, że w dniu 14 i 15 kwietnia 2016 r. ZUS I Oddział w W. wydał decyzje stwierdzające, że T. M. w okresie od 8 maja 2008 r. do 12 stycznia 2009 r., Z. G. w okresie od 16 kwietnia 2008 r. do 21 marca 2009 r., T. B. w okresie od 24 kwietnia 2008 r. do 10 lutego 2009 r., J. S. w okresie od 3 lipca 2008 r. do 16 marca 2009 r. i J. K. w okresie od 1 kwietnia 2008 r. do 16 marca 2009 r. jako pracownicy firmy (...) Sp. z o.o. nie podlegali polskiemu ustawodawstwu w zakresie zabezpieczenia społecznego.

Apelujący wskazał, że decyzje te zostały zaskarżona przez (...) odwołaniami, w których podniesiono, że Spółka nie była wnioskodawcą żadnego wniosku w przedmiocie wskazanym w decyzjach, kierowanego do I Oddziału ZUS w W., nie składali takiego wniosku również ubezpieczeni. Wydane decyzje powinny być w konsekwencji uchylone.

W tym stanie odwołania i jego wnioski były oczywiście uzasadnione i ZUS I Oddział w W. powinien je sam uwzględnić w trybie art. 477⁹ § 2 zdanie 2 k.p.c. Pomimo tego organ rentowy nie uczynił tego i przekazał odwołanie Sądowi Okręgowemu w Warszawie do rozpoznania.

W ocenie apelującego wyrok Sądu Okręgowego z 5 grudnia 2016 r. oddalający odwołania jest rażąco wadliwy. Sąd ten stwierdził bowiem w ustaleniach stanu faktycznego (s. 10 uzasadnienia), że „Pismami z 30 czerwca 2015 r., 30 lipca 2015 r. oraz 18 sierpnia 2015 r. odwołująca się Spółka wystąpiła do organu rentowego z żądaniem wydania decyzji ustalającej, że status pracowników wymienionych w decyzji (...) podlega rozpatrzeniu zgodnie z polskim ustawodawstwem na podstawie art. 14 ust. 2 lit b) rozporządzeniu nr 1408/71 w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie (pisma w a.r.).”. W ocenie skarżącego stwierdzenie takie, powtórzone w rozważaniach Sądu (s. 13 uzasadnienia), jest niezgodne z prawdziwą treścią tych dokumentów. Pisma (...) z 30 czerwca 2015 r., 30 lipca 2015 r. oraz 18 sierpnia 2015 r. dotyczące 66 pracowników (...), w tym ubezpieczonego, są adresowane nie do organu rentowego czyli oddziału ZUS (I Oddziału w W.), lecz do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych - Centrali (z siedzibą w W. przy ul. (...)), będącej odrębnym od I Oddziału ZUS w W. (i innych oddziałów ZUS) podmiotem prawnym i posiadającej odrębną od oddziałów zdolność administracyjnoprawną, sądową i procesową. Ani (...) ani ubezpieczony nie składali wobec ZUS I Oddziału w W. żadnych wniosków, o których mowa w wymienionych pismach.

Dodatkowym potwierdzeniem tego bezspornego faktu są, w ocenie apelującego, dokumenty sprawy XIV U 3268/15 Sądu Okręgowego w Warszawie (obecnie XIV U 2420/16), zgłoszone jako dowód pismem z 10 października 2016 r.

W sytuacji, gdy Centrala (...) wykazywała bezczynność w załatwieniu żądań pism z 30 czerwca 2015 r., 30 lipca 2015 r. oraz 18 sierpnia 2015 r. (...) wystąpił 16 października 2015 r. ze stosownym powództwem przeciwko Centrali ZUS i Sąd Okręgowy w Warszawie nadał sprawie sygnaturę XIV U 3268/15. Sąd ten wydał 13 listopada 2015 r. postanowienie o przekazaniu sprawy ZUS I Oddziałowi w W., lecz na skutek zażalenia (...) Sąd Apelacyjny w Warszawie uchylił to postanowienie i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu w Warszawie XIV Wydziałowi do ponownego rozpoznania.

Apelujący podkreślił, ze decyzje ZUS I Oddziału z 14 i 15 kwietnia 2016r., wydane bez wniosków i zgody płatnika lub ubezpieczonych dotknięte są już z powodów formalnych wadą rażącego naruszenia prawa, a zatem wadą nieważności i powinny być wyeliminowane z obrotu prawnego. Taka jest istota niniejszej sprawy. Wszelkie kwestie merytoryczne dotyczące zastosowania lub niezastosowania polskiego ustawodawstwa wobec ubezpieczonych nie mają żadnego znaczenia i nie mogą być w ogóle przedmiotem ustaleń i rozważań w niniejszej sprawie. Są one przedmiotem procesu (...) Sp. z o.o. przeciwko Centrali Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w sprawie XIV U 3268/15 (XIV U 2420/16). Prawidłowym zaś rozstrzygnięciem niniejszej sprawy może być tylko wyeliminowanie decyzji I Oddziału ZUS w W. z obrotu prawnego, a zatem „uchylenie decyzji”, co jest merytorycznym orzeczeniem o istocie sprawy, zgodnym z art. 477¹⁴ § 2 k.p.c. Zgodną z tym przepisem byłaby także, w ocenie skarżącego, formuła orzeczenia o „zmianie w całości decyzji I Oddziału ZUS przez stwierdzenie jej nieważności wobec nieistnienia podstaw do wydania decyzji z powodu wszczęcia postępowania przy braku wniosku lub zgody (...) Sp. z o.o. lub zainteresowanego ubezpieczonego”.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

apelacja jest bezzasadna i podlega oddaleniu.

Postępowanie apelacyjne jest postępowaniem odwoławczym i kontrolnym, zachowuje jednak charakter postępowania rozpoznawczego. Zgodnie z utrwaloną judykaturą, sąd drugiej instancji rozpoznający sprawę na skutek apelacji nie jest związany przedstawionymi w niej zarzutami dotyczącymi naruszenia prawa materialnego, wiążą go natomiast zarzuty dotyczące naruszenia prawa procesowego. W granicach zaskarżenia bierze jednak z urzędu pod uwagę nieważność postępowania (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2008 r., III CZP 49/07, OSNC 2008/6/55). W ocenie Sądu Apelacyjnego rozstrzygnięcie zawarte w wyroku Sądu I instancji jest prawidłowe, wynika z niespornych ustaleń faktycznych oraz właściwej interpretacji powołanych przez Sąd Okręgowy przepisów i prawidłowo zastosowanych zasad wykładni.

Sąd Okręgowy jedynie w dwóch miejscach zawarł w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku stwierdzenia nie odnoszące się do niniejszej sprawy, nie wpływały one jednak na zasadność wydanego w sprawie wyroku. W treści uzasadnienia wskazane bowiem zostało, że nie znajduje podstaw „żądanie zmiany w całości decyzji organu rentowego z 21 i 22 kwietnia 2016 r. przez stwierdzenie ich nieważności (…)”. Ponadto Sąd Okręgowy odwołał się do poinformowania przez organ rentowy pismem z 22 grudnia 2015 r. odwołującą Spółkę, że w związku z żądaniem zawartym w omawianych trzech pismach (z 30 czerwca 2015 r., 30 lipca 2015 r. i 18 sierpnia 2015 r.) wydane w 2008 r. decyzje odmawiające ustalenia polskiego ustawodawstwa dla 30 pracowników firmy, pracujących na terytorium innych niż Polska państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego, „w tym dla ubezpieczonych A. K. , S. F., Z. K. i A. B. stały się prawomocne.” Oczywistym w niniejszej sprawie było, że zaskarżone decyzje wydane zostały w datach 14 i 15 kwietnia 2016 r., a nie 21 i 22 kwietnia 2016 r. Popełniona w tym zakresie przez Sąd I instancji omyłka, jako omyłka pisarska, w nie wpływa jednak w żaden sposób na prawidłowość zaskarżonego wyroku. Podobnie fakt, że w treści uzasadnienia Sąd odwołał się do wydania w 2008 r. decyzji w odniesieniu do innych pracowników odwołującej się spółki, nie miało znaczenia dla oceny zaskarżonego w niniejszej sprawie wyroku. Sąd Apelacyjny dla porządku jedynie wskazuje na powyższe, popełnione w toku sporządzania uzasadnienia, niestaranności.

Przechodząc do oceny wniesionego środka zaskarżenia należy wskazać, że argumenty sformułowane w apelacji są nieuzasadnione, stanowią w istocie polemikę z prawidłową oceną prawną, w świetle dokonanych przez Sąd Okręgowy ustaleń faktycznych, znajdujących oparcie w dowodach przeprowadzonych w sprawie. Stan faktyczny niniejszej sprawy, w zakresie istotnym dla rozstrzygnięcia sprawy, został ustalony na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, załączonych do nich akt rentowych, których treść ostatecznie nie budziła wątpliwości i nie była kwestionowana przez strony. Odwołania płatnika składek okazały się bezzasadne. Argumentacja organu wskazana w zaskarżonych decyzjach była prawidłowa. Niewątpliwym bowiem jest, że pismami z dnia 30 czerwca 2015 r., 30 lipca 2015 r. i 18 sierpnia 2015 r., które znajdują się w aktach sprawy, gdyż zostały załączone do akt rentowych, (...) sp. z o.o. wystąpiła do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z żądaniem wydania decyzji ustalającej, że status 66 pracowników wymienionych w decyzji fińskiej instytucji właściwej ds. zabezpieczenia społecznego, tj. (...) podlega rozpatrzeniu zgodnie z polskim ustawodawstwem na podstawie art. 14 ust 2 lit b (ii) Rozporządzenia Rady (EWG) nr 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971 r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników, osób pracujących na własny rachunek i członków ich rodzin przemieszczających się w obrębie Wspólnoty (Dz. Urz. UE nr L 149 z 05 lipca 1971 r., s. 2 i nast. ze zm.).

W ocenie Sądu Apelacyjnego obowiązujące przepisy prawa nie przewidują instytucji żądania wydania przez organ decyzji określonej treści, w związku z czym ww. pisma z dnia 30 czerwca 2015 r., 30 lipca 2015 r., 18 sierpnia 2015 r. zostały potraktowane jak każdy inny wniosek inicjujący postępowanie w sprawie. Niewątpliwym jest, że wszystkie trzy w/w pisma spółki, przekazane przez Centralę ZUS do rozpoznania według właściwości do I Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, zawierały wniosek (żądanie) wydania decyzji ustalającej, że status pracowników wymienionych w decyzji (...) podlega rozpatrzeniu zgodnie z polskim ustawodawstwem. Podnoszony zatem zarzut, jakoby Oddział nie posiadał stosownego wniosku, a tym bardziej zgody stron będących podmiotem postępowania, na wydanie decyzji, był bezzasadny. Bezsprzecznym także jest, że to oddziały ZUS, a nie Centrala wydają decyzje w przedmiocie ustalenia obowiązku ubezpieczeń społecznych. Stosownie do art. 476 § 4 pkt 1 k.p.c., organami rentowymi są oddziały Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, a nie Centrala Zakładu Ubezpieczeń Społecznych – i jej departamenty.

Pogląd taki wyraził wprost Sąd Najwyższy w wyroku z 21 stycznia 2013r., II UK 164/12, wskazując, że „Niezależnie od tego, czy podstawę wydania decyzji w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych stanowi art. 83a ust. 1, czy ust. 2 u.s.u.s., czy też - w braku podstaw do ich zastosowania - przepisy k.p.a., organem właściwym do jej wydania jest Zakład (jego właściwa terenowa jednostka organizacyjna - art. 67 ust. 1 pkt 2 u.s.u.s. i art. 476 § 4 pkt 1 k.p.c.), a organem odwoławczym - sąd powszechny. W każdym bowiem z tych przypadków decyzja, jako niewymieniona w art. 83 ust. 4 u.s.u.s., jest indywidualną decyzją wskazaną w art. 83 ust. 1 tej ustawy, od której przysługuje odwołanie do sądu, wszczynające postępowanie cywilne (art. 83 ust. 2 u.s.u.s.).”

Sąd Apelacyjny zauważa przy tym i podkreśla, że skarżący nie wniósł żadnych zarzutów odnoszących się do merytorycznej treści decyzji (w odwołaniu), jak i nie sformułował ich we wniesionej apelacji, dlatego też jedynie ubocznie należy zauważyć, że z dokumentów znajdujących się w aktach rentowych poszczególnych ubezpieczonych (T. M. - świadectwa pracy, Z. G. – aneksu do umowy o pracę z 28 października 2008 r., T. B. – oświadczenia ubezpieczonego z 4 marca 2016 r. i świadectwa pracy, J. S. – świadectw pracy i J. K. – świadectwa pracy i wyjaśnień ubezpieczonego z 25 lutego 2016 r.) wynika, że wszyscy oni w spornym okresie wykonywali pracę na terenie tylko jednego państwa członkowskiego UE (w Finlandii), a zatem nie dotyczy ich art. 14 ust. 2 lit b Rozporządzenia nr 1408/71. Wobec powyższego, zaskarżony wyrok, jako odpowiadający prawu, nie może ulec zmianie.

Uznając zatem bezzasadność złożonej apelacji, na podstawie art. 385 k.p.c., orzeczono jak w pkt I sentencji wyroku.

O kosztach postepowania odwoławczego orzeczono w pkt II na podstawie art. 98 k.p.c. w związku z § 9 ust. 2 i § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U z 2015 r., poz. 1804).

Sędziowie: Przewodniczący:

Ewa Stryczyńska Renata Szelhaus

Sylwia Kulma

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE