UZASADNIENIE

wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie

z dnia 18 marca 2019 r.

Decyzją z dnia 11 października 2018 r., znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T., na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 1270) ustalił A. N. kapitał początkowy na dzień 1 stycznia 1999 r. Do ustalenia wartości kapitału początkowego Zakład przyjął podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 145,53 zł. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy przyjęta została przeciętna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych, tj. od 1 stycznia 1973 r. do 31 grudnia 1982 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 11,92%. Organ uznał za udowodnione okresy składkowe w wymiarze 10 miesięcy. Kapitał początkowy na dzień 1 stycznia 1999 r. wyniósł 10 113,51 zł. Do stażu pracy Zakład nie uwzględnił okresów zatrudnienia w Szkole Podstawowej Nr (...) w K.., w R. oraz w Zrzeszeniu (...) w W. uzasadniając to stanowisko brakiem dokumentów potwierdzających daty zakończenia zatrudnienia w w/w placówkach. Nadto organ poinformował, że w celu zaliczenia tych okresów do stażu pracy należy przedłożyć dokumentację potwierdzającą daty zakończenia zatrudnienia w poszczególnych okresach.

Decyzją z dnia 12 października 2018 r., znak: (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T., na podstawie przepisów ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2017 r., poz. 38), zwanej dalej ustawą zmieniającą oraz na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 1270) zwanej dalej ustawą emerytalną, po rozpoznaniu wniosku A. N. z dnia 25 września 2018 r. przyznał mu emeryturę od 1 września 2018 r., tj. od miesiąca zgłoszenia wniosku. Wysokość emerytury została ustalona według art. 26 ustawy emerytalnej i stanowiła równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy jej obliczenia, czyli zwaloryzowanego kapitału początkowego w kwocie 40 199,73 zł przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę dla danego ubezpieczonego, tj. 190,10 miesięcy. W ten sposób ustalona emerytura wyniosła 211,47 zł. Pomimo, że okazała się niższą niż najniższa emerytura wynosząca 1029,80 zł nie została podwyższona, ponieważ wnioskodawca nie udowodnił łącznie okresów składkowych i nieskładkowych w wymiarze 25 lat.

W odwołaniu od powyższych decyzji odwołujący zarzucił znaczne zaniżenie wysokości świadczenia poprzez pominięcie zatrudnienia w Szkole Podstawowej Nr (...) w K. oraz (...) przy ul. (...), pomimo, że doręczył do ZUS akt nominacji z dnia 4 października 1974 r., z którego wynika, że zatrudnienie rozpoczęło się z dniem 1 września 1974 r. za wynagrodzeniem 1900 zł miesięcznie a zakończyło w dniu 5 czerwca 1976 r., zgodnie z treścią aktu nominacyjnego z dnia 15 marca 1975 r. Wskazał nadto, że wysokość jego wynagrodzenia potwierdza fakt przyznania zasiłku na zagospodarowanie w wysokości 3800 zł, czyli dwumiesięcznego wynagrodzenia. Zakwestionował również zaniżenie świadczenia poprzez pominięcie zatrudnienia w (...) w T., pomimo, że przedstawił uwierzytelnioną reprodukcję umowy o pracę zawartej 1 lipca 1976 r. oraz wniosek o przekazanie na zasadzie porozumienia stron do Zrzeszenia (...), a także zgodę na przekazanie do (...) od dnia 1 stycznia 1977 r. W dalszej części odwołujący wskazał, że z dokumentów przekazanych do ZUS, a to umowy o pracę wynika, iż otrzymywał wynagrodzenie w wysokości 4400 zł miesięcznie. Do odwołania dołączył świadectwo pracy ( z dnia 9 października 2018 r.) potwierdzające zatrudnienie w (...) od 1 stycznia 1977 r. do 31 maja 1979 r. oraz zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu w (...) ( z tej samej daty). W konkluzji wniósł o wystąpienie do Prezydenta K., jako organu założycielskiego o spowodowanie wydania przez Szkołę Nr 38 duplikatu świadectwa pracy.

W dniu 10 stycznia 2019 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T., powołując się na przepisy ustawy emerytalnej oraz nowe dowody mające wpływ na wysokość kapitału początkowego – ponownie ustalił odwołującemu wartość kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999 r. przyjmując do ustalenia tej wartości podstawę wymiaru w kwocie 555,02 zł. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy organ przyjął przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych, tj. od 1 stycznia 1973 r. do 31 grudnia 1982 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 45,46 %. Zakład uznał za udowodnione okresy składkowe w wymiarze 3 lat 3 miesięcy i 1 dnia. Kapitał początkowy ustalony na dzień 1 stycznia 1999 r. wyniósł 22 557, 37 zł. Jednocześnie organ rentowy w powyższej decyzji wskazał, że do stażu nie został przyjęty okres zatrudnienia w Szkole Podstawowej Nr (...) w K., ponieważ brak jest dokumentu potwierdzającego datę zakończenia zatrudnienia.

Decyzją z dnia 14 stycznia 2019 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. w oparciu o przepisy ustawy emerytalnej oraz powołując się na dołączone do odwołania dokumenty w oparciu, o które przeliczył kapitał początkowy poprzez doliczenie stażu pracy oraz przeliczenie podstawy wymiaru - przeliczył A. N. emeryturę od dnia 1 grudnia 2018 r. tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Podstawę obliczenia emerytury stanowiła kwota kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji kapitału początkowego zewidencjonowanego na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługiwała wypłata emerytury. Emerytura stanowiła równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę. Kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wyniosła 89 662,16 zł, średnie dalsze trwanie życia 190,10 miesięcy. Po korekcie kapitału początkowego na koncie wysokość emerytury wyniosła 471,66 zł. Zakład podał, że emerytura przyznana od 1 września 2018 r. w kwocie 471,66 zł jest niższa od najniższej emerytury, która wynosi 1029,80 zł. Emerytury pomimo to nie podwyższa się, ponieważ odwołujący nie udowodnił łącznie okresów składkowych i nieskładkowych w wymiarze 25 lat.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o umorzenie postępowania w części uwzględnionej decyzjami z dnia 10 stycznia 2019 r. oraz z dnia 14 stycznia 2019 r. oraz o oddalenie w pozostałym zakresie. Organ rentowy przedstawił sposób ustalenia kapitału początkowego i emerytury w poszczególnych decyzjach. Nadto zaznaczył, że w dalszym ciągu nie uwzględnił odwołującemu do stażu okresu zatrudnienia w Szkole podstawowej nr (...) w K. oraz okresu zatrudnienia w Radzie Wojewódzkiej Federacji (...), ponieważ w aktach sprawy brak jest dokumentów potwierdzających zakończenie zatrudnienia. W aktach znajduje się wyłącznie akt nominacji zgodnie, z którym A. N. został mianowany od 1 stycznia 1974 r. nauczycielem Szkoły Podstawowej Nr (...) w K. oraz umowa o pracę zgodnie, z którą odwołujący został zatrudniony od 1 lipca 1976 r. w (...).

Na rozprawie w dniu 18 marca 2019 r. pełnomocnik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych poinformował, że A. N. zaskarżył odwołaniem decyzję z dnia 10 stycznia 2019 r. oraz z dnia 14 stycznia 2019 r., i kwestionując datę przeliczenia świadczenia od miesiąca złożenia dokumentów domagał się przeliczenia od września 2018 r. Pełnomocnik wskazał, że organ dokonał przeliczenia od 1 grudnia 2018 r., (tj. miesiąca złożenia wniosku), ponieważ dopiero wówczas odwołujący przedłożył zaświadczenie z dnia 6 stycznia 1977 r. wydane przez (...) Zarząd Wojewódzki w T. potwierdzające wynagrodzenie miesięczne brutto w kwocie 4400 zł. Z uwagi na fakt, ze przy rozpatrywaniu wniosku organ nie dysponował tą dokumentacją stąd też przeliczył świadczenie od daty złożenia wniosku. Odwołanie od obu decyzji zostało przekazane do tut. Sądu w dniu 15 marca 2019 r., z wnioskiem o połączenie do wspólnego rozpoznania z niniejszą sprawą.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny sprawy:

Odwołujący A. N., urodzony w dniu (...), został mianowany z dniem 1 września 1974 r, do odwołania nauczycielem wychowania fizycznego w Szkole Podstawowej Nr (...) w K. za uposażeniem 1900 zł miesięcznie na podstawie aktu nominacji z dnia 4 października 1974 r. (...) K. W. Z dniem 31 grudnia 1975 r, został a nim rozwiązany stosunek pracy w oparciu o przepisy Karty praw i obowiązków nauczyciela. Następnie aktem nominacji z dnia 15 marca 1976 r. (...) K. Wydziału Oświaty został ponownie mianowany z dniem 15 marca 1976 r. na okres do dnia 5 czerwca 1976 r. nauczycielem w Szkole Podstawowej Nr (...) w K. z uposażeniem od daty mianowania według stawki 2000 zł miesięcznie.

dowód:

-: dokumenty zgromadzone w aktach osobowych odwołującego prowadzonych przez Szkołę Podstawową Nr (...) w K., w szczególności akty nominacji U. z dnia 4 października 1974 r. oraz z dnia 15 marca 1976 r., ( złożone także w aktach ZUS – k. 9-10), pismoU. z dnia 5 lutego 1976 r. o rozwiązaniu stosunku pracy z dniem 31 grudnia 1975 r. oraz z dnia 4 maja 1976 r. informujące o ponownym zatrudnieniu.

W okresie od dnia 1 lipca 1976 r. do dnia 31 grudnia 1976 r. odwołujący A. N. pozostawał w zatrudnieniu w Radzie Wojewódzkiej Federacji (...) w T. na stanowisku sekretarza (...) za wynagrodzeniem zasadniczym 4400 zł miesięcznie.

dowód:

- umowa o pracę złożona w aktach osobowych (...) w T., oraz w

aktach ZUS – k. 13,

- pismo (...) w W. z dnia 20 grudnia 1976 r. skierowane do (...) o

przekazanie odwołującego na zasadzie porozumienia stron – k. 14 akt ZUS,

- pismo (...) do (...) wyrażające zgodę na przekazanie odwołującego na

zasadzie porozumienia stron – k. 15 akt ZUS.

W okresie od 1 stycznia 1977 r. do 31 maja 1979 r. A. N. był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w (...)w W. na stanowisku Zastępcy Przewodniczącego (...) w T.. W tym okresie otrzymywał następujące roczne wynagrodzenia: w 1977 r. 66 000,00 zł, w 1978 r. 66 000,00 zł, w 1979 r. 27 500,00 zł.

dowód:

- świadectwo pracy z dnia 9 października 2018 r. – k. 5 a.s.,

- zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 9 października 2018 r. – k. 6

a.s.

W toku postępowania Sąd zlecił organowi rentowemu hipotetyczne wyliczenie kapitału początkowego i emerytury z uwzględnieniem spornych okresów zatrudnienia odwołującego: od dnia 1 września 1974 r. do dnia 31 grudnia 1975 r. za wynagrodzeniem 1900 zł miesięcznie oraz od dnia 15 marca 1976 r. do dnia 5 czerwca 1976 r. za wynagrodzeniem 2000 zł miesięcznie, w obu okresach na stanowisku nauczyciela w.f. w Szkole Podstawowej Nr (...) w K.. Wykonując powyższe zarządzenie i dokonując hipotetycznego wyliczenia kapitału początkowego dla celów ustalenia hipotetycznej wysokości emerytury, ZUS wskazał w piśmie procesowym z dnia 27 lutego 2019 r., że po przeliczeniu wartość kapitału początkowego wyniosła na dzień 1 stycznia 1999 r. – 30 376,06 zł. Po korekcie kapitału początkowego na koncie wysokość emerytury wyniosła 635,14 zł.

dowód:

-: hipotetyczne przeliczenie kapitału początkowego i emerytury z dnia 27 luty 2019 r. - k. 23-29 as.

Stan faktyczny w sprawie Sąd ustalił w oparciu o dowody z dokumentów.

Sąd pozytywie ocenił dowody z dokumentów, których autentyczność oraz wiarygodność, jak również poprawność materialna i formalna nie budziły wątpliwości,
zaś ich forma i treść formalna nie były kwestionowane przez strony postępowania. Brak było, zatem jakichkolwiek podstaw, także takich, jakie należałoby uwzględnić z urzędu, aby dokumentom tym odmówić właściwego im znaczenia dowodowego. Dokumenty urzędowe stanowiły, więc dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone (art. 244 § 1 k.p.c.), zaś dokumenty prywatne- dowód tego, że osoba, która je podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie (art. 245).

Sąd Okręgowy rozważył, co następuje:

Odwołanie od zaskarżonych decyzji ZUS Odział w T. z dnia 11 października 2018 r. (kapitał początkowy) oraz z dnia 12 października 2018 r. (emerytura) było uzasadnione.

Ubezpieczonemu przysługuje emerytura obliczona według nowych zasad
na podstawie art. 26 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Według tego przepisu, emerytura dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r. stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy jej obliczenia (art. 25 ustawy) przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, ustalane wspólnie dla kobiet i mężczyzn wyrażone w miesiącach.

Podstawą obliczenia jest kwota: 1) zwaloryzowanych składek na ubezpieczenie emerytalne zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego, 2) zwaloryzowanego kapitału początkowego ustalanego dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., którzy przed dniem 1 stycznia 1999 r. opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy (kwota tzw. hipotetycznej emerytury na dzień 1 stycznia 1999 r.) oraz 3) środków zewidencjonowanych na subkoncie, o których mowa w art. 40a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych („Emerytury i renty z FUS. Emerytury pomostowe. Okresowe emerytury kapitałowe. Komentarz”, K. Antonów (red.), M. Bartnicki, B. Suchacki, M. Zieleniecki, LEX, 2014).

Jak wynika z treści art. 25 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 1270 ze zm.), podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185. Zgodnie zaś z art. 26 ust. 1 tej ustawy, emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183.

W myśl art. 174 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12. Przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy: 1) okresy składkowe, o których mowa w art. 6; 2) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5 oraz 3) okresy nieskładkowe,
o których mowa w art. 7 pkt 1-3 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony
w art. 5 ust. 2 (art. 174 ust. 2 ustawy). Przy ustalaniu kapitału początkowego do okresów,
o których mowa w art. 7 pkt 5 stosuje się art. 53 ust. 1 pkt 2 (art. 174 ust. 2a ustawy).

Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999 r. (art. 174 ust. 3 powołanej ustawy).

Co do zasady postępowania w sprawie świadczeń wszczynane są na podstawie wniosku. Generalną zasadę postepowania emerytalno-rentowego, tj. zasadę wnioskowości (fakultatywności) wprowadza art. 116 ust. 1 ustawy emerytalnej. Według ustępu 5 tego przepisu do wniosku w sprawie przyznania świadczeń powinny być dołączone dowody uzasadniające prawo do świadczeń, określone w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego. W wykonaniu powyższej delegacji Minister Pracy i Polityki Społecznej wydał w dniu 11 października 2011 r. rozporządzenie w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz.U. z 2011 r. Nr 237, poz. 1412), w którym wymieniono dowody uzasadniające prawo do świadczeń, a także zakres danych, które mogą być udowodnione w drodze zeznań świadków lub oświadczeń ubezpieczonych, wraz ze wskazaniem formy tych zeznań lub oświadczeń ( § 1 ust.1 ). Należy jednak podkreślić, że uregulowanie powyższe ma zastosowanie w postępowaniu administracyjnym, czyli przed organem rentowym. W postępowaniu odwoławczym (sądowym) nie stosuje się ograniczeń dowodowych (art. 473 k.p.c.).

Zgodnie z § 10 ust. 1 pkt 2 ww. rozporządzenia zainteresowany zgłaszający wniosek o emeryturę powinien dołączyć do wniosku dokumenty stwierdzające okresy uzasadniające prawo świadczeń. Według § 22 ust. 1 tego rozporządzenia, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę jest świadectwo pracy, zaświadczenie płatnika składek lub innego właściwego organu, wydane na podstawie posiadanych dokumentów lub inny dokument, w tym w szczególności: 1) legitymacja ubezpieczeniowa; 2) legitymacja służbowa, legitymacja związku zawodowego, umowa o pracę, wpis w dowodzie osobistym oraz pisma kierowane przez pracodawcę do pracownika w czasie trwania zatrudnienia.

Natomiast środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty, zgodnie z § 21 ust. 1 cyt. rozporządzenia są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie, którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

Według wcześniejszej regulacji zawartej w § 20 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno- rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. z 1983 r. Nr 10, poz. 49 ze zm.), środkiem dowodowym mogły być wyłącznie zaświadczenia zakładów pracy wystawione według wzoru ustalonego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych albo legitymacja ubezpieczeniowa zawierająca wpisy dotyczące okresów zatrudnienia i wysokości osiąganych dochodów.

Nie budzi, zatem wątpliwości, że po zmianie tego rozporządzenia zakres kompetencji organu rentowego w zakresie środków dowodowych został poszerzony o „inny dokument, na podstawie, którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia” oraz „inny dokument” (poza wymienionymi w § 22 ust. 1 pkt 1 i 2 ) „stwierdzający okresy zatrudnienia”. Takim innym dokumentem w rozumieniu rozporządzenia są niewątpliwie dokumenty pracownicze zawarte w aktach osobowych, np. umowy o pracę, czy angaże ustalające wysokość wynagrodzenia, jego składniki czy stawkę godzinową tego wynagrodzenia. Nie ma również żadnych wątpliwości, że do takich dokumentów zaliczyć należy również pisma pomiędzy nowym a dotychczasowym pracodawcą dotyczące przejęcia pracownika na zasadzie porozumienia stron, czy pismo pracodawcy w przedmiocie rozwiązania

stosunku pracy.

W § 29 ust. 1 cyt. rozporządzenia przewidziano, że w postępowaniu przed organem rentowym mogą być również dopuszczone dodatkowe dowody, jeżeli są one niezbędne do załatwienia sprawy. W tym przypadku organ rentowy wzywa zainteresowanego lub inny podmiot do przedłożenia tych dodatkowych dowodów, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni i nie dłuższy niż 60 dni, licząc od dnia doręczenia wezwania. Jeżeli wezwanie do przedłożenia dodatkowych dowodów jest kierowane do innego podmiotu niż zainteresowany, organ rentowy każdorazowo informuje o tym zainteresowanego. Dopiero, jeżeli środek dowodowy nie został dostarczony w wyznaczonym terminie, organ rentowy wydaje decyzję w sprawie świadczeń na podstawie posiadanych dowodów. Należy również zwrócić uwagę, że według art. 122 ust. 1 i 2 ustawy emerytalnej organy administracji rządowej, samorządowej i pracodawcy są zobowiązane do udzielania organom rentowym pomocy i informacji w sprawach świadczeń przewidzianych ustawie.

W praktyce organów rentowych powstaje niejednokrotnie wątpliwość, czy miesiąc złożenia wniosku należy określić według momentu zgłoszenia żądania przyznania świadczenia (ustnego bądź pisemnego), czy też momentu wpływu dowodów – jako niezbędnych i w zasadzie najważniejszych elementów wniosku. Nierzadka jest bowiem sytuacja, w której zainteresowany zgłasza wniosek, zaznaczając, że stosowne dowody (lub ich część) przedłoży w terminie późniejszym – w związku z przedłużającą się procedurą ich uzyskania. Jak podkreślają komentatorzy (Marcin Bartnicki, Bartosz Suchacki Komentarz do art. 116, 116 a ustawy o emeryturach i rentach z FUS) – brak przedłożenia dowodów niezbędnych do ustalenia wysokości świadczenia nie stanowi przeszkody do wydania decyzji przyznającej świadczenie (zob. art. 23, art., 120 ustawy emerytalnej). Jeśli chodzi o dowody konieczne do ustalenia prawa do świadczenia, ustawa przewiduje wyznaczenie przez organ rentowy co najmniej jednego dodatkowego terminu do ich przedstawienia (art. 118 ust. 3 ). Oczywistym jest, że odbędzie się ono w trakcie postępowania, które – w przypadku pierwszorazowego ustalania prawa do świadczenia – wszczynane jest na wniosek (co do zasady). Stąd konkluzja, iż pomimo braku załączenia stosownych dowodów, wniosek w sprawie przyznania świadczeń jest skuteczny i wywołuje skutki, o których mowa w art. 116 ust. 1, art. 129 ust. 1 i innych. W kontekście powyższych regulacji należy przyjąć, że przepis art. 116 ust. 5 ustawy ma znaczenie instrukcyjne, zaś niezachowanie określonych w nim wymogów nie wywołuje (na etapie złożenia i przyjęcia wniosku) negatywnych konsekwencji dla wnioskodawców.

W niniejszej sprawie odwołujący A. N. skarżąc decyzje zarzucał zaniżenie świadczenia w związku z nieuwzględnieniem przez organ rentowy zatrudnienia w Szkole Podstawowej Nr (...) w K. za wynagrodzeniem 1900 zł oraz w R. w T. za wynagrodzeniem 4400 zł miesięcznie w oparciu o dokumenty złożone wraz z wnioskiem do ZUS. Nadto podniósł, że do odwołania dołącza świadectwo pracy w (...) i zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu. Odwołanie wniósł z zachowaniem ustawowego terminu w dniu 2 grudnia 2018 r. Organ rentowy przed przekazaniem odwołania do tut. Sądu wydał w dniu 10 stycznia 2019 r. i w dniu 14 stycznia 2019 r. decyzje w przedmiocie przeliczenia kapitału początkowego i emerytury dokonując przeliczenia z uwzględnieniem dokumentacji złożonej do odwołania, od miesiąca jej złożenia, czyli od dnia 1 grudnia 2018 r. Wynika z tego, że organ rentowy potraktował dokumenty powołane dla potwierdzenia zasadności odwołania, jako nowy wniosek, co w ocenie Sądu nie było uprawnione. W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na fakt, że odwołujący już na etapie postępowania przed organem rentowym przedłożył dla udowodnienia zatrudnienia w Szkole Podstawowej Nr (...) w K. dokumenty w postaci: aktu mianowania z dnia 4 września 1974 r. (k.9), oraz aktu mianowania z dnia 15 marca 1976 r. (k.10). Dla wykazania zatrudnienia w (...) umowę o pracę zawartą z R. (k.13), w której ustalono, ze jest zawarta na okres próbny a w przypadku jej niewypowiedzenia strony uznają, że jest zawarta na czas nieokreślony. Jak wynika z jej treści umowa obowiązywała od dnia 1 lipca 1976 r. a jej mocą powierzono odwołującemu stanowisko sekretarza Komisji Społeczno-Zawodowej za wynagrodzeniem w wysokości 4400 zł. Nadto odwołujący przedłożył także pismo nowego pracodawcy (...) z dnia 20 grudnia 1976 r., (k.14) skierowane do dotychczasowego pracodawcy ( (...)). W piśmie tym zwrócono się o przekazanie z dniem 1 stycznia 1977 r. na zasadzie porozumienia stron do pracy w (...) w T. A. N., który został wybrany dnia 18 grudnia 1976 r. (...). Przedłożył też pismo (...) w T. (dotychczasowego pracodawcy) z dnia 6 stycznia 1977 r., w którym wyrażona została zgoda na przekazanie odwołującego na zasadzie porozumienia stron do pracy w (...) w T. (k.15). Zatem, już wyłącznie w oparciu o te dokumenty można było z całą pewnością ustalić nie tylko fakt, czasokres zatrudnienia ale i wysokość wynagrodzenia odwołującego w trakcie zatrudnienia w (...). Umowa o pracę potwierdzała, bowiem datę początkową zatrudnienia, stanowisko i wysokość ustalonego wynagrodzenia. Natomiast z treści pism wymienianych pomiędzy dotychczasowym a przyszłym pracodawcą dotyczących zgody na przekazanie odwołującego na zasadzie porozumienia stron od dnia 1 stycznia 1977 r. wynikało bezsprzecznie, że odwołujący do końca grudnia 1976 r. pozostawał w zatrudnieniu w (...). Ponad wszelką wątpliwość potwierdza ten fakt data, w której (...) wyraził zgodę na przekazanie pracownika i jednocześnie w załączeniu przekazał akta osobowe A. N., czyli 6 styczeń 1977 r. Analiza treści powyższej dokumentacji złożonej wraz z wnioskiem o emeryturę, zatem znanej organowi rentowemu na etapie rozpoznania wniosku pozwalała na poczynienie pewnych i niebudzących jakichkolwiek wątpliwości ustaleń, co do tego, że w okresie od dnia 1 lipca 1976 r. do dnia 31 grudnia 1976 r. odwołujący był zatrudniony w (...) na stanowisku sekretarza (...)za wynagrodzeniem 4400 zł miesięcznie. Ponadto z tych dokumentów wynikał również fakt i data rozpoczęcia pracy w (...) w T. od dnia 1 stycznia 1977 r. w związku z przejęciem na zasadzie porozumienia stron z uwagi na to, że już w dniu 18 grudnia 1976 r. odwołujący został wybrany Zastępcą (...). Poza tym z tych dokumentów, wobec ich potwierdzenia przez Archiwum Państwowe w K. organ mógł powziąć wiedzę, gdzie znajduje się dokumentacja a w razie wątpliwości wszcząć postępowanie wyjaśniające w tym zakresie ewentualnie wezwać wnioskodawcę i wskazać mu, jakie ponadto ma przedłożyć dokumenty. W ocenie Sądu dokumenty złożone przez odwołującego przy wniosku o emeryturę dla wykazania zatrudnienia i wysokości wynagrodzenia w (...) były kompletne a ich treść pozwalała na poczynienie wiążących ustaleń. Wątpliwości natomiast mogły się pojawić, co do spornego okresu zatrudnienia odwołującego w Szkole Podstawowej Nr (...) w K. w związku z faktem, że odwołujący przedłożył do ZUS dwa akty mianowania: od 1 września 1974 r. aż do odwołania oraz od 15 marca 1976 r. do dnia 5 czerwca 1976 r. W tym przypadku, pomimo, że bezsporny był ten ostatni okres zatrudnienia od 15 marca do 5 czerwca 1976 r. to i tak nie został uwzględniony przez ZUS do stażu. Pracodawcą odwołującego była Szkoła Podstawowa i nie było żadnych problemów z pozyskaniem akt osobowych. Znajdujący się w tych aktach dokument w postaci pisma U. z dnia 5 lutego 1976 r. potwierdził okoliczność rozwiązania z odwołującym stosunku pracy z dniem 31 grudnia 1975 r., a w konsekwencji pozwolił na ustalenie końcowej daty zatrudnienia rozpoczętego w dniu 1 września 1974 r. W aktach ZUS znajduje się jednostronna kserokopia aktu mianowania z dnia 15 marca 1976 r. Gdyby organ wezwał odwołującego o odpis tego dokumentu to mógłby ustalić w oparciu o treść zawartą na odwrocie aktu mianowania, że w tym okresie jego wynagrodzenie wynosiło 2000 zł. W ocenie Sądu w sytuacji, gdy odwołujący we wniosku o emeryturę podał wszystkie trzy sporne okresy zatrudnienia w tym w (...) w T. a następnie do odwołania skarżąc decyzje organu rentowego dołączył świadectwo pracy potwierdzające to zatrudnienie oraz zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, to brak było podstaw do traktowania odwołania w tej części, jako nowego wniosku i dokonywanie kolejnymi decyzjami przeliczenia kapitału i emerytury z uwzględnieniem tych dokumentów, od daty ich złożenia zamiast od daty ustalenia emerytury zaskarżoną w niniejszym postępowaniu decyzją. Organ rentowy przekazał do tut. Sądu odwołanie, jako wniesione w terminie. Zatem wniesienie odwołania z jednoczesnym udowodnieniem okoliczności, na którą odwołujący powoływał się już we wniosku w żadnym razie nie uzasadnia przyjęcia, że został złożony nowy wniosek a tym bardziej przeliczenia świadczenia od daty złożenia dokumentów, która zarazem jest datą wniesienia odwołania. Organ rentowy powinien uznając zasadność odwołania w tej części dokonać przeliczenia emerytury od daty jej przyznania zaskarżoną decyzją. Nawet udowodnienie okoliczności na etapie postępowania przed Sądem po wniesieniu odwołania od decyzji ZUS nie uzasadnia uwzględnienia żądania na datę udowodnienia okoliczności a na datę spełnienia przesłanek (warunków) nabycia prawa do świadczenia w określonej wysokości, nie wcześniej niż od daty wniosku. Stanowisko ZUS nie jest spójne i konsekwentne albowiem z jednej strony organ uważa, że złożenie do odwołania dokumentu uzasadnia żądanie od daty jego złożenia traktując go, jako nowy wniosek ( względnie nowy dowód) a z drugiej wnosi o umorzenie postępowania w związku z częściowym uwzględnieniem odwołania. Uwzględnienie odwołania oznacza, że nieprawomocna decyzja w dacie jej wydania nie była zasadna w części lub w całości. Odmiennie można by potraktować sytuację, w której wnioskodawca nie zaskarżył odwołaniem decyzji ustalającej mu emeryturę a następnie przedłożył dokument potwierdzający np. wysokość zarobków za dany okres. Wówczas trafnym byłoby traktowanie dokumentu, jako nowego wniosku bądź nowej okoliczności i dokonanie przeliczenia od daty jego złożenia. W ocenie Sądu w niniejszej sprawie z uwagi na zaskarżenie przez A. N. kolejnych decyzji ZUS z dnia 10 stycznia 2019 r. i z dnia 14 stycznia 2019 r. brak było również podstaw do uwzględnienia wniosku organu rentowego złożonego w odpowiedzi na odwołanie o umorzenie postępowania w zakresie uwzględnionym tymi decyzjami. Oznaczało to konieczność rozpoznania w niniejszym postępowaniu, (jako wcześniej wszczętym) odwołania w całości, co do wszystkich zarzutów a w konsekwencji przesądzenie zasadności i prawidłowości zaskarżonych decyzji.

W ocenie Sądu, zasadnym więc było uwzględnienie odwołania i dokonanie przeliczenia emerytury od daty jej przyznania (1 wrzesień 2018 r.) przy uwzględnieniu przeliczonego kapitału początkowego, wyliczonego po uwzględnieniu do stażu i (...) spornych okresów zatrudnienia i wynagrodzenia przyjmując, że w okresie od 1 września 1974 r. do 31 grudnia 1975 r. odwołujący był zatrudniony w Szkole Podstawowej nr (...) w K. na stanowisku nauczyciela za uposażeniem 1900 zł miesięcznie, zaś w okresie od 15 marca 1976 r. do 5 czerwca 1976 r. u tego samego pracodawcy, na takim samym stanowisku za wynagrodzeniem 2000 zł miesięcznie, w okresie od dnia 1 lipca 1976 r. do dnia 31 grudnia 1976 r. był zatrudniony w R. w T. na stanowisku sekretarza komisji za wynagrodzeniem miesięcznym 4400 zł, w okresie od dnia 1 stycznia 1977 r. do dnia 31 maja 1979 r. był zatrudniony w R. w T. na stanowisku zastępcy przewodniczącego, na którym osiągnął w 1977 r. wynagrodzenie 66 000 zł, w 1978 r. wynagrodzenia 66 000 zł a w 1979 r. wynagrodzenie w wysokości 27 500 zł.

Odwołanie nie było zasadne jedynie w niewielkim zakresie, co do żądania przyjęcia, iż zatrudnienie odwołującego w Szkole Podstawowej Nr (...) trwało bez przerwy od 1 września 1974 r. do 5 czerwca 1976 r. Dokumentacja zachowana w aktach osobowych prowadzonych przez pracodawcę wykazała, że z dniem 31 grudnia 1975 r. został rozwiązany stosunek pracy z odwołującym i ponownie został mianowany od dnia 15 marca 1976 r. na czas do 5 czerwca 1976 r.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie powołanych przepisów prawa oraz
art. 477¹⁴§ 1 i 2 k.p.c., Sąd orzekł jak punkcie 1 i 2 wyroku.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE