UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 23 lipca 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił Z. J. prawa do emerytury.

W dniu 23 sierpnia 2013 roku pełnomocnik Z. J. złożył odwołanie od powyższej decyzji , w którym wniósł o jej zmianę i przyznanie wnioskodawcy prawa do emerytury z dniem(...) oraz o zasądzenie kosztów postępowania. Pełnomocnik podniósł, że wnioskodawca pracował w warunkach szczególnych w okresie zatrudnienia w Fabryce (...) w P.. od dnia 8 grudnia 1977 roku do 14 września 1978 roku.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. wniósł o oddalenie odwołania.

Na rozprawie w dniu 29 stycznia 2014 roku pełnomocnik wnioskodawcy wniósł ponadto o zaliczenie wnioskodawcy do pracy w warunkach szczególnych okresu czynnej służby wojskowej od dnia 21 kwietnia 1972 roku do 5 maja 1974 roku. Podniósł bowiem, że zarówno przed powołaniem do wojska jak i po odbyciu służby wojskowej wnioskodawca pracował w warunkach szczególnych w Zakładach (...) w P.. odbywał

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Z. J. urodził się w dniu (...). W dniu 15 lipca 2013 roku złożył wniosek o przyznanie emerytury. Wnioskodawca nie jest członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego.

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-3 w aktach ZUS)

Na dzień 1 stycznia 1999 roku skarżący udowodnił staż pracy wynoszący ponad 29 lat 11 miesięcy i 22 dni.

( dowód: decyzja ZUS z 23 lipca 2013 r.k.8 akt rentowych)

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. zaliczył wnioskodawcy do stażu pracy w szczególnych warunkach okres 14 lat 9 miesięcy i 12 dni przypadający w następujących okresach:

- od 12 stycznia 1972 roku do 20 kwietnia 1972 roku oraz od 6 maja 1974 do 30 listopada 1977 roku w Zakładach (...) w P..

- od 15 września 1978 roku do 13 września 1987 roku i od 23 listopada 1987 roku do 30 listopada 1989 roku. W Fabryce (...) „: (...) w P..

Nie uwzględnił natomiast okresu zatrudnienia w Fabryce (...) w P.. od dnia 8 grudnia 1977 roku do 14 września 1978 roku

(okoliczność bezsporna)

W okresie od 12 stycznia 1972 roku do 30 listopada 1977 roku Z. J. był zatrudniony w Zakładach (...) w P..

( dowód: świadectwo pracy z dnia 30 listopada 1977 roku k.5 w aktach rentowych)

W początkowym okresie zatrudnienia wnioskodawca był zatrudniony na stanowisku melceizatora i barwiarza. W okresie od 21 kwietnia 1972 roku do 5 maja 1974 roku Z. J. odbywał zasadniczą służbę wojskową. Po jej zakończeniu w dniu 6 maja 1974r. powrócił do pracy w Zakładach (...) w P. na to samo stanowisko, które zajmował przed odbyciem służby wojskowej tj. melcelizator i barwiarz.

Do obowiązków wnioskodawcy jako merceryzatora należała obsługa maszyny służącej do uszlachetniana nici ługiem sodowym (merceryzarka), a jako barwiarza wkładanie nici do barwienia do służących do tego barwiarek..

Po około dwóch miesiącach po odbyciu służby wojskowej wnioskodawca dodatkowo zajmował się naprawą i konserwacją merceryzarki.

W świadectwie pracy w warunkach szczególnych z dnia 4 października 2000r. Zakłady (...) S.A. w P.. zaświadczyły, że wnioskodawca w okresie od dnia 12 stycznia 1972r. do dnia 20 kwietnia 1972r. oraz od dnia 6 maja 1974r. do 30 listopada 1977r. pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych tj. przy produkcji i wykańczaniu wyrobów włókienniczych oraz przy bieżącej konserwacji urządzeń na oddziałach i wydziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe są wykonywane prace wymienione w wykazie na stanowisku merceryzatora i barwiarza (wykaz A dział VII poz. 4 pkt 23 i 21 oraz dział XIV poz. 25 stanowiący załącznik nr 1 do zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego nr 7 z dnia 7 lipca 1987r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lun w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego.

Okres pracy w Zakładach (...) w P.. z wyłączeniem okresu odbywania czynnej służby wojskowej (od 21 kwietnia 1972 roku do 6 maja 1974 roku) organ rentowy zaliczył wnioskodawcy do pracy w szczególnych warunkach.

(dowód: : zeznania wnioskodawcy Z. J. protokół rozprawy z dnia 29 stycznia 2014r.– od minuty 00:35:00 do minuty 00:50:29 – nagranie k. 40 akt, świadectwo pracy k.5 akt kapitałowych, świadectwo pracy w warunkach szczególnych k.6 akt kapitałowych, odpowiedź na odwołanie – k. 12-13 akt)

W okresie od 8 grudnia 1977 roku do 21 grudnia 2000 roku Z. J. był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy na podstawie umowy o pracę w Fabryce (...) S.A. w P..

\W okresie od 8 grudnia 1977 roku do dnia 14 września 1978 roku wnioskodawca był zatrudniony na stanowisku ślusarza, a od 15 września 1978 roku do 13 września 1987 roku oraz od 23 listopada 1987 roku do 30 listopada 1989 roku na stanowisku wytaczarza .

W okresie od 14 września 1987 roku do 22 listopada 1987 roku oraz od 20 września 1995 roku do 15 listopada 1995 roku wnioskodawca korzystał z urlopu bezpłatnego.

(dowód: świadectwa pracy k. 4 w aktach ZUS, angaże w aktach osobowych wnioskodawcy)

W spornym okresie tj. od 8 grudnia 1977 roku do dnia 14 września 1978 roku wnioskodawca pracował w (...) jako ślusarz na wydziale (...). Wydział (...) był wydziałem obudów kopalnianych (górniczych). Obudowy były wykonywane z grubych blach o dużych gabarytach. Części do składania obudów były przywożone na wydział przy pomocy suwnicy.

Do stałych obowiązków wnioskodawcy należało dopasowywanie stalowych elementów konstrukcyjnych przez ich wycinanie (upalanie) palnikiem acetylenotlenowym, szlifowanie przyciętych stalowych elementów konstrukcyjnych przy pomocy szlifierki pneumatycznej, sczepianiu punktowym składanych elementów stalowych przy pomocy spawarki elektrycznej tzw. spawanie wstępne.

Wnioskodawca był narażony na hałas, zadymienie i zapylenie znacznie przekraczające dopuszczalne normy. Na hali razem z wnioskodawcą oprócz ślusarzy w odległości 1 - 2 metrów pracowali spawacze, odsłonięci brezentową osłoną. Wnioskodawcy przysługiwała odzież ochronna, dodatek do wynagrodzenia za pracę w warunkach szczególnych oraz posiłki regeneracyjne.

( dowód: zeznania wnioskodawcy Z. J. protokół rozprawy z dnia 29 stycznia 2014r.– od minuty 00:35:00 do minuty 00:50:29 – nagranie k. 40 akt zeznania świadków Z. S. protokół rozprawy z dnia 29 stycznia 2014r nagranie k.40 00:11:55-00:26:43, J. F. protokół rozprawy z dnia 29 stycznia 2014r nagranie k.40 00:26:43-00:34:47, świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach nr (...) k.6 w aktach sprawy oraz w aktach osobowych wnioskodawcy , pismo Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w P.. z dnia 12.07.2007r.k.7 protokół z posiedzenia z dnia 05.10.1987r. w sprawie zaliczenia pracy ślusarzy zatrudnionych w pionie produkcji maszynowej jednostkowej i seryjnej do prac wykonywanych w szczególnych warunkach k. 9,)

Okres pracy w (...) wP. na wydziale (...) został uznany za okres pracy w szczególnych warunkach przez Sąd Apelacyjny w Łodzi w sprawie III AUa 1436/11 dotyczącej Z. S. oraz w sprawie IIIAUa 1570/12 dotyczącej J. F.. Zarówno Z. S. jak i J. F. w spornym okresie pracowali razem z wnioskodawcą na stanowisku ślusarza na wydziale (...) i mieli taki sam zakres stałych obowiązków (składanie obudów kopalnianych. Po zaliczeniu okresu zatrudnienia w (...) w P. na wydziale (...) do pracy w szczególnych warunkach J. F. oraz Z. S. otrzymali prawomocnymi wyrokami prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym.

(dowód: wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 20 grudnia 2011r. w sprawie III AUa 1436/11 wraz z uzasadnieniem – k. 75- 80 akt emerytalnych Z. S., wyrok Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb. z dnia 13 września 2012r. VU 272/12 oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 26 czerwca 2013r. IIIAUa 1570/12 - k. 32 i 33 akt emerytalnych J. F.)

(...) S.A. w dniu 21 grudnia 2000 roku wystawiła wnioskodawcy świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych, w którym stwierdziła m.in, że pracował on w takich warunkach również w okresie: od 8 grudnia 1977 roku do dnia 14 września 1978 roku na stanowisku ślusarza w bezpośrednim sąsiedztwie stanowisk spawalniczych (Dział XIV, poz. 12, pkt 18 Wykazu A stanowiącego załącznik Nr 1 do zarządzenia Nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12 sierpnia 1983 roku w sprawie określenia stanowisk pracy w resorcie górnictwa i energetyki, na których wykonywane są prace w warunkach szczególnych).

(dowód: świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych k. 6 akt sprawy, w aktach ZUS)

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1. osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2. ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami było to, czy wnioskodawca posiada wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach, gdyż organ rentowy nie uwzględnił jakiegokolwiek okresu zatrudnienia wnioskodawcy do pracy w warunkach szczególnych.

Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, ukończył 60 lat.

Za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Prawidłowe rozumienie pojęcia pracy w szczególnych warunkach nie jest możliwe bez wnikliwej analizy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Z zestawienia § 1 i 2 tegoż rozporządzenia wynika, że pracą w szczególnych warunkach jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tego aktu. Warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Odnośnie oceny dowodów zgromadzonych w postępowaniu zważyć należy, iż okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Brak zatem takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy, nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego.

W będącej przedmiotem osądu sprawie wnioskodawca dysponował świadectwem wykonywania prac w szczególnych warunkach wystawionym przez Fabrykę (...) SA w P.. w dniu 21 grudnia 2000r. potwierdzającym wykonywanie przez niego stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prac w szczególnych warunkach w spornym okresie od dnia 8 grudnia 1977r. do dnia 14 września 1978r. jako ślusarz zgodnie z wykazem A dział XIV poz. 12 pkt 18 stanowiącego załącznik nr 1 do zarządzenia nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12 sierpnia 1983r. w sprawie określenia stanowisk w resorcie górnictwa i energetyki, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach. Świadectwo pracy nie jest dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 244 k.p.c., nie korzysta zatem z domniemania prawdziwości i autentyczności, a li tylko dokumentem prywatnym, który stanowi jedynie dowód tego, że osoba która go podpisała złożyła oświadczenie w nim zawarte (art. 245 k.p.c. ). Świadectwo pracy samo przez się nie tworzy zatem praw podmiotowych ani ich nie pozbawia.

Organ rentowy zakwestionował powyższe świadectwo, podnosząc że stanowisko ślusarza nie jest wymienione w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Ponieważ organ rentowy zaprzeczał prawdziwości świadectwa co do charakteru wykonywanej przez wnioskodawcę pracy w spornym okresie (spór dotyczył dokumentu prywatnego pochodzącego od innej osoby niż strona zaprzeczająca), ciężar wykazania prawdziwości tego dokumentu prywatnego w myśl art. 253 zd. 2 k.p.c. spoczywał na wnioskodawcy jako osobie, która chce z tego dokumentu skorzystać.

Wnioskodawca sprostał temu obowiązkowi. Charakter wykonywanej przez wnioskodawcę pracy w spornym okresie wynika z zeznań świadków Z. S. i J. F., którzy pracowali razem z wnioskodawcą na wydziale (...) na stanowisku ślusarzy. Osoby te jako bezpośrednio współpracujące z wnioskodawcą dysponowały szczegółową wiedzą na temat charakteru pracy i obowiązków wnioskodawcy. Świadkowie potwierdzili, że wnioskodawca od dnia 8 grudnia 1977r. do dnia 14 września 1978r. pracował w Fabryce (...) w P.. w wydziale (...), który zajmował się składaniem obudów górniczych o dużych gabarytach. Wprawdzie z angaży wynika, że wnioskodawca pracował w charakterze ślusarza, nie mniej nazwa wskazanego w świadectwie stanowiska pracy nie przesądza o charakterze pracy, decydujące znaczenie w tym zakresie mają faktycznie stale wykonywane obowiązki pracownicze. A te w świetle zeznań świadków, wnioskodawcy oraz dokumentów zgromadzonych w aktach osobowych polegały na:

- dopasowywaniu stalowych elementów konstrukcyjnych przez ich wycinanie (upalanie) palnikiem acetylenotlenowym,

- szlifowaniu przyciętych stalowych elementów konstrukcyjnych przy pomocy szlifierki pneumatycznej,

- sczepianiu punktowym składanych elementów stalowych przy pomocy spawarki elektrycznej tzw. spawanie wstępne.

Prace te były wykonywane w hali, w bezpośrednim sąsiedztwie stanowisk spawalniczych, gdzie – jak wynika z protokołu z posiedzenia z dnia 5 października 1987r. (k. 9-9 odwrót akt) - występowało duże zapylenie, zadymienie i hałas, znacznie przekraczające dopuszczalne normy.

Prace w takim charakterze były niewątpliwie pracami wykonywanymi w uciążliwych dla zdrowia warunkach i jako takie są wymienione w wykazie A będącego załącznikiem do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983 roku, Nr 8, poz. 43z późn.zm.), a mianowicie w:

- dziale XIV (prace różne) poz. 12 – prace polegające na wycinaniu (tzw. upalanie – dopalanie) gazowym i spawaniu elektrycznym (sczepianie punktowe składanych elementów stalowych – spawanie wstępne);

- dziale III ( w hutnictwie i przemyśle metalowym) poz. 78 – prace polegające na szlifowaniu wyrobów metalowych;

Mimo zatem, że wnioskodawca w okresie od dnia 8 grudnia 1977r. do dnia 14 września 1978r. pracował formalnie na stanowisku ślusarza – jak przedstawia świadectwo pracy - to charakter wykonywanej przez niego pracy w tym okresie polegał na wykonywaniu stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przy wycinaniu gazowym, spawaniu elektrycznym, szlifowaniu, co wynika z zeznań wnioskodawcy oraz świadków. Ponieważ wszystkie wykonywane przez wnioskodawcę prace w ramach obowiązującego go ośmiogodzinnego czasu pracy, były pracami w szczególnych warunkach, należy uznać że wnioskodawca wykonując te prace pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych.

Biorąc pod uwagę złożone w sprawie zeznania świadków i wnioskodawcy co do codziennych warunków pracy i sposobu organizacji pracy w hali zakładu oraz w oparciu o zgromadzone dokumenty pracownicze nie ulega wątpliwości, że praca wnioskodawcy, była pracą o znacznej szkodliwości dla jego zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości. Świadczy o tym nie tylko zakres jego obowiązków, charakter pracy , ale także warunki w jakich praca była świadczona.

Dodatkowo należy podnieść, że pracujący w spornym okresie razem z wnioskodawcą na wydziale (...) świadkowie: J. F. i Z. S. na stanowisku ślusarza, którzy mieli taki sam jak wnioskodawca zakres obowiązków (składanie obudów kopalnianych), otrzymali prawo do emerytur w obniżonym wieku emerytalnym po zaliczeniu im okresu pracy na wydziale (...) do pracy w szczególnych warunkach na podstawie prawomocnych wyroków sądowych tj. wyroku Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb. z dnia 13 września 2013 roku w przypadku J. F. oraz wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 20 grudnia 2011 roku w sprawie III AUa 1436/11 w przypadku Z. S..

W przedmiotowych sprawach był przeprowadzony dowód z opinii biegłych ds. BHP. W każdej z tych spraw biegli przeprowadzili gruntowną analizę miejsca pracy, na którym pracował także wnioskodawca, a mianowicie wydziału (...) znajdującego się w (...) w P.. Biegli nie mieli wątpliwości, że praca ślusarzy na wydziale (...) była pracą w szczególnych warunkach. Zwrócili uwagę, że wydział (...) był typowym wydziałem spawalniczym, gdzie pracowali spawacze i współpracujący z nimi ściśle ślusarze. Ślusarze w swej pracy posługiwali się podobnie jak spawacze techniką spawalniczą (spawanie wstępne oraz wycinanie elektryczne), a ponadto techniką ślusarską, do której zalicza się szlifowanie elementów metalowych. Biorąc pod uwagę, że analiza pracy ślusarzy na wydziale (...) w (...) była już przedmiotem opinii biegłych ds. BHP, Sąd nie widział potrzeby dopuszczania kolejnego dowodu z takiej opinii, dlatego też oddalił w tym zakresie wniosek dowodowy pełnomocnika wnioskodawcy jako zbędny.

Reasumując wnioskodawca wykazał, że w spornym okresie od dnia 8 grudnia 1977r. do dnia 14 września 1978r. będąc zatrudniony w Fabryce (...) w P.., stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wykonywał pracę w szczególnych warunkach.

Do stażu pracy w szczególnych warunkach podlega zaliczeniu także okres odbywania przez wnioskodawcę zasadniczej służby wojskowej od 21 kwietnia 1971 roku do 5 maja 1974 roku . Przed powołaniem do wojska, to jest w okresie od 12 stycznia 1972 roku do dnia 20 kwietnia 1972 roku wnioskodawca był zatrudniony w Zakładach (...) w P.. jako merceryzator i barwiarz i do tego też pracodawcy i na to samo stanowisko pracy powrócił po odbyciu służby wojskowej z dniem 6 maja 1974r.

Stosownie do treści art. 184 ustęp 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli: okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn.

Z treści tego przepisu wynika, że okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany do nabycia prawa do emerytury na podstawie art. 184 ustęp 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS należy ustalić na podstawie przepisów dotychczasowych, a zatem przepisów obowiązujących w okresie odbywania przez wnioskodawcę służby wojskowej.

W okresie odbywania przez wnioskodawcę zasadniczej służby wojskowej obowiązywała ustawa z dnia 23 stycznia 1968 r. o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U. Nr 3, poz. 6 ze zm.) oraz ustawa z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 241, poz. 2416 ze zm.) i wydane na jej podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968 r. w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin (Dz.U. Nr 44, poz. 318).

Stosownie do treści art. 108 ust 1 ustawy o powszechnym obowiązku obrony (Dz.U. z 1967 r. Nr 44, poz. 440) w brzmieniu obowiązującym w czasie odbywania przez wnioskodawcę służby wojskowej (od 29 listopada 1967r. do 5 lipca 1979r. ) wynika , że okres odbytej służby wojskowej zalicza się do okresu zatrudnienia, w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem pracownikom, którzy po odbyciu służby podjęli - w zakreślonym ustawowo terminie - zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym byli zatrudnieni przed powołaniem do służby, albo w tej samej gałęzi pracy. Wydane na podstawie art. 108 ust. 4 powołanej ustawy rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968 r. w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin (Dz.U. Nr 44, poz. 318) regulowało w sposób szczegółowy uprawnienia żołnierza, który w terminie 30 dni po zwolnieniu ze służby zgłosił swój powrót do zakładu pracy i w wyniku tego podjął w nim zatrudnienie. Zgodnie z § 5 powołanego rozporządzenia żołnierzowi, który podjął zatrudnienie wlicza się czas odbywania służby wojskowej do okresu zatrudnienia w zakładzie pracy, w którym podjął zatrudnienie, w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem w tym zakładzie oraz w zakresie szczególnych uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku lub w określonym zawodzie.

Z przepisów tych wynika, że - pod warunkami w nich wskazanymi - okres zasadniczej służby wojskowej jest okresem zatrudnienia na takich samych warunkach, jak przed powołaniem do tej służby. Jeśli zatem przed powołaniem do służby wojskowej ubezpieczony wykonywał zatrudnienie wymienione w art. 11 ust. 2 pkt 1 - 6 ustawy o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin, to również okres służby wojskowej uważany był za takie samo zatrudnienie, a żołnierz był traktowany jak pracownik wykonujący pracę wymienioną w powołanym przepisie. Innymi słowy, żołnierz zasadniczej służby zawodowej był pracownikiem wykonującym zatrudnienie wymienione w tych przepisach, jeśli zatrudnienie to wykonywał przed powołaniem do służby i do zatrudnienia tego powrócił po jej zakończeniu w określonym terminie. Z powyższego wynika, że wlicza się także uprawnienia wynikające z systemu zabezpieczenia społecznego w zakresie szczególnych uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku lub w określonym zawodzie, a zatem również wynikające z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach (takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych w wyroku z dnia 9 marca 2010r., w sprawie I UK 333/09, Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 6 kwietnia 2006r. III UK 5/06, OSNP 2007/7-8/108) .

Na takim stanowisku stanął także Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 14 czerwca 2011r. w sprawie III AUA 180/11 oraz w wyroku z dnia 29 października 2012r. w sprawie III AUA 169/12. Podobne stanowisko zajął ostatnio Sąd Najwyższy w uchwale składu 7 sędziów z dnia 16 października 2013r. w sprawie II UZP 6/13 stwierdzając, że czas zasadniczej służby wojskowej odbytej w okresie obowiązywania art. 108 ust. 1 ustawy z 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz.U. Nr 44, poz. 220, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 1974 r.) zalicza się - na warunkach wynikających z tego przepisu - do okresu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 184 w związku z art. 32 ust. 1 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.).

Bezspornym jest, że wnioskodawca zarówno przed powołaniem do wojska jak i po powrocie z niego pracował w tym samym zakładzie zachowując ciągłość pracy. Zgłosił bowiem gotowość do pracy i powrócił do niej w dniu 6 maja 1974r., a zatem przed upływem 30 dni od zakończenia służby wojskowej. Dla określenia zatem czy okres służby wojskowej podlega zaliczeniu ubezpieczonemu do szczególnego stażu pracy niezbędnym jest dokonanie ustalenia, czy przed powołaniem do służby wojskowej oraz po jej powrocie wykonywał on prace w szczególnych warunkach zgodnie z wówczas obowiązującymi przepisami. Powyższa okoliczność jest bezsporna między stronami, gdyż organ rentowy zaliczył wnioskodawcy do stażu pracy w szczególnych warunkach zarówno okres bezpośrednio przed powołaniem do służby wojskowej, jak i po jej odbyciu. Wnioskodawca dysponował bowiem świadectwem pracy w warunkach szczególnych, z którego wynikało, że w w/w okresach pracował w szczególnych warunkach wykonując jako merceryzator i barwiarz prace przy produkcji i wykańczaniu wyrobów włókienniczych wymienione w wykazie A Dział VII, poz. 4 pkt 23,21 stanowiącego załącznik nr 1 do zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego nr 7 z dnia 7 lipca 1987 roku w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego.

Prace przy produkcji i wykańczaniu wyrobów włókienniczych były pracami w szczególnych warunkach także w oparciu o rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie pierwszej kategorii zatrudnienia z dnia 4 maja 1979 r. (Dz.U. Nr 13, poz. 86) .

Kolejnym aktem prawnym, który regulował te kwestie jest rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.) Stosownie do § 9 ustęp 1 tego rozporządzenia przy ustalaniu okresów pracy, o których mowa w §2 rozporządzenia (okresów pracy w szczególnych warunkach) uwzględnia się również okresy takiej pracy (służby), wykonywanej przed dniem wejścia w życie rozporządzenia. Prace dotychczas zaliczone do I kategorii zatrudnienia w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 4 maja 1979r. w sprawie pierwszej kategorii zatrudnienia uważa się za prace wykonywane w szczególnych warunkach, o których mowa w §4 rozporządzenia (§19 ustęp 2 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983r.)

Wnioskodawca zarówno przed jak i po odbyciu zasadniczej służby wojskowej pracował na stanowisku merceryzatora i barwiarza przy produkcji i wykańczaniu wyrobów włókienniczych. Praca tego rodzaju była pracą zaliczoną do pierwszej kategorii zatrudnienia zarówno zgodnie z wykazem A dział VII poz. 4 będącym załącznikiem do rozporządzenia Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie pierwszej kategorii zatrudnienia z dnia 4 maja 1979 r. (Dz.U. Nr 13, poz. 86 ze zm.) , który wszedł w życie z dniem 1 stycznia 1980r. , jak i zgodnie z obecnie obowiązującym wykazem A Dział VII poz. 4 będącym załącznikiem do rozporządzenia Rady Ministrów z 1983r.

Biorąc zatem pod uwagę, że wnioskodawca przed powołaniem do zasadniczej służby wojskowej był pracownikiem pierwszej kategorii zatrudnienia, okres służby wojskowej zalicza się mu także do okresu zatrudnienia w pierwszej kategorii, gdyż po wojsku wrócił do tego samego pracodawcy na to samo stanowisko w ustawowym terminie - nie przekraczającym 30 dni .

Powyższe pozwala okres służby wojskowej zaliczyć mu do okresu pracy w szczególnych warunkach na podstawie obowiązującego wówczas (od dnia 29 listopada 1967 r. do dnia 5 lipca 1979 r.) art. 108 ust. 1 ustawy o powszechnym obowiązku obrony (Dz.U. z 1967 r. Nr 44, poz. 440).

Mając na względzie, iż wnioskodawca udowodnił ponad 15 lat pracy w szczególnych warunkach, a jednocześnie spełnił pozostałe niesporne przesłanki z art. 184 ust 1 w zw. z art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, nabył prawo do emerytury od dnia osiągnięcia wieku emerytalnego określonego w §4 ustęp 1 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, to jest od osiągnięciu wieku 60 lat, co nastąpiło w dniu (...)

Z tych względów Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w punkcie 1 sentencji.

Rozstrzygnięcie w przedmiocie zwrotu kosztów zastępstwa procesowego znajduje uzasadnienie w treści art. 98 k.p.c. oraz § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 z późn. zm.).

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE