UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 13 lipca 2018 r Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. ustalił wartość kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999 r dla J. A. (1), jako podstawę wymiaru przyjęto kwotę 1094,89zł, a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wynosi 89,68 % (wyliczony za lata 1988 – 1997), z uwzględnieniem 185 miesięcy okresów składkowych, 14 miesięcy okresów nieskładkowych, współczynnika proporcjonalnego wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego –58,93%, 24 % kwoty bazowej – 293,01 zł, średniego dalszego trwania życia – 209 miesięcy. Kapitał początkowy ustalono mnożąc 24% kwoty bazowej, czyli 293,01 złotych przez współczynnik 58,93% oraz pomnożenie 1,3% podstawy wymiaru kapitału w wysokości 1094,89 złotych za każdy rok okresów składkowych i pomnożenie 0,7% podstawy wymiaru w wysokości 1094,89 złotych za każdy rok okresów nieskładkowych, a następnie dodanie obliczonych w ten sposób poszczególnych kwot, co dało wynik w wysokości 401,07 złotych. Tak obliczoną wartość pomnożono przez liczbę miesięcy średniego dalszego trwania życia, co pozwoliło na ustalenie wartości kapitału początkowego w kwocie 83 823,63 zł.

Do ustalenia wartości kapitału początkowego za okresy od 1.11.1990 do 31.12.1993 i od 01.03.1994 do 31.12.1994 przyjęto obowiązujące w tym okresie kwoty minimalnego wynagrodzenia. Organ rentowy wskazał, iż przedłożone RP – 7 nie spełnia wymogów formalnych brak dwóch podpisów osób odpowiedzialnych za sprawy kadrowo –płacowe klub stosownego oświadczenia.

/decyzja – k. 35-36 akt ZUS /

W dniu 23.07.2018 r. J. A. (1) wniósł odwołanie od decyzji z dnia 13 lipca 2018 r., domagając się naliczenia kapitału początkowego za lata 1990 -1994 oraz 1996 -1998 zgodnie z załączonymi do wniosku dokumentami RP - 7 oraz książeczką ubezpieczeniową.

/odwołanie – k. 4-5/.

Decyzją z dnia 17 sierpnia 2018 r. organ rentowy ponownie ustalił wysokość kapitału początkowego wnioskodawcy. Jako podstawę wymiaru przyjęto kwotę 1808,50zł, a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wynosi 148,13% (wyliczony za lata 1988 – 1997), z uwzględnieniem 185 miesięcy okresów składkowych, 14 miesięcy okresów nieskładkowych, współczynnika proporcjonalnego wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego –58,93%, 24 % kwoty bazowej – 293,01 zł, średniego dalszego trwania życia – 209 miesięcy. Kapitał początkowy ustalono mnożąc 24% kwoty bazowej, czyli 293,01 złotych przez współczynnik 148,13% oraz pomnożenie 1,3% podstawy wymiaru kapitału w wysokości 1808,50zł, złotych za każdy rok okresów składkowych i pomnożenie 0,7% podstawy wymiaru w wysokości 1808,50zł, złotych za każdy rok okresów nieskładkowych, a następnie dodanie obliczonych w ten sposób poszczególnych kwot, co dało wynik w wysokości 549,92 złotych. Tak obliczoną wartość pomnożono przez liczbę miesięcy średniego dalszego trwania życia, co pozwoliło na ustalenie wartości kapitału początkowego w kwocie 114 933,28 zł.

Do ustalenia wysokości kapitału początkowego zakład dochodów;

- z roku 1990 29 250 000,00 zł gdyż pracodawca ze spółki podał dochód za cały rok – deklaracje imienne w okresie 1.01.1990 – 31.10.1990;

- z roku 1994 w kwocie 144 000 000,00 zł gdyż pracodawca ze spółki podał dochód za cały rok – deklaracje imienne w okresie 1.01.1994 – 28.02.1994.

Za okresy od 1.11.1990 do 31.12.1993 i od 01.03.1994 do 31.12.1994 przyjęto obowiązujące w tym okresie kwoty minimalnego wynagrodzenia.

/ decyzja k. 39 -41 akt ZUS/

Także od wskazanej decyzji w dniu 29.08.2018 r. J. A. (1) wniósł odwołanie, domagając się naliczenia kapitału początkowego za lata 1990 oraz 1994 zgodnie z załączonymi do wniosku dokumentami RP - 7 oraz książeczką ubezpieczeniową.

/odwołanie – k. 4 akt VII U 1900/18/.

W odpowiedzi na oba odwołania odpowiednio z dnia 21.08.2018 i z dnia 21.09.2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. wniósł o ich oddalenie. W uzasadnieniu swego stanowiska podniósł, że J. A. przedłożył druk RP-7 za okres zatrudnienia w (...) likwidacji za okres od 01.02.1990r. do 31.12.1998r. na stanowisku dyrektora (karta 24). Z informacji zawartej w/w dokumencie wynika, że wystawiono go w oparciu o listy płac i PIT. Jednocześnie jednym z dwóch podpisów osób odpowiedzialnych za sprawy osobowo - płacowe jest podpis wnioskodawcy jako likwidatora Brak jest informacji o osobach uprawnionych do sporządzania dokumentacji osobowo - płacowej. Ww. dokument nie spełniał zatem wszystkich wymogów formalnych.

ZUS I O/Ł. ustalił jednocześnie, że firma rozliczała się deklaracjami imiennymi w okresie od 01.02.1990r. do 31.10.1990r., od 01.01.1994r. do 28.02.1994r. i od 01.01.1995r. do 31.12.1998r. i za te okres przyjęto wynagrodzenie wynikające z deklaracji imiennych, a za pozostały okres minimalne wynagrodzenie w j.g.u. Aktualnie za okres od 01.11.1990r. do 31.12.1990r. i od 01.03.1994r. do 31.12.1994r. przyjęto nadal minimalne wynagrodzenie w j.g.u., gdyż w tych latach firma rozliczała się deklaracjami imiennymi (te wynagrodzenie przyjęto z poświadczeń ZUS) bezimiennymi, a w przedłożonej legitymacji ujęto wynagrodzenia za cały rok kalendarzowy, a zatem za okres deklaracji bezimiennych przyjęto minimalne wynagrodzenie w j.g.u.

/odpowiedź na odwołania odpowiednio k. 24-24 v akt. VIII U 1690/18 oraz 8-9 akt VII U 1900/18/

Postanowieniem z dnia 28 września 2018 r. Sąd Okręgowego w Łodzi VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych na podstawie art. 219 kpc połączył sprawę o sygnaturze VIII U 1900/19 ze sprawą o sygn akt VIII U 1690/18 i nakazał ich łączne rozpoznanie pod numerem sprawy VIII U 1690/18

/ postanowienie k. 11 akt VIII U 1900/18/

Na rozprawie w dniu 21 listopada 2018 r. wnioskodawca poparł odwołania oświadczając, iż sporny jest wyłącznie okres od 01.11.1990r. do 31.12.1990r. i od 01.03.1994r. do 31.12.1994r. za który domaga się przyjęcia wynagrodzenia rzeczywiście wypłacanego wskazanego w legitymacji i na druku RP -7 natomiast organ rentowy wniósł o ich oddalenie.

/ stanowisko procesowe stron 00:00: 40 – 00:01:05 oraz oświadczenie wnioskodawcy zawarte w informacyjnych wyjaśnieniach protokół z rozprawy z dnia 21 listopada 2018 r. 00:01:05 -00:05:32/

Na rozprawie w dniu 8 lutego 2019 r. poprzedzającej wydanie wyroku wnioskodawca poparł odwołania i wniósł o ustalenie kapitału początkowego zgodnie z hipotetycznym wyliczeniem jego wysokości przez organ rentowy. Pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołań/.

/ stanowisko procesowe stron protokół z rozprawy z dnia 8 lutego 2019 r. 00:02:41 -0:03:12/

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

J. A. (1) urodził 21.07.1956 r.

/okoliczność bezsporna/

W dniu 26 lutego 2018 r. złożył wniosek o ustalenie wysokości kapitału początkowego .

/ wniosek k. 1-3 plik I akt ZUS/.

W okresie od 1.02.1990 do 31. 12. 1998 r. wnioskodawca był zatrudniony P.I.U.H.P. (...) Sp. zo.o. pierwotnie w charakterze dyrektora następnie likwidatora. Właścicielem zakładu pracy był A. M..

/ świadectwo pracy k. 23-23 v. plik I akt ZUS, zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 8 lutego 2019 r. 00:01:20 -00:02:37 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 21 listopada 2018 r. 00:01:05 -00:05:32/

Za wskazany okres zatrudnienia wystawiono zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu w którym wskazano m.in. wynagrodzenie za rok;

- 1990 w kwocie 29.250.000 zł

- 1994 w kwocie144.000.000 zł.

Z informacji na dokumencie wynika iż kwoty te ustalono w oparciu o listy płac i deklaracje PIT. Powyższy dokument podpisał wnioskodawca jako likwidator oraz właściciel firmy (...).

/ zaświadczenie RP – 7 k 24 akt ZUS/.

W legitymacji ubezpieczeniowej wnioskodawcy za wskazany okres zatrudnienia tj;

- za okres od 1.02.1990 – 31.12.1990 r. wskazany jest przeciętny miesięczny zarobek brutto w kwocie 29.250.000 zł,

- za rok 1994 w kwocie 144.000.000 zł.

/ kopia legitymacji ubezpieczeniowej k. 42-43 plik I akt ZUS k. 21 -22/

W świetle kserokopii kartoteki pracowniczej za 1994 r. w tym roku wnioskodawca osiągnął przychód brutto w kwocie 144.000.000 zł.

/ kopia kartoteki pracowniczej za 1994 r. k. 27/

Wnioskodawca faktycznie otrzymywał wynagrodzenie określone w legitymacji ubezpieczeniowej i RP – 7.

/zeznania wnioskodawcy protokół z rozprawy z dnia 8 lutego 2019 r. 00:01:20 -00:02:37 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 21 listopada 2018 r. 00:01:05 -00:05:32/

(...) Sp. zo.o. rozliczała się deklaracjami imiennymi w okresie od 01.02.1990r. do 31.10.1990r., od 01.01.1994r. do 28.02.1994r. i od 01.01.1995r. do 31.12.1998r. i za te okres przyjęto wynagrodzenie wynikające z deklaracji imiennych.

/ bezsporne potwierdzenie ubezpieczenia pracowników i innych ubezpieczonych k. 27-28 akt ZUS decyzja – k. 35-36 akt ZUS decyzja k. 39 -41 akt ZUS /

W okresie od 1.11.1990 do 31.12.1993 i od 01.03.1994 do 31.12.1994 (...) Sp. zo.o. rozliczała się w ZUS za pomocą deklaracji bezimiennych. Za ten okres do wyliczenia kapitału początkowego ZUS przyjął minimalne wynagrodzenie w j.g.u.

/ potwierdzenie ubezpieczenia pracowników i innych ubezpieczonych k. 27-28 akt ZUS decyzja – k. 35-36 akt ZUS decyzja k. 39 -41 akt ZUS/

Właściciel firmy (...). zo.o. A. M. w chwili obecnej posiada jedynie szczątkową dokumentację pracowniczą i płacową za okres 1991-1992, gdyż ta w większości została zniszczona. Brak jest list płac za sporny okres.

/ dokumentacja k. 45-51, certyfikat ziszczenia k. 67/

Przy przyjęciu z tytułu zatrudnienia w (...) Sp. zo.o. za rok 1990 kwoty 29.250.000 zł, oraz za rok 1994 kwoty 144.000.000 zł. tj kwot wynikających z druku RP – 7 z dnia 23.09.2003 oraz legitymacji ubezpieczeniowej, hipotetycznie wyliczony kapitał początkowy wnioskodawcy wyniósł 125.820,09 zł, wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego w wariancie najkorzystniejszym wyniósł 168,58 % z 10 kolejnych lat kalendarzowych tj. 1988 -1997

/ hipotetyczne wyliczenie k. 62/

Sąd Okręgowy w Łodzi dokonał następującej oceny dowodów i zważył, co następuje:

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Przepis art. 173 ust 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2017 roku, poz. 1383 ze zm.) precyzuje, że wartość kapitału początkowego ustala się na dzień wejścia w życie ustawy, czyli na dzień 1 stycznia 1999 roku.

Zgodnie z treścią art. 174 ust. 1 Ustawy o emeryturach i rentach z FUS kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12.

Natomiast zgodnie z ust. 2 tego przepisu przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

1) okresy składkowe, o których mowa w art. 6,

2) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5,

3) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-4 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2. czyli w wymiarze nieprzekraczającym jednej trzeciej udowodnionych okresów składkowych.

W myśl ust. 3 w/w przepisu podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18 cytowanej ustawy, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się przed dniem 1 stycznia 1999 roku.

Do obliczenia kapitału początkowego przyjmuje się kwotę bazową wynoszącą 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w II kwartale kalendarzowym 1998 r. (art. 174 ust. 7). Przy obliczaniu kapitału początkowego część kwoty bazowej wynoszącej 24% tej kwoty mnoży się przez współczynnik proporcjonalny do wieku ubezpieczonego oraz okresu składkowego i nieskładkowego osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 r. Współczynnik ten oblicza się według ustalonego w ustawie wzoru (art. 174 ust. 8). Wzór ten przewiduje uwzględnienie m.in. wieku ubezpieczonego oraz osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 r. stażu ubezpieczeniowego, który oznacza udowodniony okres składkowy i nieskładkowy.

Zgodnie z art. 174 ust. 9a ustawy emerytalno-rentowej, staż ubezpieczeniowy i wymagany staż, o których mowa w ust. 8, określa się w dniach, jeżeli jest to dla ubezpieczonego korzystniejsze.

Zasadą jest przy tym, stosownie do treści art. 15 ust. 1 cyt. ustawy, że podstawę wymiaru stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne. Wynagrodzenie uwzględnianie w podstawie wymiaru kapitału początkowego nie może zatem budzić wątpliwości co do jego wysokości i faktycznej wypłaty.

W rozpoznawanej sprawie spór sprowadzał się do uwzględnia faktycznych wysokości zarobków osiąganych przez wnioskodawcę w 1990 i 1994 r. kiedy był zatrudniony w (...) Sp. zo.o.

Odnosząc się do powyższej spornej kwestii wskazać należy, że zgodnie z § 21 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. z 2011, Nr 237, poz. 1412) środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. obowiązuje od 23 listopada 2011 r. i ma zastosowanie do wniosków w sprawach świadczeń złożonych od daty jego wejścia w życie. Zastąpiło ono rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. z 1983 r., Nr 10, poz. 49, ze zm.), które dowody uzasadniające prawo do świadczeń i ich wysokości określało w sposób podobny. I tak zgodnie z § 20 pkt. 1 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. - mającym zastosowanie w sprawie odwołującego się - środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość zarobku lub dochodu stanowiącego podstawę wymiaru emerytury lub renty dla pracowników były zaświadczenia zakładów pracy wystawione według wzoru ustalonego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych albo legitymacja ubezpieczeniowa zawierająca wpisy dotyczące okresów zatrudnienia i wysokości osiąganych zarobków.

Orzeczenia Sądu Najwyższego jakie zapadły jeszcze na gruncie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. są zgodne co do tego, że ograniczenie co do środków dowodowych wynikające z § 20 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. obowiązujące w postępowaniu przed organem rentowym nie ma zastosowania w postępowaniu sądowym przed Sądem Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. Wysokość zarobków, której pochodną jest podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne, jest faktem mającym istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy (art.227 k.p.c.), który w postępowaniu przed sądem może być udowadniany wszelkimi środkami dowodowymi, które sąd uzna za celowe i pożądane. Wysokość uzyskiwanego uposażenia może być zatem ustalana także przy pomocy innych pisemnych środków dowodowych pochodzących od pracodawcy, czy też nawet dowodów pośrednich, nie wyłączając zeznań świadków - aczkolwiek wskazujących wprost na wysokość wynagrodzenia zainteresowanego /por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 1997 r. sygn. akt II UKN 186/97, opubl. OSNP 1998/11/342; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 czerwca 2006 r. sygn. I UK 115/06, opubl: Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych rok 2007, Nr 17-18, poz. 257, str. 753/.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe miało na celu ustalić taką wysokość wynagrodzenia, jakie wnioskodawca niewątpliwie otrzymywał. Sąd ma przy tym na względzie powszechnie znane trudności w dokumentowaniu nie tylko wysokości wynagrodzenia, ale nawet samego zatrudnienia w latach odległych od daty wniosku, związane z brakiem dokumentów (te podlegały bowiem niszczeniu po upływie określonego czasu), czy wręcz likwidacją zakładów pracy.

Mając powyższe na uwadze uwzględniając wnioski J. A. (1) Sąd w niniejszej sprawie przeprowadził postępowanie dowodowe obejmujące analizę dokumentacji znajdującej się w aktach ZUS oraz złożonej w procesie, co pozwoliło przeanalizować zasadność zgłoszonych żądań.

W toku postępowania przed organem rentowym oraz w toku postępowania sądowego zostały złożone: druk RP 7, legitymacja ubezpieczeniowa oraz kserokopia kartoteki pracowniczej za 1994 r. W ocenie Sądu nie ma przeszkód by na tej podstawie ustalić wysokość wynagrodzenia ubezpieczonego wprost wskazaną kwotowo w spornym okresie. W ocenie Sądu, wskazana dokumentacja choć obarczona brakami formalnymi podnoszonymi przez ZUS wskazuje wysokość wynagrodzenia wnioskodawcy w sposób niewątpliwy. Brak odpowiednich podpisów osób uprawnionych na druku RP 7 (choć druk jest podpisany przez właściciela firmy i likwidatora, którym był wnioskodawca, co jednak nie pozbawia tego dokumentu waloru wiarygodności), oparcie danych w nich zawartych na deklaracji PIT i listach płac, wskazanie w legitymacji ubezpieczeniowej dochodu za cały rok 1990,1994 podczas, gdy pracodawca składał deklaracje imienne jedynie w poszczególnych okresach, przedłożenie wyłącznie kserokopii dokumentów, nie czynią danych w nich wskazanych niewiarygodnymi. Podkreślić należy iż treść wskazanych dokumentów co do zarobków osiąganych przez wnioskodawcę w roku 1990 w kwocie 29.250.000 zł i w 1994 w kwocie144.000.000 zł, wzajemnie ze sobą koresponduje. Porównanie wysokości wynagrodzeń w 1994 r w przedstawionej kserokopii karty wynagrodzeń i dostępnych rozliczeń imiennych za 1994 r także prowadzi do wniosku, że wynagrodzenia te pozostają zbieżne. Nadto wysokość wynagrodzenia znajduje potwierdzenie w zeznaniach samego wnioskodawcy. Z tych też względów, zdaniem Sądu nie ma podstaw by nie uwzględnić wskazanych zarobków przy ustaleniu wysokości podstawy kapitału początkowego.

Organ rentowy dokonał stosownego hipotetycznego wyliczenia wysokości kapitału początkowego. Wyliczenie to nie było kwestionowane przez wnioskodawcę. Przy przyjęciu z tytułu zatrudnienia w (...) Sp. zo.o. za rok 1990 kwoty 29.250.000 zł, oraz za rok 1994 kwoty 144.000.000 zł. tj kwot wynikających z druku RP – 7 z dnia 23.09.2003 oraz legitymacji ubezpieczeniowej, hipotetycznie wyliczony kapitał początkowy wnioskodawcy wyniósł 125.820,09 zł, wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego w wariancie najkorzystniejszym wyniósł 168,58 % z 10 kolejnych lat kalendarzowych tj. 1988 -1997. Wskaźniki te są niewątpliwie korzystniejsze niż te przyjęte w zaskarżonych decyzjach.

Wobec tego w tym zakresie odwołanie wnioskodawcy jako zasadne należało uwzględnić.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy w Łodzi na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżone decyzje i orzekł jak w sentencji.